PPA 1.2 Administracja

PPA 1.2 Administracja

publiczna

publiczna

(zadania, podział, organy administracji

(zadania, podział, organy administracji

publicznej; odpowiedzialność organu

publicznej; odpowiedzialność organu

administracji publicznej; zakład

administracji publicznej; zakład

administracyjny)

administracyjny)

1

Zadania administracji

Zadania administracji

publicznej

publicznej

2

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej



Źródłami zadań administracji publicznej są

Konstytucja

RP i ustawy.

Norma

1

statuująca zadanie

publiczne wytycza danemu podmiotowi administracji

publicznej cel działania związany z realizacją

określonych potrzeb. Ustawodawca niejednokrotnie

zamiennie używa pojęć

zadanie, zakres działania,

sprawa, właściwość, kompetencja.

1

Norma prawna

- najmniejszy, stanowiący sensowną całość,

element prawa.

Reguła postępowania zewnętrznego

stworzona

na podstawie przepisów prawnych, ustanowiona przez
kompetentny organ władzy w odpowiednim trybie,

generalna

(nie

jest skierowana do jednego, ściśle określonego adresata, ale do
grupy podmiotów określonych za pomocą nazwy rodzajowej)

i

abstrakcyjna

(dotycząca powtarzalnych zachowań, wielokrotnego

zastosowania, uniwersalna), ogłoszona i chroniona przez państwo
aparatem przymusu).

3

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej



Oprócz normy, która wyznacza

konkretnemu podmiotowi określone zadania

publiczne, musi istnieć

norma

kompetencyjna,

która przyznaje podmiotowi

prawne upoważnienia do wykonywania

określonego zadania.



Zadania publiczne to każde działanie

administracji realizowane na podstawie

ustaw. Adresatami tych zadań mogą być:

osoby fizyczne

, czyli obywatele i ich

wspólnoty;

osoby prawne

1

oraz

jednostki

nieposiadające osobowości prawnej

2

.

4

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej

1

Osoba prawna

- jednostka organizacyjna, której przepisy

(prawo cywilne) przyznają osobowość prawną; jest
tworem abstrakcyjnym – nie istnieje namacalnie, tak jak
osoba fizyczna; przykłady: spółki kapitałowe, fundacje,
stowarzyszenia rejestrowe, Skarb Państwa, jednostki
samorządu terytorialnego: gmina, powiat, województwo.

2

Jednostka nieposiadająca osobowości prawnej

– potocznie

jako „ułomna osoba prawna” (lub niezupełna osoba
prawna) – podmiot stosunku cywilnoprawnego,
nieposiadający osobowości prawnej, lecz posiadający na
mocy ustawy zdolność prawną: przykłady: spółki
osobowe, stowarzyszenia zwykłe, wspólnota
mieszkaniowa.

5

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej



W zależności od sposobu działania (od

rodzaju przedsięwziętych środków)

administracji podczas realizacji

konkretnego zadania można rozróżnić trzy

podstawowe grupy zadań publicznych.

6

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej

Świadczenie lub zapewnienie

wykonania usług

1.

Świadczenie lub zapewnienie wykonania
usług

na rzecz mieszkańców i

innych podmiotów (administracja świadcząca,
niewładcza). Przykładem
takiego działania administracji
w realizacji zadań publicznych jest
dostarczanie mediów (elektryczność, woda i
itp.) odbiór i utylizacja śmieci, organizacja
komunikacji zbiorowej, budowa i
utrzymanie dróg, oświetlenie, usługi
opiekuńcze, edukacja, budowa mieszkań
socjalnych itp.

7

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej

Świadczenie lub zapewnienie

wykonania usług



Zadania z tej sfery mogą być zlecane

różnym podmiotom. Przykładem jest

służba zdrowia – realizacja zadań z

zakresu podstawowej opieki zdrowotnej

(NZOZ), które są finansowane przez

państwo na podstawie kontraktów

(Narodowy Fundusz Zdrowia).



Przekazanie zadań lub zlecenie realizacji

zadania często wiąże się z udzieleniem na

ten cel dotacji.

8

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej

Wydawanie decyzji

administracyjnych

2.

