G

IN

E

K

O

LO

G

IA

I

P

O

ŁO

Ż

N

IC

T

W

O

WYKŁAD 1

GINEKOLOGIA

I POŁOŻNICTWO

W UJĘCIU

HISTORYCZNYM

ORAZ PODSTAWOWE

POJĘCIA

Cel wykładu

- Omówienie postępów ginekologii i położnictwa na

przełomie
wieków

- prezentacja podstawowych zasad postępowania

ginekologicznego i położniczego w Babilonii

- prezentacja podstawowych zasad postępowania

ginekologicznego i położniczego w Egipcie

- prezentacja podstawowych zasad postępowania

ginekologicznego i położniczego w Indiach i Chinach

- prezentacja założeń położnictwa i ginekologii

Hipokratesa

- rozwój położnictwa i ginekologii w XIX i XX wieku

- Polskie położnictwo i ginekologia

BABILONIA

- położnictwo i chirurgia

jako dwa działy
medycyny pozostawały
w rękach świeckich

- zamożne kobiety

używały amuletów – np.:
„ kamień asyryjski” z
jaspisu do
przyspieszania porodu.
Używano również
posążków i bożków.

- najczęściej w trakcie

porodów ciężarnym
pomagały inne kobiety.

EGIPT

- u dziewcząt wykonywano zabieg obrzezania –

wargi
sromowe mniejsze i łechtaczkę

- w przypadku gwałtu dokonywano kastracji

mężczyzn

- opiekunami ciężarnych był Bóg BES i jego

małżonka
APET – Tueris

- w 2200 – 2100 p.n.e – papirus z Kalun – zwany

papirusem ginekologicznym. Zawarto w nim
opisy dotyczące:

- kwestii zapłodnienia

- długości trwania ciąży
- podejmowano próby wyjaśnienia

niepłodności u

kobiet i mężczyzn

- podejmowano próby przepowiedzenia płci

dziecka poprzez próbę „ zbożową”

zraszano woreczek z jęczmieniem i pszenicą
moczem ciężarnej. Jeśli pierwszy zakiełkował
jęczmień – spodziewano się chłopca, jeśli
pszenica – dziewczynka.

EGIPT

- na wielu zachowanych hieroglifach

widnieją rysunki ukazujące pozycje
rodzących. Między innymi stojącą,
klęczącą, siedzącą

- w świątyniach egipskich istniały

pomieszczenia zwane salą porodową

- sale porodowe przekształcone w

późniejszym czasie w MAMMISI – czyli
domy porodów , które opuściły świątynie

- w rozwoju badań i położnictwa i

ginekologii nastąpił duży rozwój .
Omawiano:

- zaburzenia w miesiączkowaniu
- upławy
- stany zapalne
- rak

- W leczeniu stosowano płyny, jak również
wlewy dopochwowe i maści.

INDIE

- poruszano kwestie ginekologii i

położnictwa,

natomiast

postawiano

wiele

błędnych

twierdzeń

np.:

zapłodnienie

następuje po wymieszaniu się
plemników

z

krwią

menstruacyjną,

macica

była

miejscem, gdzie dziecko wzrasta,
a później wyparte zostaje przez
wiatr podczas porodu

- podano dokładny opis rozwoju

płodu – ułożenie pośladkowe,
poprzeczne

- używano kleszczy i haków przy

porodzie martwym

- dokonywano cięcia cesarskiego

CHINY I JAPONIA

- niska znajomość anatomii i

fizjologii spowodowała niski
rozwój położnictwa i
ginekologii

- położne wykonywały

rękoczyny położnicze

W przypadku Japonii rozwój
stal na podobnym jak w
Chinach poziomie
spowodowane opieraniem
się na osiągnięciach
medycyny chińskiej

POŁOŻNICTWO HIPOKRATESA

- najważniejsze dzieło CORPUS

HIPPOCRATICUM a szczególnie
jego dalsze 7 ksiąg poświęcone było
zagadnieniom

położnictwa

i

ginekologii.

Tematyka prac poruszanych
dotyczyła:
- położnictwa, ginekologii i chorób
noworodków

- Położenia płodu

- Obrót na główkę

- opisano poronienie samoistne i

sztuczne

- objawy zakażenia połogowego

-

nie

wykonywanie

sekcji

spowodowało
do niskiej świadomości budowy
układu
moczowo – płciowego u kobiet

- nie znano jajników

- położnictwo w rękach położnych

- znana mu była choroba narządów

płciowych – nazwano to rakiem

POŁOŻNICTWO XIX i XX wieku

- w rozwoju nad położnictwem i

ginekologią dominowały Niemcy i
Francja.

- znane nazwiska to:

- ANTON DUBOIS czy

LEJUMENEAU KERGARADEC

- panowały porody kleszczowe , ale co raz

częściej

pojawiali

się

zwolennicy

porodów

fizjologicznych,

ukazujac

jednoczesnie powikłania związane z
porodami kleszczowymi

- zaczęto stosować również metodę

próźnociągu

-

najczęstszą

przyczynę

zgonów

okołoporodowych stanowiło zakażenie
otrzewnej z powodu otwartej rany
macicy, która w poczatkowej fazie nie
zszywano

- największa plaga położnictwa to”

gorączka połogowa”.

POŁOŻNICTWO XIX i XX wieku

- przełom w zmniejszeniu liczby

zgonów okołoporodowych stanowiło
odkrycie dr Semmelweisa, który
jako pierwszy wprowadził zasady
aseptyki, a w szczególności mycia
rąk.

- częsta praktyką wynikającą ze

sposobu pracy lekarzy było
wykonywanie badań kobiet w
połogu po wykonaniu sekcji. Bez
mycia rąk dochodziło bardzo szybko
do uogólnionego zakażenia
organizmu i zgonu kobiety,

- rozpoczęto również sposoby

leczenia bólu okołoporodowego –
zaczęto stosować eter.

- rozwój anestezjologii doprowadził

do zróżnicowania metod leczenia
podczas porodów

POŁOŻNICTWO POLSKA

- nowoczesne położnictwo w

Polsce zapoczątkowane zostało
przez Maurycego Madusowicza (
1831-1893) obejmując klinikę
położniczą w Krakowie

- dodatkowo przełomowym

wydarzeniem było odkrycie przez
Piotra i Marii Skłodowskiej Curie
możliwości leczenia raka szyjki
macicy za pomocą radu.

- odkrycie to pozwoliło na

zmniejszenie liczby zabiegów
operacyjnych wykonywanych w
położnictwie i ginekologii.

PYTANIA ?

Dziękuję
za uwagę…