Opracowała

mgr Bernadetta Kozdęba

Poradnik logopedyczny dla

rodziców

Umiejętność poprawnej artykulacji

jest bardzo ważna

w rozwoju dziecka. Przy wcześnie

wykrytych zaburzeniach mowy

i ich korekcie (szczególnie

w wieku przedszkolnym) można

zaoszczędzić dziecku wiele

stresów w szkole,

a w szczególności w nauce czytania

i pisania.

Rozwój mowy dziecka.

1. Okres melodii – od urodzenia

do około 1 roku życia.

2. Okres wyrazu – od około 1 roku

życia do około 2 roku życia.

3. Okres zdania – od około 2 roku

życia do około 3 roku życia.

4. Okres swoistej mowy dziecka –

od około 3 roku życia do 7 roku

życia.

Dziecko przychodzi na świat

z szeregiem ukształtowanych

odruchów w obrębie jamy ustnej. Są

to: ssanie, połykanie, zwracanie,

kąsanie, odruch żuchwowy,

wysuwanie języka, otwieranie ust,

wargowy i inne.

Niektóre z tych odruchów wskutek

rozwoju dziecka zanikają, inne

pozostają.

Reakcje odruchowe są podstawą

tworzenia świadomych ruchów

w obrębie jamy ustnej, są

podstawą kształtowania sprawności

warg, języka, podniebienia

miękkiego oraz szczęki dolnej,

stanowią „naturalne ćwiczenia”

przygotowujące narządy mowy do

prawidłowej artykulacji.

Czynniki mogące wpłynąć na

niewłaściwą artykulację:

1. Niewłaściwe karmienie.

2. Ułożenie w łóżeczku.

3. Niewłaściwe nawyki

pielęgnacyjne.

Chronologia nabywania

poszczególnych dźwięków

mowy:

1. Pierwsze dwa miesiące życia

– głoska neutralna a.

2. Około trzeciego miesiąca –

g, y (głużenie).

3. Gaworzenie – 5-6 miesiąc

życia: p, b, m, a, o, u.

4. 7-8 miesiąc życia – d, t.

5. 9-10 miesięcy – l, j, i.

6. Pierwszy rok życia –

ś, ć, dź, m, n.

Pod koniec pierwszego roku

życia dziecko powinno mówić

około dwóch-trzech wyrazów.
7. Drugi rok życia – wszystkie

samogłoski ustne. Spółgłoski: p,

p’, b, b’, m, m’, t, d, c, k, j, g, ć,

dz, f, f’, w, w’, ś, s, z, ch, n, ń.

Brak sz, ż, cz, dż.

Pod koniec drugiego roku życia

dziecko potrafi wypowiedzieć od

20-60 wyrazów, rozumie zaś

znacznie więcej wyrazów.

8. Trzeci rok życia – wszystkie

samogłoski, spółgłoski: k, k’, g,

g’, l, l’, ł.

Sporadycznie sz, ż, cz, dż.

Zdania dwu- trzywyrazowe.

9. 3-7 rok życia. Występują

zjawiska językowe:

- elizje – opuszczanie głoski lub

sylaby (szafa–afa)

- substytucje – zastępowanie

głosek trudnych głoskami

łatwiejszymi

(ryba–lyba)

- metatezy – przestawki

głoskowe (kołdra–kordla)

-epentezy – wstawki głoskowe

(krokodyl–korokodyl)

- kontaminacje – utworzenie

nowego wyrazu ze skrzyżowania

dwóch lub trzech innych

wyrazów

(zacukrować–posłodzić herbatę)

- zgrubienia (mamucha,

babucha)

W obrębie rozwoju głosek jako

normę językową przyjmuje się

pojawienie głoski r oraz sz, ż, cz,

dż między czwartym, a piątym

rokiem życia.

Badacze języka dziecka

przyjmują, że dzieci w wieku

między piątym, a szóstym

rokiem życia powinny w pełni

przyswoić system fonetyczny

języka ojczystego.

Wady wymowy:

1. Dyslalia.

2. Jąkanie.

3. Giełkot

4. Afazja.

5. Alalia.

6. Dysartria.

7.Oligofazja.

8. Wady spowodowane

uszkodzeniem narządu słuchu.

9. Schizofazja

.

Badania wśród dzieci

z wadami wymowy wskazują iż

uczą się one gorzej, niż ich

koledzy mówiący prawidłowo.

Częściej narażone są na

złośliwości i wyśmiewanie przez

rówieśników, odsuwane są

często od udziału

w imprezach szkolnych

.

Rodzice tych dzieci określają je

jako nerwowe, mające problemy

ze spaniem, przeżywające stany

lękowe, unikające kontaktów

słownych z innymi.