Społeczeństwo III

Społeczeństwo III

dr Dariusz Dudzik

Wykład VIII

Zmiana społeczna po II wojnie 

światowej – propozycje 

nazewnictwa

1950

Samotny tłum

Reisman

1961

Społeczeństwo przemysłowe

Aron 

1964 

Społeczeństwo usług 

Dahrendorf 

1970 

Społeczeństwo 

skomputeryzowane 

Martin i Norman 

1980 

Rewolucja mikroelektroniczna 

Forester 

Trzecia fala 

Toffler 

1984 

Drugi podział przemysłowy 

Piore i Sabel 

Człowiek Turinga

Bolter 

1996 

Społeczeństwo sieciowe 

Castells 

Alvin Toffler

Futurolog i socjolog, autor wielu 

artykułów w których 

przedstawiał wizje dzisiejszego 

świata. Laureat wielu 

prestiżowych nagród. Autor 

takich dzieł jak:

Szok przyszłości

Ekospazm

Trzecia fala 

Posiada pięć tytułów doktora 

honoris causa. W 1983 roku 

uhonorowany tytułem pisarza 

roku. Jest członkiem 

Międzynarodowego Instytutu 

Badań strategicznych. W pracy 

pisarskiej pomaga mu żona Heid. 

„Trzecia fala”

W Polsce książka „zakazana” dla szerokiej 
rzeszy czytelników. Pierwsze wydanie w 
połowie lat osiemdziesiątych było bardzo 
mocno ocenzurowane.

Jako ciekawostkę należy podać że właśnie 

tę książkę zalecano do przeczytania 

członkom PZPR.

„Trzecia fala”

Opisując „druga falę” (industrializację) 

zwrócił szczególną uwagę między innymi 

na:

-

 ruchliwość rodziny

-

 kształtujący się rynek 

-

 standaryzację

-

 specjalizację

-

 synchronizację

-

 maksymalizację

-

 centralizację

-

 mechanomanię

„Trzecia fala”

-

sztuczna inteligencja

-

rozwój wszystkich dyscyplin nauki 

-

zmierzch produkcji masowej

-

rozwój na globalną skalę 
telekomunikacji

-

rodzina nuklearna

-

„gorące związki”

„Trzecia fala”

-

zmiana godzin pracy

-

praca na pół etatu

-

moloch cierpiący na bezsenność

-

niewidzialna gospodarka – internet

-

tempo decyzji

-

brak zgody i jedności

Yoneji Masuda

Termin joho shakai oznaczający 

społeczeństwo komunikujące się 

poprzez komputer (The computer-

mediated communication society) lub 

po prostu Społeczeństwo 

Informacyjne, w skrócie SI, został 

użyty po raz pierwszy w 1963 roku 

przez Tadao Umesamo w artykule na 

temat ewolucyjnej teorii 

społeczeństwa opartego na 

informacji.

Definicja 

społeczeństwa 

informacyjnego,  pojawiła  się  już  w 

latach  siedemdziesiątych,  jej  autorem 
był  japończyk,  prof.  Yoneji  Masuda

 

Społeczeństwo 

informacyjne

Informacyjnym można nazwać 

społeczeństwo, w którym istnieje taki poziom 
techniki informatycznej i telekomunikacji (...) 
który stwarza warunki powszechnego 
wykorzystania informacji w produkcji wyrobów 
i świadczenia usług oraz zapewnia obywatelom 
powszechny dostęp i umiejętności korzystania 
z technologii informacyjnych w ich działalności 
zawodowej, społecznej, w celu podnoszenia i 
aktualizacji stanu wiedzy, korzystania ze 
zdobyczy kultury, ochrony zdrowia, spędzania 
wolnego czasu oraz całego szeregu innych 
usług mających wpływ na wyższą jakość życia.

Społeczeństwo 

informacyjne

1. wzrost konsumpcji;
2. tendencje postmaterialistyczne;
3.  kultura  masowa  i  środki  masowego  przekazu, 

które  kreują  hiperrzeczywistość  dzięki  czemu 
ludziom 

zaciera 

się 

granica 

pomiędzy 

rzeczywistością a światem wirtualnym;

4.  nadmiar  informacji  i  komputeryzacja  (wcześniej 

nadmiar dóbr);

5. rola państwa zmienia się: z instytucji nadrzędnej 

staje  się  „uwodzicielem”  działającym  na  emocje 
człowieka;

Społeczeństwo 

informacyjne

6. malejący  interwencjonizm  państwowy,  polityka 

społeczna  zmienia  swój  charakter,  ochrona 

obywateli  przede  wszystkim  przed  czynnikami 

zewnętrznymi;

7. wzrost stopnia globalizacji, szczególnie widoczny w 

sferze 

gospodarki 

oraz 

powstawanie 

sfery 

jednorodnej 

w 

sferze 

kulturowej 

jak 

i 

informatycznej np.: Internet;

8. powstawanie 

subregionów 

oraz 

narastanie 

mniejszości religijnych i seksualnych;

9. wzrost  indywidualizmu  (powstają  nowe  formy 

wolności  i  jednocześnie  jednostki  są  bardziej 

podatne na manipulację).

Manuel Castells

Na skutek zmian 
technologicznych powstają 
nowe, nie znane jeszcze, 
globalne relacje społeczne. 

Zdecydowana większość 
społeczeństw w świecie to 
społeczeństwa sieciowe.  

Społeczeństwo sieciowe

Gospodarka:

Informacyjność – związana z pojemnością generowanej 
wiedzy oraz sposobem przetwarzania informacji,

Globalność – praca jednostki na skalę planetarną w 
czasie rzeczywistym lub wyselekcjonowanym (on-line),

Sieciowość – przedsiębiorstwo sieciowe  sieć stworzona 

z firm, segmentów firm lub ich wewnętrznych 
podsegmentów, mogących łączyć się na czas realizacji 
projektu z możliwością przełączenia do innej sieci po 
zakończeniu zadania.

Społeczeństwo sieciowe

Praca i zatrudnienie zostały przekształcone – jeszcze 
większa elastyczność (samozatrudnienie, tymczasowe 
kontrakty, mobilność zawodowa),

Indywidualizacja pracy: 
pr. samoprogramowalna – wyposażona w zdolność do 
powtórnego przeszkolenia, adaptacja nowych zadań,

pr. ogólna – zastępowalna, dyspozycyjna, funkcjonuje w 
tym samym układzie z maszynami, skorelowana z niskim 
poziomem wykształcenia.

Czy Polska jest społeczeństwem 

informacyjnym

W którym miejscu rozwoju 

społecznego jesteśmy

Co nas czeka w przyszłości

Literatura:

Castells 

Manuel, 

Galaktyka 

internetu, 

Dom 

Wydawniczy REBIS, Poznań 2003;

Toffler Alvin, Ekospazm, Czytelnik, Warszawa 1977;

Toffler Alvin i Heidi, Budowa nowej cywilizacji, Zysk i 
s-ka Wydawnictwo, Poznań 1995;
 
Toffler Alvin, Trzecia fala, PIW, Warszawa 1997;

Toffler  Alvin,  Szok  przyszłości,  Zysk  i  s-ka 
Wydawnictwo, Poznań 1998;