UKŁAD
ROZRODCZY
…. to nie tylko narządy, to zarówno
hormony, różnice indywidualne
między płciami oraz choroby
wpływające na naszą psychikę….
Układ rozrodczy kobiety…
Cykl miesięczny kobiety
Układ rozrodczy
mężczyzny…
Ciąża…
Ciąża
Ciąża trwa 280 dni (40 tyg.), poród między
38 a 42 tyg. ciąży nazywamy porodem o
czasie, w 37 tyg. mówimy o narodzeniu
wcześniaka, a w 42 tyg. gdy ciąża trwa
nadal mówimy o ciąży przeterminowanej.
Jak wygląda moment
zapłodnienia…
Rozwój prenatalny
➲
Rozwój prenatalny człowieka dzieli się na trzy
trymestry, są to trzy główne odcinki czasowe,
z których każdy obejmuje 3 miesiące.
➲
Czasem najbardziej intensywnego rozwoju
jest pierwszy trymestr:
Z zapłodnionej komórki powstaje istota
przypominająca miniaturowego człowieka.
➲
Rozwój człowieka przebiega wtedy przede
wszystkim pod wpływem genetycznie
zakodowanego porządku i wzorca.
Pierwszy trymestr rozwoju
Pierwszy miesiąc...
Jest okresem szybkich podziałów
zapłodnionej komórki, przemieszcza się ona wzdłuż jajowodu,
gdzie w dobrze ukrwionym miejscu następuje implantacja. W
ten sposób kończy się faza jaja płodowego, a rozpoczyna
faza zarodkowa- zarodek zaczyna się żywić się cukrem z
naczyń włosowatych macicy i podwaja swoją wielkość
każdego dnia. Organizmy matki i dziecka współpracują ze
sobą.
Od 19 dnia tworzą się oczy, a od 28 możemy rozpoznać
soczewkę.
Od 21 dnia pracuje serce
W 3 tygodniu powstają zaczątki 33 kręgów- somitów
W 4 tygodniu pojawiają się: jama ustna, zawiązki narządów
wewnętrznych, kończyn, oczu, uszu i nosa oraz 40 par mięśni
położonych wzdłuż osi ci
Drugi trymestr rozwoju
..jest to to miesiąc intensywnego przyrostu długości( dziecko osiąga 25cm)
oraz ciężaru do 20 dag. Główka dziecka stanowi 1/3 długości ciała, narządy
wykonują już wiele funkcji np. serce przepompowuje ok. 30 litrów krwi.
Zwiększa się ilość płynu owodniowego, zapewniającego utrzymanie stałej
temperatury, łagodzi wstrząsy, pozbawia dziecko poczucia ciężaru ciała.
Mózg dynamicznie dojrzewa, na jakiego powierzchni pojawiają się brudy i
zwoje, uformowany jest móżdżek, powstają nowe połączenia nerwowe.
Umiejętności psychoruchowe
Do 16 tygodnia można odnotować do 20 tysięcy różnych skurczu klatki
piersiowej w ciągu dnia, które można zaklasyfikować do kilkunastu
schematów ruchowych. W 13 tyg. pojawiają się spontaniczne próbne ruchy
oddychania, polegające na skurczu klatki piersiowej, w 15 tyg, zaś ruchy
nabierania i wypierania wód płodowych oraz chwytania, najpierw bez potem
z pomocą kciuka. Jeśli jakaś funkcja nie zostanie wyćwiczona w okresie
prenatalnym to nie rozwinie się po urodzeniu.
Czwarty
miesiąc...
Trzeci trymestr
Charakterystyczne dla tego okresu, jest to, że dziecko może
przeżyć poza organizmem matki, jeśli urodzi się między 28, a 36
tygodniem ciąży nazywamy go wcześniakiem: jego szanse na
przeżycie zależą od płci, wagi ciała, wad wrodzonych.
Dziecko osiąga wtedy ok. 30 cm wzrostu oraz wagę od 90 do
135 dag. Można u niego rozpoznać 6 warstw kory mózgowej.
Trwa proces mielinizacji włókien nerwowych, dziecko w tym
okresie wykonuje wiele ruchów kończynami i precyzyjne ruchy
mimiczne. Angażują one do pracy różne partie mózgu, dzięki
czemu powstają nowe połączenia między komórkami
nerwowymi oraz wzorce pamięciowe ruchów. Większość
odruchów wrodzonych jest już widoczna. Są nimi między
innymi: odruch ssania, poszukiwanie pokarmu czy odruch
chwytny.
