PODSTAWOWE

PODSTAWOWE

METODY BADAWCZE

METODY BADAWCZE

W PSYCHOLOGII

W PSYCHOLOGII

Podstawowe metody badawcze

Podstawowe metody badawcze

w psychologii to:

w psychologii to:



obserwacja psychologiczna

obserwacja psychologiczna



wywiad

wywiad



rozmowa

rozmowa



eksperyment

eksperyment



testy inteligencji i zdolności

testy inteligencji i zdolności



techniki kwestionariuszowe

techniki kwestionariuszowe

Obserwacja psychologiczna

Obserwacja psychologiczna



polega na świadomym, planowym

polega na świadomym, planowym

i celowym spostrzeganiu zjawisk i zdarzeń.

i celowym spostrzeganiu zjawisk i zdarzeń.

Ponadto obejmuje rejestrowanie zjawisk

Ponadto obejmuje rejestrowanie zjawisk

i czynności psychologicznych. Może być

i czynności psychologicznych. Może być

stosowana jako samodzielna technika

stosowana jako samodzielna technika

lub stanowić uzupełnienie innych metod,

lub stanowić uzupełnienie innych metod,

bez ich interpretacji np. testu

bez ich interpretacji np. testu

psychologicznego.

psychologicznego.

Powinna być rejestracją

Powinna być rejestracją

obiektywnych faktów.

obiektywnych faktów.

Badacz (psycholog)

Badacz (psycholog)

może rejestrować dane zachowania, a wyniki

może rejestrować dane zachowania, a wyniki

badania może porównywać z innymi badanymi

badania może porównywać z innymi badanymi

osobami.

osobami.

Istotnym składnikiem tak definiowanej

Istotnym składnikiem tak definiowanej

obserwacji jest

obserwacji jest

cel

cel

. Z tego względu

. Z tego względu

obserwację określamy jako

obserwację określamy jako

spostrzeganie nie tylko zamierzone,

spostrzeganie nie tylko zamierzone,

ale przede wszystkim planowe.

ale przede wszystkim planowe.

Może on przyjąć formę:

Może on przyjąć formę:



schematu istniejącego w naszym

schematu istniejącego w naszym

umyśle

umyśle



pisemnych dyspozycji ułatwiających

pisemnych dyspozycji ułatwiających

prowadzenie obserwacji

prowadzenie obserwacji

Plan obserwacji

Plan obserwacji

wyznacza treści i

wyznacza treści i

kolejność spostrzeżeń niezbędnych do

kolejność spostrzeżeń niezbędnych do

poznania danego przedmiotu.

poznania danego przedmiotu.

Dokonanie właściwej selekcji cech

Dokonanie właściwej selekcji cech

zachowania się mających być

zachowania się mających być

przedmiotem obserwacji, wymaga

przedmiotem obserwacji, wymaga

aktywnej postawy umysłu.

aktywnej postawy umysłu.

Przyjmuje ona postać:

Przyjmuje ona postać:



procesów analizy

procesów analizy



syntezy

syntezy



porównywania

porównywania



abstrahowania

abstrahowania



wnioskowania

wnioskowania

Sposób prowadzenia obserwacji

Sposób prowadzenia obserwacji

psychologicznej

psychologicznej

jest częściowo

jest częściowo

uzależniony od ich przedmiotu.

uzależniony od ich przedmiotu.

Odmienna jest technika obserwacji

Odmienna jest technika obserwacji

ludzi i zwierząt, obserwacja człowieka

ludzi i zwierząt, obserwacja człowieka

dorosłego i małych dzieci.

dorosłego i małych dzieci.

