 | Pobierz cały dokument Rozmiar 1,6 MB |
PODSTAWOWE
PODSTAWOWE
METODY BADAWCZE
METODY BADAWCZE
W PSYCHOLOGII
W PSYCHOLOGII
Podstawowe metody badawcze
Podstawowe metody badawcze
w psychologii to:
w psychologii to:
obserwacja psychologiczna
obserwacja psychologiczna
wywiad
wywiad
rozmowa
rozmowa
eksperyment
eksperyment
testy inteligencji i zdolności
testy inteligencji i zdolności
techniki kwestionariuszowe
techniki kwestionariuszowe
Obserwacja psychologiczna
Obserwacja psychologiczna
polega na świadomym, planowym
polega na świadomym, planowym
i celowym spostrzeganiu zjawisk i zdarzeń.
i celowym spostrzeganiu zjawisk i zdarzeń.
Ponadto obejmuje rejestrowanie zjawisk
Ponadto obejmuje rejestrowanie zjawisk
i czynności psychologicznych. Może być
i czynności psychologicznych. Może być
stosowana jako samodzielna technika
stosowana jako samodzielna technika
lub stanowić uzupełnienie innych metod,
lub stanowić uzupełnienie innych metod,
bez ich interpretacji np. testu
bez ich interpretacji np. testu
psychologicznego.
psychologicznego.
Powinna być rejestracją
Powinna być rejestracją
obiektywnych faktów.
obiektywnych faktów.
Badacz (psycholog)
Badacz (psycholog)
może rejestrować dane zachowania, a wyniki
może rejestrować dane zachowania, a wyniki
badania może porównywać z innymi badanymi
badania może porównywać z innymi badanymi
osobami.
osobami.
Istotnym składnikiem tak definiowanej
Istotnym składnikiem tak definiowanej
obserwacji jest
obserwacji jest
cel
cel
. Z tego względu
. Z tego względu
obserwację określamy jako
obserwację określamy jako
spostrzeganie nie tylko zamierzone,
spostrzeganie nie tylko zamierzone,
ale przede wszystkim planowe.
ale przede wszystkim planowe.
Może on przyjąć formę:
Może on przyjąć formę:
schematu istniejącego w naszym
schematu istniejącego w naszym
umyśle
umyśle
pisemnych dyspozycji ułatwiających
pisemnych dyspozycji ułatwiających
prowadzenie obserwacji
prowadzenie obserwacji
Plan obserwacji
Plan obserwacji
wyznacza treści i
wyznacza treści i
kolejność spostrzeżeń niezbędnych do
kolejność spostrzeżeń niezbędnych do
poznania danego przedmiotu.
poznania danego przedmiotu.
Dokonanie właściwej selekcji cech
Dokonanie właściwej selekcji cech
zachowania się mających być
zachowania się mających być
przedmiotem obserwacji, wymaga
przedmiotem obserwacji, wymaga
aktywnej postawy umysłu.
aktywnej postawy umysłu.
Przyjmuje ona postać:
Przyjmuje ona postać:
procesów analizy
procesów analizy
syntezy
syntezy
porównywania
porównywania
abstrahowania
abstrahowania
wnioskowania
wnioskowania
Sposób prowadzenia obserwacji
Sposób prowadzenia obserwacji
psychologicznej
psychologicznej
jest częściowo
jest częściowo
uzależniony od ich przedmiotu.
uzależniony od ich przedmiotu.
Odmienna jest technika obserwacji
Odmienna jest technika obserwacji
ludzi i zwierząt, obserwacja człowieka
ludzi i zwierząt, obserwacja człowieka
dorosłego i małych dzieci.
dorosłego i małych dzieci.