Wydawanie decyzji administracyjnych

(administracja władcza). W ramach tych
zadań administracja może zezwolić na
podejmowanie określonych działań
lub ich zakazać na podstawie kryteriów
określonych w ustawach, ale rozpatrywanych
i odnoszących się do każdej
indywidualnej sprawy. Wykonanie decyzji jest
zagwarantowane przymusem państwowym.

Przykładami mogą być: pozwolenie na budowę,

koncesje

1

na wytwarzanie materiałów

wybuchowych i obrót nimi, pozwolenie na

wycinkę drzew

2

.

9

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej

Wydawanie decyzji

administracyjnych

1

Koncesja

- jest aktem administracyjnym, który wyraża

zgodę władz publicznych na podjęcie lub
prowadzenie określonej działalności przez
przedsiębiorcę. Potocznie mówi się
o koncesji na sprzedaż alkoholu, ale jest to błąd –
koncesja w tym przypadku nie jest potrzebna, tylko
zezwolenie wydane przez wójta, burmistrza lub
prezydenta miasta.

2

Nie można samowolnie wycinać określonych

(wiek,

wysokość, gatunek)

drzew,

nawet na swojej działce.

Zezwolenie na wycinkę drzew
wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

10

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej

Wydawanie decyzji

administracyjnych



Ta forma realizacji zadań publicznych obejmuje

również uprawnienia nadzorcze i kontrolne,

wykonywane przez służby, inspekcje i straże

(policja, inspekcja pracy, inspekcja sanitarna, straże

gminne/miejskie).



Zadań o charakterze orzeczniczym nie można

przekazywać podmiotom niepublicznym

(podmiotom prywatnym czyli osobom fizycznym,

osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym

nieposiadającym osobowości prawnej).

Podmioty

prywatne nie mogą

również brać udziału w procesie

wydawania decyzji administracyjnej (procedurze

administracyjnej, chyba że przepisy prawa

dają im status strony postępowania.

11

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej

Stworzenie przepisów, norm i

standardów

3.

Stworzenie przepisów, norm i standardów,

w

ramach ustawowo przewidzianych
upoważnień. Zarówno organy

administracji

rządowej

(ministrowie, wojewodowie) jak i

samorządowej

(rady, sejmiki, zarządy,

burmistrzowie) są upoważnione ustawami
do wydawania różnego rodzaju
przepisów.



Wydawanie ich odbywa się z formie

zarządzeń, rozporządzeń, uchwał. Po

opublikowaniu wchodzą one w życie jako

powszechnie obowiązujące.

12

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej

Stworzenie przepisów, norm i

standardów



Rola sektora pozarządowego w tej sferze

zadań publicznych

ogranicza się do

konsultacji, ewentualnie inspiracji władz

publicznych do podejmowania określonych

działań w zakresie tworzenia lub zmiany

tych przepisów (administracja władcza).

13

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej



Ponadto administracja publiczna może

podejmować również działania polegające na

inicjowaniu, koordynacji (nieprzymusowej)

określonych przedsięwzięć

(administracja

niewładcza).



Celem takich działań będzie przede wszystkim

realizacja takich zadań publicznych, które

przyczynią się do poprawy warunków rozwoju

cywilizacyjnego czy stymulowaniu rozwoju

gospodarczego. Działaniem tego typu jest więc

np. organizowanie pomocy dla powodzian czy

zawieranie umów w sprawie zachowania

czystości w gminie.

14

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej



Co dzieje się w sytuacji, gdy podmiot

administracji publicznej nie wykona zadania

do którego był zobligowany?

Ponosi wówczas odpowiedzialność, np. Prezes

Rady Ministrów może odwołać wojewodę za

uchybienia w realizacji polityki

rządu na terenie województwa.

15

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej

Partnerstwo publiczno-prywatnego



Niekiedy przepisy ustawowe dopuszczają możliwość

przekazania realizacji zadania publicznego innemu

podmiotowi niż pierwotnie wyznaczonemu.



Odbywa się to np. w ramach prywatyzacji zadań

publicznych lub wspólnego ich wykonywania przez

kilka jednostek organizacyjnych (tzw. współdziałanie

administracji). Współpraca ta nazywana jest w

Polsce mianem

partnerstwa publiczno-prywatnego.