Kryteriami stanowiącymi podstawę

Kryteriami stanowiącymi podstawę

wyróżnienia głównych rodzajów

wyróżnienia głównych rodzajów

obserwacji psychologicznej jest:

obserwacji psychologicznej jest:



przedmiot obserwacji

przedmiot obserwacji



zakres

zakres



postawa obserwatora

postawa obserwatora



czas trwania obserwacji

czas trwania obserwacji



sposób rejestrowania zauważonych

sposób rejestrowania zauważonych

faktów

faktów

Przyjmując kryterium

Przyjmując kryterium

przedmiotu wyróżnia się:

przedmiotu wyróżnia się:



obserwację psychologiczną

obserwację psychologiczną



obserwację pedagogiczną

obserwację pedagogiczną

Ze względu na zakres

Ze względu na zakres

można wyróżnić:

można wyróżnić:



obserwację wycinkową (cząstkową)

obserwację wycinkową (cząstkową)



obserwację całościową

obserwację całościową

Uwzględniając

Uwzględniając

zakres

zakres

można

można

dokonać także podziału na:

dokonać także podziału na:



obserwację indywidualną

obserwację indywidualną

–

–

dotyczy określonej osoby;

dotyczy określonej osoby;



obserwację grupową

obserwację grupową

– dotyczy

– dotyczy

zachowania się określonej grupy lub

zachowania się określonej grupy lub

zespołu

zespołu

Ze względu na

Ze względu na

cel

cel

obserwacji

obserwacji

wyróżnia się:

wyróżnia się:



obserwację dorywczą

obserwację dorywczą

(przypadkową, przygodną,

(przypadkową, przygodną,

niezamierzoną)

niezamierzoną)



obserwację systematyczną

obserwację systematyczną

–

–

mającą z góry ustalony cel,

mającą z góry ustalony cel,

prowadzoną przez pewien czas,

prowadzoną przez pewien czas,

zmierzającą do zebrania określonych

zmierzającą do zebrania określonych

materiałów

materiałów

Ze względu na

Ze względu na

czas trwania

czas trwania

można wymienić:

można wymienić:



obserwację ciągłą

obserwację ciągłą

(fotograficzną)

(fotograficzną)

–

–

prowadzona jest bez

prowadzona jest bez

przerwy, przez pewien

przerwy, przez pewien

okres czasu, wymaga

okres czasu, wymaga

współdziałania szeregu

współdziałania szeregu

obserwatorów, którzy

obserwatorów, którzy

na przemian dokonują

na przemian dokonują

obserwacji i rejestrują

obserwacji i rejestrują

je we właściwy sposób.

je we właściwy sposób.



obserwacja próbek czasowych

obserwacja próbek czasowych

–

–

obserwacje wykonywane są w

obserwacje wykonywane są w

określonych odstępach czasu.

określonych odstępach czasu.

Uwzględniając

Uwzględniając

postawę obserwatora

postawę obserwatora

w

w

czasie trwania obserwacji można wyróżnić:

czasie trwania obserwacji można wyróżnić:



obserwację bierną

obserwację bierną

– obserwator „stoi z

– obserwator „stoi z

boku” i ogranicza się do rejestrowania

boku” i ogranicza się do rejestrowania

określonych czynności

określonych czynności



obserwację czynną (obserwacja

obserwację czynną (obserwacja

uczestnicząca)

uczestnicząca)

–

–

obserwator jest

obserwator jest

bezpośrednim uczestnikiem wydarzeń

bezpośrednim uczestnikiem wydarzeń

badanych, a przez obserwowanych

badanych, a przez obserwowanych

traktowany jako „swój”

traktowany jako „swój”

W zależności od

W zależności od

sytuacji

sytuacji

, w której przeprowadzamy

, w której przeprowadzamy

obserwację oraz

obserwację oraz

wpływu obserwatora na

wpływu obserwatora na

wystąpienie określonych zachowań

wystąpienie określonych zachowań

możemy

możemy

dokonać podział na:

dokonać podział na:



obserwację z interwencją

obserwację z interwencją

–

–

większość badań psychologicznych

większość badań psychologicznych

wykorzystuje ten rodzaj obserwacji

wykorzystuje ten rodzaj obserwacji



obserwację bez interwencji

obserwację bez interwencji

–

–

obserwację zachowania

obserwację zachowania

przeprowadzaną w bardziej lub mniej

przeprowadzaną w bardziej lub mniej

naturalnych warunkach bez

naturalnych warunkach bez

ingerencji badacza w sytuacje

ingerencji badacza w sytuacje

nazywamy

nazywamy

obserwację naturalną

obserwację naturalną

Wyróżnia się trzy

Wyróżnia się trzy

metody obserwacji

metody obserwacji

z interwencją

z interwencją

:

