ROLA PIELĘGNIARKI W EDUKACJI

PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ

CHOROBĄ NEREK

Przewlekła Choroba Nerek (PCHN) ma
charakter postępujący i niemal u
wszystkich chorych konieczne jest
leczenie nerkozastępcze. Aby skutecznie
powstrzymać progresję choroby,
niezbędne jest wprowadzenie w polskim
systemie ochrony zdrowia powszechnej

edukacji zdrowotnej

przeznaczonej

dla pacjentów na różnym etapie PCHN.

W ostatnich latach lawinowo zwiększa się liczba
pacjentów z PCHN. Pomimo znacznych postępów w
leczeniu chorobowość i śmiertelność w tej grupie
chorych pozostaje nadal wysoka. Wprowadzenie
skoordynowanych działań mających na celu
wczesne wykrywanie, spowalnianie progresji i
wczesne leczenie powikłań chorób nerek, oraz
identyfikację

i leczenie chorób współistniejących może mieć

kluczowe znaczenie w poprawie rokowania w tej
grupie chorych oraz zmniejszenie kosztów
leczenia.

Szeroko rozumiana profilaktyka ma

na celu spowolnienie postępu
choroby nerek oraz kardioprotekcja
mają kluczowe znaczenie w opiece
nad pacjentem od najwcześniejszych
stadiów choroby nerek.

Optymalna opieka nad pacjentami

z chorobami nerek powinna, od

najwcześniejszych stadiów
obejmować działania mające na celu
zmniejszenie ryzyka sercowo –
naczyniowego oraz leczenie chorób
współistniejących.

Celem

Zespołów Multidyscyplinarnych ,

skład których wchodzą Lekarze specjaliści(kardiolodzy, nefrolodzy,

diabetolodzy), psycholodzy, pielęgniarki, dietetycy

- jest z jednej strony wczesne

wykrywanie choroby nerek i chorób
współistniejących

z drugiej kompleksowa pomoc ,

wsparcie

i edukacja pacjentów i ich rodzin w

kolejnych fazach choroby nerek,
leczenie powikłań, oraz planowe
rozpoczęcie dializoterapii czy
przeszczepienie nerki.

Pielęgniarki są:

- ważnym członkiem zespołów

multidyscyplinarnych
zaangażowanych we wczesne
wykrywanie powikłań PCHN oraz
profilaktykę: pierwotną i wtórną.

Profilaktyka pierwotna

- zwalczanie czynników ryzyka poprzez:
Zachowanie odpowiedniej aktywności fizycznej
Przestrzeganie diety ( ograniczenie spożycia

cukrów prostych i tłuszczów, ograniczenie
spożycia soli, zwiększenie spożycia warzyw

i owoców
Utrzymanie prawidłowej masy ciała, wskaźnik BMI

20 -25 kg/m

Zaniechanie palenia tytoniu
Regularna kontrola ciśnienia tętniczego krwi,

stężenia glukozy w surowicy krwi.

Profilaktyka wtórna

- dotyczy spowalniania progresji choroby nerek oraz

towarzyszącej jej choroby sercowo – naczyniowej i
leczenie powikłań poprzez uświadomienie pacjentowi
znaczenia czynników ryzyka podlegających jak i nie
podlegających modyfikacji tj.

 cukrzyca
 Nadciśnienie tętnicze
 Białkomocz
 Dyslipidemia
 Niedokrwistość
 niedożywienie

Współpraca z chorym

polega na:

- właściwym przekazaniu zasobu informacji
o chorobie
- metodach leczenia
- informowaniu dostosowanym do sytuacji

życiowej pacjenta i stadium choroby

- wskazaniu możliwości realizowania różnych

zadań

- dążenie do osiągnięcia zaufania i partnerstwa
w działaniu

Współpraca lekarsko -

pielęgniarska

- ma na celu opracowanie właściwej

terapii farmakologicznej jak i działań
edukacyjnych, czego efektem jest
spowolnienie progresji choroby,
zapobieganie powikłaniom, a także
wsparcie chorego i jego rodziny.

Standard edukacyjny

- powinien obejmować wszystkie etapy PCHN
Stadium PCHN I – III – nefroprotekcja;

przygotowanie pacjenta i rodziny do
zrozumienia istoty PCHN, umiejętność
dbania o własne zdrowie, optymalizacja
jakości życia,

Stadium PCHN IV- V ; zapoznanie
z możliwościami leczenia nerkozastępczego
( przeszczep wyprzedzający, hemodializa,

dializa otrzewnowa)

Edukacja zdrowotna prowadzona

w sposób:

 uporządkowany ; plan, konspekt
 wieloetapowy; obejmuje wszystkie

etapy choroby

 systematyczny ; wg

harmonogramu

 wymierny; zakończony testem,

ankietą

Zajęcia edukacyjne prowadzone przez

pielęgniarki edukacyjne wg następujących reguł:

 Partnerski udział pacjenta w procesie

opieki z pełną świadomością
wpływania na stan swojego zdrowia.
Pacjent jest przygotowany do
podejmowania samodzielnych decyzji
związanych ze zdrowiem. Gotowy do
nauki i zainteresowany
nabywaniem umiejętności
niezbędnych do samoopieki.

 Podmiotowość w kontaktach z

pacjentem. Dostrzeganie tego, że
człowiek jest indywidualnością, ma
prawo do szacunku, własnych
poglądów i przekonań co do
zachowań zdrowotnych. Odnoszenie
się do każdego człowieka z
godnością.

 Przestrzeganie warunków poprawnej

komunikacji interpersonalnej w
przekazywaniu i przyjmowaniu
komunikatów. Posługiwanie się
językiem zrozumiałym dla odbiorcy

 Holistyczne postrzeganie

podopiecznego.

 Racjonalny dobór treści edukacji.

EDUKACJA ZDROWOTNA

 MOŻE POMÓC ZROZUMIEĆ

CHOROBĘ

 MOŻE POMÓC NAUCZYĆ SIĘ ŻYĆ Z

CHOROBĄ

MOŻE POMÓC SPOWOLNIĆ LUB

ZATRZYMAĆ POSTĘP CHOROBY

Ramowy model edukacji pacjentów

z Przewlekłą Chorobą Nerek ( PCHN )

ALGORYTM

POSTĘPOWANIA:

Lekarz POZ (wczesne rozpoznanie

PCHN)

Poradnia Nefrologiczna ( leczenie

aktywnej podstawowej choroby
nerek )

Diagnostyka:

• GFR >30ml/min/1,73m

–

wyrównana
niewydolność nerek

• GFR 15 – 30 ml/min/min/1,73m

– niewyrównana

niewydolność nerek

• GFR < 15 ml/min/1,73m

schyłkowa niewydolność nerek

Wieloaspektowa edukacja zdrowotna

pacjenta i/lub rodziny w zakresie:

 zapoznanie z istotą choroby oraz objawami

w poszczególnych jej okresach,

 dostarczenie wiedzy n/t zagrożeń

zawiązanych z rozwojem chorób sercowo –
naczyniowych oraz czynników
przyspieszających rozwój PCHN,

 poznanie zasad samoopieki, dbałość o

swój stan zdrowia, właściwego
przyjmowania leków oraz stosowania
innych działań profilaktycznych,

 Omówienie najważniejszych czynników

ryzyka ChNS u chorych z PChN tj.

- cukrzyca
- obciążający wywiad rodzinny
- niedożywienie/otyłość
- nadciśnienie tętnicze / niedokrwistość
- ograniczona aktywność fizyczna
- palenie papierosów