Kryteriami stanowiącymi podstawę
Kryteriami stanowiącymi podstawę
wyróżnienia głównych rodzajów
wyróżnienia głównych rodzajów
obserwacji psychologicznej jest:
obserwacji psychologicznej jest:
przedmiot obserwacji
przedmiot obserwacji
zakres
zakres
postawa obserwatora
postawa obserwatora
czas trwania obserwacji
czas trwania obserwacji
sposób rejestrowania zauważonych
sposób rejestrowania zauważonych
faktów
faktów
Przyjmując kryterium
Przyjmując kryterium
przedmiotu wyróżnia się:
przedmiotu wyróżnia się:
obserwację psychologiczną
obserwację psychologiczną
obserwację pedagogiczną
obserwację pedagogiczną
Ze względu na zakres
Ze względu na zakres
można wyróżnić:
można wyróżnić:
obserwację wycinkową (cząstkową)
obserwację wycinkową (cząstkową)
obserwację całościową
obserwację całościową
Uwzględniając
Uwzględniając
zakres
zakres
można
można
dokonać także podziału na:
dokonać także podziału na:
obserwację indywidualną
obserwację indywidualną
–
–
dotyczy określonej osoby;
dotyczy określonej osoby;
obserwację grupową
obserwację grupową
– dotyczy
– dotyczy
zachowania się określonej grupy lub
zachowania się określonej grupy lub
zespołu
zespołu
Ze względu na
Ze względu na
cel
cel
obserwacji
obserwacji
wyróżnia się:
wyróżnia się:
obserwację dorywczą
obserwację dorywczą
(przypadkową, przygodną,
(przypadkową, przygodną,
niezamierzoną)
niezamierzoną)
obserwację systematyczną
obserwację systematyczną
–
–
mającą z góry ustalony cel,
mającą z góry ustalony cel,
prowadzoną przez pewien czas,
prowadzoną przez pewien czas,
zmierzającą do zebrania określonych
zmierzającą do zebrania określonych
materiałów
materiałów
Ze względu na
Ze względu na
czas trwania
czas trwania
można wymienić:
można wymienić:
obserwację ciągłą
obserwację ciągłą
(fotograficzną)
(fotograficzną)
–
–
prowadzona jest bez
prowadzona jest bez
przerwy, przez pewien
przerwy, przez pewien
okres czasu, wymaga
okres czasu, wymaga
współdziałania szeregu
współdziałania szeregu
obserwatorów, którzy
obserwatorów, którzy
na przemian dokonują
na przemian dokonują
obserwacji i rejestrują
obserwacji i rejestrują
je we właściwy sposób.
je we właściwy sposób.
obserwacja próbek czasowych
obserwacja próbek czasowych
–
–
obserwacje wykonywane są w
obserwacje wykonywane są w
określonych odstępach czasu.
określonych odstępach czasu.
Uwzględniając
Uwzględniając
postawę obserwatora
postawę obserwatora
w
w
czasie trwania obserwacji można wyróżnić:
czasie trwania obserwacji można wyróżnić:
obserwację bierną
obserwację bierną
– obserwator „stoi z
– obserwator „stoi z
boku” i ogranicza się do rejestrowania
boku” i ogranicza się do rejestrowania
określonych czynności
określonych czynności
obserwację czynną (obserwacja
obserwację czynną (obserwacja
uczestnicząca)
uczestnicząca)
–
–
obserwator jest
obserwator jest
bezpośrednim uczestnikiem wydarzeń
bezpośrednim uczestnikiem wydarzeń
badanych, a przez obserwowanych
badanych, a przez obserwowanych
traktowany jako „swój”
traktowany jako „swój”
W zależności od
W zależności od
sytuacji
sytuacji
, w której przeprowadzamy
, w której przeprowadzamy
obserwację oraz
obserwację oraz
wpływu obserwatora na
wpływu obserwatora na
wystąpienie określonych zachowań
wystąpienie określonych zachowań
możemy
możemy
dokonać podział na:
dokonać podział na:
obserwację z interwencją
obserwację z interwencją
–
–
większość badań psychologicznych
większość badań psychologicznych
wykorzystuje ten rodzaj obserwacji
