Przemiany zasad

pirymidynowych i

zaburzenia przemiany

nukleotydów

Synteza nukleotydów

pirymidynowych

Zachodzi w cytozolu
Regulacja:

 Dostępność PRPP

 Sprzężenie zwrotne ujemne

 Allosteryczna regulacja pracy
eznymów

 Regulacja na poziomie ekspresji
genów kodujących enzymy

Synteza nukleotydów pirymidynowych

Substraty: CO

2

, ATP, glutamina

Synteza nukleotydów pirymidynowych

Etap 1: Synteza karbamilofosforanu

Synteza nukleotydów pirymidynowych

Etap 2: Przeniesienie grupy karbamilowej na
asparaginian

Synteza nukleotydów pirymidynowych

Etap 3: Zamknięcie pierścienia

Synteza nukleotydów pirymidynowych

Substraty: CO

2

, ATP, glutamina

Synteza nukleotydów pirymidynowych

Etap 4: Utlenienie do orotanu – powstanie
kompletnego pierścienia pirymidynowego

Synteza nukleotydów pirymidynowych

Etap 5: Przyłączenie PRPP (miejsce
regulacji!!!)

Synteza nukleotydów pirymidynowych

Etap 6: dekarboksylacja

Synteza nukleotydów pirymidynowych

Etap 7: Fosforylacja

Synteza nukleotydów pirymidynowych

Synteza nukleotydów

pirymidynowych

Nukleotydy difosforanowe i trifosforanowe

powstają poprzez fosforylację
nukleotydów monofosforanowych przez
mało swoiste enzymy: kinazę
nukleozydomonofosforanową i kinazę
nukleozydodifosforanową, które
przenoszą resztę fosforanową z ATP.

UMP + ATP UDP + ADP

kinaza nukleozydomonofosforanowa

UDP + ATP UTP + ADP

kinaza nukleozydodifosforanowa

Synteza nukleotydów

pirymidynowych

• Istnieje możliwość syntezy

nukleotydów a substratów będących
produktami ich rozpadu
(nukleozydów, zasad). Jest to tak
zwany „szlak oszczędzający”.

Degradacja pirymidyn

Deaminaza
cytozynow
a

Zaburzenia przemiany

nukleotydów

Dna moczanowa

• Wywołana nadmiarem ilości kwasu

moczowego w tkankach i płynach
ustrojowych

• Dzieli się na pierwotną (wady

genetyczne) i wtórną (niewydolność
nerek, nowotwory)

• Powoduje bóle stawów, ich

deformację, odkładające się kryształy
moczanu sodu tworzą kamienie
(guzki, kamica dróg moczowych)

Ksantynuria

• Wywołana wrodzonym brakiem

oksydazy ksantynowej lub silnym
uszkodzeniem wątroby

• Ksantyna i hipoksantyna odkładają

się w mięśniach i drogach
moczowych, prowadząc do
uszkodzenia mięśni szkieletowych i
kamicy dróg moczowych.

Zespół Lenscha-Nyhana

• Wywołany wrodzonym brakiem

fosforybozylotransferazy
hipoksantynowoguaninowej

• Powoduje zwiększenie stężenia PRPP

i nadprodukcję puryn

• Hiperurykemia, kamica moczanowa,

samookaleczenia, mutacje

Choroba von Gierkego

• Wywołana niedoborem glukozo-6-

fosfatazy

• Zaburzenia w szlaku

pentozofosforanowym prowadzą do
nadprodukcji puryn i kwasicy
moczanowej

Ciężkie deficyty

immunologiczne

• Niedobór deaminazy adenozynowej

powoduje powstawanie nielicznych i
nieaktywnych limfocytów B i T

• Niedobór fosforylazy nukleotydu

purynowego powoduje deficyt
limfocytów T