LECZENIE

LECZENIE

CUKRZYCY

CUKRZYCY

CUKRZYCA



to grupa chorób metabolicznych
charakteryzujących się hiperglikemią,
wynikająca z defektu dotyczącego sekrecji
insuliny, bądź jej działania lub z istnienia
obu efektów jednocześnie

Diagnostyka cukrzycy

ROZPOZNANIE

Glikemia na czczo

Glikemia przygodna + objawy cukrzycy

(mg/dl)

(mg/dl)

(hiperglikemia)

Test obciążenia glukozą

< 100

< 110

< 126

> 126

norma

niepewność

upośledzenie
glikemii na
czczo

cukrzyca

< 100 > 100<200

> 200

norma

niepewność

cukrzyca

CELE LECZENIA CUKRZYCY

Z PUNKTU WIDZENIA PACJENTA



Przywrócenie chorym
sprawności życiowej,
intelektualnej



Możliwość pełnego
uczestnictwa w życiu
społecznym, powrót do
dotychczasowej pracy



Uchronienie od inwalidztwa
spowodowanego przez tę
chorobę



Zapewnienie dostatecznie
długiego okresu życia o
najwyższej jakości

Z PUNKTU WIDZENIA LEKARZA



Wydłużenie średniego okresu
życia pacjentów do okresu
pełnego, charakteryzującego
populację ogólną



Uzyskanie za pomocą
odpowiedniego wyrównania
metabolizmu efektu
zapobiegania przewlekłym
powikłaniom cukrzycy



Zapewnienie dobrej jakości
życia (dobrostan psychiczny i
fizyczny)

TEST DOUSTNEGO OBCIĄŻENIA GLUKOZY

(12 godzin bez jakiegokolwiek posiłku, bez

jedzenia, picia, palenia tytoniu)

OZNACZYĆ GLIKEMIĘ W OSOCZU /KREW POBRANA Z ŻYŁY NA CZCZO/

>100mg/dl
<125mg/dl

PODAĆ DOUSTNIE 75 G GLUKOZY ROZPUSZCZONEJ W 300ML WODY

SPRAWDŹ WARTOŚC GLIKEMII PO 2 GODZINACH TESTU

>200mg/dl

<200mg/dl

<140mg/dl

>140mg/dl

CUKRZYCA

nieprawidłowa

prawidłowa tolerancja

tolerancja glukozy

glukozy

ZASADY POMIARU CUKRU NA GLUKOMETRZE

Wynik na glukometrze = wynik w laboratorium

Intensywność pomiaru zależy od sposobu
leczenia

Badanie poziomów przeprowadza się:

na czczo, 2 godz. po posiłkach, przed głównymi
posiłkami, przed pójściem spać,
o godz. 3 w nocy

SAMOKONTROLA



Samokontrola polega na
wykorzystywaniu umiejętności i
czynności pozwalających na kontrolę
stanu własnego zdrowia oraz
skuteczne leczenie



Aby ułatwić prowadzenie
samokontroli, można posługiwać się
Dzienniczkiem Samokontroli. Pozwala
on na lepszą wymianę informacji
między chorym, a lekarzem

SAMOKONTROLA

Dokładne i systematyczne uzupełnianie
Dzienniczka Samokontroli:



Pomaga zrozumieć, jak leki, dieta i
aktywność fizyczna wpływają na poziom
cukru we krwi



Pomaga zmniejszyć ryzyko wystąpienia
hipoglikemii lub hiperglikemii



Zmniejsza ryzyko rozwoju powikłań
cukrzycowych

HIPOGLIKEMIA

(niedocukrzenie)

W miarę obniżania się poziomu cukru możesz

odczuwać:



drżenie rąk



zimny pot



wilczy apetyt



bladość skóry



„szybkie bicie" serca



możesz dziwnie się
zachowywać



możesz mieć trudności
w koncentracji lub
doświadczać podwójnego
widzenia.