wykorzystuje ten rodzaj obserwacji
obserwację bez interwencji
obserwację bez interwencji
–
–
obserwację zachowania
obserwację zachowania
przeprowadzaną w bardziej lub mniej
przeprowadzaną w bardziej lub mniej
naturalnych warunkach bez
naturalnych warunkach bez
ingerencji badacza w sytuacje
ingerencji badacza w sytuacje
nazywamy
nazywamy
obserwację naturalną
obserwację naturalną
Wyróżnia się trzy
Wyróżnia się trzy
metody obserwacji
metody obserwacji
z interwencją
z interwencją
:
:
obserwacja uczestnicząca –
obserwacja uczestnicząca –
obserwacja
obserwacja
zachowania przez osobę, która również odgrywa
zachowania przez osobę, która również odgrywa
aktywną i znaczącą rolę w sytuacji lub w kontekście
aktywną i znaczącą rolę w sytuacji lub w kontekście
zapisywanego zachowania
zapisywanego zachowania
obserwacja ustrukturowana –
obserwacja ustrukturowana –
wykorzystuje się ją
wykorzystuje się ją
do rejestrowania zachowania, którego obserwacja w
do rejestrowania zachowania, którego obserwacja w
warunkach naturalnych byłaby trudna
warunkach naturalnych byłaby trudna
eksperyment naturalny –
eksperyment naturalny –
jest to procedura
jest to procedura
manipulowania przed obserwatora jedną lub wieloma
manipulowania przed obserwatora jedną lub wieloma
zmiennymi niezależnymi w warunkach naturalnych w
zmiennymi niezależnymi w warunkach naturalnych w
celu zbadania ich wpływ na zachowanie.
celu zbadania ich wpływ na zachowanie.
Współpracownikiem badacza jest pozorant
Współpracownikiem badacza jest pozorant
Skutecznemu prowadzeniu
Skutecznemu prowadzeniu
obserwacji sprzyja szereg
obserwacji sprzyja szereg
właściwości psychicznych osoby
właściwości psychicznych osoby
dokonującej obserwacji.
dokonującej obserwacji.
Dobry obserwator
Dobry obserwator
powinien
powinien
charakteryzować się następującymi
charakteryzować się następującymi
cechami:
cechami:
być zainteresowany poznawanymi
być zainteresowany poznawanymi
zjawiskami
zjawiskami
rzetelny, dokładny, obiektywny
rzetelny, dokładny, obiektywny
spostrzegawczy
spostrzegawczy
mieć wiedzę dotyczącą poznawanych zjawisk
mieć wiedzę dotyczącą poznawanych zjawisk
Cechy prawidłowej obserwacji:
Cechy prawidłowej obserwacji:
celowość
celowość
(musimy wiedzieć dlaczego
(musimy wiedzieć dlaczego
obserwujemy daną jednostkę)
obserwujemy daną jednostkę)
systematyczność i planowość
systematyczność i planowość
selektywność
selektywność
(np. oddzielanie tego co
(np. oddzielanie tego co
wypada od tego co nie wypada)
wypada od tego co nie wypada)
obiektywność
obiektywność
(polega na tym, że wyniki
(polega na tym, że wyniki
uzyskiwane w badaniu są niezależne
uzyskiwane w badaniu są niezależne
od osoby badającej – eksperymentatora)
od osoby badającej – eksperymentatora)
Dane uzyskane z obserwacji mogą
Dane uzyskane z obserwacji mogą
mieć charakter jakościowy i
mieć charakter jakościowy i
ilościowy. Do analizy danych
ilościowy. Do analizy danych
ilościowych wykorzystuje się
ilościowych wykorzystuje się
cztery
cztery
skale pomiarowe
skale pomiarowe
:
:
nominalną
nominalną
porządkową
porządkową
interwałową
interwałową
stosunkową
stosunkową
Rozmowa
Rozmowa
jest to proces komunikacji
jest to proces komunikacji
językowej miedzy psychologiem a
językowej miedzy psychologiem a
osoba badaną. Służy przede wszystkim
osoba badaną. Służy przede wszystkim
poznaniu
prawidłowości
życia
poznaniu
prawidłowości
życia
psychicznego
człowieka.