W takiej sytuacji podmiot prywatny (np. jakaś

spółka) wykonuje działalność publiczną po zawarciu

stosownego porozumienia z podmiotem publicznym

(np. spółka zawarła porozumienie z gminą na

budowę i prowadzenie

oczyszczalni ścieków).

16

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej

Partnerstwo publiczno-

prywatnego



Zadaniem

partnera publicznego

(organu

państwowego czy samorządowego)

jest

nadal świadczenie usług publicznych,

do

czego zobowiązuje go prawo (gmina ma

udziały w oczyszczalni ścieków),

natomiast

partner prywatny ma prowadzić działalność

gospodarczą i osiągać zyski.



Co ważne, takie porozumienie nie zwalnia

podmiotu publicznego z odpowiedzialności

za wykonywanie zadań.

17

Zadania administracji publicznej

Zadania administracji publicznej

Partnerstwo publiczno-

prywatnego



Dlaczego dochodzi do prywatyzacji zadań

publicznych?

Zwykle dlatego, że podmioty

publiczne mają ograniczone zasoby

ekonomiczne, techniczne oraz

organizacyjne, co skłania je do poszukiwania

możliwości współpracy z sektorem prywatnym.



Podmioty publiczne

wykorzystują wiedzę

specjalistyczną oraz wsparcie finansowe

podmiotów prywatnych.

Z kolei

podmiotom prywatnym zależy na osiągnięciu

zysku, o co łatwiej, gdy współpracuje się z

partnerem publicznym.

18

Podział administracji

Podział administracji

publicznej

publicznej

19

Podział administracji publicznej

Podział administracji publicznej



Zależnie do kryteriów, takich jak:

zakres

działalności, przedmiot, charakter organów czy

ich skład, oraz innych okoliczności

można

dokonać kilku podziałów administracji publicznej.



Administrację publiczną możemy podzielić na

administrację:

1.

państwową

(w której obrębie wyróżnia się

administrację rządową i terenową)

2.

samorządową

(samorząd gminy, powiatu,

województwa)

1

1

Samorząd terytorialny w Polsce jest niezależny od administracji rządowej.

Ma on na celu samodzielne zaspokajanie bieżących potrzeb
obywateli poprzez wykonywanie zadań własnych i zleconych na danym
terenie, np. gmina buduje drogi.

20

Podział administracji publicznej

Podział administracji publicznej



Z punktu widzenia

podziału terytorialnego

kraju

wyróżniamy:

1.

administrację centralną

(ogólnopaństwową);

2.

administrację terytorialną

(regionalną):

a. wojewódzką (samorządową i rządową)
b. lokalną (samorządową powiatową i

gminną).



Biorąc pod uwagę

zakres wykonywanych

zadań

, można wskazać:

1.

administrację ogólną,

2.

administrację specjalną

(np. celną, wojskową,

oświatową).

21

Podział administracji publicznej

Podział administracji publicznej



Opierając się na

kryterium środków stosowanych

przez administrację publiczną

możemy wyróżnić

kolejny jej podział:

1.

władczą

– mamy z nią do czynienia wówczas gdy

administracja publiczna wydaje akty prawne obowiązujące
adresatów prawa, a także gdy w razie
konieczności stosuje środki zinstytucjonalizowanego
przymusu w celu wykonania dyspozycji norm prawnych
zawartych w tychże aktach, np. wywłaszczenie
nieruchomości pod budowę drogi publicznej,
administracyjna kara pieniężna;

2.

niewładczą

(coraz częściej określaną terminem administracji

świadczącej) – jest to forma administracji stosowana w celu
realizacji uprawnień obywateli i świadczeń na ich rzecz, np.
pomoc społeczna, dotacje, subwencje, urządzenia komunalne
i rzeczy publiczne (parki, drogi, szkoły).

22

Podział administracji publicznej

Podział administracji publicznej



Administrację publiczną możemy rozpatrywać

również w następujących ujęciach:

1.

pozytywnym:

a.

od strony podmiotowej

są to osoby lub zespoły osób

wykonujące funkcje administracyjne, organy
administracyjne i inne jednostki administrujące
(administratorzy, osoby administrujące);

b.

od strony przedmiotowej

jest to aktywność tych

podmiotów wynikająca z działalności państwa i innych
organów władzy publicznej (administrowanie).

