KRYZYS W GRECJI

Przygotowały:

Justyna Dobiech

Adrianna Łysik

Położenie

Kraj położony w południowo-wschodniej

części Europy, na południowym krańcu

Półwyspu Bałkańskiego. Graniczy z

czterema państwami, Albanią, Republiką

Macedonii

i Bułgarią od północy oraz Turcją

od wschodu. Ma dostęp do czterech mórz:

- Egejskiego
- Kreteńskiego (od wschodu)
- Jońskiego (od zachodu)
- Śródziemnego (od południa)

Gospodarka

W latach 1981-1990 nastąpiły w Grecji

znaczne przeobrażenia gospodarcze i

rozpoczął się szybki rozwój ekonomiczny.

W miejsce rolno-surowcowej uformowała

się gospodarka o większym udziale usług

(głównie transport, obsługa turystów,

handel, finanse). Większą rolę odegrało tu

członkostwo

(od 1981) i pomoc Wspólnoty

Europejskiej.

W latach 1985-1991 Grecja otrzymała 2,5

mld $

w ramach tzw. planu integracyjnego.

Rok 2009 - kryzys

wychodzi

na jaw

W pierwszej połowie 2009 r. grecka

gospodarka wyglądała nie najgorzej.

Przez długi czas oficjalne statystyki

pokazywały, że Grecja nie wpadła

w recesję. Jednak greckie władze

ukrywały wielkość kryzysu w kraju.

4 października 2009 roku odbyły się

przedterminowe wybory

parlamentarne.

Po 6-letnich rządach prawicy do

władzy powrócili socjaliści (PASOK).

Premierem został lider partii

Georgios (Jeorios) Andreas

Papandreu. Wówczas wyszła na

jaw ciężka kondycja greckiej

gospodarki i finansów panująca

już

od początku roku. Pod koniec

roku zastraszająco szybko urósł

deficyt budżetowy i dług

publiczny.

Członkostwo w strefie euro obliguje

każdy kraj

do przestrzegania kryteriów z

Maastricht

o utrzymywaniu:

-deficytu budżetowego poniżej 3% PKB

-długu publicznego poniżej 60%.

Grecka dziura budżetowa w grudniu

2009 roku powiększyła się do 12,7%

PKB

(wobec zakładanego przez poprzedni

rząd 3,7%), a dług publiczny sięgał

120% PKB.

Dodatkowym problemem była spadająca

konkurencyjność Grecji na rynku

międzynarodowym, na skutek znacznie

wyższych płac i stopy inflacji niż u jej

europejskich partnerów. Pod koniec 2009

roku międzynarodowe agencje ratingowe

obniżyły oceny wiarygodności kraju

poniżej A- (najniższe wśród krajów UE).

Inflacja wzrosła z 7,9% (2007) do 10,3%.

Wszystko to spowodowało odwrócenie

wzrostowego trendu gospodarki -

recesję.

Rok 2010 - pierwsze

działania

Na początku 2010 roku rząd Grecji,

pomimo protestów obywateli, przyjął ambitny

plan naprawy finansów. Zakładał on redukcję

deficytu do 9% PKB w ciągu roku,

a do końca 2012 roku poniżej wymaganego

przez Unię 3% PKB.

Zmniejszenie deficytu miało być możliwe

głównie dzięki drastycznym cięciom

wydatków. Obcięte miały być

m.in. wydatki na obronę i służbę zdrowia,

zredukowane miały być też nadgodziny dla

pracowników strefy budżetowej.

Grecki rząd chciał również zamrozić

pensje urzędnikom i innym pracownikom

budżetówki, których miesięczne pobory

przekraczały 2 tys. €.

Po ogłoszeniu planu reform finansów

przez Grecję przeszła fala strajków.

Na ulicę wyszli rolnicy, urzędnicy

ministerstwa finansów, celnicy,

taksówkarze.

24 lutego cały kraj stanął na skutek strajku

generalnego.

