BADANIA
UKŁADU
ODDECHOWEGO
Paulina Matyja
Propedeutyka medycyny, Zdrowie publiczne I rok, II
semestr
Ogólna budowa układu oddechowego
Podstawowym zadaniem układu oddechowego jest umożliwienie wymiany gazowej, czyli dostarczaniu tlenu do
organizmu i usuwaniu dwutlenku węgla.
Jama nosowa
Wyścielona jest błoną śluzową utworzoną z nabłonka migawkowego. Powietrze dostające się do jamy nosowej
ulega ogrzaniu, nawilżeniu i oczyszczeniu z kurzu i bakterii. W górnej części jamy nosowej nabłonek tworzy pola
węchowe umożliwiające odbiór wrażeń węchowych.
Gardło i krtań
W gardle krzyżują się drogi pokarmowe i oddechowe. Z gardła wdychane powietrze dostaje się do krtani,
zbudowanej z chrząstek połączonych więzadłami i mięśniami. Górna część krtani to nagłośnia. Zamyka ona
wejście do krtani podczas połykania pokarmu. Poniżej znajdują się fałdy głosowe (struny głosowe). Powietrze,
przechodząc przez krtań przy napiętych fałdach głosowych, wprawia je w drgania, co umożliwia wydawanie
dźwięków.
Tchawica i oskrzela
Tchawica przypomina lekko spłaszczoną rurę, wzmocnioną chrząstkami. Rozdziela się ona na dwa oskrzela
główne, które wnikają do płuc, a następnie rozdzielają się na coraz mniejsze oskrzela. Tchawica i oskrzela
wyścielone są błoną śluzową z nabłonkiem migawkowym. Nieustanne ruchy rzęsek nabłonka usuwają z płuc
zanieczyszczenia, nadmiar śluzu itp.
Płuca
Płuca są narządem parzystym położonym w klatce piersiowej. Płuco lewe składa się z dwóch płatów, prawe z
trzech. Płuca otoczone są błoną zwaną opłucną. Jedna część opłucnej przylega do płuc (opłucna płucna), druga
do klatki piersiowej (opłucna ścienna). Przestrzeń między nimi wypełniona jest płynem. Same płuca są plątaniną
drobnych oskrzeli i oskrzelików zakończonych pęcherzykami płucnymi. Pęcherzyki mają bardzo cienkie ściany,
zbudowane z jednowarstwowego nabłonka płaskiego. Każdy pęcherzyk otoczony jest gęstą siecią naczyń
włosowatych.
Badanie radiologiczne klatki piersiowej
(
RTG
klatki piersiowej)
Podstawy badania:
przechodzenie
przez klatkę piersiową kontrolowanej dawki promieni RTG
Do badań radiologicznych klatki piersiowej zalicza się:
małoobrazkowe zdjęcie płuc (radiofotografia)
Małoobrazkowe zdjęcie rentgenowskie płuc jest metodą polegającą na wykonaniu zdjęcia aparatem
małoobrazkowym silnie świecącego obrazu widocznego na ekranie rentgenowskim.
Zdjęcia małoobrazkowe służą do badań masowych celem wykrywania chorób płuc: głównie nowotworów
płuc na wczesnym etapie ich rozwoju i gruźlicy.
Zdjęcie Aparatu RTG
zdjęcia rentgenowskie klatki piersiowej
Standardowe zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej wykonuje się w
projekcji tylno-przedniej tzn. promienie wnikają do ciała badanego od
tyłu. Niekiedy wykonuje się dodatkowo zdjęcie boczne, wyjątkowo
zdjęcie skośne. Czasami pacjentowi podaje się doustnie środek
cieniujący (kontrast), który bardzo silnie pochłania promieniowanie
rentgenowskie, umożliwiając uzyskanie obrazu przełyku. U ciężko
chorych wykonuje się tzw. zdjęcie przyłóżkowe. Jest to zdjęcie przednio-
tylne, tzn. promienie wnikają do ciała badanego od przodu.
Zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej w projekcji tylno-przedniej
służy ocenie żeber, kręgosłupa piersiowego, obojczyków,
łopatek, przepony, śródpiersia (wielkość, kształt cieni serca i
dużych naczyń krwionośnych) i miąższu płucnego. Jeśli istnieje
konieczność uwidocznienia okolicy pozasercowej, okolic
położonych u podstawy i tyłu klatki piersiowej, badanie uzupełnia
się zdjęciem bocznym. Niekiedy zdjęcie rentgenowskie wykonuje się po
bezpośrednim podaniu doustnie środka cieniującego (kontrastu) celem
lepszej oceny przełyku, jak i śródpiersia (niektóre guzy śródpiersia,
tętniaki, powiększenie lewego przedsionka lub lewej komory serca mogą
powodować przemieszczanie i zniekształcenia przełyku).
Zdjęcie RTG klatki piersiowej
prześwietlenie klatki piersiowej (radioskopia, skopia)
Prześwietlenie jest metodą pozwalającą oglądać na ekranie
monitora obraz rentgenowski klatki piersiowej w czasie jej
ruchów oddechowych. Dawka przyjętego napromieniowania jest
zależna od czasu trwania badania. Ostateczny obraz na ekranie
monitora może być pozytywowy, tzn. cienie gazów są białe, kości
- czarne, a pozostałe tkanki (tkanki miękkie) są szare, lub też
negatywowy - gdy jest odwrotnie.
Badanie to dostarcza cennych informacji o ruchomości
przepony i ścian klatki piersiowej. Umożliwia także ocenę
tętniącego lub rozpierającego rodzaju zacienienia płucnego lub
śródpiersiowego. Pozwala w sposób dość dokładny rozpoznać
umiejscowienie zmian. Obecnie znajduje powszechne
zastosowanie przy wykonywaniu celowanej biopsji płuca i
podczas bronchoskopii, pozwalając na korektę położenia igły
biopsyjnej.
Zdjęcia warstwowe klatki piersiowej (tomografia)
Tomografią nazywa się specjalną technikę rentgenowską,
która zamazuje część cieni struktur ciała celem lepszego
uwidocznienia struktur w wybranych warstwach ciała.
Zdjęcia warstwowe (tomograficzne) wykonuje się dla
uzupełnienia zdjęć standardowych (sumacyjnych) celem
dokładnej oceny oskrzeli głównych, węzłów chłonnych płuc i
naczyń płucnych oraz do określenia wielkości istniejących jam,
zwapnień i nacieków.
tomografia komputerowa układu oddechowego
(TK układu oddechowego)
Tomografia komputerowa jest metodą oceny płuc i
śródpiersia, pozwalającą dokładnie ocenić anatomię klatki
piersiowej i ewentualną patologię. Obecnie badanie to
wykonywane jest wtedy, kiedy na rentgenowskich zdjęciach
przeglądowych klatki piersiowej zostanie wykryta podejrzana
lub niejasna zmiana patologiczna. Do badania należy być na
czczo: co najmniej na 6 godz. wcześniej powstrzymać się od
jedzenia i picia.
Opis:
badany jest rozebrany i ułożony na ruchomym stole (najczęściej w
pozycji na wznak), który wjeżdża do środka aparatu
w czasie badania pacjent leży nieruchomo
aparatura jest wyposażona w intercom, poprzez który komunikuje
się pacjent z lekarzem
podczas wysyłania promieni RTG wewnątrz aparatury zapalają się
specjalne diody, aby sygnalizować badanemu konieczność
powstrzymania oddychania
wynik – w formie opisu,
z dołączonymi zdjęciami na kliszy
lub papierze.
Wskazania:
wszelkie schorzenia w obrębie klatki piersiowej obrażenia klatki
piersiowej
zaburzenia rozwojowe klatki piersiowej
badanie przed- i pooperacyjne klatki piersiowej
Warunki:
badania na zlecenie lekarza (skierowanie)
trwa kilka minut
wykonywane jest w każdym wieku
nie może być wykonane u kobiet w ciąży
należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu
miesiączkowego, u których zaistniała możliwość zapłodnienia
Przygotowanie do badań:
nie ma specjalnych zaleceń
Opis:
standardowe zdjęcie RTG wykonywane jest w pozycji stojącej
przy projekcji tylno-przedniej badany powinien mieć ręce oparte na
biodrach, łokcie lekko wysunięte do przodu, barki opuszczone i
odchylone do przodu, broda uniesiona, przednia powierzchnia klatki
piersiowej powinna swobodnie przylegać do kasety rentgenowskiej
pacjent powinien wykonać głęboki wdech i na chwilę zatrzymać
oddech
czas pojedynczego napromieniowania zwykle trwa kilka milisekund
przy zdjęciach w pozycjach bocznych lub skośnych pacjent powinien
mieć chorą stronę skierowaną ku kasecie, a ramiona i brodę uniesione
czasem bezpośrednio przed badaniem poleca się wypicie tzw. papki
barytowej (środek cieniujący - kontrast)
u osób ciężko chorych wykonuje się zdjęcia RTG w pozycji leżącej lub
siedzącej - tzw. zdjęcia radiologiczne przyłóżkowe
prześwietlenie – chory ustawia się przed ekranem tak, jak do
standardowego zdjęcia RTG; potem – w trakcie badania poleca się mu
zmienić pozycję, zależnie od zaobserwowanych zmian
wynik – w formie opisu, z dołączonymi kliszami RTG
Spirometria
Badanie polega na pomiarze objętości powietrza
przesuwającego się z lub do układu oddechowego podczas
oddychania (cyklu oddechowego). Pomiary spirometryczne
uzyskiwane są za pomocą specjalnych aparatów (spirometrów,
spirografów) połączonych zwykle z komputerem i dostarczają
danych diagnostycznych o ilości oraz stanie czynnościowym
miąższu płucnego.
Badanie służy ocenie wydolności oddechowej człowieka.
Badanie spirometryczne ma określić pojemność zawartych w
płucach gazów i dać informację o sprawności wentylacyjnej układu
oddechowego. Ma ono także za zadanie określenie szybkości i
objętości wymiany gazowej w płucach.
Niekiedy badanie spirometryczne uzupełnia się próbami:
wysiłkowymi - badanie wysiłkowe wykonuje się za pomocą
ergometru rowerowego lub ruchomej bieżni.
Pozwala ocenić wydolność zarówno oddechową, jak i
krążeniową. Badanie to wykonuje się u ludzi ze schorzeniami
oddechowo-krążeniowymi, ale również celem dokonania
ekspertyzy w zawodowych chorobach płuc.
farmakologicznymi - polegają na wykonaniu
pomiarów spirometrycznych po podaniu leków w
aerozolu, które kurczą lub rozszerzają oskrzela.
Umożliwia to ocenę wrażliwości błony mięśniowej
oskrzeli na poszczególne leki.
Połączenie badania spirometrycznego z próbą
farmakologiczną pomocne jest w ustaleniu
rozpoznania choroby, np. u większości chorych na
astmę oskrzelową występuje nadwrażliwość na leki
wywołujące skurcz oskrzeli. Badanie to umożliwia
również dobór odpowiedniego leku przy astmie
napadowej lub stałej (przewlekłe zapalenie
oskrzeli).
Wskazania:
choroby układu oddechowego
operacje na miąższu płucnym
monitorowanie leczenia płuc
Warunki:
na zlecenie lekarza
trwa kilka minut
wykonywane jest w każdym wieku
przed badaniem należy posiać poprzednie wyniki
badań
może być wykonane u kobiet w ciąży bez
wykonywania prób farmakologicznych
Opis:
w czasie badania pacjent oddycha przez ustnik połączony rurką z aparatem
spirometrycznym
przed przystąpieniem do badania należy wykonać kilka głębokich oddechów
następnie wykonuje się bardzo głęboki wdech, szczelnie przykłada usta do
ustnika i jak najszybciej wydmuchuje się do aparatu cały zapas powietrza
dalsze oddychanie odbywa się zgodnie z poleceniami osoby przeprowadzającej
badanie
w czasie pomiarów na ekranie urządzenia pojawiają się wartości poszczególnych
parametrów
VC = pojemność życiowa – obrazuje pojemność płuc w czasie głębokiego wdechu
FEV1= nasilona objętość wydechowa pierwszo-sekundowa – objętość powietrza
wydychanego w czasie maksymalnie nasilonego i szybkiego wydechu
przy badaniu bronchospirometrycznym – spirometrię poprzedza bronchoskopia
próba wysiłkowa – pomiarów dokonuje się u badanego w ruchu na rowerze
stacjonarnym lub bieżni ruchomej
próba farmakologiczna – badany przyjmuje poprzez wdychanie lek
próba prowokacyjna – badany wdycha domniemany alergen, a następnie
wykonuje się spirometrię
wynik – w formie opisu z podanymi wartościami liczbowymi badanych
parametrów, z dołączonymi wykresami
Mediastinoskopia (wziernikowanie
śródpiersia, endoskopia śródpiersia)
Badanie polega na bezpośrednim oglądaniu
(wziernikowaniu) śródpiersia z użyciem specjalnego
urządzenia optycznego - mediastinoskopu.
