Aldehydy to grupa związków
organicznych posiadających
grupę karbonylową, której
atom węgla jest bezpośrednio
związany z przynajmniej
jednym atomem wodoru.
Gdy podmienimy atom wodoru
związany z węglem grupy
karbonylowej dowolną grupą
alkilową to otrzymamy kolejną
grupę związków o nazwie
ketony, która ma zbliżone
własności chemiczne do
aldehydów.

Nazwy

systematyczne

aldehydów

alifatycznych

tworzy się przez

dodanie do nazwy
alkanu końcówki –

al, np:

W przypadku gdy grupa –CHO jest

przyłączona do pierścienia stosuje

się przyrostek

-karboaldehyd, np :

1) Odwodornienie
alkoholi
pierwszorzędowyc
h

:

2) Addycja
(przyłączenie)
wody do
alkinów:

3) Utlenianie
alkoholi
pierwszorzędowy
ch:

Aldehydy sa zazwyczaj cieczami, slabo

rozpuszczalnymi w wodzie. Wyjatkami sa dwa

pierwsze aldehydy - mrówkowy, który jest

gazem (t.wrz. -21°C) i octowy, bedacy bardzo

lotna ciecza (t.wrz. 20°C), oba dobrze

rozpuszczalne w wodzie. Aldehyd mrówkowy w

postaci 40% wodnego roztworu nosi nazwe

formaliny, czesto stosowanej do konserwacji

preparatów biologicznych. Aldehyd mrówkowy

wystepuje takze w postaci polimerycznej

(paraformaldehyd - -(C2OCH2O)n- ), zas zarówno

mrówkowy jak i octowy tworza takze trimery:

trioksan w przypadku formaldehydu i paraldehyd

w przypadku aldehydu octowego.

Obie te postacie są ciałami stałymi:

Aldehydy zawierające od jednego do

siedmiu atomów węgla w cząsteczce mają

nieprzyjemny zapach, podczas gdy

aldehydy zbudowane z ośmiu i więcej

atomów węgla odznaczają się przyjemną

wonią

Ze wzgledu na polaryzacje wiazania

C=O wegiel karbonylowy w aldehydach

wykazuje pewien niedobór elektronów

(przyjmuje czesciowy ladunek dodatni)

zas atom tlenu charakteryzuje

czesciowy ladunek ujemny. Reakcje

aldehydów to zatem glównie reakcje

addycji nukleofilowej - reagent

zawierajacy ladunek ujemny (np.

pochodne amoniaku) atakuje dodatnio

naladowany wegiel karbonylu. W

aldehydach arylowych, ze wzgladu na

tworzenie sie struktur rezonansowych,

w których ladunek dodatni przenosi sie

z wegla aldehydowego na pierscien,

reakcje te przebiegaja trudniej niz w

aldehydach alifatycznych

a). reakcje z bezwodnym

alkoholem

b).reakcje z kwasem

cyjanowodorowym,

c).reakcje addycji

nukleofilowej

d).aldehydy mają właściwości

redukcyjne

e).reakcja uwodorniania

f).reakcja przyłączania wody

a).w procesie polikondensacji fenolu z formaldehydem

powstają żywice fenolowo-formaldehydowe stosowane do

wyrobu lakierów, klejów, laminatów, tworzyw sztucznych;

b).etanal znalazł zastosowanie m.in. do produkcju kwasu

octowego, alkoholu etylowego, chloroformu i wielu

tworzyw sztucznych;

c).aldehyd benzoesowy stosuje się prz wyrobach

cukierniczych jako składnik sztucznego olejku

migdałowego - aceton jest dobrym rozpuszczalnikiem

tłuszczów, żywic, lakierów dlatego tez znalazł

zastosowanie przy produkcji farb, lakierów niektórych

tworzyw sztucznych np.: szkła organicznego;

Nomenklatura

Aldehydy

acykliczne

Aldehydy

cykliczne

1. benzaldehyd (aldehyd benzoesowy)

2. formaldehyd (aldehyd mrówkowy, metanal)

3. acetaldehyd (aldehyd octowy, etanal)

4. akroleina

Obecność wiązania

podwójnego C=O powoduje,

że aldehydy, podobnie jak

związki nienasycone, mają

zdolność do polimeryzacji i

polikondensacji.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Aldehy
dy#W.C5.82a.C5.9Bciwo.C5.9Bci

http://chemia.organiczna.webpark
.pl/aldehydy/aldehydy.htm

http://sciaga.onet.pl/12581,58,17
2,119,1,20681,2,sciaga.html

http://www.miasto.zgierz.pl/gim1/
uczen/chemia/lekcja/ketony.html