Dziecko a jednak

dorosły – realia

dorastania w Tybecie

Scenariusz lekcji dla

liceum o profilu

humanistycznym

Urszula Opyrchał

Założenia

Lekcja przygotowana na 2 jednostki

lekcyjne (90minut) dla 3 klasy liceum
o profilu humanistycznym. Uczniowie
zdobyli wcześniej podstawowe
informacje o buddyzmie na lekcji
religii lub etyki.

Cele: po lekcji uczeń…

•potrafi określić zasięg kultury tybetańskiej,
•zna podstawowe informacje o TRA,
•zna podstawowe informacji o buddyzmie

tybetańskim,

•zna tybetańskie rytuały związane z dzieciństwem,
•umie porównać rytuały tybetańskie z europejskimi /

polskimi,

•rozumie pojęcie lamaizmu i lamy,
•umie wskazać zalety i wady wyboru dla dziecka

życia świeckiego i klasztornego

•zna tytuły filmów poświęconych tematyce

tybetańskiej.

Materiały

• Film Wybraniec (Unmistakem Child), reż. Nati Baratz,

2008

• Film Siedem lat w Tybecie (Seven Years In Tybet), reż.

Jean-Jacques Annaud, 1997

• Książka Tybet. Ginąca kultura, A. i M. Szymczakowie,

Warszawa 2008

• Książka Tybet. Zarys historii kultury, D. Snellgrove i H.

Richardson, Warszawa 1978

• Arkusze papieru, kolorowe pisaki
• Wydrukowane testy o buddyzmie, mapki i fragmenty

książki (ok. 15 sztuk), wydrukowane pismo, flaga i
chorągiewki modlitewne (po 1 sztuce).

WPROWADZENIE

• Polecenie: „Z czym wam się kojarzy słowo

Tybet?” – burza mózgów.

• Zapisanie odpowiedzi uczniów na tablicy,

zweryfikowanie odpowiedzi, ewentualne
wyjaśnienie pojęć, które mogą nie być
znane wszystkim uczniom.

• Uzupełnienie obejmuje także krótki wykład

dotyczący Tybetańskiego Regionu
Autonomicznego, na podstawie książki
Tybet. Ginąca kultura, A. i M. Szymczakowie.

WPROWADZENIE

Pismo tybetańskie

WPROWADZENIE

Flaga tybetańska

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI

Polecenie: „Teraz w 2-osobowych

grupach rozwiążcie test dotyczący
najważniejszej religii w Tybecie, czyli
buddyzmu oraz zaznaczcie na mapce,
które rejony – waszym zdaniem –
stanowią obszar wpływów kultury
tybetańskiej”. Po paru minutach:
„Połączcie się w 4-osobowe grupy i
zweryfikujcie swoje odpowiedzi”.

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI

W którym wieku pojawił

się buddyzm?

• VI w. p.n.e.
• II w. p.n.e.
• I w. n.e.

W jakim państwie

powstał?

• Chiny
• Indie
• Japonia

Jak przed oświeceniem

nazywał się Budda?

• Brahma Sahampati
• Siddhartha Gautama
• Vidja Dehejia

Z jakiej warstwy społecznej

pochodził Budda?

• Królewska
• Kapłańska
• Chłopska

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI

Następuje sprawdzenie ćwiczenia i

ewentualne rozwianie wątpliwości
uczniów dotyczące pojęć (szintoizm,
samsara itp.). Wprowadzenie
terminów: lama i lamaizm.

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI

Podział na grupy. Każda z grup dostaje

2 rytuały związane z dzieciństwem
Tybetańczyków. Mają narysować
plakaty przedstawiające te rytuały

• poród
• rytualne oczyszczenie
• odwiedziny sąsiadów
• ceremonia nadania imienia
• pierwsze wyjście dziecka z domu

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI

Pytanie: „Czy widzicie jakieś

podobieństwa do rytuałów w Polsce i
Europie? Czy myślicie, że są takie
wydarzenia w dzieciństwie, które we
wszystkich kulturach są ważne? Jeśli
tak, to które?” – dyskusja.

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI

Polecenie: „Przeczytajcie krótki tekst o

życiu świeckim i klasztornym w
Tybecie i zastanówcie się, jaką
przyszłość wy wybralibyście dla
siebie lub swoich dzieci, gdybyście
byli tradycyjnymi Tybetańczykami?” –
debata za i przeciw.

Tekst z książki Tybet. Zarys historii

kultury, D. Snellgrove i H.
Richardson, s. 196-208

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI

Polecenie: „Czy znacie jakieś filmy dotyczące

Tybetu?” – burza mózgów.

Polecenie: „Jak już było wspomniane,

lamowie zostawiaj wskazówki, gdzie należy
szukać ich kolejnej inkarnacji. Obejrzyjcie
fragmenty filmów i zastanówcie się:

• Jak powinno się zachowywać dziecko, żeby

uznać je za inkarnację lamy? Co powinno
umieć rozpoznać?

• Jak kształcony jest lama?

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI

• Jak zachowują się rodziny, u których poszukuje

się inkarnacji lamy? Czym to może być
spowodowane?

• Jakie dylematy może mieć osoba poszukująca

inkarnacji lamy?

• Jakie dylematy mogą mieć rodzice, których

dziecko zostanie uznane za inkarnację lamy?

• Jaka jest relacja między lamą a Tybetańczykami

oraz lamą a Chińczykami?

• Jakie dodatkowe informacje o Tybetańczykach

przekazują obejrzane fragmenty (strój,
budownictwo, etykieta itp.)?.

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI

Prelekcja fragmentów filmów:

Wybraniec (Unmistakem Child), reż.
Nati Baratz, 2008

oraz Siedem lat w Tybecie Seven Years

In Tybet), reż. Jean-Jacques Annaud,
1997.

Swobodna dyskusja na powyższe

tematy.

ZAKOŃCZNIE

Sporządzenie samodzielnej notatki z

zajęć.

Zadanie domowe: „Autorytet dziecka –

jacy młodzi ludzie cieszą się
autorytetem w Europie a jacy w
Tybecie?”