Badanie umożliwia:
pobranie wycinków do badania histopatologicznego
pomocne w rozpoznaniu chorób węzłów chłonnych, dróg
oddechowych, przełyku, płuc lub opłucnej
wykonanie badań posiewowych na obecność prątków
gruźlicy lub innych bakterii
stosuje się jedynie wtedy, gdy inne badania diagnostyczne
nie pozwalają ustalić rozpoznania
Mediastinoskop
Wskazania:
nowotwory śródpiersia
wszystkie choroby płuc i układu chłonnego, które przebiegają
z powiększeniem śródpiersiowych węzłów chłonnych
powiększenie węzłów chłonnych śródpiersia bez innych
objawów chorobowych
wszystkie niejasne obrazy radiologiczne śródpiersia
Warunki:
na zlecenie lekarza
z zastosowaniem znieczulenia ogólnego
trwa 30-45 min.
wykonywane jest w każdym wieku
nie może być wykonane u kobiet w ciąży
kilkanaście godz. po zabiegu pacjent znajduje się pod stałą
kontrolą lekarską, w pozycji leżącej
Badania poprzedzające:
badania radiologiczne klatki piersiowej
oznaczenie grupy krwi
badania układu krzepnięcia krwi
EKG
Przygotowanie do badań:
powstrzymanie się od posiłków i picia na co najmniej 6 godz.
przed znieczuleniem ogólnym
przed rozpoczęciem samego znieczulenia zaleca się oddanie
moczu, aby pęcherz moczowy był maksymalnie opróżniony
zalecane jest wyjęcie protez zębowych
Opis:
aby wprowadzić mediastinoskop wykonuje się małe (3-5 cm)
nacięcie na szyi tuż nad rękojeścią mostka
następnie odsłania się tchawicę
między tchawicą a mostkiem wprowadza się do śródpiersia
mediastinoskop
po dotarciu do węzłów chłonnych wycina się je całkowicie lub
pobiera ich wycinek
po zakończeniu badania w miejscu cięcia zakładane są szwy i
jałowy opatrunek
pobrany materiał przesyłany jest do badań
histopatologicznych
wynik – w formie opisu
Badanie plwociny (plujki)
Badanie polega na pobraniu wydzieliny drzewa
oskrzelowego (nie śliny!) najczęściej poprzez jej odkrztuszanie
i odpluwanie, czyli tzw. plwociny.
Badanie ma na celu:
ocenę komórek i bakterii obecnych w wydzielinie drzewa
oskrzelowego
pomaga np. w wykryciu komórek nowotworowych, prątków
kwasoopornych gruźlicy
pozwala na właściwy dobór leku dzięki określeniu tzw.
lekooporności
pozwala śledzić postępy leczenia chorób płuc
Wskazania:
ustalenie rozpoznania mikroskopowego zmian w
płucach
wczesne rozpoznanie i wykrycie raka płuca
infekcje dróg oddechowych i płuc
podejrzenie gruźlicy płuc
Opis:
zwykle materiał do badania uzyskuje się poprzez samoistne odkrztuszanie
plwociny nie należy mylić ze śliną
plwocinę najlepiej pobierać rano, 1-2 godz. po przebudzeniu
badanie wymaga zebrania plwociny z 3 kolejnych dni
czasem wymagane jest zbieranie plwociny z całej doby
plwocinę odpluwa się do specjalnych przezroczystych i jałowych pojemników
do badania cytologicznego potrzebne jest 2-10 ml plwociny
pojemnik z plwociną należy przechowywać zamknięty, w temperaturze pokojowej
jeśli ma się trudności z odkrztuszeniem plwociny można zastosować inhalacje
ogrzanym do temp. 50ºC 10% roztworem chlorku sodowego (soli kuchennej),
ponieważ podrażnia gardło
można stosować przez kilka dni doustne środki wykrztuśne upłynniające wydzielinę
oskrzeli
lekarz może również sprowokować wykrztuszenie potrzebnej ilości plwociny
materiał zbierany w domu należy jak najszybciej dostarczyć do laboratorium w
zamkniętym pojemniku z dołączonymi danymi osoby badanej
przesłana do laboratorium wydzielina jest poddawana odpowiednim badaniom i
posiewom
posiewy pozwalają na uzyskanie tzw. antybiogramu – dzięki niemu można ustalić
stopień wrażliwości szczepów bakteryjnych na działanie poszczególnych leków
wynik – w formie opisu
Punkcja opłucnej
Badanie polega na wprowadzeniu igły przez powłoki
tkankowe ściany klatki piersiowej (skórę, tkankę
podskórną, mięśnie) do jamy opłucnej i zbadaniu jego
własności fizycznych czy chemicznych, badaniu
bakteriologicznemu oraz cytologicznemu.
Badanie pozwala zróżnicować rodzaj płynu
nagromadzonego w jamie opłucnej - ustalić, czy jest to
wysięk (płyn powstający z powodu zmian zapalnych),
przesięk (płyn nie związany ze stanem zapalnym), czy
też krew. Jest pomocne przy ustalaniu przyczyny
zmian chorobowych w płucach (np. przy zapaleniu
płuc, nowotworach płuc), którym towarzyszy
nagromadzanie się płynu w jamie opłucnej.
Wskazania:
odma opłucnej (powietrze)
wysięk lub przesięk opłucnej
ropniak opłucnej (ropa)
krwiak opłucnej (krew)
Warunki:
na zlecenie lekarza
z zastosowaniem znieczulenia miejscowego
przy badaniu dzieci zalecane jest znieczulenie ogólne
trwa kilka min.
wykonywane jest w każdym wieku
może być wykonane u kobiet w ciąży bez poprzedzających
badań radiologicznych
nie ma specjalnych zaleceń do przygotowania się do badań
pacjent po zabiegu jest pod stałą kontrolą lekarską
Opis:
badany – w pozycji siedzącej z lekko opartymi przedramionami
po odkażeniu skóry podaje się środek znieczulający miejscowo
następnie wykonuje się nakłucie ściany klatki piersiowej igłą
punkcyjną
najczęściej jest to VI przestrzeń międzyżebrowa na wysokości
górnego brzegu żebra, w linii pachowej środkowej
po nakłuciu do igły dołącza się strzykawkę
pobiera się płyn opłucnowy, ewentualnie istniejące w jamie
opłucnowej powietrze
pobrany płyn przesyła się do laboratorium w celu wykonania badań
wynik – w formie opisu
Badanie endoskopowe tchawicy i oskrzeli
(wziernikowanie tchawicy i oskrzeli, bronchoskopia,
bronchofiberoskopia)
Badanie polega na bezpośrednim oglądaniu (wziernikowaniu)
tchawicy i oskrzeli z użyciem urządzeń optycznych - sztywnego
bronchoskopu (rury metalowej z soczewkami) lub giętkiego
bronchofiberoskopu (bronchofibroskopu). Bronchofiberoskop z uwagi
na swoją giętkość i rozmiar (średnicę) pozwala na głębsze jego
wprowadzenie i obejrzenie drobniejszych oskrzeli. Istnieje możliwość
zarówno przez bronchoskop, jak i bronchofiberoskop wprowadzenia
dodatkowego oprzyrządowania (np. specjalnych szczypiec, cewnika)
celem pobrania wycinka tkanki, bądź wydzieliny z drzewa
oskrzelowego.
Zdjęcie aparatu do endoskopii
Badanie to:
wyjaśnia przyczyny pewnych objawów chorobowych, np.
kaszlu lub krwioplucia
służy rozpoznaniu chorób układu oddechowego i ustaleniu
sposobu leczenia
uzupełnia badania radiologiczne klatki piersiowej
umożliwia obejrzenie strun głosowych, tchawicy, oskrzeli
głównych i ich rozgałęzień wewnątrz płuc
jest pomocne w rozpoznaniu zmian chorobowych
umożliwia pobranie wycinków tkanki do badań
histopatologicznych
pozwala na wykonanie niektórych zabiegów terapeutycznych
(miejscowe podanie leku, usunięcia ciała obcego, odessanie
zalegających czopów w oskrzelach)
bardzo często zabiegi te ratują życie
Wskazania:
zmiany w płucach i śródpiersiu
guz płuca
przewlekłe stany zapalne oskrzeli
częste zapalenia płuc
kaszel utrzymujący się ponad 3 tyg.
