Między normą a patologią

psychiczną

Proszę uważnie przeczytać

poniższe pytania i odpowiedzieć

na nie

1. Czy martwiłeś się kiedyś przesadnie, bez

wyraźnej przyczyny?

2. Czy czułeś się przygnębiony bez wyraźnego

powodu?

3. Czy bałeś się czegoś, mimo, że nie groziło Ci

żadne niebezpieczeństwo?

4. Czy szukałeś ucieczki od codziennych

problemów poprzez przejadanie się, picie
alkoholu, korzystanie z innych używek lub
środków odurzających?

5. Czy miałeś kiedykolwiek myśli samobójcze?

Psychopatologia czyli nauka o

zaburzeniach psychicznych

1. NATURA I PRZYCZYNY
2. NORMA A PATOLOGIA
3. PRZEGLĄD WYBRANYCH ZABURZEŃ
4. PROBLEM STYMAGMATYZACJI

Psychopatologia

Zaburzenie psychiczne to zakłócenie procesów psychicznych

Diagnoza = ocena dokonywana na podstawie

behawioralnego funkcjonowania; dokonywana

prze osobę posiadającą autorytet lub władzę

1.

Cierpienie lub upośledzenie – pogorszenie stanu
fizycznego lub psychicznego, utrata swobody
działania;

2.

Nieprzystosowanie – jednostka nie realizuje własnych
celów i koliduje z celami innych, obniżenie
dobrostanu;

3.

Irracjonalność

4.

Nieprzewidywalność

5.

Niekonwencjonalność i rzadkość statystyczna

6.

Dyskomfort obserwatora

7.

Naruszenie standardów moralnych i społecznych

Równowaga

lub

brak

równowagi

miedzy czynnikami indywidualnymi,
grupowymi
i środowiskowymi

Minimum zdrowia psychicznego:

Dylemat 1

OCENA NORMA CZY PATOLOGIA

Wymóg

obiektywizmu

(1851

Choroby

i

fizyczne

osobliwości

rasy

murzyńskiej

np.

drapetomania czyli dążenie do wolności!?)

Analiza treści zachowań i ich kontekstu!
Eksperyment Davida Rosenhana ( 1973, 1975) – w

szpitalu psychiatrycznym nie można być uznanym za
osobę zdrową ( 8 zdrowych osób trafiło do szpitala na

podstawie symulowania halucynacji na 3 tygodnie) –

etykietowanie;

Thomas Szasz (1961, 1977, 1995) – choroba

psychiczna to mit, etykiety psychiatrów, aby
usankcjonować leczenie odmienności.

Rys historyczny

• Przez wieki odmienność i zaburzenia psychiczne

traktowano w kategorii boskiej kary za grzechy, których
dopuściła się jednostka, osoby z zaburzeniami to opętani i
niemoralni, np. 1692r – Salem - palenie czarownic;

• Do końca XVIII w. chorzy postrzegani byli jako bezmyślne

bestie, które należy skuć i izolować;

• MODEL MEDYCZNY – (1745 – 1826) Philippe Pinel – próba

klasyfikacji zaburzeń, kategoria choroby i potrzeba
leczenia; 1896 Emil Kraepelin twórca pierwszej klasyfikacji

• MODELE PSYCHOLOGICZNE – XVIII w. Franz Mesner –

badania nad hipnozą – zaburzenia są wynikiem działania
magnetyzmu zwierzęcego; Jean Charcot dalsze badania
hipnozy; potem S. Freud;

ETIOLOGIA CZYLI SZUKANIE PRZYCZYN

ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH

Podejście psychologiczne

Podejście psychologiczne

Poziomy analizy podczas

diagnozowania zaburzeń

psychicznych

oś

Klasy informacji

opis

Oś I

Syndromy kliniczne

Zaburzenia psychiczne będące

źródłem cierpienia i upośledzające

jakiś obszar funkcjonowania

Oś II

Zaburzenie osobowości

Upośledzenie umysłowe

Dysfunkcjonalne wzorce

postrzegania i reagowania na świat

Oś III Ogólny stan zdrowia

Niedomagania fizyczne, które

wyjaśniają oś I i II, np. cukrzyca

Oś IV Problemy

psychospołeczne i

środowiskowe

Szacowanie rozmiaru i zakresu

stresorów wpływających na stan

zdrowia i szanse wyleczenia

Oś V

Ogólna ocena

funckjonowania

Określenie ogólnego poziomu

funkcjonowania psychologicznego,

społecznego i zawodowego

Ewolucja i kulturowe

zróżnicowaniekategorii

diagnostycznych

Główne typy zaburzeń cz.1

Zaburzenia lękowe dotyczą 25% populacji dorosłych;