:



obserwacja uczestnicząca –

obserwacja uczestnicząca –

obserwacja

obserwacja

zachowania przez osobę, która również odgrywa

zachowania przez osobę, która również odgrywa

aktywną i znaczącą rolę w sytuacji lub w kontekście

aktywną i znaczącą rolę w sytuacji lub w kontekście

zapisywanego zachowania

zapisywanego zachowania



obserwacja ustrukturowana –

obserwacja ustrukturowana –

wykorzystuje się ją

wykorzystuje się ją

do rejestrowania zachowania, którego obserwacja w

do rejestrowania zachowania, którego obserwacja w

warunkach naturalnych byłaby trudna

warunkach naturalnych byłaby trudna



eksperyment naturalny –

eksperyment naturalny –

jest to procedura

jest to procedura

manipulowania przed obserwatora jedną lub wieloma

manipulowania przed obserwatora jedną lub wieloma

zmiennymi niezależnymi w warunkach naturalnych w

zmiennymi niezależnymi w warunkach naturalnych w

celu zbadania ich wpływ na zachowanie.

celu zbadania ich wpływ na zachowanie.

Współpracownikiem badacza jest pozorant

Współpracownikiem badacza jest pozorant

Skutecznemu prowadzeniu

Skutecznemu prowadzeniu

obserwacji sprzyja szereg

obserwacji sprzyja szereg

właściwości psychicznych osoby

właściwości psychicznych osoby

dokonującej obserwacji.

dokonującej obserwacji.

Dobry obserwator

Dobry obserwator

powinien

powinien

charakteryzować się następującymi

charakteryzować się następującymi

cechami:

cechami:



być zainteresowany poznawanymi

być zainteresowany poznawanymi

zjawiskami

zjawiskami



rzetelny, dokładny, obiektywny

rzetelny, dokładny, obiektywny



spostrzegawczy

spostrzegawczy



mieć wiedzę dotyczącą poznawanych zjawisk

mieć wiedzę dotyczącą poznawanych zjawisk

Cechy prawidłowej obserwacji:

Cechy prawidłowej obserwacji:



celowość

celowość

(musimy wiedzieć dlaczego

(musimy wiedzieć dlaczego

obserwujemy daną jednostkę)

obserwujemy daną jednostkę)



systematyczność i planowość

systematyczność i planowość



selektywność

selektywność

(np. oddzielanie tego co

(np. oddzielanie tego co

wypada od tego co nie wypada)

wypada od tego co nie wypada)



obiektywność

obiektywność

(polega na tym, że wyniki

(polega na tym, że wyniki

uzyskiwane w badaniu są niezależne

uzyskiwane w badaniu są niezależne

od osoby badającej – eksperymentatora)

od osoby badającej – eksperymentatora)

Dane uzyskane z obserwacji mogą

Dane uzyskane z obserwacji mogą

mieć charakter jakościowy i

mieć charakter jakościowy i

ilościowy. Do analizy danych

ilościowy. Do analizy danych

ilościowych wykorzystuje się

ilościowych wykorzystuje się

cztery

cztery

skale pomiarowe

skale pomiarowe

:

:



nominalną

nominalną



porządkową

porządkową



interwałową

interwałową



stosunkową

stosunkową

Rozmowa

Rozmowa

jest to proces komunikacji

jest to proces komunikacji

językowej miedzy psychologiem a

językowej miedzy psychologiem a

osoba badaną. Służy przede wszystkim

osoba badaną. Służy przede wszystkim

poznaniu

prawidłowości

życia

poznaniu

prawidłowości

życia

psychicznego

człowieka.