Jako
psychicznego
człowieka.
Jako
narzędzie badań naukowych, aby
narzędzie badań naukowych, aby
spełniła swój cel, musi być bardzo
spełniła swój cel, musi być bardzo
rzetelna.
rzetelna.
Pytania
Pytania
dobierane do rozmowy
dobierane do rozmowy
muszą spełniać kilka warunków:
muszą spełniać kilka warunków:
dotyczyć bodźców emitowanych przez
dotyczyć bodźców emitowanych przez
otoczenie człowieka i jego reakcji na te
otoczenie człowieka i jego reakcji na te
bodźce
bodźce
koncentrować się na doświadczeniach;
koncentrować się na doświadczeniach;
być konkretne, aby umożliwiały
być konkretne, aby umożliwiały
uzyskanie konkretnej reakcji –
uzyskanie konkretnej reakcji –
odpowiedzi
odpowiedzi
musi ich być wiele, aby objąć jak
musi ich być wiele, aby objąć jak
największy zakres zachowań człowieka
największy zakres zachowań człowieka
W przypadku gdy różnym osobom
W przypadku gdy różnym osobom
będą zadawane identyczne pytania w
będą zadawane identyczne pytania w
ustalonej kolejności, a odpowiedzi na
ustalonej kolejności, a odpowiedzi na
nie będą precyzyjnie zarejestrowane
nie będą precyzyjnie zarejestrowane
oraz gdy pytania nie będą odnosiły się
oraz gdy pytania nie będą odnosiły się
do osoby badanej bezpośrednio (nie
do osoby badanej bezpośrednio (nie
będą dotyczyły faktów z jej życia) –
będą dotyczyły faktów z jej życia) –
wówczas będzie to po prostu wywiad
wówczas będzie to po prostu wywiad
psychologiczny.
psychologiczny.
Istnieje wiele sposobów prowadzenia
Istnieje wiele sposobów prowadzenia
rozmów i wywiadów
rozmów i wywiadów
psychologicznych.
psychologicznych.
Rozmowa powinna odbywać się:
Rozmowa powinna odbywać się:
bez udziału osób trzecich
bez udziału osób trzecich
bez pośpiechu
bez pośpiechu
w miejscu urządzony wygodnie
w miejscu urządzony wygodnie
i estetycznie oraz gwarantującym
i estetycznie oraz gwarantującym
ciszę
ciszę
Pierwsza faza rozmowy
Pierwsza faza rozmowy
to nawiązanie
to nawiązanie
kontaktu z osobą badaną w atmosferze
kontaktu z osobą badaną w atmosferze
wzajemnego zaufania i wzbudzenie
wzajemnego zaufania i wzbudzenie
motywacji do podjęcia dialogu.
motywacji do podjęcia dialogu.
Zasadniczy etap rozmowy
Zasadniczy etap rozmowy
to przekazywanie informacji o
to przekazywanie informacji o
obiektywnych faktach (wiek,
obiektywnych faktach (wiek,
liczba rodzeństwa, wyniki w
liczba rodzeństwa, wyniki w
nauce, sytuacje wywołujące
nauce, sytuacje wywołujące
napięcie emocjonalne,
napięcie emocjonalne,
osiągnięcia zawodowe, itd.)
osiągnięcia zawodowe, itd.)
Druga faza odnosi się do
Druga faza odnosi się do
ustosunkowania się osoby
ustosunkowania się osoby
badanej do tych faktów
badanej do tych faktów
(ocena rodziców, ocena
(ocena rodziców, ocena
wyników szkolnych,
wyników szkolnych,
sukcesów, porażek,
sukcesów, porażek,
zadowolenie bądź nie z
zadowolenie bądź nie z
wykonywanego zawodu,
wykonywanego zawodu,
zarobków, przyjaciół, itd.)
zarobków, przyjaciół, itd.)
