OTOCZENIE

INSTYTUCJONALNE

PODATKU

Plan prezentacji:

1.

Źródła prawa podatkowego

2.

Obowiązek podatkowy

3.

Zobowiązanie podatkowe

4.

Porównanie obowiązku i zobowiązania
podatkowego

5.

Termin płatności podatku

6.

Miejsce płatności podatku

7.

Wygaśnięcie zobowiązań podatkowych

8.

Organizacja systemu organów
podatkowych w Polsce

9.

Organy I i II instancji

10.

Postępowanie podatkowe

11.

Kontrola podatkowa

1. ŹRÓDŁA PRAWA
PODATKOWEGO

Prawo podatkowe jest regulowane za

pomocą:



Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



ustaw podatkowych,



ratyfikowanych międzynarodowych umów
podatkowych,



rozporządzeń,



aktów prawa miejscowego.

KONSTYTUCJA RP



najważniejsze znaczenie spośród wszystkich
aktów, które regulują prawo podatkowe,



wylicza wszystkie akty prawotwórcze w
dziedzinie prawa podatkowego,



ustala relacje pomiędzy poszczególnymi
aktami prawotwórstwa podatkowego,



określa zakres spraw, które mogą być
przedmiotem regulacji poszczególnych
aktów.



określa treść ustaw podatkowych oraz
wskazuje na odmienności dotyczące sposobu
ich tworzenia.

USTAWY PODATKOWE



w drodze ustaw podatkowych nakładane
są:

- podatki,
- inne daniny publiczne,
- określane są podmioty,
- przedmioty opodatkowania i
- stawki podatkowe a także
- ustalane są zasady przyznawania ulg i
umorzeń - oraz kategorii podmiotów
zwolnionych od podatków.

RATYFIKOWANE MIĘDZYNARODOWE
UMOWY PODATKOWE



Są źródłem prawa powszechnie
obowiązującego,



Ratyfikowaniem międzynarodowych umów
podatkowych zajmuje się Prezydent,



Po ich ratyfikacji i ogłoszeniu są one
stosowane bezpośrednio, a oznacza to że
mają pierwszeństwo przed przepisami ustaw
podatkowych,



Przykładowo dotyczą harmonizacji systemów
podatkowych zgodnie ze standardami UE lub
pomocy prawnej w zakresie wymiaru i poboru
podatków.

ROZPORZĄDZENIA



Muszą pozostawać w merytorycznym i
funkcjonalnym związku z ustawą podatkową i
nie mogą kształtować praw podmiotowych
jednostki.



Zgodnie z normami konstytucyjnymi
pomiędzy ustawą podatkową, a
rozporządzeniem jako aktem wykonawczym,
musi być zachowana tożsamość w zakresie
podmiotu opodatkowania, przedmiotu
opodatkowania ( podstawy opodatkowania) i
stawek podatkowych.

AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO



dotyczą władzy jednostek samorządu
terytorialnego, która jest ograniczona,
ponieważ te jednostki nie mają kompetencji
do wprowadzania i znoszenia obowiązków
podatkowych,



są źródłem prawa powszechnie
obowiązującego tylko na obszarze działania
organów, które je ustanowiły,



art. 168 Konstytucji RP: jednostki samorządu
terytorialnego mają prawo ustalania
podatków i opłat lokalnych w zakresie
określonym w ustawie,



odnoszą się jedynie do uchwał rad gminnych
i miejskich.

2. OBOWIĄZEK PODATKOWY



Art. 4 Ordynacji podatkowej określa
obowiązek podatkowy jako wynikającą z
ustaw podatkowych nieskonkretyzowaną
powinność poniesienia przymusowego
świadczenia pieniężnego w związku z
zaistnieniem zdarzenia określonego w tych
ustawach.



Moment powstania obowiązku:
jest jednocześnie momentem powstania
stosunku prawno-podatkowego i uzyskania
przez dany podmiot statusu płatnika.