Jako

psychicznego

człowieka.

Jako

narzędzie badań naukowych, aby

narzędzie badań naukowych, aby

spełniła swój cel, musi być bardzo

spełniła swój cel, musi być bardzo

rzetelna.

rzetelna.

Pytania

Pytania

dobierane do rozmowy

dobierane do rozmowy

muszą spełniać kilka warunków:

muszą spełniać kilka warunków:



dotyczyć bodźców emitowanych przez

dotyczyć bodźców emitowanych przez

otoczenie człowieka i jego reakcji na te

otoczenie człowieka i jego reakcji na te

bodźce

bodźce



koncentrować się na doświadczeniach;

koncentrować się na doświadczeniach;



być konkretne, aby umożliwiały

być konkretne, aby umożliwiały

uzyskanie konkretnej reakcji –

uzyskanie konkretnej reakcji –

odpowiedzi

odpowiedzi



musi ich być wiele, aby objąć jak

musi ich być wiele, aby objąć jak

największy zakres zachowań człowieka

największy zakres zachowań człowieka

W przypadku gdy różnym osobom

W przypadku gdy różnym osobom

będą zadawane identyczne pytania w

będą zadawane identyczne pytania w

ustalonej kolejności, a odpowiedzi na

ustalonej kolejności, a odpowiedzi na

nie będą precyzyjnie zarejestrowane

nie będą precyzyjnie zarejestrowane

oraz gdy pytania nie będą odnosiły się

oraz gdy pytania nie będą odnosiły się

do osoby badanej bezpośrednio (nie

do osoby badanej bezpośrednio (nie

będą dotyczyły faktów z jej życia) –

będą dotyczyły faktów z jej życia) –

wówczas będzie to po prostu wywiad

wówczas będzie to po prostu wywiad

psychologiczny.

psychologiczny.

Istnieje wiele sposobów prowadzenia

Istnieje wiele sposobów prowadzenia

rozmów i wywiadów

rozmów i wywiadów

psychologicznych.

psychologicznych.

Rozmowa powinna odbywać się:

Rozmowa powinna odbywać się:



bez udziału osób trzecich

bez udziału osób trzecich



bez pośpiechu

bez pośpiechu



w miejscu urządzony wygodnie

w miejscu urządzony wygodnie

i estetycznie oraz gwarantującym

i estetycznie oraz gwarantującym

ciszę

ciszę

Pierwsza faza rozmowy

Pierwsza faza rozmowy

to nawiązanie

to nawiązanie

kontaktu z osobą badaną w atmosferze

kontaktu z osobą badaną w atmosferze

wzajemnego zaufania i wzbudzenie

wzajemnego zaufania i wzbudzenie

motywacji do podjęcia dialogu.

motywacji do podjęcia dialogu.

Zasadniczy etap rozmowy

Zasadniczy etap rozmowy

to przekazywanie informacji o

to przekazywanie informacji o

obiektywnych faktach (wiek,

obiektywnych faktach (wiek,

liczba rodzeństwa, wyniki w

liczba rodzeństwa, wyniki w

nauce, sytuacje wywołujące

nauce, sytuacje wywołujące

napięcie emocjonalne,

napięcie emocjonalne,

osiągnięcia zawodowe, itd.)

osiągnięcia zawodowe, itd.)

Druga faza odnosi się do

Druga faza odnosi się do

ustosunkowania się osoby

ustosunkowania się osoby

badanej do tych faktów

badanej do tych faktów

(ocena rodziców, ocena

(ocena rodziców, ocena

wyników szkolnych,

wyników szkolnych,

sukcesów, porażek,

sukcesów, porażek,

zadowolenie bądź nie z

zadowolenie bądź nie z

wykonywanego zawodu,

wykonywanego zawodu,

zarobków, przyjaciół, itd.)

zarobków, przyjaciół, itd.)

