POLSKA W GOSPODARCE

ŚWIATOWEJ- STRUKTURA

HANDLU ZAGRANICZNEGO

POLSKI

Anet Ficek
Robert Bednarski
Bąk Mariusz

Według definicji handel

międzynarodowy to łączna wartość
eksportu i importu do poszczególnych
krajów, często pojęcie to jest używane
zamiennie z terminem: handel
zagraniczny.

Handel międzynarodowy jest ważnym

czynnikiem dynamizującym ogólny
rozwój gospodarczy, zapewnia stałe
dostawy niezbędnych surowców, płodów
rolnych, dóbr kooperacyjnych oraz
technologii.

DEFINICIA HANDLU

W okresie od 1992 r. do końca kwietnia 2004 r.

jedynym dokumentem źródłowym w polskiej
statystyce
handlu zagranicznego był dokument zgłoszenia
celnego – Jednolity Dokument Administracyjny
SAD. Z chwilą wejścia Polski
do UE, tj. od 1 maja 2004 r., dane o obrotach
Polski z zagranicą oparte są na
dwóch źródłach informacji:
– deklaracji INTRASTAT

służącej

do rejestracji

obrotów wewnątrz-wspólnotowych w ramach
systemu
INTRASTAT,
– zgłoszeniu celnym do rejestracji obrotów
realizowanych
z krajami trzecimi, tj. niebędącymi państwami
członkowskimi UE, w ramach systemu EXTRASTAT.

Wstąpienie Polski w struktury Unii
Europejskiej miało ogromne
znaczenie dla rozwoju handlu
zgraniczngo Polski. Likwidacja barier
celnych wewnątrz Unii, spowodowała
swobodny przepływ towarów i usług,
oraz konieczność zabiegania o rynki
zbytu poprzez konkurencyjność
produkowanych towarów.

Począwszy od 1 stycznia 2006 r. polska

statystyka handlu zagranicznego korzysta
również z
alternatywnych źródeł danych dla
rejestracji obrotów tzw. ”towarami
specyficznymi”. W odniesieniu do
wybranych towarów stosowane są:
• dodatkowe kontrolne źródła danych w
postaci rejestrów (dla statków morskich i
powietrznych),
• uzupełniające źródła danych dot.
obrotów produktami morskimi, w tym dot.
kupna/sprzedaży „ryb z burty”,
• inne źródła danych w miejsce dotychczas
obowiązującej deklaracji INTRASTAT i
zgłoszenia
celnego (w przypadku energii elektrycznej
i gazu ziemnego).

POLSKA W LATACH 1998-2008

Tempo wzrostu wolumenu eksportu Polski na tle

tempa zmian wolumenu eksportu świata i

wybranych rynków

Wysoki wzrost gospodarczy Polski w 2006 r. (6,2%)

uległ
w 2007 roku przyspieszeniu do 6,6%. Było to
najwyższe tempo wzrostu PKB od początku dekady. W
2007 roku
w efekcie wysokiej dynamiki nominalnych dochodów
oraz silnego wzrostu popytu na kredyty
konsumpcyjne dla gospodarstw
domowych konsumpcja indywidualna zwiększyła się
o 5,0%.
O większych wydatkach na konsumpcję
zadecydowały
m.in. poprawa sytuacji na rynku pracy, wzrost
wynagrodzeń, waloryzacja świadczeń społecznych,
transfery emigracji zarobkowej, a także dopłaty
bezpośrednie dla rolników.

Wzrostowi konsumpcji sprzyjał także wzrost

nastrojów konsumentów co do przyszłej sytuacji
gospodarstw domowych.
W 2008 r. nastąpiło spowolnienie tempa rozwoju
gospodarczego do poziomu 5,5%.

Światowy kryzys gospodarczy,

zapoczątkowany pęknięciem bańki
spekulacyjnej na rynku nieruchomości w
Stanach Zjednoczonych w 2007 r.,
powszechnie oceniany jest jako najgłębsza
recesja gospodarki światowej od czasu
Wielkiego Kryzysu z przełomu lat
dwudziestych i trzydziestych minionego
stulecia.