Końcowy etap rozmowy
Końcowy etap rozmowy
powinien
powinien
nastąpić po uzyskaniu od badanego
nastąpić po uzyskaniu od badanego
informacji na wszystkie podjęte
informacji na wszystkie podjęte
tematy bez dokonywania oceny
tematy bez dokonywania oceny
badanego.
badanego.
Po zakończeniu badania należy
Po zakończeniu badania należy
uporządkować zebrany materiał
uporządkować zebrany materiał
i przystąpić do jego analizy.
i przystąpić do jego analizy.
Wywiad psychologiczny
Wywiad psychologiczny
to jedna z
to jedna z
najważniejszych metod badań i diagnozowania
najważniejszych metod badań i diagnozowania
ludzi.
ludzi.
W porównaniu z innymi technikami
W porównaniu z innymi technikami
badawczymi ma wiele zalet:
badawczymi ma wiele zalet:
może dostarczyć wielu danych
może dostarczyć wielu danych
jest bardzo wygodny (nie wymaga żadnych
jest bardzo wygodny (nie wymaga żadnych
specjalnych urządzeń)
specjalnych urządzeń)
pozwala na szybkie zebranie potrzebnych
pozwala na szybkie zebranie potrzebnych
informacji
informacji
wymaga jednak od prowadzącego pewnych
wymaga jednak od prowadzącego pewnych
specyficznych umiejętności i doświadczenia
specyficznych umiejętności i doświadczenia
Technika wywiadu psychologicznego
Technika wywiadu psychologicznego
ma różnorodne zastosowania w
ma różnorodne zastosowania w
badaniach rozwojowych.
badaniach rozwojowych.
Może ona służyć w badaniach nad:
Może ona służyć w badaniach nad:
rozwojem pojęć, postaw i ocen
rozwojem pojęć, postaw i ocen
przyczyn problemów i trudności
przyczyn problemów i trudności
doświadczanych przez dziecko
doświadczanych przez dziecko
pomaga określić wzorce reagowania
pomaga określić wzorce reagowania
na sytuacje
na sytuacje
Dodatkowe utrudnienia, ale również pozytywne
Dodatkowe utrudnienia, ale również pozytywne
aspekty pojawiają się przy stosowaniu tej metody
aspekty pojawiają się przy stosowaniu tej metody
w
w
diagnozowaniu dzieci i młodzieży
diagnozowaniu dzieci i młodzieży
. Badania
. Badania
dzieci i młodzieży mają pewną specyfikę, co
dzieci i młodzieży mają pewną specyfikę, co
związane jest z cechami rozwojowymi badanych,
związane jest z cechami rozwojowymi badanych,
charakterystycznymi dla pewnych etapów życia.
charakterystycznymi dla pewnych etapów życia.
Różnice pomiędzy stosowaniem tej techniki
Różnice pomiędzy stosowaniem tej techniki
w stosunku do dorosłych i dzieci zaznaczają się
w stosunku do dorosłych i dzieci zaznaczają się
w procedurze i formie przeprowadzanego
w procedurze i formie przeprowadzanego
badania.
badania.
Metoda ta posiada wiele zalet, jednak również
Metoda ta posiada wiele zalet, jednak również
niesie ze sobą ryzyko małej trafności
niesie ze sobą ryzyko małej trafności
odpowiedzi. Niezaprzeczalna zaleta wywiadu
odpowiedzi. Niezaprzeczalna zaleta wywiadu
jest
jest
bezpośredni kontakt z badanym
bezpośredni kontakt z badanym
, co
, co
pozwala na wyjaśnienie dziecku wszelkich
pozwala na wyjaśnienie dziecku wszelkich
niejasności.
niejasności.
Podstawą trudnością jest jednak niemożność
Podstawą trudnością jest jednak niemożność
stosowania wywiadu w badaniach dzieci z
stosowania wywiadu w badaniach dzieci z
zaburzeniami słuchu, zaburzonych
zaburzeniami słuchu, zaburzonych
emocjonalnie i z brakiem motywacji do
emocjonalnie i z brakiem motywacji do
badania
badania
Eksperyment
Eksperyment
– to metoda badania
– to metoda badania
polegająca na wywołaniu badanego
polegająca na wywołaniu badanego
zjawiska (np. uczenie się, agresja,
zjawiska (np. uczenie się, agresja,
emocje) lub tworzeniu i regulowaniu
emocje) lub tworzeniu i regulowaniu
warunków, w których badane zjawisko
warunków, w których badane zjawisko
może wystąpić.
może wystąpić.