Końcowy etap rozmowy

Końcowy etap rozmowy

powinien

powinien

nastąpić po uzyskaniu od badanego

nastąpić po uzyskaniu od badanego

informacji na wszystkie podjęte

informacji na wszystkie podjęte

tematy bez dokonywania oceny

tematy bez dokonywania oceny

badanego.

badanego.

Po zakończeniu badania należy

Po zakończeniu badania należy

uporządkować zebrany materiał

uporządkować zebrany materiał

i przystąpić do jego analizy.

i przystąpić do jego analizy.

Wywiad psychologiczny

Wywiad psychologiczny

to jedna z

to jedna z

najważniejszych metod badań i diagnozowania

najważniejszych metod badań i diagnozowania

ludzi.

ludzi.

W porównaniu z innymi technikami

W porównaniu z innymi technikami

badawczymi ma wiele zalet:

badawczymi ma wiele zalet:



może dostarczyć wielu danych

może dostarczyć wielu danych



jest bardzo wygodny (nie wymaga żadnych

jest bardzo wygodny (nie wymaga żadnych

specjalnych urządzeń)

specjalnych urządzeń)



pozwala na szybkie zebranie potrzebnych

pozwala na szybkie zebranie potrzebnych

informacji

informacji



wymaga jednak od prowadzącego pewnych

wymaga jednak od prowadzącego pewnych

specyficznych umiejętności i doświadczenia

specyficznych umiejętności i doświadczenia

Technika wywiadu psychologicznego

Technika wywiadu psychologicznego

ma różnorodne zastosowania w

ma różnorodne zastosowania w

badaniach rozwojowych.

badaniach rozwojowych.

Może ona służyć w badaniach nad:

Może ona służyć w badaniach nad:



rozwojem pojęć, postaw i ocen

rozwojem pojęć, postaw i ocen



przyczyn problemów i trudności

przyczyn problemów i trudności

doświadczanych przez dziecko

doświadczanych przez dziecko



pomaga określić wzorce reagowania

pomaga określić wzorce reagowania

na sytuacje

na sytuacje

Dodatkowe utrudnienia, ale również pozytywne

Dodatkowe utrudnienia, ale również pozytywne

aspekty pojawiają się przy stosowaniu tej metody

aspekty pojawiają się przy stosowaniu tej metody

w

w

diagnozowaniu dzieci i młodzieży

diagnozowaniu dzieci i młodzieży

. Badania

. Badania

dzieci i młodzieży mają pewną specyfikę, co

dzieci i młodzieży mają pewną specyfikę, co

związane jest z cechami rozwojowymi badanych,

związane jest z cechami rozwojowymi badanych,

charakterystycznymi dla pewnych etapów życia.

charakterystycznymi dla pewnych etapów życia.

Różnice pomiędzy stosowaniem tej techniki

Różnice pomiędzy stosowaniem tej techniki

w stosunku do dorosłych i dzieci zaznaczają się

w stosunku do dorosłych i dzieci zaznaczają się

w procedurze i formie przeprowadzanego

w procedurze i formie przeprowadzanego

badania.

badania.



Metoda ta posiada wiele zalet, jednak również

Metoda ta posiada wiele zalet, jednak również

niesie ze sobą ryzyko małej trafności

niesie ze sobą ryzyko małej trafności

odpowiedzi. Niezaprzeczalna zaleta wywiadu

odpowiedzi. Niezaprzeczalna zaleta wywiadu

jest

jest

bezpośredni kontakt z badanym

bezpośredni kontakt z badanym

, co

, co

pozwala na wyjaśnienie dziecku wszelkich

pozwala na wyjaśnienie dziecku wszelkich

niejasności.

niejasności.