1. Uogólnione zaburzenie lękowe – pow. 6 msc,

chroniczne;

2. Zespół paniki – lęk paniczny, ostry napadowy ok. 1

min. np. agorafobia

3. Fobie - uporczywy, irracjonalny strach – społeczne

( USA 13.3%) i specyficzne (USA 11,35)

4. Zaburzenia obsesyjno – kompulsyjne – towarzyszące

lękowi przymusowe czynności lub myśli, natręctwa –
2,5 % USA

5. PTSD – zespół stresu pourazowego – uporczywe

przeżywanie traumatycznego wydarzenia, 8% USA,
kobiety bardziej narażone;

Główne typy zaburzeń cz.2

Zaburzenie nastroju:

•

afektywne naruszenie równowagi emocjonalnej ok. 19%
populacji; WHO druga po chorobach serca choroba
ludzkości;

Depresja wielka = przeziębienie w psychopatologii

•

Nastrój dysforyczny – przygnębienie, smutek, utrata
zainteresowania wszelkimi aktywnościami …

•

Zaburzenia apetytu od braku do obżarstwa

•

Zaburzenia snu

•

Zaburzenia aktywności ruchowej

•

Poczucie winy

•

Problemy z koncentracją i pamięcią

•

Myśli/ czyny samobójcze

Główne typy zaburzeń cz.2

Zaburzenie dwubiegunowe ( depresja

na przemian z epizodami manii) 1,6%
populacji

Główne typy zaburzeń cz.3

Zaburzenia osobowości – sztywny,

nieprzystosowawczy wzorzec postrzegania,
myślenia lub zachowania;

• Osobowość paranoidalna – nadmierna podejrzliwość
• Osobowość histrioniczna – nadmierna

emocjonalność i chęć zwrócenia na siebie uwagi;

• Osobowość narcystyczna – wygórowane poczucie

własnego znaczenia;

• Antyspołeczne zaburzenie osobowości – trwała

skłonność do naruszania porządku społecznego i
reguł;

Główne typy zaburzeń cz.4

Zaburzenia dysocjacyjne – zakłócenie w

integracji tożsamości, pamięci lub świadomości;

•

Dysocjacyjne zaburzenie osobowości - (dawniej
osobowość wieloraka) –występowanie u tej
samej jednostki dwóch lub więcej odrębnych
osobowości pozostających ze sobą w kontraście
( nie mylić ze schizofrenią!);

•

Amnezja dysocjacyjna - niepamięć ważnych
wydarzeń, np. na skutek wykorzystywania
seksualnego lub znęcania się;

Główne typy zaburzeń cz.5

Zaburzenia psychiczne okresu

dzieciństwa:

• Upośledzenie umysłowe;
• Zespół nadpobudliwości psychoruchowej

połączony z deficytem uwagi (ADHD) –
występowanie min 6 msc. pon. 7 r.ż.

• Zaburzenia autystyczne

Główne typy zaburzeń cz.6

SCHIZOFRENIA

• dezintegracja osobowości, zniekształcone

myślenie, stępione emocje ;

• USA - 0,7 % populacji, 50% pacjentów

szpitali psychiatrycznych to schizofrenicy

GŁÓWNE TYPY

SCHIZOFRENII

1. Zdezorganizowany – niespójne wzorce myślenia i

rażąco dziwaczne zachowanie;

2. Katatoniczna schizofrenia – zaburzenie

aktywności motorycznej;

3. Schizofrenia paranoidalna – urojenia

prześladowcze, wielkościowe i przesadna
zazdrość;

4. Schizofrenia niezróżnicowana – spełnia kryteria

więcej niż jednego typu;

5. Schizofrenia rezydualna – faz remisji, uśpienia;

Inne zaburzenia poza treścią

wykładu

• Zaburzenia związane z używaniem substancji

psychoaktywnych – uzależnienie od alkoholu i
narkotyków;

• Zaburzenia pod postacią somatyczną – paraliże,

bóle bez fizycznych przyczyn, dawniej histeria;

• Zaburzenia seksualne – zahamowania, dysfunkcje

i dewiacje ( homoseksualizm nie jest
zaburzeniem!)

• Zaburzenia odżywiania – anoreksja i bulimia

1950 -1983

CELE WYKŁADU

• Potrzeba uświadamianie społeczeństwa

na temat zaburzeń psychicznych –
zmiana postaw społecznych;

• „Odczarowanie zaburzeń psychicznych”;
• Odejście od współczesnej stygmatyzacji

„psychiczny i nienormalny” i
konsekwencji etykietowania;

• Upowszechnienie wiedzy na temat

sposobów pomocy.