HIPOGLIKEMIA

NIEDOCUKRZENIE

Pomiar poziomu cukru we krwi

Spożyć szybko wchłaniające się węglowodany

Np. 10-15 g glukozy

lub szklanka soku

lub herbata + 3 łyżki cukru

Wyjaśnić przyczynę niedocukrzenia

HIPOGLIKEMIA

Hipoglikemię wywołują najczęściej:

• Niedostosowana dawka insuliny lub leku

hipoglikemizującego do aktualnego poziomu

cukru we krwi

• Błędy w odżywianiu (ominięcie posiłku, zmiana

jego ilości - węglowodany, zbyt duża przerwa

między posiłkami)

• Zbyt duży, nagły wysiłek fizyczny
• Ubytek masy ciała
• Spożycie alkoholu
• Narkotyki

HIPOGLIKEMIA

Bardzo ciężka hipoglikemia może

prowadzić nawet do utraty przytomności,

drgawek, śpiączki i doprowadzić do stanu

zagrożenia życia

HIPERGLIKEMIA

Przy niedostatecznym leczeniu cukrzycy lub

przy dodatkowej chorobie może dochodzić
do

hiperglikemii.

Cukier we krwi zwiększa się wtedy do 180
mg/dl (10 mmol/l) lub wyższych wartości.
Stan ten może występować przejściowo
lub w sposób przewlekły.

HIPERGLIKEMIA

Na hiperglikemię wskazują takie objawy, jak:



Nadmierne pragnienie,



Oddawanie dużych ilości
moczu,



Utrata apetytu, chudnięcie,



Osłabienie, senność,



Nudności, wymioty, bóle
brzucha i głowy,



Uczucie pieczenia w jamie
ustnej,



Przyspieszenie tętna,



Zaróżowienie skóry

LECZENIE CUKRZYCY

LECZENIE CUKRZYCY

DIETA

WYSIŁEK

FIZYCZNY

LECZENIE

CUKRZYCY

EDUKACJA

LECZENIE

I REEDUKACJA

FARMAKOLOGICZNE

PACJENTA

PAMIĘTAJ!!!

EDUKACJA JEST ZNACZNIE WAŻNIEJSZA

OD PRZEPISANIA RECEPTY

(J.Ph.Assal)

Leczenie hiperglikemii u osób z cukrzycą nie

powinno ograniczać się do normalizacji

glikemii na czczo

GLIKEMIA PO
POSIŁKOWA

GLIKEMIA

HbA

1c

LECZENIE

LECZENIE

HIPERGLIKEMII

HIPERGLIKEMII

SAMOKONTROLA

Glikemia poposiłkowa, a nie glikemia na
czczo zwiększa ryzyko zgonów (3x)

Poposiłkowa hiperglikemia zwiększa ryzyko
wystąpienia zgonów, nawet w przypadku,
gdy poziom glukozy na czczo jest
prawidłowy

WYRÓWNANIE

CUKRZYCY

Hemoglobina jest białkiem, które transportuje tlen



Jak wszystkie białka, podlega procesowi glikacji,

czyli

cukier może dołączać się do cząsteczki

hemoglobiny, tworząc hemoglobinę glikowaną

.



Wartość hemoglobiny glikowanej stanowi miernik

stopnia wyrównania metabolicznego cukrzycy z

ostatnich 3 miesięcy

WYRÓWNANIE CUKRZYCY

DIETA

DIETA



Dieta oznacza kontrolę nad ilością i
jakością zjadanych produktów oraz
płynów, a nie tylko ograniczenie sposobu
odżywiania.

DIETA CUKRZYCOWA

Wiele osób z cukrzycą nie ma potrzeby

zrzucenia zbędnych kilogramów.



Dieta cukrzycowa to styl i przestrzeganie
pewnych reguł, które mają za zadanie
osiągnięcie dobrego samopoczucia i
zapobieganie późnym powikłaniom
cukrzycy.

Jak jeść, gdy ma się
cukrzycę?

Posiłki, które spożywasz każdego dnia, powinny być:



zaplanowane według indywidualnego
zapotrzebowania



kalorycznego,



wzbogacane o różne składniki pokarmowe we
właściwych



proporcjach,



spożywane często o określonych godzinach,



zjadane w małych ilościach,



urozmaicone,



lekkostrawne.

ROLA DIETY CUKRZYCOWEJ

ROLA DIETY CUKRZYCOWEJ



poprawa jakości i długości życia



element leczniczy w cukrzycy



zapobieganie otyłości i jej powikłań



spożywanie właściwych ilości składników
pokarmowych



dostarczanie odpowiedniej Ilości energii



profilaktyka chorób serca i naczyń
krwionośnych



reguluje glikemie poposiłkowe

BŁĘDY DIETETYCZNE PRZY

NIEDOCUKRZENIU



Zbyt duże ilości węglowodanów WW
„wszystko co jest pod ręka”



Spożywanie wyrobów czekoladowych
(zawarty w nich tłuszcz opóźnia

wchłanianie glukozy w jelitach)



Nie wszystko co słodkie podnosi

poziom cukru we krwi np. produkty

typu light

KONSEKWENCJE
HIPOGLIKEMII

I.