Siódmy
miesiąc..
.
A tak się rozwijamy w łonie
matki….
5 tydzień…
Emojonalność kobiety…
Przedmiesiączkowe zaburzenia
nastroju
Przedmiesiączkowe zaburzenia nastroju
Zespół przedmiesiączkowy (PMS)
>75%
Przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne 3-8%
Zaburzenia psychiczne nasilające się w tym okresie
(depresja, zaburzenia lękowe, bulimia i inne)
Zespół przedmiesiączkowy
(PMS)
•
Ponad 100 objawów: somatycznych i
psychicznych
•
Do rozpoznania wystarczy jeden uciążliwy
objaw
•
Pojawienie się w tygodniu przed menstruacją
•
Ustąpienie zaraz po menstruacji
PRZEDMIESIĄCZKOWE ZABURZENIE
DYSFORYCZNE (PMDD)
PRZEDMIESIĄCZKOWE ZABURZENIE
DYSFORYCZNE (PMDD)
Rozdrażnienie, napięcie, dysforia,
chwiejność emocji, obniżeniem nastroju
Zakłócenie codziennego
funkcjonowania
i relacji z ludźmi
2/3 przypadków nie reaguje na
tradycyjne leczenie
Przedmiesiączkowe zaburzenia nastroju
Przedmiesiączkowe zaburzenia nastroju
•
Specyficzność objawów dla fazy lutealnej
•
Ustępowanie objawów w fazie folikularnej
•
Konieczność codziennej rejestracji objawów
w ciągu co najmniej 2 cykli miesiączkowych
•
Dokładny wywiad, ocena morfologii krwi i
funkcji tarczycy
•
Wyraźne upośledzenie funkcjonowania
Rozpoznanie
Rozpoznanie
PRZEDMIESIĄCZKOWE ZABURZENIE
DYSFORYCZNE (PMDD)
PRZEDMIESIĄCZKOWE ZABURZENIE
DYSFORYCZNE (PMDD)
•
Leczenie zachowawcze - jak w PMS
•
Leki przeciwdepresyjne -
serotoninergiczne (SSRI)
•
Możliwość przerywanego podawania
leku:
tylko w fazie lutealnej każdego cyklu
•
Terapie hormonalne - agoniści GnRH,
danazol, estradiol (+ progesteron)
Leczenie
Leczenie
Depresja poporodowa…
Depresje w ciąży i poporodowe
Objawy depresji w czasie ciąży 25 -
35%
Przygnębienie poporodowe 50 -
85%
Depresja poporodowa 10 -
20%
Psychozy poporodowe 0,1 -
0,2%
Depresje w ciąży i
poporodowe
Depresje w ciąży i
poporodowe
•
Reakcja psychologiczna
•
Wahania stężenia hormonów
płciowych
•
Zaburzenia układu
serotoninergicznego
•
Zaburzenia funkcji tarczycy
•
Genetyczne lub rodzinne
uwarunkowania
Etiopatogeneza
Etiopatogeneza
Depresje w ciąży i
poporodowe
Depresje w ciąży i
poporodowe
•
Społeczno-ekonomiczne
•
Zaburzenia psychiczne w
przeszłości, w rodzinie
•
Cechy osobowości
Czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka
Depresja w czasie ciąży
Objawy depresyjne u 30% kobiet w
ciąży
Szczyt objawów w 1 i 3 trymestrze
Zapowiedź depresji poporodowej
PRZYGNĘBIENIE POPORODOWE
- POSTPARTUM ”BLUES”
PRZYGNĘBIENIE POPORODOWE
- POSTPARTUM ”BLUES”
•
Najłagodniejsza postać zaburzeń
nastroju
po porodzie
•
Objawy w kilka dni po porodzie,
szczyt - 5 dnia, trwa do 14 dni
•
Nie zaburza istotnie
funkcjonowania kobiet
Depresja poporodowa
•
Ważne wczesne rozpoznanie
(często w formie utajonej)
•
Edynburska skala depresji poporodowej
•
Objawy już w pierwszym tygodniu po
porodzie
•
Większość depresji mija po 3-6 miesiącach
•
Depresja po poronieniu i aborcji - podobny
przebieg kliniczny
Psychozy poporodowe
Występują: 1 na 1000 kobiet
Gwałtowne objawy w kilka dni po
porodzie
Pierwiastki, choroba psychiczna w
przeszłości i w rodzinie
Obraz kliniczny: maniakalno-depresyjny
lub zaburzenia świadomości
Samobójstwa i dzieciobójstwa
Konieczność hospitalizacji
psychiatrycznej
Depresje w ciąży i
poporodowe
Depresje w ciąży i
poporodowe
•
Identyfikacja kobiet narażonych na ryzyko
•
Edukacja matek i psychoterapia wspierająca
•
Farmakoterapia
•
Elektrowstrząsy
•
Benzodiazepiny - niebezpieczne!