2.

n

egatywnym

– określając, jaka działalność lub

jakie podmioty nie są administracją publiczną.

A

dministracja to działalność, która nie jest ani

ustawodawstwem (kompetencje posiada np. Sejm), ani
sądownictwem (sądy powszechne czy administracyjne).

23

Podział administracji publicznej

Podział administracji publicznej



Ponadto o administracji możemy mówić w

ujęciu:

1.

materialnym

(przedmiotowym) – to

działalność państwa, której przedmiotem są
sprawy administracyjne albo inaczej zadania
i kompetencje w zakresie władzy
wykonawczej;

2.

formalnym

– jest to cała działalność

wykonywana przez podmioty
administracyjne bez względu na to, czy ma
ona charakter administracyjny czy też nie
ma takiego charakteru.

24

Organy administracji

Organy administracji

publicznej

publicznej

25

Organy administracji publicznej

Organy administracji publicznej



Do realizacji zadań z zakresu administracji

publicznej powołane są różne podmioty, które aby

mogły być

zakwalifikowane do organów

administracji publicznej muszą łącznie spełniać

następujące warunki:

1.

znajdować się

w strukturze organizacyjnej państwa lub

samorządu terytorialnego i być wyodrębnione

1

.

2.

zostać powołane

w celu realizacji norm prawa

administracyjnego (realizacja tych norm powinna być ich
głównym zadaniem, ale nie musi być jedynym).

3.

działać na podstawie

przyznanych im przez prawo

kompetencji (tworzenie organów administracyjnych
następuje w drodze ustawy, w tym ustawy konstytucyjnej).

1

Wyodrębniony –

ma pewne cechy pozwalające odróżnić go od innych,

stanowi organizacyjną całość.

26

Organy administracji publicznej

Organy administracji publicznej



Organ administracji publicznej to podmiot

(człowiek lub grupa ludzi)

wyodrębniony w

strukturze administracji, wyposażony we

władztwo administracyjne oraz posiadający

własne, wyróżniające go

kompetencje.

27

Organy administracji publicznej

Organy administracji publicznej



Organ to nie urząd.



Urzędy zazwyczaj pełnią jedynie funkcje

pomocnicze organu administracji publicznej

(np. urząd gminy, urząd miasta, urząd celny,

urząd stanu cywilnego, urząd skarbowy).



Urząd to również zwyczajowa nazwa

zespołu kompetencji (np. urząd prezydenta,

urząd wojewody, urząd burmistrza)

albo

element nazwy organu administracji

publicznej (np. Prezes Urzędu Patentowego,

Naczelnik Urzędu Skarbowego).

28

Organy administracji publicznej

Organy administracji publicznej



Nie należy utożsamiać pojęcia „organ” z

pojęciem „urząd”.



Jest to pojęcie wieloznaczne, występuje

zarówno w przepisach prawa,

jak i w rozumieniu potocznym.



Używa się określenia „urząd gminy”, „urząd

wojewódzki”.

W takim ujęci można mówić

o wyspecjalizowanym biurze, pewnym zespole

pracowników,

aparacie pomocniczym

danego organu.

Tak rozumiany urząd to zespół osobowy

i rzeczowy dany do

pomocy organowi celem

wykonania jego zadań i kompetencji.

29

Organy administracji publicznej

Organy administracji publicznej



Urząd

– jest substratem kilku elementów:

osobowego

(ludzie pracujący w urzędzie), jak i

materialnego

(budynki,

inne środki trwałe

przeznaczone do wykonywania

obowiązków służbowych). Urząd

nigdy nie posiada przypisanych kompetencji.



Przykładowo organem administracji publicznej jest

wojewoda, zaś urzędem powołanym do

wspomagania jego kompetencji jest urząd

wojewódzki.

I odpowiednio minister (organ) – ministerstwo

(urząd), Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i

Konsumentów (organ) – Urząd Ochrony

Konkurencji i Konsumentów

(urząd).