Badanie eksperymentalne pozwala nam
Badanie eksperymentalne pozwala nam
obserwować to, co nieobserwowalne.
obserwować to, co nieobserwowalne.
Przewidywania oparte na
Przewidywania oparte na
proponowanych wyjaśnieniach mogą
proponowanych wyjaśnieniach mogą
zostać potwierdzone lub odrzucone
zostać potwierdzone lub odrzucone
przez wyniki eksperymentu.
przez wyniki eksperymentu.
Prawidłowo przeprowadzony eksperyment
Prawidłowo przeprowadzony eksperyment
charakteryzuje się:
charakteryzuje się:
trafnością wewnętrzną oraz zewnętrzną
trafnością wewnętrzną oraz zewnętrzną
rzetelnością
rzetelnością
wrażliwością
wrażliwością
Głównym celem
Głównym celem
eksperymentu jest testowanie
eksperymentu jest testowanie
hipotez wyprowadzonych z teorii, ale
hipotez wyprowadzonych z teorii, ale
eksperymenty mogą być również stosowane
eksperymenty mogą być również stosowane
do badania skuteczności oddziaływań
do badania skuteczności oddziaływań
psychologicznych lub programów
psychologicznych lub programów
stosowanych w warunkach naturalnych.
stosowanych w warunkach naturalnych.
Niezbędnym elementem eksperymentu jest
Niezbędnym elementem eksperymentu jest
kontrola
kontrola
. Osiągamy ją dzięki manipulacji,
. Osiągamy ją dzięki manipulacji,
utrzymywaniu
stałych
warunków
utrzymywaniu
stałych
warunków
i
zrównoważeniu.
Kontrola
i
zrównoważeniu.
Kontrola
eksperymentalna
pozwala
badaczom
eksperymentalna
pozwala
badaczom
wnioskować o przyczynach zdarzeń, jaka
wnioskować o przyczynach zdarzeń, jaka
zmienna
niezależna
spowodowała
zmienna
niezależna
spowodowała
obserwowane zmiany w zmiennej zależnej.
obserwowane zmiany w zmiennej zależnej.
Eksperyment charakteryzuje się
Eksperyment charakteryzuje się
trafnością
trafnością
wewnętrzną
wewnętrzną
, kiedy spełnia trzy warunki
, kiedy spełnia trzy warunki
wymagane przy wnioskowaniu
wymagane przy wnioskowaniu
przyczynowo – skutkowym:
przyczynowo – skutkowym:
współzmienności
współzmienności
porządku czasowego związku
porządku czasowego związku
eliminowania innych możliwości
eliminowania innych możliwości
wyjaśnień
wyjaśnień
Testy inteligencji i zdolności
Testy inteligencji i zdolności
można
można
określić jako wystandaryzowane
określić jako wystandaryzowane
i znormalizowane narzędzia mierzące
i znormalizowane narzędzia mierzące
sprawność intelektualną na podstawie
sprawność intelektualną na podstawie
efektywnego wykonania zadań
efektywnego wykonania zadań
umysłowych.
umysłowych.
Testy inteligencji
Testy inteligencji
i
i
testy zdolności
testy zdolności
są tradycyjnie stosowanymi narzędziami
są tradycyjnie stosowanymi narzędziami
pomiaru sprawności intelektualnej
pomiaru sprawności intelektualnej
.
.