Podstawą trudnością jest jednak niemożność

Podstawą trudnością jest jednak niemożność

stosowania wywiadu w badaniach dzieci z

stosowania wywiadu w badaniach dzieci z

zaburzeniami słuchu, zaburzonych

zaburzeniami słuchu, zaburzonych

emocjonalnie i z brakiem motywacji do

emocjonalnie i z brakiem motywacji do

badania

badania

Eksperyment

Eksperyment

– to metoda badania

– to metoda badania

polegająca na wywołaniu badanego

polegająca na wywołaniu badanego

zjawiska (np. uczenie się, agresja,

zjawiska (np. uczenie się, agresja,

emocje) lub tworzeniu i regulowaniu

emocje) lub tworzeniu i regulowaniu

warunków, w których badane zjawisko

warunków, w których badane zjawisko

może wystąpić.

może wystąpić.

Badanie eksperymentalne pozwala nam

Badanie eksperymentalne pozwala nam

obserwować to, co nieobserwowalne.

obserwować to, co nieobserwowalne.

Przewidywania oparte na

Przewidywania oparte na

proponowanych wyjaśnieniach mogą

proponowanych wyjaśnieniach mogą

zostać potwierdzone lub odrzucone

zostać potwierdzone lub odrzucone

przez wyniki eksperymentu.

przez wyniki eksperymentu.

Prawidłowo przeprowadzony eksperyment

Prawidłowo przeprowadzony eksperyment

charakteryzuje się:

charakteryzuje się:



trafnością wewnętrzną oraz zewnętrzną

trafnością wewnętrzną oraz zewnętrzną



rzetelnością

rzetelnością



wrażliwością

wrażliwością

Głównym celem

Głównym celem

eksperymentu jest testowanie

eksperymentu jest testowanie

hipotez wyprowadzonych z teorii, ale

hipotez wyprowadzonych z teorii, ale

eksperymenty mogą być również stosowane

eksperymenty mogą być również stosowane

do badania skuteczności oddziaływań

do badania skuteczności oddziaływań

psychologicznych lub programów

psychologicznych lub programów

stosowanych w warunkach naturalnych.

stosowanych w warunkach naturalnych.

Niezbędnym elementem eksperymentu jest

Niezbędnym elementem eksperymentu jest

kontrola

kontrola

. Osiągamy ją dzięki manipulacji,

. Osiągamy ją dzięki manipulacji,

utrzymywaniu

stałych

warunków

utrzymywaniu

stałych

warunków

i

zrównoważeniu.

Kontrola

i

zrównoważeniu.

Kontrola

eksperymentalna

pozwala

badaczom

eksperymentalna

pozwala

badaczom

wnioskować o przyczynach zdarzeń, jaka

wnioskować o przyczynach zdarzeń, jaka

zmienna

niezależna

spowodowała

zmienna

niezależna

spowodowała

obserwowane zmiany w zmiennej zależnej.

obserwowane zmiany w zmiennej zależnej.

Eksperyment charakteryzuje się

Eksperyment charakteryzuje się

trafnością

trafnością

wewnętrzną

wewnętrzną

, kiedy spełnia trzy warunki

, kiedy spełnia trzy warunki

wymagane przy wnioskowaniu

wymagane przy wnioskowaniu

przyczynowo – skutkowym:

przyczynowo – skutkowym:



współzmienności

współzmienności



porządku czasowego związku

porządku czasowego związku



eliminowania innych możliwości

eliminowania innych możliwości

wyjaśnień

wyjaśnień

Testy inteligencji i zdolności

Testy inteligencji i zdolności

można

można

określić jako wystandaryzowane

określić jako wystandaryzowane

i znormalizowane narzędzia mierzące

i znormalizowane narzędzia mierzące

sprawność intelektualną na podstawie

sprawność intelektualną na podstawie

efektywnego wykonania zadań

efektywnego wykonania zadań

umysłowych.

umysłowych.

Testy inteligencji

Testy inteligencji

i

i

testy zdolności

testy zdolności

są tradycyjnie stosowanymi narzędziami

są tradycyjnie stosowanymi narzędziami

pomiaru sprawności intelektualnej

pomiaru sprawności intelektualnej

.

.