Postępowanie
Postępowanie
Klimakterium…
„Przekwitam, mam prawo źle się
czuć” (PACJENTKA)
„Przekwita, ma prawo źle się
czuć”
(LEKARZ)
„Klimakteryczna maska
depresji”
Ryzyko wystąpienia depresji w
okresie okołomenopauzalnym
Ryzyko wystąpienia depresji w
okresie okołomenopauzalnym
•
Większe u kobiet w okresie
okołomenopauzalnym niż w populacji ogólnej
•
Większe po „sztucznej” menopauzie niż
naturalnej
•
Największe u kobiet, które jeszcze
miesiączkują (perimenopauza) w porównaniu
z okresem postmenopauzy
Etiologia
Etiologia
ZABURZENIA NASTROJU ZWIĄZANE
Z MENOPAUZĄ
ZABURZENIA NASTROJU ZWIĄZANE
Z MENOPAUZĄ
•
Hipotetyczny wpływ obniżenia
poziomu estrogenów
•
Przestrojenie neuroprzekaźników
monoaminowych, zmiany transmisji
serotoninergicznej
•
czynniki egzystencjalne
•
czynniki psychospołeczne
Czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka
ZABURZENIA NASTROJU ZWIĄZANE
Z MENOPAUZĄ
ZABURZENIA NASTROJU ZWIĄZANE
Z MENOPAUZĄ
•
Występowanie depresji w przeszłości,
w rodzinie
•
Obciążenia somatyczne
•
Menopauza pooperacyjna
•
Terapie hormonalne - gestageny
•
Czynniki psychospołeczne (stres)
Rozpoznanie
Rozpoznanie
ZABURZENIA NASTROJU ZWIĄZANE
Z MENOPAUZĄ
ZABURZENIA NASTROJU ZWIĄZANE
Z MENOPAUZĄ
•
Codzienna obserwacja
objawów
przez okres co najmniej 1
miesiąca
•
Dokładny wywiad
•
Morfologia krwi, funkcja
tarczycy
Leczenie
Leczenie
ZABURZENIA NASTROJU ZWIĄZANE
Z MENOPAUZĄ
ZABURZENIA NASTROJU ZWIĄZANE
Z MENOPAUZĄ
•
Objawy łagodne - leczenie zachowawcze -
jak w terapii PMS lub Hormonalna Terapia
Zastępcza
-
nieznaczna poprawa nastroju, funkcji
poznawczych
-
gestageny - depresja jatrogenna!
•
Depresja - leki przeciwdepresyjne
serotoninergiczne
•
Terapia łączona: HTZ + LPD
•
Edukacja, psychoterapia i socjoterapia
Ciekawostka…
Syndrom złamanego serca
Kobiety które przeżyły rozstanie z
partnerem są dużo częściej narażone na
zawał lub choroby serca niż meżczyźni w
podobnej sytuacji. Naukowcy podejrzewają
tu podłoże hormonalne.
Dane: po zredukowaniu innych czynników
zwiększających ryzyko okazało się że
średnio 7,5 raza kobiety cześciej leczyły się
z powodu chorób serca. Po 55 roku
chorowały trzykrotnie częście natomiast
przed 55 aż 9,5 krotnie.
Transseksualizm…
Osoby transseksualne
„Własne ciała napawa ich obrzydzeniem.
Marzą o tym żeby się od nich uwolnić
żeby je zmienić. Nie odstrasza ich ból i
cierpienie towarzyszące takiej zmianie.
Przejdą wszystko byleby być tym kim
czują się naprawdę” M. Kobyłecka
Czym jest płeć? Naukowo tłumacząc jest
to zespól cech warunkujących zdolnośc
organizmu do wytwarzania odpowiednich
komórek rozrodczych.Niektórzy naukowcy
wyrózniają dziesięc rodzajów płci (od
chromosomalnej po móżgowa i
psychiczną). Jeśli wszystkie z nich
ukształtują się prawidowo wtedy mamy
do czynienia z kobieta i mężczyznąo
niezaburzonym rozwoju płci.