30

Organy administracji publicznej

Organy administracji publicznej



Minister (organ)

i ministerstwo (urząd)

MINISTER (organ)

MINISTERSTWO

(

urząd - aparat pomocniczy)

Zespół składników:

1) osobowych (sekretarz stanu, podsekretarz stanu,

kierownicy departamentów, wydziałów, samodzielnych
komórek organizacyjnych, pracownicy);

2) materialnych (budynki, sprzęt biurowy, samochody, itp.).

31

Organy administracji publicznej

Organy administracji publicznej



Ponadto, organ administracji publicznej

to nie to

samo

co organ administrujący.



Organy administrujące

– to organy podmiotów

wykonujących zadania administracyjne jako

dodatkową funkcję obok swojej działalności, na

podstawie kompetencji przekazanej im w ustawie.

Przykładami takich podmiotów mogą być (gdy

ustawa przyznaje im kompetencje administracyjne)

banki państwowe, spółki prawa publicznego,

organizacje społeczne, spółdzielnie mieszkaniowe,

spółki prawa handlowego.



Organy administracji publicznej

są powołane ściśle

do wykonywania zadań administracji

publicznej i reprezentowania

państwa.

32

Organy administracji publicznej

Organy administracji publicznej



Administracja publiczna działa przez swoje

organy.

Rodzaje organów przedstawia poniższa

tabela.

33

PRZESŁANK

A

PODZIAŁU

RODZAJ ORGANU

Liczba osób

wchodzących
w
skład organu



organy jednoosobowe

, np. wójt



organy kolegialne

(wieloosobowe), np. rada powiatu

Zależność



organy scentralizowane

(podległe

hierarchicznie,
np. wojewoda)



organy zdecentralizowane

(niezależne,

posiadające
samodzielne kompetencje, np. wójt)

Organy administracji publicznej

Organy administracji publicznej

PRZESŁANK

A

PODZIAŁU

RODZAJ ORGANU

Zasięg i
zakres

działania



organy administracji rządowej:

1.organy naczelne (np. Prezes RM, Rada
Ministrów,

ministrowie)
2.organy centralne (działają na terenie
całego kraju, są podporządkowane
organom naczelnym )

3.organy terenowe (działają na konkretnym
obszarze, np. wojewoda)
a. zespolone (podległe wojewodzie, np.

Wojewódzki
Komendant policji)
b. niezespolone (podporządkowane np.

ministrom –
Dyrektor Urzędu Skarbowego)

organy administracji samorządowej:

1. organy gminy (np. wójt)
2. organy powiatu (np. rada powiatu)
3. organy województwa (np. sejmik

województwa).

34

Organy administracji publicznej

Organy administracji publicznej



35

PRZESŁANKA

PODZIAŁU

RODZAJ ORGANU

Zakres

kompetencji



decydujące

, np. rada gminy

 doradcze

,

np. wojewódzkie Komisje

Ochrony
Przyrody



pomocnicze

, np. sołectwo

Sposób
powołania



wyłonione w wyborach

(np,wójt)



pochodzące z nominacji

(np.

wojewoda)

Zadania i
funkcje



prawodawcze

(mogą tworzyć prawo)



wykonawcze

(wypełniają zadania

ustawowe),
np. Prezydent)



rozstrzygające

(rozstrzygają spory),

np. starosta



kontrolne

(badają, czy inne organy

działają
zgodnie z obowiązującym prawem),

np. NIK

Definicja organu administracji

Definicja organu administracji

publicznej w Kpa

publicznej w Kpa



Według definicji zawartej w Kodeksie

postępowania administracyjnego (art. 5§2)

organami administracji publicznej są:

ministrowie,

centralne organy administracji rządowej,

wojewodowie, działające w ich imieniu lub we

własnym imieniu inne organy administracji

rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy

jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i

podmioty,

które są

powołane z mocy prawa lub

na podstawie porozumień do

rozstrzygania spraw indywidualnych w drodze

decyzji administracyjnych.



Ten podział ma jedynie zastosowanie w

postępowaniu administracyjnym.