3. ZOBOWIĄZANIE PODATKOWE



Art. 5 Ordynacji podatkowej określa
zobowiązanie podatkowe jako wynikające z
obowiązku podatkowego zobowiązanie
podatnika do zapłacenia na rzecz państwa,
województwa, powiatu albo gminy podatku w
wysokości, terminie oraz miejscu określonych
w przepisach prawa podatkowego.



Zawiera cztery elementy, czyli:
- określenie podatnika
- kwoty podatku
- miejsca zapłaty
- terminu płatności.

4. PORÓWNANIE OBOWIĄZKU I
ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO

Obowiązek podatkowy

Zobowiązanie podatkowe

Skutkuje powinnością

przymusowej zapłaty

Stanowi konkretyzację

obowiązku podatkowego

Powstaje z chwilą wykonania

czynności podlegającej

opodatkowaniu np. wystawienie

faktury

Dotyczy zapłaty na rzecz Skarbu

Państwa, województwa, powiatu

lub gminy, podatku w wysokości

w terminie, miejscu określonym

w przepisach prawa

podatkowego.

Powstaje niezależnie od woli

podmiotów temu obowiązkowi

podlegających

Powstaje z dniem zaistnienia

zdarzenia, z którym ustawa

podatkowa wiąże powstanie

takiego zobowiązania albo z

dniem doręczenia decyzji organu

podatkowego ustalającej

wysokość tego zobowiązania np.

podatek od nieruchomości – w

chwili doręczenia decyzji.

5. TERMIN PŁATNOŚCI PODATKU



14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej
wysokość zobowiązania podatkowego,



ostatni dzień, w którym zgodnie z przepisami
prawa podatkowego wpłata powinna nastąpić



dzień następujący po ostatnim dniu, w
którym zgodnie z przepisami prawa
podatkowego, wpłata podatku powinna
nastąpić, chyba że organ stanowiący
właściwej jednostki samorządu terytorialnego
wyznaczy termin późniejszy

6. MIEJSCE PŁATNOŚCI PODATKU



Art. 60 Ordynacji Podatkowej



przy zapłacie gotówką - w kasie organu
podatkowego lub na rachunek tego organu w
banku, w placówce pocztowej, w
spółdzielczej kasie oszczędnościowo-
kredytowej, w biurze usług płatniczych lub
instytucji płatniczej



w obrocie bezgotówkowym - spółdzielcza
kasa oszczędnościowo-kredytowa lub
rachunek płatniczy podatnika w instytucji
płatniczej na podstawie polecenia przelewu

7. WYGAŚNIĘCIE ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH

Art. 59 Ordynacji podatkowej wymienia 10
możliwych sposobów całkowitego albo
częściowego wygasania zob. podatkowych:



zapłata



pobranie podatku przez płatnika albo inkasenta



potrącenie



zaliczenie nadpłaty lub zwrotu podatku



zaniechanie poboru



przeniesienie własności rzeczy lub praw
majątkowych



przejęcie własności nieruchomości lub prawa
majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym



umorzenie zaległości



przedawnienie



zwolnienie z obowiązku zapłaty

WYGAŚNIĘCIE ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH



Art. 66 Ordynacji podatkowej wyszczególnia
szczególne przypadki wygaśnięcia
zobowiązania podatkowego, którym jest
przeniesienie własności rzeczy lub praw
majątkowych na rzecz:

1) Skarbu Państwa – w zamian za zaległości
podatkowe z tyt. podatków stanowiących
dochody budżetu państwa

2) gminy , powiatu lub województwa – w
zamian za zaległości z tyt. podatków
stanowiących dochody ich budżetów.

8. ORGANIZACJA SYSTEMU ORGANÓW
PODATKOWYCH W POLSCE



Organami prowadzącymi postępowanie w
zakresie spraw podatkowych są tzw. organy
podatkowe, które można podzielić na organy
I i II instancji



W postępowaniu z urzędu organy podatkowe
są zobowiązane przestrzegać swojej
właściwości rzeczowej, miejscowej i
instancyjnej (funkcjonalnej), będącej
odmianą właściwości rzeczowej oraz
delegacyjnej.

WŁAŚCIWOŚĆ RZECZOWA



Art. 16 Ordynacji podatkowej wskazuje, iż
właściwości rzeczowe organów podatkowych
ustala się wg przepisów określających zakres
ich działania.



Uprawnienia organu podatkowego do
prowadzenia postępowania i rozstrzygania w
sprawach podatkowych oraz wydawania
zaświadczeń sprawach podatkowych.

WŁAŚCIWOŚĆ INSTANCYJNA
(FUNKCJONALNA)



Część składowa właściwości rzeczowej
organów podatkowych



Rozstrzyga ona, który z właściwych w dane
sprawie organów podatkowych jest
uprawniony do załatwienia określonej sprawy
w pierwszej instancji, a który jako druga
instancja (odwoławcza).

WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA



Uprawnienie organu podatkowego do
prowadzenia postępowania w określonej
sprawie ze względu na terytorialny zasięg
jego kompetencji.



Ustalana wg miejsca zamieszkania albo
adresu siedziby podatnika, płatnika,
inkasenta lub strony



Może być ona modyfikowana przez ustawy
podatkowe lub Ministra Finansów.

WŁAŚCIWOŚĆ DELEGACYJNA



Wynika z przekazania danej sprawy do
rozstrzygnięcia jednemu organowi przez inny
organ.



Np. wyznaczenie innego organu w przypadku
wyłączenia go od załatwiania sprawy.

9. ORGANY I I II INSTANCJI

Organ I instancji to:



naczelnik urzędu skarbowego



naczelnik urzędu celnego



wójt, burmistrz ( prezydent miasta, starosta
albo marszałek województwa)



dyrektor izby skarbowej



dyrektor izby celnej

Organy II instancji:



dyrektor izby skarbowej i dyrektor izby celnej
jako:
a) organ odwoławczy od decyzji naczelnika
urzędu skarbowego lub celnego
b) organ odwoławczy od decyzji wydanej
przez ten organ w pierwszej instancji



samorządowe kolegium odwoławcze jako:
organ odwoławczy od decyzji wójta,
burmistrza ( prezydenta miasta, starosty albo
marszałka województwa )



Organem podatkowym jest także Minister
Finansów.

10. POSTĘPOWANIE PODATKOWE



Cel postępowania podatkowego:
ustalenie istnienia i zakresu roszczeń
pieniężnych państwa oraz samorządu
terytorialnego w stosunku do podmiotów,
które znajdują się w sytuacji określonej przez
prawo podatkowe.



Innymi słowy to realizacja uprawnień i
obowiązków podatkowych różnych
podmiotów, zawarte w przepisach
materialnego prawa podatkowego.

ZASADY OGÓLNE POSTĘPOWANIA
PODATKOWEGO:



zasada praworządności - organy podatkowe
działają na podstawie prawa i zgodnie z
prawem



zasada prawdy obiektywnej - zobowiązuje
ona organy podatkowe do podejmowania w
toku postępowania wszelkich niezbędnych
działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu
faktycznego oraz załatwienia sprawy



zasada udzielania pomocy (informacji)
prawnej - nakłada na organy podatkowe
obowiązek należytego i wyczerpującego
informowania o przepisach prawa podatkowego



zasada czynnego udziału stron w każdym stadium
postępowania podatkowego - organy podatkowe
obowiązane są zapewnić stronom ich czynny udział w każdym
stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić
im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów
oraz zgłoszonych żądań



zasada przekonywania stron - organy podatkowe
prowadzące postępowanie mają obowiązek uzasadniania oraz
wyjaśniania stronom przesłanek i motywów podejmowania
decyzji



zasada szybkości i prostoty postępowania - nakazuje
organom podatkowym wnikliwe i szybkie działanie oraz
posługiwanie się możliwie najprostszymi środkami
prowadzącymi do załatwienia sprawy.