Na początku maja 2010 roku rząd

grecki osiągnął porozumienie z Unią

Europejską i Międzynarodowym

Funduszem Walutowym

w sprawie pomocy finansowej dla tego

kraju. Porozumienie zakładało, że

Ateny otrzymają

do 110 miliardów euro w ciągu

trzech lat.

Rząd zobowiązał się do bolesnych

reform

m.in. do zamrożenia płac i cięć

budżetowych w najbliższych trzech

latach, likwidacji tzw. 13. i 14. pensji w

sektorze publicznym, liberalizacji

rynku pracy, podwyższenia podatków

za paliwo, akcyzy na alkohol i

papierosy.

Grecja miała też ograniczyć

zatrudnienie w sektorze

publicznym, który dotychczas

zatrudniał 13% całej siły

roboczej, poprzez

ograniczenie rekrutacji

na stanowiska.

Greckie reformy zakładały

ograniczenie deficytu

finansów publicznych poniżej

3% PKB do roku 2014 dzięki

oszczędnościom blisko 35

mld €. Niestety deficyt nadal

rósł osiągając 13,6% PKB!

Rok 2011 - kryzys się

pogłębia

W kwietniu 2011 roku widać było już

wyraźnie słabość greckich reform -

deficyt budżetowy zmniejszył się do

10,5% (zakładano 9%),

ale dług publiczny wzrósł do 142,8%

PKB.

Rząd grecki zabiegał o kolejne transze

przyznanej rok wcześniej pomocy

finansowej,

aby móc regulować bieżące

zobowiązania,

więc dług wciąż narastał.

Brak zgody co do kierunków reform we

własnej partii oraz spory w gabinecie

zmusiły premiera Papandreou do zmiany

ministra finansów.

Premier wystąpił do parlamentu

o wotum zaufania - uzyskał je zaledwie

kilkoma głosami.

28-29 czerwca Grecję sparaliżował 48-

godzinny strajk generalny - największy

od początku kryzysu.

Nie powstrzymało to parlamentarzystów

od przyjęcia dwóch ważnych ustaw

oszczędnościowych.

Pierwsza ustawa przewidywała oszczędności

na poziomie 28,3 mld € do 2015 roku, druga

wprowadzała w życie poszczególne reformy.

Zgodnie z planem oszczędności rząd chce

zwolnić 150 tys. pracowników sektora

budżetowego, podnieść podatki, wydłużyć

tydzień pracy z 37,5 do 40 godzin i obniżyć

pensję minimalną z 730

do 600 €. Unia Europejska wprowadziła

dodatkowe warunki przyznania kolejnych

transz w ramach wartej

110 mld € pożyczki przyznanej w maju 2011

roku.

M.in. władze Grecji muszą przeprowadzić

masową prywatyzację wartą nawet 50 mld €

do 2015 roku.

Bez przyjęcia takiego programu Grecja nie

otrzymałaby w lipcu 12 mld € w ramach piątej

transzy pomocy

oraz kolejnego kredytu podobnej wielkości.

Pomimo protestów parlament Grecji 20

października zatwierdził rządowy plan

oszczędności budżetowych,

przewidujący m.in. redukcję płac

i zwiększenie podatków, co było

koniecznym warunkiem otrzymania

kolejnej transzy pomocy finansowej.

Tydzień później, po całonocnych

negocjacjach, przywódcy Eurolandu

porozumieli się z sektorem bankowym

w sprawie redukcji długu Grecji.

Przyparci do muru bankowcy zgodzili

się na 50% strat na greckich

obligacjach. Dzięki temu grecki dług

zmniejszy się o 100 mld €

(z obecnych 350 mld).

Rok 2012 - strefa euro

przeznacza kolejne fundusze na

ratowanie Grecji

21 lutego ministrowie finansów strefy euro

zatwierdzili w Brukseli drugi pakiet pomocy dla

Grecji w wysokości

130 mld €. Było to możliwe, gdyż prywatni

wierzyciele, głównie banki, zgodzili się na

redukcję greckiego zadłużenia - i to większą niż

oczekiwano.

