Sylwia Stanek

Paulina Witek

SPOSTRZEGANIE

Spostrzeganie -”to proces psychiczny

poznawczy polegający na odzwierciedlaniu
przedmiotu działającego na receptor lub
receptory”[2]

Przetwarzanie informacji opiera się na

informacjach już wcześniej zakodowanych w
naszym systemie informacyjnym.

Co to jest spostrzeganie?



To co spostrzegamy przy pomocy zmysłów nie

jest dokładnym odbiciem rzeczywistości



Na spostrzeganie maja wpływ-nasze

wcześniejsze doświadczenia, wiedza, postawy,
opinie, przekonania oraz procesy
emocjonalno-motywacyjne



Świat odbieramy w sposób ograniczony,

wybiórczy i niepełny- receptory zmysłowe są
przystosowane jedynie do odbioru
niewielkiego zakresu bodźców

Spostrzeganie



Monosensoryczne -

dokonywane jednym

narządem zmysłów np.
spostrzeżenie
wzrokowe



Polisensoryczne -

dokonywane wieloma

narządami zmysłów

Ze względu na podmiot

spostrzegany

spostrzeżenia można

podzielić na:



Spostrzeżenia materialnych przedmiotów



Spostrzeżenia przestrzeni i stosunków
przestrzennych między przedmiotami



Spostrzeżenia czasu i stosunków czasowych
między przedmiotami i zjawiskami



Spostrzeżenia ruchu istot i przedmiotów oraz
ruchów własnego ciała

Ze względu na rodzaj analizatorów wyróżniamy

spostrzegania:



Wzrokowe



Słuchowe



Smakowe



Dotykowe



czuciowo-ruchowym – spostrzeżenia te tworzą
całości nazywane niekiedy figurami o charakterze
przestrzenno-czasowym. Cechy przedmiotów i
zjawisk mają określony kształt lub rytm, nie mają
określonego znaczenia.



znaczeniowo-czynnościowym – spostrzeżenia
mają już swoje znaczenie np. sekwencję dźwięków
rozpoznajemy jako melodię, szereg znaków jako
pismo znanej nam osoby.

Spostrzeganie przebiega

na dwóch poziomach

organizacji:

Do nadawania rozmaitych

znaczeń spostrzeżeniom człowiek
dochodzi na drodze wykonywania

różnych czynności na kolejnych

stopniach swojego rozwoju

Wrażenie a spostrzeganie



Wrażenie – jest to
elementarne zjawisko
psychiczne polegające na
odzwierciedleniu
przedmiotu działającego na
receptor. Powstaje ono na
skutek działania na receptor
przedmiotu, a ściślej bodźca
określonego rodzaju np.
wywarcie szpilką lekkiego
nacisku na powierzchnię
skóry wywołuje wrażenie
dotyku, nacisk silniejszy –
wrażenie bólu.

Spostrzeżenia



Odzwierciedlają cały
przedmiot, a nie jego
pojedyncza cechę



Stanowią podstawę
poznania



Są one przeżywane
przez podmiot
czuwający prawie
stale

Wrażenia



Odzwierciedlają

pojedynczą cechę
przedmiotu(barwa,
temperatura, masa
itd.)



To zjawiska

izolowane



Suma pojedynczych

wrażeń nie tworzy
spostrzeżenia

Spostrzeżenie a wrażenie



Złudzenia

(iluzje)



Omamy

(halucynacje)

Zaburzenia spostrzegania



To zniekształcenia rzeczywiście istniejącego
przedmiotu



Fizjologiczne- uwarunkowane strukturą
spostrzeganego przedmiotu lub właściwościami
ludzkich receptorów



Patologiczne- wynikające z procesów
chorobowych zachodzących w psychice



Iluzje występują pospolicie u osób zdrowych,
kiedy działają w warunkach utrudniających
właściwe rozpoznanie bodźca (strach, mgła,
ciemność, zmęczenie).