Opierają się na założeniu, że inteligencję i jej
Opierają się na założeniu, że inteligencję i jej
rozwój można badać, analizując
rozwój można badać, analizując
zróżnicowanie indywidualne poziomu
zróżnicowanie indywidualne poziomu
wykonania zadań umysłowych. Ponadto
wykonania zadań umysłowych. Ponadto
przyjmuje się,
przyjmuje się,
że o strukturze intelektu można wnosić na
że o strukturze intelektu można wnosić na
podstawie interkorelacji wyników tych
podstawie interkorelacji wyników tych
zadań, stosując metody statystyczne, takie
zadań, stosując metody statystyczne, takie
jak analiza czynnikowa.
jak analiza czynnikowa.
Test psychologiczny
Test psychologiczny
powinien być:
powinien być:
wystandaryzowany
wystandaryzowany
(konieczność
(konieczność
przestrzegania procedury badawczej)
przestrzegania procedury badawczej)
normalizowany
normalizowany
(posiada zestaw norm do
(posiada zestaw norm do
ilościowej interpretacji wyników)
ilościowej interpretacji wyników)
obiektywny
obiektywny
(posiada jasny sposób
(posiada jasny sposób
punktowania odpowiedzi)
punktowania odpowiedzi)
rzetelny
rzetelny
(daje te same rezultaty, gdy jest
(daje te same rezultaty, gdy jest
stosowany w podobnych warunkach)
stosowany w podobnych warunkach)
trafny
trafny
(bada to , do czego został
(bada to , do czego został
przeznaczony)
przeznaczony)
Testy dzielimy
Testy dzielimy
ze względu na
ze względu na
liczbę osób badanych
liczbę osób badanych
na:
na:
testy indywidualne
testy indywidualne
– przeprowadzamy
– przeprowadzamy
tylko z jedną osobą, umożliwiają
tylko z jedną osobą, umożliwiają
dokonywanie dodatkowych obserwacji,
dokonywanie dodatkowych obserwacji,
są jednak czasochłonne, stosowane w
są jednak czasochłonne, stosowane w
celu zdiagnozowania badanego
celu zdiagnozowania badanego
testy grupowe
testy grupowe
– wykonuje wiele
– wykonuje wiele
osób na raz, badani muszą umieć
osób na raz, badani muszą umieć
korzystać z instrukcji udzielanych
korzystać z instrukcji udzielanych
całej grupie, stosowane są
całej grupie, stosowane są
do celów
do celów
przesiewowych
przesiewowych
W zależności od
W zależności od
formy
formy
dokonujemy podziału
dokonujemy podziału
na:
na:
testy otwarte
testy otwarte
– badany każdorazowo sam
– badany każdorazowo sam
formułuje odpowiedzi
formułuje odpowiedzi
testy zamknięte
testy zamknięte
– badany otrzymuje zadania
– badany otrzymuje zadania
wraz z potencjalnymi rozwiązaniami, sam musi
wraz z potencjalnymi rozwiązaniami, sam musi
dokonać wyboru poprawnej odpowiedzi
dokonać wyboru poprawnej odpowiedzi
Ze względu na
Ze względu na
formę odpowiedzi i
formę odpowiedzi i
zastosowany materiał
zastosowany materiał
na:
na:
testy werbalne
testy werbalne
– badany udziela odpowiedzi ustnie
– badany udziela odpowiedzi ustnie
lub pisemnie
lub pisemnie
testy wykonaniowe
testy wykonaniowe
– badany musi wykonywać jakieś
– badany musi wykonywać jakieś
działania na konkretnym materiale, np. rysowanie,
działania na konkretnym materiale, np. rysowanie,
prowadzenie ołówka przez ścieżki labiryntu
prowadzenie ołówka przez ścieżki labiryntu
Interpretacja wyniku testu
Interpretacja wyniku testu
musi
musi
być dokonywana przez
być dokonywana przez
psychologa
psychologa
znającego parametry
znającego parametry
psychometryczne testu i w ramach
psychometryczne testu i w ramach
określonej teorii psychologicznej.
określonej teorii psychologicznej.
Dlatego dla dobra osób badanych,
Dlatego dla dobra osób badanych,
uprawnionymi do przeprowadzania
uprawnionymi do przeprowadzania
testów psychologicznych są
testów psychologicznych są
psychologowie.
psychologowie.