SOMATYCZNE

może uszkadzać:

•

MÓZG – śpiączki, porażenia, ataksję,

odkorowanie

•

SERCE – niedokrwienie, arytmie, zawały

•

NARZĄD WZROKU

II.

PSYCHOLOGICZNE

– BEZPOŚREDNIE:

lęk, poczucie niezręczności,

zakłopotania, uzależnienie od innych,

przemijająca dysfunkcja poznawcza

- DŁUGOFALOWE:

stres, zachowania o typie

unikania, obsesyjna samokontrola, poczucie

winy, frustracja, izolacja społeczna, utrwalona

dysfunkcja poznawcza

HIPERGLIKEMIĘ WYWOŁUJĄ

NAJCZĘŚCIEJ:



Zaniedbania w samokontroli (błędy
insulinoterapii - zbyt mała dawka insuliny
lub pominięcie zastrzyku, pominięcie
dawki leku doustnego),



Błędy dietetyczne (zbyt duża ilość
węglowodanów w posiłku),



Zbyt mała aktywność fizyczna,



Dodatkowa choroba (infekcja, gorączka,
zatrucie pokarmowe, uraz, operacja).

WĘGLOWODANY



W naszym pożywieniu główną rolę odgrywają
węglowodany, które dostarczają energii

1g węglowodanów = 4 kcal



Wynikiem ich trawienia jest glukoza, która
trafia do krwi, a dzięki insulinie wnika do
wnętrza komórek



U osób z cukrzycą proces ten jest zaburzony
ze względu na nieprawidłową produkcję
insuliny

WĘGLOWODANY

Osoby z cukrzycą powinny dokładnie

kontrolować liczbę zjadanych

węglowodanów

Aby zadanie to było proste do zrealizowania,

wprowadzono do diety cukrzycowej pojęcie

wymiennika węglowodanowego

WĘGLOWODANY

Jeden wymiennik węglowodanowy

- 1 WW- to taka ilość produktu wyrażona w

gramach, która zawiera 10 g
węglowodanów przyswajalnych przez
organizm -co odpowiada 10 g czystego
cukru

WYMIENNIKI

WYMIENNIKI

WĘGLOWODANOWE

WĘGLOWODANOWE

Wymienniki węglowodanowe

ułatwiają i pomagają planować

codzienny jadłospis

PRZY PRAWIDŁOWEJ WRAŻLIWOSCI

TKANEK NA INSULINĘ

1WW

= 10g węglowodanów

podnosi

poziom glukozy we krwi

o 30-50 mg%

1 j. insuliny

obniża

poziom glukozy we

krwi o 30-50 mg%

WĘGLOWODANY

Produkty spożywcze zawierają węglowodany

(cukry) proste i złożone, które wchłaniają się z
różną szybkością.

Różnice w szybkości wchłaniania węglowodanów z

przewodu pokarmowego oraz tempo wzrostu
poziomu cukru we krwi zależą od spożytego
pokarmu

WĘGLOWODANY



Osoby z cukrzycą powinny unikać tych
produktów i spożywać je w sposób umiarkowany



Dolej grupy należą: cukier, słodycze, czekolada,
konfitury, ciasta, lody, napoje, soki owocowe,
miód, dżemy, słodkie owoce itp.

Szybko wchłaniające się („cukry biegnące")

WĘGLOWODANY

Umiarkowanie wchłaniające się („cukry maszerujące")

Po zjedzeniu produktów z tej grupy poziom

cukru we krwi podnosi się równomiernie



Do tej grupy należą: produkty zbożowe,
chleb, ryż, jarzyny suszone, kasze, płatki,
ziemniaki, owoce (banany, jabłka, gruszki,
śliwki, poziomki, truskawki, ananasy,
melony), mleko, jogurt itp.

WĘGLOWODANY

Wolno wchłaniające się („cukry czołgające się")

Bezpieczne i polecane dla osób z cukrzycą.