Złudzenia ( Iluzje ):



Złudzenia geometryczne

Podział złudzeń

fizjologicznych:



Złudzenia z
nastawienia(podana
informacja np. za chwile
zadzwoni telefon-
słyszymy dzwonek



Złudzenia jako wynik
działających emocji-
matka czeka na dziecko
pełna niepokoju, słyszy
jego kroki

Czy rzeczywiście widzisz
wszystkie krawędzie
sześcianu w całości?



złudzenie Sandera - jeżeli jeden z rysunków

dwóch kół jednakowej wielkości otoczyć
pierścieniem kół małych, a drugi kół dużych, to
te dwa jednakowe koła wydają się nierówne -
pierwsze większe od drugiego.

Złudzenia geometryczne

Czy wewnętrzne
koła maja taką
samą średnicę?

Złudzenia geometryczne

Oba poziome odcinki strzałek są jednakowej
długości, chociaż górny wydaje się dłuższy.

widzisz?



złudzenie Zollnera - występuje po przecięciu

linii równoległych skośnymi odcinkami

Złudzenia geometryczne

Patrząc na zestawienie długich
ukośnych linii możemy ulec
złudzeniu, że nie są one
prostopadłe lecz lekko pochylone
nawzajem siebie. Wrażenie takie
wywołują pionowe i poziome
kreski na tych odcinkach.



Nie można ich skorygować



Powstają pod wpływem stanów chorobowych



Mimo oczywistych dowodów błędności osoba chora
nie przyjmuje do wiadomości, że jej spostrzeżenia
są zniekształcone



Mylna interpretacja spostrzeżeń spowodowana jest
zaburzeniami myślenia stosunkowo rzadko zaś
zaburzeniami w obrębie analizatora*

*Analizator, zespół elementów nerwowych (całość czynnościowa), których zadaniem jest odbiór, analiza oraz

przekształcanie na wrażenia zmysłowe różnorodnych bodźców działających na organizm, pochodzących ze
środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego. Przykłady analizatorów: optyczny (zmysł wzroku), akustyczny
(zmysł słuchu), kinestetyczny (zmysł równowagi, proprioreceptory), skórny (np. dotyk).

Złudzenia patologiczne

To spostrzeżenia nieistniejących w

rzeczywistości przedmiotów
( nie ma realnego bodźca ), którym
towarzyszy błędny sąd realizujący
tzn. poczucie, że spostrzegany
przedmiot rzeczywiście istnieje w
odpowiadającej danemu zmysłowi
przestrzeni.

OMAMY (halucynajce)



Elementarne -przezywanie wrażeń typu błyski,
migotania, niezróżnicowane dźwięki



Proste-spostrzeżenia dotyczące jednego
analizatora, chory słyszy rozmowę dostrzega
jakiś przedmiot,



Złożone-spostrzeżenia dotyczące dwóch lub

więcej analizatorów, chory dostrzega ludzi,
słyszy głosy, przezywa całe sceny,

Podział halucynacji ze względu na ich złożoność



Omamy wzrokowe- mogą mieć cechy wrażeń
lub układać się w żywe, barwne, ruchliwe sceny.



Omamy słuchowe- chorzy słyszą rozmowę,
muzykę, dźwięki.



Omamy smakowe i węchowe – polegają na
odczuwaniu zmienionego smaku i zapachu.



Omamy imperatywne- omamy słuchowe
zawierające w swojej treści nakazy, zakazy,
polecenia, które mogą chorego pchnąć do
dokonywania czynów groźnych dla siebie lub
innych

Podział halucynacji według

analizatora, którego dotyczą:



Omamy dotykowe –

pochodzą ze skóry chorego

mogą to być uczucia zimna, ciepła, drętwienia,
świądu, odczuwania aktywności pasożytów na
skórze



Omamy czucia ustrojowego – pochodzą z wewnątrz
ciała chorego, mogą być odczuwane jako zmiana
wielkości narządów wewnętrznych, ich
przemieszczanie się, uczucie ściskania w mózgu.

Podział halucynacji według analizatora, którego dotyczą: