SYSTEMATYKA

RUCHÓW

LUDZKICH W

UJĘCIU

BIOMECHANICZNY

M

SYSTEMATYKA RUCHÓW

uporządkowanie

czynności ruchowych człowieka przez pogrupowanie ich
i sklasyfikowanie według określonych kryteriów i dla
określonych potrzeb.

Najczęściej przyjmowanymi kryteriami układania
ruchów człowieka i ćwiczeń fizycznych w system są:

• Anatomiczno- fizjologiczne (uwzględniają

biologiczne mechanizmy pracy fizycznej oraz
wpływ ruchów na organizm)

• Fizyczne (opierające się głównie na prawach

mechanicznych)

• Genetyczne (w zależności od rodowodu czynności)
• Psychologiczne
• Pedagogiczne
• Socjologiczne
• Organizacyjne

Ze względu na tor ruchy w biomechanice można podzielić
na:

TOR

PRZESTRZENNIE ZŁOŻONY

Ruchy postępowe

to ruchy

odbywające się w jednej
płaszczyźnie najczęściej poziomej.
Kierunek ruchu będziemy określać
poprzez obranie jednego punktu
na ciele-w naszym przypadku
będzie to głowa. Do ruchów
postępowych należą:

BIEG

CHÓD

WIOSŁOWANIE

PŁYWANIE

Ruchy obrotowe

są to wszystkie ruchy człowieka w poszczególnych

stawach. Osią obrotu jest oś obrotu w stawach. Wszystkie punkty

części ciała wykonujące obroty poruszają się w stosunku do

sąsiednich części ciała po wycinku okręgu koła. Ruchy obrotowe

całego ciała można wykonywać dookoła jednej z osi przechodzących

wewnątrz ciała człowieka. Przy istnieniu oporu oś ta może leżeć w

różnych miejscach w zależności od punktu podparcia, to dowolna oś

obrotu przechodzi tylko przez środek ciężkości ciała. W ruchu

obrotowym

poszczególne

punkty

ciała

zakreślają

okręgi

współśrodkowe, a środki tych okręgów tworzą prostą nie biorącą

udziału w ruchu obrotu. Ruchy obrotowe całego ciała człowieka mogą

się odbywać również dookoła ustalonej osi zewnętrznej. W tych

przypadkach całe ciało wykonuje ruch obrotowy, a środek ciężkości

ciała, tak jak inne punkty ciała poruszają się po okręgu koła.

Do takich ruchów zaliczamy ćwiczenia na przyrządach:

-wymachy

-obroty

-wspierania zamachem

-kołowroty

-piruety

-salta

-wymyki

-odmyki

PRZYKŁADY

Ruchy przestrzennie złożone

są kombinacją dwóch

poprzednich. Ogromną większość ruchów człowieka

możemy zaliczyć do ruchów złożonych, w skład których

wchodzą ruchy postępowe i obrotowe. Badając ruchy

przestrzennie złożone należy wykorzystać dane o ruchach

lokomocyjnych obrotowych spotykanych w ćwiczeniach

fizycznych w takich kombinacjach których żaden z dwóch

rodzajów

nie

ma

zdecydowanej

przewagi.

Ruchy

przestrzennie złożone są bardzo rozmaite. Często różnią się

one złożoną kombinacją, koordynacją ruchów związaną z

przejściem jednego ruchu w następny, na przykład w skoku

o tyczce ruch lokomocyjny przechodzi w obrotowy.

Do ruchów przestrzennie złożonych zaliczamy:

-ćwiczenia gimnastyczne wolne

-zapasy

-rzut dyskiem

-skok przez skrzynie

-rundak

-przerzut bokiem

-przewrót lotny w przód

-skok w dal

PRZYKŁADY

Inny podział ruchów to
podział ze względu na
rozwijaną prędkość

Ruch jednostajnie prostoliniowy

jest bardzo

rzadko spotykany u człowieka. Trzeba mieć bardzo

dużo wyczucia aby poruszać się ze stałą prędkością.

Przyspieszenie w tym przypadku jest równe zero.

Ruch prostoliniowy jest najczęściej spotykany u

biegaczy długodystansowych, którzy nie chcą

dopuścić do wytworzenia kwasu mlekowego

mięśniach, nie przyspieszają. Jest to jak już

wcześniej wspomniano zjawisko rzadkie.

Najczęściej spotykanymi ruchami są

ruchy o

zmiennej prędkości

. Wykres zmian prędkości na

różnych dystansach ma różny obraz. Na przykład w

biegach od 100 do 400 m. krzywa szybkości ma

charakter wypukły…

S

prędkość

t

…a w biegach od 1500 do 10000 m. wklęsły.

s

t

prędkość

W zadaniach wykonywanych z maksymalną

prędkością można wyróżnić dwie fazy :

1. Zwiększenie prędkości „ rozpędzania”, której

cechą jest osiągnięcie możliwie najwyższego

przyspieszenia startowego.

2. Względnej stabilizacji prędkości, to jest

utrzymania najwyższej prędkości na dystansie,

czy w trakcie wykonania danego ruchu.

Ruchem jednostajnie opóźnionym

może być

bieg przez płotki, gdzie zawodnik osiąga

maksymalną prędkość na starcie i „gubi” ją

po każdym płotku. Przyjmuje się, że

zawodnik traci przeciętnie około 0,1 m/s na

każdym płotku. Natomiast ruch

jednostajnie zmienny występuje bardzo

rzadko.

BIEG PRZEZ PŁOTKI

W ujęciu biomechanicznym ruchy możemy również
podzielić

ze względu na sterowanie:

1. RUCHY MIMOWOLNE (odruchy)

–realizowane na

najniższych piętrach OUN (rdzeń kręgowy) wg
schematu łuku odruchowego, tj. bez sprzężenia
zwrotnego;

2. RUCHY BALISTYCZNE

– trwające (0,1-0,2s), a więc

za krótko, aby mogły być sterowane podczas
ruchu; są one sterowane ante factum, np. rzut lub
uderzenie ręką jakiegoś przedmiotu, jednorazowe
odbicie podczas skoku itp.;

3. RUCHY CIĄGŁE

- sterowane in facto, a więc

podczas ich wykonywania; na bieżąco
wprowadzane są korekcje w celu uzyskania
zgodności SW z IW

( w myśl założeń Bersteina istota

sterowania polega na nadążnym porównywaniu wartości
pożądanej SW-Sollwert, którą wypracowuje człowiek w toku
uczenia się, jako program ruchu, z wartością bieżącą
parametrów ruchu IW- Istwert)

Modelowanie

i

sterowanie

ruchów

mimowolnych oraz balistycznych, które z

reguły są ruchami o małej precyzji, nie

nastręcza zbyt dużej trudności. Są one

bowiem wykonywane mniej więcej wg

zasady „chybił-trafił”. Najistotniejsze są

jednak ruchy ciągłe, które wymagają

skomplikowanych systemów sterowania.

Prezentację przygotowały:

Ewa Gozdecka

Maja Okołot

Elżbieta Kapica