Po długich negocjacjach z rządem w Atenach

zaakceptowali oni redukcję o 53,5% wartości

greckich obligacji (wcześniej była mowa o

50%). Nowym warunkiem uzyskania pomocy

finansowej była zgoda Aten na zwiększenie

nadzoru wierzycieli nad reformami w Grecji.

W 2008 roku stopa bezrobocia w Grecji

sięgała 7,7%,

w połowie 2012 r. przekraczała już 24%

(55% wśród młodych do 25 roku życia).

Znacznie spadły też dochody ludności, więc

każde kolejne zapowiedzi oszczędności

wymuszane na Grekach

przez UE, wywołują masowe protesty i strajki.

Ze strachu przed bankructwem państwa Grecy

podjęli miliardy euro ze swoich kont.

Część przetransferowali za granicę.

Minister finansów poinformował, że od 2009

roku Grecy podjęli ze swych kont około 65

miliardów €,

z czego 16 miliardów przetransferowano za

granicę. Uwzględniając szarą strefę szacuje się,

że Grecy ulokowali za granicą nawet ponad

200 miliardów €.

W powtórzonych wyborach parlamentarnych

głosowanie było korzystniejsze dla Nowej

Demokracji,

która uzyskała 29,66% głosów. Partia ta

zdobyła

129 miejsc w parlamencie i wraz z PASOK (33

miejsca) oraz Lewicą Demokratyczną (17

miejsc) mogła utworzyć koalicję popieraną

przez 179 parlamentarzystów.

W umowie koalicyjnej zapisano, że celem

rządu jest wprowadzenie kraju na drogę

wzrostu gospodarczego

oraz zmiana części wymaganego przez

kredytodawców programu

oszczędnościowego, tak, „żeby nie zagrozić

europejskiej orientacji kraju ani jego

pozostaniu

w strefie euro".

Nowy rząd chciał wynegocjować z

instytucjami europejskimi odłożenie o 2 lata

terminów realizacji rygorystycznych reform

fiskalnych, by wesprzeć popyt, wzrost

gospodarczy i zatrudnienie. Zabiegał też o

zgodę na wstrzymanie redukcji zatrudnienia

w sektorze publicznym i dalszych cięć

płacowych.

Jednak jej nie uzyskał, a kraje strefy euro w

obawie

o dalsze losy reform, wstrzymały wypłatę

pomocy finansowej. Międzynarodowy

Fundusz Walutowy, Komisja Europejska i

Europejski Bank Centralny

(tzw. „Trojka”) złagodziły prognozy

dotyczące redukcji długu publicznego do

2020 roku.

W grudniu rząd grecki, za pieniądze z pakietu

pomocowego UE, zaczął skupować od krajowych

banków obligacje, wypłacając im zaledwie 30-

40% wartości.

Działania te były jednym z warunków

odblokowania dalszej pomocy finansowej

wstrzymanej w czerwcu

(z powodu niepewności kontynuowania reform

po nowych wyborach parlamentarnych).

Grecja przyjęła plan oszczędności i redukcji

zadłużenia

na 2013 rok, dlatego państwa strefy euro

wznowiły

wypłatę pomocy. Uzgodniono pakiety ratunkowe

dla Grecji opiewające na sumę ok. 240 mld €.

Rok 2013 - sytuacja w Grecji

zamiast się poprawiać nadal się

pogarsza

Międzynarodowy Fundusz Walutowy proponował

programy oszczędnościowe krajom strefy euro,

które pogrążone były

w kryzysie (m.in. Grecji). Programy te

opracowane były

na podstawie błędnych założeń i w efekcie

doprowadziły

do znaczenie silniejszego załamania gospodarki

niż zakładano.

Również grecki dług wzrósł bardziej niż

zakładano.

Prognozy MFW nie oszacowały również

prawidłowo wzrostu bezrobocia oraz

spadku popytu,

które są wynikiem zmian fiskalnych.

W związku z tym 2 lata po zastosowaniu

programu pomocowego gospodarka Grecji

nadal się kurczy,

a bezrobocie wynosi tam ok.

25%

25%.

Dziękujemy za

uwagę 