„osoby transseksualne nienawidzą swoich
ciał czują do nich wielki wstręt nie mogą
patrzeć na siebie w lustrze”
Wojna damsko- męska tzn. czego możemy
nauczyć się od płci przeciwnej…
Czego kobiety mogą nauczyć się
od mężczyzn?
Pewność siebie –
„wskaż mi kobietę która nie
ma poczucia winy a ja wskażę ci mężczyzne”
E.M.Jong
ok. 96% kobiet czuje się winna za coś choć raz
dziennie a prawie połowa ponad 4 razy. Tyle
samo budzi się z tego powodu w nocy. Dzieje się
tak ponieważ kobiety nie czują się nazbyt dobre
w swoich rolach. Natomiast mężczyźni czują się
pewni siebie bo skupiaja się na swoich mocnych
stronach.
Emocje na wodzy – „mężczyźni
przystępują do negocjacji, zazwyczaj nie
odczuwają tremy. Lub jej nie okazują. Nie
obawiają się domagać czegoś co – ich
zdaniem- im się po prostu należy. Albo
mówią << Na początek zaofiaruje
niewiele i zobacze co z tego wyniknie>>.
E.B.Alter
Powinnysmy się nauczyc odcinać emocje
od sytuacji.
Dystans – „Kobiety maja skłonność do
mylenia silnego pociągu seksualnego z
głębokim zaangażowaniem. Tym samym
skazują swoje marzenia na
porażkę”C.Carter
Kobiety zbyt szybko się angażują niektóre
już po drugiej randce planują wspólne
życie. A tym czasem na ta drugą osobę
trzeba spojrzeć z szerszej perspektywy i
większym luzem.
Sztuka odmawiania – „Staramy się być
miłe mamy więc skłonność do mówienia
<<tak>> gdy w rzeczywistości myślimy
<<nie>>” B.Wareha
Socjolodzy mówia że mówimy o dwóch
rodzajach uspołecznienia: bliskich
pogłębionych związkach – domena kobiet- i
i gęstrzej sieci płastrzych relacji –
mężczyzn. Kobiety stawiaja na jakosc
relacji mężczyzni zaś na ilości. Które są
cenniejsze?
Wola walki – „od najmłodszych lat chłopcy
wypowiadają się bez lęku o to że palną
jakieś głupstwo podczas gdy dziewczynki
siedzą cicho ukrywając są inteligencje”
T.Edwards
Skąd to się bierze? Chłopcy nabywają jej
na szkolnym boisku tam również
wypracowują prace zespołową. Natomiast
kobiety same sobie podcinają skrzydła
troszcząc się bardziej o jednostkę niż o całą
grupę.
Gruba skóra – „Powinnysmy nauczyc się
od mężczyzn nieprzyjmowania słów
krytyki zbyt osobiście – nie tylko w
sytuacjach zawodowych ale również
prywatnych” D.Tannen
Kobiety mają sklonność do myślenia jeśli
kogoś lubisz musisz się z nim zgadzać. A
faceci często przeciwstawiają się bo dla
nich konflikt jest wartością.
Zwięzły przekaz- „czepiamy się słówek i
emocjonalnego kontekstu wypowiedzi potrafimy
rozbudować jedno wydarzenie do rozmiarów
epopei…Mężczyznom do opowiedzenia o tym
samym zwykle wystarcza 25 lub mniej słów. Nic
więc dziwnego że po dwóch minutach słuchania
kobiety do uszu mężczyny dociera coś w
rodzaju << Bla bla bla…bla bla?>> D.Mandel
Powinnyśmy również nauczyc się mówic wprost
to czego chcemy - wprost a nie oczekiwać że
ludzie będą nam czytac w myślach.
Siła spokoju – „ja najbardziej podziwiam i
staram się uczyć od małomównych,
silnych, mężczyzn (…) Nie muszą nic
nikomu udowadniać (…)Płynie z tego taka
nauka: ludzi ciekawi co myślą osoby
ciche. Szanuja tę ciszę, spokój i
tajemnice.” P.Noonan
A teraz kilka rad dla
panów…
1.Przyjmuj cios jak kobieta – kobiety
zazwyczaj lepiej radzą sobie z porażką.
2. Ucz się jak kobieta – kobiety chcą się
dokształać i otrzymywać nowe certyfikaty
3. Doceniaj wagę rodziny jak kobieta – bo
nikt tak jak ona nie ceni swych blizkich