36

Odpowiedzialność organu

Odpowiedzialność organu

administracji publicznej

administracji publicznej



Za zachowania niezgodne z prawem czy z określonymi

kryteriami, choćby prawnie nieuregulowanymi wyróżniamy

m.in.

następujące rodzaje odpowiedzialności:

1.

odpowiedzialność kierownicza

– dotyczy osób pełniących

kierownicze funkcje w administracji publicznej z tytułu
naruszenia w związku z piastowanym stanowiskiem
Konstytucji RP lub ustaw;

2.

odpowiedzialność karna

– odpowiedzialność sprawcza

indywidualna za wykroczenia lub przestępstwa;

3.

odpowiedzialność majątkowa

– wiąże się ze szkodami

wyrządzonymi przez urzędnika w procesie realizacji funkcji
administrowania;

4.

odpowiedzialność służbowa (dyscyplinarna)

– jest to

odpowiedzialność pracowników względem przełożonych
za uchybienia wobec obowiązków służbowych.

37

Zakład administracyjny

Zakład administracyjny

38

Zakład administracyjny

Zakład administracyjny



Organy administracji publicznej niekiedy

nie są w stanie samodzielnie

świadczyć usług w celu zaspokajania potrzeb

obywateli. Sięgają wtedy po inne,

wyspecjalizowane wzorce organizacyjne,

np.

zakłady administracyjne, zwane

zakładami publicznymi.



Pojęcie zakładu administracyjnego nie ma

swojej definicji ustawowej, zostało stworzone w

nauce prawa administracyjnego.



Zakład administracyjny to forma organizacyjno-

prawna wykonywania zadań administracji

publicznej, odmienna zarówno od organu, jak i

od urzędu administracji publicznej.

39

Zakład administracyjny

Zakład administracyjny



Przyjmuje się, że

zakład administracyjny

jest jednością osób, rzeczy, powołaną

przez organy administracji publicznej bądź za

ich zezwoleniem przez inne

podmioty dla trwałej realizacji określonego

zadania publicznego inaczej jest to:

jednostka organizacyjna powołana

do świadczenia usług

niematerialnych na

podstawie nawiązania z użytkownikiem

stosunku administracyjnoprawnego.

40

Zakład administracyjny

Zakład administracyjny



Zakłady administracyjne

różnią się od

przedsiębiorstw, korporacji prawa publicznego

(samorządów) i fundacji.

Od przedsiębiorstwa zakład różni się tym,

że przedsiębiorstwa powoływane

są do prowadzenia działalności gospodarczej oraz

świadczenia pewnego rodzaju usług, natomiast

zakłady

świadczą usługi o szczególnym

charakterze społecznym, niematerialnym.

Od korporacji

zakłady wyróżnia przede wszystkim

to, że

nie mają członków, nie stanowią

związku osób, ale mają użytkowników

,

których status prawny jest zdecydowanie inny niż

pozycja członków korporacji.

41

Zakład administracyjny

Zakład administracyjny



Od fundacji zakład administracyjny

różni się

tym, że o

podstawowych

kwestiach dotyczących celu

, organizacji i

sposobu działania zakładu

decyduje podmiot,

który go utworzył.

W przypadku fundacji fundator na stałe

określa jej cel, statut, sposób zarządzania

majątkiem i jego przeznaczenie.

Wprawdzie cele

działania zakładu i istota tworzenia fundacji

mogą być takie same, ale forma

organizacyjna i sposób działania są w obu

przypadkach inne.

42

Zakład administracyjny

Zakład administracyjny



Podmiotami, które można zaliczyć do zakładów

administracyjnych są

: biblioteki publiczne, szkoły

podstawowe, gimnazja, szkoły licealne, zakłady

opieki społecznej, szkoły wyższe, domy kultury,

domy pomocy społecznej, zakłady karne, zakłady

dla nieletnich, itp.



W naszym systemie prawnym nie ma ustawy,

która normowałaby status prawny wszystkich

zakładów, wiele jest natomiast ustaw

dotyczących poszczególnych typów zakładów; np.

ustawa – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawa o

zakładach opieki zdrowotnej, ustawa o systemie

oświaty, ustawa o bibliotekach, ustawa o pomocy

społecznej, ustawa o muzeach, itd.