Wchłaniają się najwolniej i wolno podnoszą

poziom cukru we krwi



Do tej grupy produktów należą: warzywa

(wszystkie ich części: korzeń, łodyga, liście,

kwiaty) np.: marchew, seler, pomidory, ogórki,

kalafior, pietruszka, sałata oraz pieczywo razowe,

chleb gruboziarnisty, niełuskany ryż i grube

kasze.

INDEKS GLIKEMICZNY

INDEKS GLIKEMICZNY

(IG)

(IG)



Wskazuje jak szybko wzrasta poziom glukozy we
krwi po 2 godzinach od spożycia 50 g danego
pokarmu.



Im wyższy IG, tym większy wzrost poziomu
glukozy.



Trzustka „wyrzuca" wtedy więcej insuliny.
Reguluje ona poziom cukru, ale jej nadmiar
powoduje przybieranie na wadze.

CODZIENNE

ODŻYWIANIE

Przy stosowaniu analogów pacjent

zjada posiłek i podaje analog

równocześnie

tuż przed, w trakcie lub po posiłku

CODZIENNE ODŻYWIANIE

PRZY STOSOWANIU INSULINY

LUDZKIEJ

SZYBKOŚĆ DZIAŁANIA PREPARATÓW

INSULINOWYCH = SZYBKOŚĆ

ABSORBCJI



Podstawą konfiguracyjną „rozpuszczalnej”
insuliny są heksamery (ok. 5 nm średnicy i
3,5 nm wysokości)



Do włośniczek „przechodzą monomery i
dimery, stąd podajemy insulinę ludzka 30-
45 min przed posiłkiem

INSULINA LUDZKA

Insulina ludzka
(rozpuszczalna)
-miejsce wstrzyknięcia



Konwencjonalna insulina

Rozpad heksamerów

następnie na

tworzaca heksamery

na dimery

monomery, które

są

wchłaniane
do krwioobiegu

PRZETWORY OWOCOWE

PRZETWORY OWOCOWE



Soki owocowe czy słodkie napoje
gazowane szybko podnoszą poziom
cukru we krwi, szczególnie gdy są
dosładzane cukrem



Dla osób z cukrzycą najlepszym
napojem jest woda mineralna z
dodatkiem soku lub plastra cytryny

MLEKO I JEGO

MLEKO I JEGO

PRZETWORY

PRZETWORY



Produkty te szybko podnoszą poziom cukru we
krwi,



Wybieraj produkty zawierające nie więcej niż 2%
tłuszczu.



Z serów twarogowych najlepiej stosuj ser chudy lub
półtłusty.



Do przygotowania twarożków zamiast śmietany
dodawaj zsiadłe mleko, kefir lub jogurt naturalny.



Ograniczaj spożycie serów żółtych, pleśniowych i
topionych ze względu na dużą zawartość tłuszczu i
cholesterolu.



Z serów żółtych wybieraj sery o obniżonej
zawartości tłuszczu.

MIĘSO, DRÓB, RYBY

MIĘSO, DRÓB, RYBY



Produkty te nie zawierają węglowodanów, a

dostarczają dużych ilości białka.



1g białka=4 kcal



Niektóre produkty mogą dostarczać również

tłuszczu i cholesterolu.



Zaleca się mięsa chude, np. indyk, kurczak (bez

skóry), wołowinę, cielęcinę.



Rezygnuj z tłustych przetworów typu: parówki,

salcesony, pasztety.



Najlepszym sposobem przygotowania mięsa jest

jego gotowanie, pieczenie w folii czy duszenie.

Niewskazane jest smażenie na tłuszczu.



Szczególnie polecane są ryby chude: dorsz, flądra,

morszczuk, mintaj oraz bardziej tłuste, jak:

makrela, halibut, tuńczyk czy śledź

TŁUSZCZE

TŁUSZCZE

Z diety wyklucz słoninę, boczek i smalec.

Wybieraj produkty chude, ogranicz tłuszcze do smarowania
pieczywa.

Oleje: słonecznikowy, sojowy czy kukurydziany, najlepiej stosuj
do sałatek i surówek.

Do przygotowywania gorących posiłków poleca się oliwę z oliwek.

1g tłuszczu = 9 kcal

WARTOŚĆ ODŻYWCZA W

100 G

100g – 401 kcal
141g - x kcal

141x401

x = ------------ =565,41 kcal
100