Depresja, lęk, agresja

- problem kliniczny

WWL – III/VI r.s.

Depresja, lęk i agresja



Nastrój depresyjny i uczucie lęku  wykazują ścisły
związek ze sobą



Obniżeniu nastroju często towarzyszy napięci
lękowe



Nakładanie się zaburzeń nastroju i zaburzeń
lękowych  uważane jest za dwa różne stany
chorobowe i wówczas możemy mówić o
współwystępowaniu.



Obniżony nastrój i agresja wykazują silne skorelowanie ze sobą
niezależnie od ustalonego w danym przypadku rozpoznania i
zaburzenia nastroju niekiedy równocześnie występują z
przejawami nasilonej agresji.



Agresja może być kierowana do wewnątrz, manifestując się:

- obniżeniem samooceny
- tendencjami samobójczymi



Agresja może być też skierowana na zewnątrz i przejawiać się:

- nastrojem dysforycznym
- nasiloną drażliwością
- wybuchami gniewu
- nietolerancją

Depresja, lęk i agresja



Nakładanie się na siebie zaburzeń depresyjnych i
agresji oraz zaburzeń lękowych i agresji dotychczas
zostało mniej poznane i zbadane, niż nakładanie się
na siebie zaburzeń nastroju i zaburzeń lękowych.



Poza tym nozologia psychiatryczna wyodrębnia
kategorie zaburzeń nastroju i zaburzeń lekowych, lecz
nie wyróżnia kategorii zaburzeń agresji, a to
ogranicza badania nad jej współwystępowaniem.

Depresja, lęk i agresja



Zaburzenia depresyjne nie tylko silnie nakładają
się na zaburzenia lękowe, ale również na
diagnozy II osi (zaburzenia osobowości), w
szczególności tych, które charakteryzują się:

- lękiem
- przewidywanym lękiem
- obawą przed lękiem
- brakiem poczucia bezpieczeństwa
- brakiem zaufania

Depresja, lęk i agresja

Wykazano, że zarówno dla

ciężkiego epizodu depresyjnego

dystymii

wskaźniki współwystępowania lęku
określano na poziomie ok. 80%

Depresja, lęk i agresja



Podkreślenia wymaga, że zjawisko współwystępowania stanowi
ważny punkt zwrotny w badaniach nad depresją.



Niezależnie, z którego punktu widzenia są prowadzone badania
nad depresją:

- badania biologiczne
- epidemiologiczne
- terapeutyczne



Większość pacjentów wykazuje współistniejące rozpoznania z
zakresu osi I i
osi II, a to sprawia, że zebrane dane są skrajnie trudne do
interpretacji i czy powinny one być wiązane z depresją, czy też
z jednym z innych rozpoznań.

Depresja, lęk i agresja

Badacze

Rodzaj lęku

Zaburzenia

afektywne

dwubieguno

we

Zaburzenia

depresyjne

nawracając

e

Dystymia

Pini i wsp.

Lęk napadowy

36,8%

31,4%

13,0%

Lęk uogólniony

31,6%

37,1%

65,2%

Sanderson i Wetzler

Lęk napadowy

14,1%

17,5%

11,0%

Lęk uogólniony

22,4%

34,6%

38,3%

Dobson i Cheung

Lęk napadowy

67,3%

42,8%

7,4%

Lęk uogólniony

52,9%

79,3%

19,7%

Depresja, lęk i agresja



Depresja współwystępująca w zaburzeniach lękowych

Depresja, lęk i agresja

Badacze

Lęk

napadowy

Lęk

uogólniony

Sanderson i Wetzler

Depresja

18,0%

17,0%

Dobson i Cheung

Depresja

43,4%

31,5%



Lęk jako jeden z objawów depresji jest znacznie częstszy niż
zaburzenia lękowe, które rozpoznawane są zgodnie z kryterium
DSM-IV, czy ICD-10.



Z kolei obniżony nastrój w zaburzeniach lękowych jest znacznie
częstszym objawem, niż depresja zdefiniowana wg kryteriów
DSM-IV, czy ICD-10.



Chorzy z depresją uzyskują równie wysokie wyniki w zakresie
skali depresji, co w skali lęku.



Pacjenci z epizodem depresyjnym ciężkim lub dystymią
uzyskiwali nawet wyższe oceny w skali lęku, niż pacjenci z
rozpoznaniem zaburzeń lękowych.



Można stwierdzić, że charakter zależności pomiędzy lękiem i
zaburzeniami nastroju jest do końca niewyjaśniony.