Pomimo powszechności jest
Pomimo powszechności jest
wiele zarzutów wobec
wiele zarzutów wobec
stosowania testów
stosowania testów
. Krytyce poddawane są same
. Krytyce poddawane są same
zadania testowe. Zarzuca się im „sztuczność” i
zadania testowe. Zarzuca się im „sztuczność” i
„oderwanie od życia”. Materiał stosowany w testach
„oderwanie od życia”. Materiał stosowany w testach
w porównaniu z tym, z którym badany ma do
w porównaniu z tym, z którym badany ma do
czynienia w życiu jest zbyt uproszczony. Obronną
czynienia w życiu jest zbyt uproszczony. Obronną
ręką wychodzą testy do pomiaru inteligencji i
ręką wychodzą testy do pomiaru inteligencji i
zdolności ze względu na ich trafność w diagnozie.
zdolności ze względu na ich trafność w diagnozie.
Druga grupa zarzutów odnosi się do ilościowego
Druga grupa zarzutów odnosi się do ilościowego
charakteru i stosowania statystycznego. Dwu lub
charakteru i stosowania statystycznego. Dwu lub
trzy – stopniowa skala oceny, która jednakowo
trzy – stopniowa skala oceny, która jednakowo
traktuje zadnia łatwe i trudne nie może być
traktuje zadnia łatwe i trudne nie może być
miernikiem przyczyn niepowodzeń badanego.
miernikiem przyczyn niepowodzeń badanego.
Jednak stosując tę metodę do selekcji lub orientacji
Jednak stosując tę metodę do selekcji lub orientacji
wstępnej, a także do pomiaru niektórych zmiennych
wstępnej, a także do pomiaru niektórych zmiennych
w badaniach naukowych, spełnia ona swoją funkcję
w badaniach naukowych, spełnia ona swoją funkcję
właściwie.
właściwie.
Kwestionariusz osobowości
Kwestionariusz osobowości
jest
jest
podstawową metodą poznania osobowości
podstawową metodą poznania osobowości
człowieka, wykorzystującą samoopis w
człowieka, wykorzystującą samoopis w
postaci odpowiedzi osoby badanej na
postaci odpowiedzi osoby badanej na
zbiór standardowych pytań, stwierdzeń
zbiór standardowych pytań, stwierdzeń
lub jednowyrazowych określeń.
lub jednowyrazowych określeń.
Na podstawie kwestionariusza
Na podstawie kwestionariusza
otrzymujemy:
otrzymujemy:
wyniki ilościowe
wyniki ilościowe
rzetelne i trafne odpowiedzi
rzetelne i trafne odpowiedzi
informacje od jednego badanego
informacje od jednego badanego
Kwestionariusz osobowości
Kwestionariusz osobowości
skonstruowany jest:
skonstruowany jest:
z szeregu pozycji według określonej
z szeregu pozycji według określonej
reguły
reguły
w formie pytania, stwierdzenia albo
w formie pytania, stwierdzenia albo
jednowyrazowego określenia, na
jednowyrazowego określenia, na
które dana osoba ma odpowiedzieć
które dana osoba ma odpowiedzieć
Źródła:
Źródła:
John J. Shaughnessy, Eugene B.
John J. Shaughnessy, Eugene B.
Zechmeister, Jeanne S. Zechmeister
Zechmeister, Jeanne S. Zechmeister
„Metody badawcze w psychologii”
„Metody badawcze w psychologii”
Z. Skorny
Z. Skorny
„Obserwacja
„Obserwacja
psychologiczna dziecka”
psychologiczna dziecka”
Z. Skorny
Z. Skorny
„Obserwacje i
„Obserwacje i
charakterystyki psychologiczne”
charakterystyki psychologiczne”
DZIĘKUJĘ ZA
DZIĘKUJĘ ZA
UWAGĘ !
UWAGĘ !
| Pobierz cały dokument Rozmiar 1,6 MB |