43

Zakład administracyjny

Zakład administracyjny



Mimo istniejącego zróżnicowania większość

zakładów publicznych (administracyjnych)

wyróżnia się następującymi cechami wspólnymi:



wyodrębnienie organizacyjne

i powołanie

organów zarządzających zakładem,



wyposażenie

w materialne środki działania,



cel główny,

jakim jest świadczenie usług o

szczególnym znaczeniu społecznym, o

charakterze niematerialnym,



swoisty stosunek prawny

łączący organy zakładu

i jego użytkowników,



są one z reguły jednostkami budżetowymi

,

chociaż można wśród nich wskazać inne formy

organizacyjne;

osobowość prawną zakłady

publiczne uzyskują z mocy ustawy bądź przez

rejestrację.

44

Zakład administracyjny

Zakład administracyjny



Zakłady publiczne (administracyjne) mogą być

tworzone bezpośrednio przez:

1)

wydanie aktu normatywnego:



na drodze ustawy (np. niektóre szkoły wyższe)



na drodze rozporządzenia (przez organy

administracji rządowej),



w drodze uchwały organu jednostki samorządu

terytorialnego stanowiącej akt prawa miejscowego.

2)

przemiany ustrojowe i społeczno-gospodarcze

sprawiły,

że obecnie zakłady

publiczne (administracyjne) mogą być tworzone

przez podmioty niepubliczne, a mianowicie przez

stowarzyszenia, kościoły, związki wyznaniowe,

fundacje i inne osoby prawne lub

fizyczne (osoby fizyczne lub prawne, za

zezwoleniem wydanym przez właściwy organ

administracji publicznej

).

45

Zakład administracyjny

Zakład administracyjny



Zakłady niepubliczne

prowadzone przez

osoby prawne lub fizyczne mogą uzyskiwać,

a czasem nawet posługiwać się

uprawnieniami zakładów publicznych (np.

niepubliczne szkoły podstawowe z

uprawnieniami szkół publicznych)

po

uzyskaniu zezwolenia właściwego organu

bądź po dokonaniu wpisu do

odpowiedniej ewidencji (rejestru).



Ustrój zakładów publicznych

(administracyjnych) określa statut,

uchwalony przez odpowiedni organ zakładu

lub nadany przez podmiot tworzący.

46

Zakład administracyjny

Zakład administracyjny



Władztwo zakładowe

stanowi podstawę do

wydawania przez organy zakładu

aktów

generalnych

(np.

regulaminów) i

indywidualnych

, kierowanych

do użytkowników zakładu (polecenia), jak

również podstawę do stosowania sankcji

dyscyplinujących. Akty zakładowe

podlegają także kontroli zewnętrznej, w

tym sądowej.



Władztwo zakładowe

jest niezbędne dla

zapewnienia realizacji celów zakładu, a cele te

określają granice władztwa, poza które organy

zakładu wykraczać nie mogą. Zdarza

się, że zakres władztwa zakładowego rozciąga się

także na osoby znajdujące się na jego terenie, ale

nie będące jego użytkownikami (np. osoby

odwiedzające chorych w szpitalu).

47

Zakład administracyjny

Zakład administracyjny



Prawo do korzystania ze świadczeń zakładu

może być w przepisach różnie

ukształtowane.



Ustawy mogą ustanawiać dla określonych

podmiotów (wszystkich obywateli lub

oznaczonych kategorii) prawo

gwarantujące im świadczenia określonych

zakładów (np. biblioteki), mogą też nakładać

obowiązek korzystania ze świadczeń

niektórych zakładów (obowiązek szkolny).



Korzystanie z zakładu może być

dobrowolne

(np. ze szpitala) lub

przymusowe

(np. ze

szpitala chorób gruźliczych).

48

Zakład administracyjny

Zakład administracyjny



Ważną kwestią jest

równoprawny dostęp do

zakładu.

Problem ten pojawia się w sytuacji, gdy

przepisy prawa nie przyznają prawa do

świadczeń ani też nie nakładają obowiązku

korzystania ze świadczeń zakładu,

a zapotrzebowanie na te świadczenia

przekracza możliwości zakładu.

Wówczas konieczne staje się

odwołanie do zasady równości i zasady

sprawiedliwości społecznej.



Akt przyjęcia lub odmowy przyjęcia w poczet

użytkowników zakładu publicznego

(administracyjnego) przez upoważniony organ

zakładu staje się

wtedy decyzją administracyjną,

którą można zaskarżyć

do sądu administracyjnego.

49

Dziękuję za uwagę!!!

Dziękuję za uwagę!!!

50