krwioplucie
płyn w jamie opłucnej
ocena uszkodzenia dróg oddechowych
ocena drożności dróg oddechowych
przedoperacyjna ocena stopnia zaawansowania nowotworu
uzyskanie materiału do badań mikrobiologicznych i histopatologicznych
odessanie krwi w czasie krwotoku
odessanie wydzieliny, której pacjent nie jest w stanie wykrztusić
odessanie wydzieliny ropnej
przepłukanie oskrzeli
miejscowe podanie leku
usunięcie ciała obcego z oskrzela
Warunki:
na zlecenie lekarza
z zastosowaniem znieczulenia miejscowego; może zaistnieć konieczność
znieczulenia ogólnego
wskazane jest podanie środka uspokajającego
trwa 15-30 min.
wykonywane jest w każdym wieku
może być wykonane u kobiet w ciąży
na 24 godz. przed badaniem należy powstrzymać się od palenia
należy być na czczo – na co najmniej 6 godz. przed badaniem nie jeść i
nie pić
Opis:
badanie odbywa się na ogół u pacjentów przytomnych -
wybór rodzaju znieczulenia należy do lekarza
przed badaniem podaje się pacjentowi domięśniowo lub
dożylnie środek uspokajający
podawany jest również lek hamujący nadmierne
wydzielanie śluzu z drzewa oskrzelowego
badany w pozycji leżącej lub siedzącej
przed wziernikowaniem wykonuje się znieczulenie
miejscowe poprzez inhalację lub rozpylanie
następnie wprowadza się fibroskop lub bronchofiberoskop
do tchawicy i przesuwa do oskrzeli
za pomocą szczypczyków lub ssaka pobiera się wycinek
tkanki i śluz oraz popłuczyny z drzewa oskrzelowego do
badań mikrobiologicznych
wynik – w formie opisu
Sposób pobierania materiału do badań przy pomocy bronchofiberoskopu: (A)
szczoteczkowanie oskrzela, (B) pobranie wycinka tkanki z guza
Schemat wziernikowania tchawicy i oskrzeli
przy pomocy bronchofiberskopu
Rezonans magnetyczny układu oddechowego
(MRI, MR)
Badanie to polega na umieszczeniu pacjenta w komorze
aparatu, w stałym polu magnetycznym o wysokiej energii.
Rezonans magnetyczny układu oddechowego uzupełnia
zazwyczaj tomografię komputerową klatki piersiowej. Pozwala
też ustalić, od jak dawna trwa choroba i jakie wywołała
zmiany. Rezonans magnetyczny układu oddechowego jest
wykonywany na zlecenie lekarza.
Wskazania ze strony klatki piersiowej i
śródpiersia do wykonania badania, to:
guz serca;
choroby dużych naczyń krwionośnych;
nowotwór płuc, naciekający ścianę klatki piersiowej (objawy -
duszność, krwioplucie itp.).
Opis:
Do badania pacjent powinien zgłosić się na czczo. Pacjent układany
jest na ruchomym stole, na którym przesuwany jest do środka
aparatu. Podczas badania nie wolno mu się ruszać. W niektórych
przypadkach wymagane jest podanie dożylnego środka cieniującego.
Wynik rezonansu magnetycznego podawany jest w formie opisu z
dołączonymi zdjęciami RTG. Badanie trwa 30 – 45 miut. Może być
wykonywane u osób w każdym wieku, także u kobiet, będących w
ciąży.
Przed badaniem należy poinformować lekarza o:
posiadaniu rozrusznika serca lub innych metalowych części w
organizmie;
alergii lub wystąpieniu w przeszłości reakcji uczuleniowych na leki
lub środki kontrastowe;
wynikach poprzedzających badań;
klaustrofobii;
skłonności do krwawień.
Bibliografia
http://www.zdrowie.med.pl/uk_oddech/badania/b_odd.html
http://etermed.pl/uslugi/poradnie-
specjalistyczne/kardiologia/proby-wysilkowe/
http://www.cmsanitas.pl/dla-pacjenta/proba-wysilkowa_6,11,49
http://www.zdrowastrona.pl/index.php/uklad_oddechowy_badani
a
http://www.raczynscy.com.pl/u-oddech-bad.htm
http://www.badanialekarskie.info/category/badania-ukladu-
oddechowego
http://portal.abczdrowie.pl/rezonans-magnetyczny-ukladu-
oddechowego
http://www.poradnikzdrowie.pl/sprawdz-sie/badania/rezonans-
magnetyczny-mri-co-to-za-badanie-i-do-czego-sluzy_35262.html