POCZĄTEK KRYZYSU

GOSPODARCZEGO

KRYZYS GOSPODARCZY W POLSCE

Rok 2009 był niewątpliwie jednym z najcięższych

sprawdzianów dla polskiej gospodarki. Wydarzenia
na światowych rynkach pod koniec 2008 r. zachwiały
międzynarodową gospodarką.Sytuacja gospodarcza
Polski w momencie wybuchu globalnego kryzysu
gospodarczego była zupełnie różna od sytuacji w
krajach rozwiniętych Europy Zachodniej, które
rozpoczęły walkę z recesją od wprowadzania
zakrojonych na szeroką skalę programów stymulacji
gospodarczej. Przypisywany Polsce przez
zagranicznych inwestorów status kraju rozwijającego
się, utrzymujący się relatywnie wysoki deficyt na
rachunku obrotów bieżących, a także wysoki udział
wydatków sztywnych w wydatkach budżetowych
ograniczały możliwości stymulowania gospodarki
poprzez zwiększenie wydatków ze środków
publicznych

Prawdopodobnie, gdyby w 2009 r. Polska zdecydowała
się na wprowadzenie zwiększających deficyt finansów
publicznych programów stymulujących gospodarkę
tak, jak to miało miejsce w większości krajów strefy
euro, to obecnie po wybuchu kryzysu greckiego
również nasz kraj miałby problemy z pozyskaniem
finansowania dla długu publicznego. Taka sytuacja
spowodowałaby silne osłabienie złotego, odpływ
kapitału z rynku finansowego oraz pogorszenie
wizerunku Polski wśród zagranicznych inwestorów, co
miałoby negatywny wpływ na tempo wychodzenia
naszej gospodarki z recesji. Ponadto należy pamiętać o
obowiązujących w Polsce ustawowych progach
ostrożnościowych uniemożliwiających nadmierne
zwiększenie długu publicznego, co dodatkowo
ograniczało możliwości fiskalnej stymulacji gospodarki.

• W porównaniu z I kwartałem ubiegłego roku spadła wymiana

handlowa z pozostałymi krajami UE - „odnotowano spadek
eksportu (...) o 2,5% do 79831,3 mln zł oraz spadek importu z
tych krajów o 16,2% do 64116,1 mln zł”. Handel z UE jest dla
naszego kraju niezwykle ważny, gdyż stanowi 80% eksportu i
60% importu ogółem. Coraz większą rolę w wymianie
gospodarczej Polski, odgrywają Niemcy. Pomimo spadku o 18,9%
importu z tego kraju, w ostatnim czasie po raz kolejny wzrósł
„udział Niemiec (...) w eksporcie ogółem z 25,5% do 26,6%”.

• Oprócz Niemiec, największymi odbiorcami naszych towarów są

Francja [7,2%], Włochy [7,0%], Wielka Brytania [6,1], Czechy
[5,6], Rosja [3,8%]. Polska najwięcej importuje z Chin [10,2%],
Rosji [9,6%], Włoch [6,6%] i Francji [4,5%].

POLSKA

DZISIAJ

Rozwinął się głównie handel zagraniczny z krajami Europy

Środkowo Wschodniej, głównie z Rosją, gdyż w tym obszarze GUS
odnotował wzrost obrotów. Od początku 2010 roku zauważona
została zmiana proporcji w imporcie towarów. Importowano więcej
niż w latach ubiegłych, produktów przeznaczonych do pośredniego
użycia, natomiast mniej towarów konsumpcyjnych i dóbr
inwestycyjnych.

Znacznie zwiększył się też eksport do krajów rozwijających się.

Zwiększona dynamika eksportu niż importu sprawiła, że odnotowane
zostało niższe ujemne saldo wymiany ogółem w porównaniu do
sytuacji ze stycznia ubiegłego roku.

Wartość eksportu liczonego w cenach bieżących wynosiła

30834,9 mln zł, co świadczy o wzroście o 3,4 % w porównaniu do
kwoty ze stycznia ubiegłego roku. Import natomiast obniżył się o 1%
i wyniósł 33745,7 mln zł . Obroty w eksporcie liczone w euro wzrosły
o 1,8% i wyniosły 7390,2 mln EUR . Kwota obrotów w imporcie
spadła natomiast o 2,5% i wyniosła 8091,9 mln EUR . Eksport w
dolarach USA wyniósł 10527,2 mln USD - wzrost o 4,2%, a import –
11525,1 mln USD, - spadek o 0,3% w porównaniu do sytuacji sprzed
roku.

WACHANIA PKB W WYBRANYCH KRAJACH W

LATACH 2008-2010

W I kwartale 2010 w okresie, w którym
europejskie gospodarki powoli wychodzą z recesji,
gospodarka Polski utrzymywała swój wysoki
poziom i po raz kolejny przewodziła wśród
wszystkich gospodarek unijnych, uzyskując 3%
wzrostu PKB. Jeszcze wyższą wartość PKB Polska
odnotowała w II kwartale 2010 roku, w którym
polska gospodarka wzrosła o 3,5%. Wynik ten,
który okazał się być wyższy od wcześniejszych
przewidywań analityków w dalszym ciągu
utrzymuje Polskę wśród krajów najszybciej
rozwijających się w całej Unii Europejskiej.