Aldehydy są to związki organiczne, w których
Aldehydy są to związki organiczne, w których
cząsteczkach grupa karbonylowa połączona
cząsteczkach grupa karbonylowa połączona
jest jednym wiązaniem pojedynczym z
jest jednym wiązaniem pojedynczym z
atomem wodoru, a drugim z resztą
atomem wodoru, a drugim z resztą
węglowodorową cząsteczki. Grupą funkcyjną
węglowodorową cząsteczki. Grupą funkcyjną
aldehydów jest grupa aldehydowa –CHO. R to
aldehydów jest grupa aldehydowa –CHO. R to
rodnik alkilowy lub arylowy.
rodnik alkilowy lub arylowy.
GRUPA KARBONYLOWA
GRUPA KARBONYLOWA
W aldehydach grupa C=O
W aldehydach grupa C=O
występuje na końcu łańcucha
występuje na końcu łańcucha
węglowego, łączy się z nim
węglowego, łączy się z nim
pojedynczym wiązaniem C–C,
pojedynczym wiązaniem C–C,
czwarte wiązanie jest wysycone
czwarte wiązanie jest wysycone
atomem wodoru.
atomem wodoru.
Przykład związku
Przykład związku
Najprostszy aldehyd to metanal , w którym
Najprostszy aldehyd to metanal , w którym
wyjątkowo grupa karbonylowa połączona
wyjątkowo grupa karbonylowa połączona
jest z dwoma atomami wodoru.
jest z dwoma atomami wodoru.
formaldehyd, aldehyd
mrówkowy
metana
l,
Nazewnictwo
Nazewnictwo
Systematyczne nazwy
Systematyczne nazwy
aldehydów tworzymy dodając
aldehydów tworzymy dodając
końcówkę –al do nazwy
końcówkę –al do nazwy
macierzystego węglowodoru.
macierzystego węglowodoru.
Powszechnie stosuje się
Powszechnie stosuje się
nomenklaturę aldehydów
nomenklaturę aldehydów
wywodzącą się od nazwy
wywodzącą się od nazwy
odpowiadającego im kwasu.
odpowiadającego im kwasu.
Otrzymywanie aldehydu
Otrzymywanie aldehydu
mrówkowego z alkoholu
mrówkowego z alkoholu
metylowego
metylowego
2 Cu + O
2 Cu + O
2
2
→
→
2 Cu O
2 Cu O
czarny nalot
czarny nalot
CH
CH
3
3
OH + Cu O
OH + Cu O
→
→
HCHO + Cu
HCHO + Cu
metanol
metanol
metanal
metanal
(alkohol pierwszorzędowy) (aldehyd mrówkowy
(alkohol pierwszorzędowy) (aldehyd mrówkowy
)
)
Właściwości redukujące
Właściwości redukujące
P
P
róba Tollensa
róba Tollensa
AgNO
AgNO
3
3
+ NH
+ NH
4
4
OH
OH
→
→
AgOH + NH
AgOH + NH
4
4
NO
NO
biały osad (rozpuszcza się w
biały osad (rozpuszcza się w
nadmiarze
nadmiarze
wodnego roztw. amoniaku)
wodnego roztw. amoniaku)
2 AgOH
2 AgOH
→ Ag
→ Ag
2
2
O + H
O + H
2
2
O
O
Próba Trommera
Próba Trommera
CuSO
CuSO
4
4
+ 2 NaOH
+ 2 NaOH
→ Cu(OH)
→ Cu(OH)
2
2
+ Na
+ Na
2
2
SO
SO
4
4
niebieski osad
niebieski osad
Cu(OH)
Cu(OH)
2
2
→ CuO + H
→ CuO + H
2
2
O
O
czarny osad
czarny osad
Pod wpływem ogrzewania wodorotlenek miedzi (II)
uległ rozkładowi na czarny tlenek miedzi (II).
Zastosowanie aldehydów
Zastosowanie aldehydów
w procesie polikondensacji fenolu z
w procesie polikondensacji fenolu z
formaldehydem powstają żywice fenolowo-
formaldehydem powstają żywice fenolowo-
formaldehydowe stosowane do wyrobu
formaldehydowe stosowane do wyrobu
lakierów, klejów , laminatów, tworzyw
lakierów, klejów , laminatów, tworzyw
sztucznych
sztucznych
etanal znalazł zastosowanie m.in. do produkcji
etanal znalazł zastosowanie m.in. do produkcji
kwasu octowego, alkoholu etylowego,
kwasu octowego, alkoholu etylowego,
chloroformu i wielu tworzyw sztucznych
chloroformu i wielu tworzyw sztucznych
aldehyd benzoesowy stosuje się przy
aldehyd benzoesowy stosuje się przy
wyrobach cukierniczych jako składnik
wyrobach cukierniczych jako składnik
sztucznego olejku migdałowego
sztucznego olejku migdałowego