zasada zaufania do organów podatkowych - naruszeniem
tej zasady może być sytuacja gdy organ administracji
publicznej zachowuje się odmiennie wobec osoby, której
uprzednio udzielił informacji o praktyce stosowania prawa.



zasada pisemności - nakazuje ona załatwić
sprawę w formie pisemnej



zasada dwuinstancyjności - stronie przysługuje
środek odwoławczy od decyzji pierwszej instancji



zasada trwałości decyzji ostatecznych -
ochrona i istnienie porządku prawnego



zasada jawności postępowania - dotyczy
interesu danej strony i nie jest znana ogólnemu
postępowaniu administracyjnemu



zasada sądowej kontroli legalności decyzji
podatkowej - sąd administracyjny sprawuje
kontrolę legalności m.in. rozstrzygnięć w sprawach
podatkowych, zasadniczo ani nie ogranicza ani nie
zastępuje organu podatkowego

11. KONTROLA PODATKOWA



Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie czy
kontrolowani wywiązują się z obowiązków
wynikających z przepisów prawa podatkowego.



Kontrola podatkowa jest podejmowana z urzędu.



Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po
upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30
dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze
wszczęcia kontroli



Wszczęcie kontroli przed upływem 7 dni od dnia
doręczenia wymaga zgody kontrolowanego.

Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli
podatkowej zawiera:



oznaczenia organu,



datę i miejsce wystawienia,



oznaczenie kontrolowanego,



wskazanie zakresu kontroli,



pouczenie o prawie złożenia korekty
deklaracji,



podpis osoby upoważnionej do
zawiadomienia.



Czynności kontrolnych dokonuje się w
obecności kontrolowanego lub osoby przez
niego wyznaczonej, chyba że zrezygnuje on z
uczestnictwa w czynnościach kontrolnych.



Czynności te przeprowadzane są: w siedzibie
kontrolowanego, w innym miejscu
przechowywania dokumentacji oraz w
miejscach związanych prowadzoną przez
niego działalnością i w godzinach jej
prowadzenia.



Jeżeli kontrolowany wyrazi zgodę – możliwe
jest wykonanie czynności kontrolnych w
siedzibie organu podatkowego.



Dokumenty związane z kontrolą podatkową:



protokół:
powinien być sporządzony w taki sposób, aby
wynikało z niego:
- kto, gdzie i w jakich okolicznościach dokonał
określonej czynności,
- kto i w jakim charakterze był przy tym
obecny,
- co i w jaki sposób w wyniku tych czynności
ustalono,
- jakie uwagi zgłosiły obecne osoby.
Sporządzony protokół należy odczytać
wszystkim obecnym biorącym udział w
czynnościach kontrolnych, które powinny w
następnej kolejności ten protokół podpisać.



adnotacja:

- jest rodzajem notatki urzędowej
sporządzanej przez organ podatkowy w
sytuacjach niewymagających sporządzenia
protokołu,

- dotyczy kwestii niemających istotnego
znaczenia dla sprawy lub toku postępowania,

- jest podpisywana tylko przez pracownika
organu podatkowego, w związku z czym jej
wiarygodność i moc dowodowa jest mniejsza
od protokołu.



deklaracja podatkowa:
- ma istotne znaczenie w postępowaniu
podatkowym,
- jest oświadczeniem wiedzy strony o
faktach, które mają znaczenia dla
postępowania obowiązku i zobowiązania
podatkowego.

Cechy deklaracji:
- są sformalizowane, składane na specjalnych
formularzach opracowanych w Ministerstwie
Finansów;
- zawierają wszystkie elementy podatkowego
stanu faktycznego

PRZYGOTOWAŁY:



Magdalena Szweda



Katarzyna Szczeponek

(grupa 11)

Dziękujemy za uwagę!