Opierają się na założeniu, że inteligencję i jej

Opierają się na założeniu, że inteligencję i jej

rozwój można badać, analizując

rozwój można badać, analizując

zróżnicowanie indywidualne poziomu

zróżnicowanie indywidualne poziomu

wykonania zadań umysłowych. Ponadto

wykonania zadań umysłowych. Ponadto

przyjmuje się,

przyjmuje się,

że o strukturze intelektu można wnosić na

że o strukturze intelektu można wnosić na

podstawie interkorelacji wyników tych

podstawie interkorelacji wyników tych

zadań, stosując metody statystyczne, takie

zadań, stosując metody statystyczne, takie

jak analiza czynnikowa.

jak analiza czynnikowa.

Test psychologiczny

Test psychologiczny

powinien być:

powinien być:



wystandaryzowany

wystandaryzowany

(konieczność

(konieczność

przestrzegania procedury badawczej)

przestrzegania procedury badawczej)



normalizowany

normalizowany

(posiada zestaw norm do

(posiada zestaw norm do

ilościowej interpretacji wyników)

ilościowej interpretacji wyników)



obiektywny

obiektywny

(posiada jasny sposób

(posiada jasny sposób

punktowania odpowiedzi)

punktowania odpowiedzi)



rzetelny

rzetelny

(daje te same rezultaty, gdy jest

(daje te same rezultaty, gdy jest

stosowany w podobnych warunkach)

stosowany w podobnych warunkach)



trafny

trafny

(bada to , do czego został

(bada to , do czego został

przeznaczony)

przeznaczony)

Testy dzielimy

Testy dzielimy

ze względu na

ze względu na

liczbę osób badanych

liczbę osób badanych

na:

na:



testy indywidualne

testy indywidualne

– przeprowadzamy

– przeprowadzamy

tylko z jedną osobą, umożliwiają

tylko z jedną osobą, umożliwiają

dokonywanie dodatkowych obserwacji,

dokonywanie dodatkowych obserwacji,

są jednak czasochłonne, stosowane w

są jednak czasochłonne, stosowane w

celu zdiagnozowania badanego

celu zdiagnozowania badanego



testy grupowe

testy grupowe

– wykonuje wiele

– wykonuje wiele

osób na raz, badani muszą umieć

osób na raz, badani muszą umieć

korzystać z instrukcji udzielanych

korzystać z instrukcji udzielanych

całej grupie, stosowane są

całej grupie, stosowane są

do celów

do celów

przesiewowych

przesiewowych

W zależności od

W zależności od

formy

formy

dokonujemy podziału

dokonujemy podziału

na:

na:



testy otwarte

testy otwarte

– badany każdorazowo sam

– badany każdorazowo sam

formułuje odpowiedzi

formułuje odpowiedzi



testy zamknięte

testy zamknięte

– badany otrzymuje zadania

– badany otrzymuje zadania

wraz z potencjalnymi rozwiązaniami, sam musi

wraz z potencjalnymi rozwiązaniami, sam musi

dokonać wyboru poprawnej odpowiedzi

dokonać wyboru poprawnej odpowiedzi

Ze względu na

Ze względu na

formę odpowiedzi i

formę odpowiedzi i

zastosowany materiał

zastosowany materiał

na:

na:



testy werbalne

testy werbalne

– badany udziela odpowiedzi ustnie

– badany udziela odpowiedzi ustnie

lub pisemnie

lub pisemnie



testy wykonaniowe

testy wykonaniowe

– badany musi wykonywać jakieś

– badany musi wykonywać jakieś

działania na konkretnym materiale, np. rysowanie,

działania na konkretnym materiale, np. rysowanie,

prowadzenie ołówka przez ścieżki labiryntu

prowadzenie ołówka przez ścieżki labiryntu

Interpretacja wyniku testu

Interpretacja wyniku testu

musi

musi

być dokonywana przez

być dokonywana przez

psychologa

psychologa

znającego parametry

znającego parametry

psychometryczne testu i w ramach

psychometryczne testu i w ramach

określonej teorii psychologicznej.

określonej teorii psychologicznej.