Depresja, lęk i agresja

Można założyć dwie możliwości:



Zaburzenia lękowe są spowodowane zaburzeniami nastroju lub
zaburzenia nastroju są następstwem zaburzeń lękowych.



Wystąpienie obu rodzajów zaburzeń jest zależne od tych
samych predyspozycji, tzn. lęk i zaburzenia nastroju są różnymi
formami fenotypowymi tego samego wspólnego genotypu,
będącego ich podłożem.



Nie udowodniono, że w przypadku wspólnego czynnika
pradysponującego, że u krewnych pacjentów z depresją
obserwuje się zwiększoną częstość występowania zaburzeń
lękowych.



Również wśród krewnych pacjentów z zaburzeniami lękowymi
nie wykazano częstszego występowania depresji.

Depresja, lęk i agresja



Strategie diagnostyczne współwystępowania lęku i depresji
zalecają stawianie rozpoznania na podstawie zasad
hierarchizacji, wg której zaburzenia psychiczne są
porządkowane w zależności od ich stopnia nasilenia.

SCHIZOFRENIA - uważana jest za chorobę cięższą i
poważniejszą niż DEPRESJA

DEPRESJA – jest poważniejszą chorobą niż – ZABURZENIA
LĘKOWE



W stosowanych wcześniej klasyfikacjach DSM-III i ICD-9
dozwolone było postawienie tylko jednego rozpoznania I osi i
dlatego rozpoznanie choroby sklasyfikowanej wyżej w hierarchii
ciężkości uzyskuje pierwszeństwo przed zaburzeniami niżej
sklasyfikowanymi jako zaburzenia lżejsze.

Depresja, lęk i agresja



Wg przedstawionej zasady hierarchizacji pacjent w przypadku
występowania u niego depresji i zespołu lęku napadowego, to
drugie schorzenie zostaje w świetle tej zasady zdiagnozowane.



Są jednak psychiatrzy uważający zasadę hierarchizacji za nie do
przyjęcia w diagnozowaniu zaburzeń psychicznych.

o

koncepcja ciężkości choroby pozostaje niedokoreślona

o

czy decydujące ma być upośledzenie z punktu spojrzenia
funkcjonowania społecznego?

o

czy należy brać pod uwagę intensywność osobistego cierpienia
chorego?

o

czy powinno się ocenić stopień dezorganizacji?



Nie można toczyć sporu o to, czy schizofrenia paranoidalna jest
cięższą chorobą, niż depresja endogenna z objawami
psychotycznymi, albo czy depresja z objawami melancholii i
dystymia są bardziej poważnymi chorobami, niż zespół lęku
napadowego.

Depresja, lęk i agresja



W obecnie stosowanych klasyfikacjach (DSM-IV i ICD-10) zasada
hierarchizacji została nieco złagodzona, lecz nie zarzucona.



Klasyfikacje te dopuszczają ustalenie kilku rozpoznań, ale tylko
jedno z nich jest przedstawione jako główne rozpoznanie, co
oznacza, że zostało uznane za powód i główna przyczynę
interwencji psychiatrycznej.



Jednak w przypadku pacjenta z głównym rozpoznaniem
uzależnienie od alkoholu, który przewlekle ma poczucie
obniżonego nastroju i napady lęku panicznego oraz spełnia
kryteria diagnostyczne 2 – 3 typów zaburzeń osobowości.



Dla wdrożenia terapii należy ustalić wiodące rozpoznanie, lecz w
większości takich przypadków decyzja będzie miała charakter
arbitralny.



Dlatego bardziej odpowiednie pytanie w tym przypadku będzie,
które schorzenie powstało najwcześniej (pierwotne) i dlatego
właśnie ono będzie traktowane jako podstawowe zaburzenie
psychiczne.

Depresja, lęk i agresja



Inny sposób rozwiązania problemów diagnostycznych
związanych ze współwystępowaniem zaburzeń lękowych i
zaburzeń depresyjnych został zaproponowany przez prof.
Hermana Van Praaga z Uniwersytetu w Maastricht.

Wyróżnia:



depresję atypową



zespół lękowo – depresyjny mieszany



depresję serotoninowo – kortyzolowo – lękową.

Depresja, lęk i agresja



Koncepcja depresji atypowej łączącej lęk i zaburzenia nastroju została
wprowadzona w 1959 r. przez Westa i Dally’ego.