Dlatego dla dobra osób badanych,

Dlatego dla dobra osób badanych,

uprawnionymi do przeprowadzania

uprawnionymi do przeprowadzania

testów psychologicznych są

testów psychologicznych są

psychologowie.

psychologowie.



Pomimo powszechności jest

Pomimo powszechności jest

wiele zarzutów wobec

wiele zarzutów wobec

stosowania testów

stosowania testów

. Krytyce poddawane są same

. Krytyce poddawane są same

zadania testowe. Zarzuca się im „sztuczność” i

zadania testowe. Zarzuca się im „sztuczność” i

„oderwanie od życia”. Materiał stosowany w testach

„oderwanie od życia”. Materiał stosowany w testach

w porównaniu z tym, z którym badany ma do

w porównaniu z tym, z którym badany ma do

czynienia w życiu jest zbyt uproszczony. Obronną

czynienia w życiu jest zbyt uproszczony. Obronną

ręką wychodzą testy do pomiaru inteligencji i

ręką wychodzą testy do pomiaru inteligencji i

zdolności ze względu na ich trafność w diagnozie.

zdolności ze względu na ich trafność w diagnozie.



Druga grupa zarzutów odnosi się do ilościowego

Druga grupa zarzutów odnosi się do ilościowego

charakteru i stosowania statystycznego. Dwu lub

charakteru i stosowania statystycznego. Dwu lub

trzy – stopniowa skala oceny, która jednakowo

trzy – stopniowa skala oceny, która jednakowo

traktuje zadnia łatwe i trudne nie może być

traktuje zadnia łatwe i trudne nie może być

miernikiem przyczyn niepowodzeń badanego.

miernikiem przyczyn niepowodzeń badanego.

Jednak stosując tę metodę do selekcji lub orientacji

Jednak stosując tę metodę do selekcji lub orientacji

wstępnej, a także do pomiaru niektórych zmiennych

wstępnej, a także do pomiaru niektórych zmiennych

w badaniach naukowych, spełnia ona swoją funkcję

w badaniach naukowych, spełnia ona swoją funkcję

właściwie.

właściwie.

Kwestionariusz osobowości

Kwestionariusz osobowości

jest

jest

podstawową metodą poznania osobowości

podstawową metodą poznania osobowości

człowieka, wykorzystującą samoopis w

człowieka, wykorzystującą samoopis w

postaci odpowiedzi osoby badanej na

postaci odpowiedzi osoby badanej na

zbiór standardowych pytań, stwierdzeń

zbiór standardowych pytań, stwierdzeń

lub jednowyrazowych określeń.

lub jednowyrazowych określeń.

Na podstawie kwestionariusza

Na podstawie kwestionariusza

otrzymujemy:

otrzymujemy:



wyniki ilościowe

wyniki ilościowe



rzetelne i trafne odpowiedzi

rzetelne i trafne odpowiedzi



informacje od jednego badanego

informacje od jednego badanego

Kwestionariusz osobowości

Kwestionariusz osobowości

skonstruowany jest:

skonstruowany jest:



z szeregu pozycji według określonej

z szeregu pozycji według określonej

reguły

reguły



w formie pytania, stwierdzenia albo

w formie pytania, stwierdzenia albo

jednowyrazowego określenia, na

jednowyrazowego określenia, na

które dana osoba ma odpowiedzieć

które dana osoba ma odpowiedzieć

Źródła:

Źródła:



John J. Shaughnessy, Eugene B.

John J. Shaughnessy, Eugene B.

Zechmeister, Jeanne S. Zechmeister

Zechmeister, Jeanne S. Zechmeister

„Metody badawcze w psychologii”

„Metody badawcze w psychologii”



Z. Skorny

Z. Skorny

„Obserwacja

„Obserwacja

psychologiczna dziecka”

psychologiczna dziecka”



Z. Skorny

Z. Skorny

„Obserwacje i

„Obserwacje i

charakterystyki psychologiczne”

charakterystyki psychologiczne”

DZIĘKUJĘ ZA

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ !

UWAGĘ !