Modyfikacji tej koncepcji dokonali Sargant, Pollitt i Hordern w oparciu o badania
pacjentów, u których stwierdzono brak poprawy po leczeniu TLPD i EW, a u
których obserwowano poprawę po leczeniu MAO nieselektywnymi (iproniazyd).
Pod względem symptomatologii chorzy manifestowali obniżony nastrój, ale
wykazywali także różnorodne zaburzenia lękowe (lęk uogólniony, lęk napadowy
i fobie). Jednak w porównaniu z klasyczną depresją endogenną występowały u
nich odwrotne objawy wegetatywne np. (wzmożone łaknienie, nadmierna
senność, wzmożone libido, nasilenie objawów depresji w godzinach
wieczornych). Występowały też wyraźnie cechy osobowości histrionicznej,
Koncepcja ta nie została zweryfikowana pozytywnie przez innych badaczy.



Pitt uważał, że grupa depresji atypowych jest heterogenna i określał je
terminem „depresji lękowych” i depresji z „odwróconymi” tzw. atypowymi
objawami wegetatywnymi.



Klein i wsp. podzielili grupę depresji atypowych na: depresje z „odwróconymi”
objawami wegetatywnymi i na grupę, której nadano nazwę „dysforii
histerycznej”, charakteryzującej się cechami osobowości histrionicznej,
wysokim poziomem aktywności w ok. remisji i wrażliwością na odrzucenie.

Depresja, lęk i agresja

DEPRESJA ATYPOWA



Koncepcja depresji atypowej była trudno odróżniana od podobnych
rozpoznań i w efekcie stała się diagnostycznym „workiem bez dna”.



Grupa badaczy Columbia University zasugerowała użytkową definicję
koncepcji atypowej depresji z następującymi kryteriami:

- depresja wg kryteriów DSM
- zachowana reaktywność nastroju
- obecność jednego z objawów (wzmożone łaknienie, przyrost masy ciała, nadmierna

senność, intensywna

męczliwość, wrażliwość na odrzucenie)

W ocenie tych badaczy objawy lęku nie są konieczne do diagnozy, chociaż często

występują w tym typie depresji.



Dodatkowym argumentem przemawiającym za tym, że atypowa depresja
jest wartościową koncepcją były wyniki badań Asmisa i wsp., którzy
wykazali, że wzrost stężenia kortyzolu po podaniu dezipraminy będącą
inhibitorem wychwytu zwrotnego noradrenaliny, była wyższa w tym typie
depresji, niż w innych typowych depresjach.



Reasumując można stwierdzić, że próby zdefiniowania atypowej depresji
jako współwystępowania lęku i depresji zawiodły. W przeciwieństwie do
nich istnieją argumenty farmakologiczne i biologiczne na korzyść depresji
z „odwróconymi” objawami wegetatywnymi, tworzącymi szczególny typ
depresji.

Depresja, lęk i agresja



Współwystępowanie lęku wg kryteriów DSM-IV i zaburzeń
nastroju można uznać za faktyczne, bo te mieszane skargi
pacjentów są częściej spotykane przez lekarzy podstawowej
opieki zdrowotnej, niż przez psychiatrów.



Zinbarg i wsp. wykazali, że ok. 8% pacjentów leczonych w 5
gabinetach lekarzy rodzinnych w różnych rejonach Stanów
Zjednoczonych wykazywało mieszane objawy depresji i lęku,
które nie kwalifikowały ich do grup spełniających kryteria
klasyfikacji DSM-IV zaburzeń lękowych lub zaburzeń
depresyjnych, ale powodowały upośledzenie funkcjonowania
zawodowego i społecznego, a nawet inwalidztwo.



Tego typu dane spowodowały propozycję nowego typu
zaburzeń, tzn. „mieszanego zespołu lękowo-
depresyjnego”, który został włączony do DSM-IV i ICD-10 jako
kategoria zaburzeń wymagająca dalszych badań. Jednak pacjent
nie może spełniać warunków kwalifikacji do rozpoznania
jakichkolwiek innychzaburzeń depresyjnych lub zaburzeń
lekowych.

Depresja, lęk i agresja

MIESZANY ZESPÓŁ LĘKOWO-DEPRESYJNY



Zaproponowana kategoria diagnostyczna reprezentuje
współwystępowanie łagodnych form zaburzeń nastroju i
zaburzeń lękowych.



Koncepcja ta jest traktowana przez wielu psychiatrów jako
dyskusyjna i nie została rozróżniona od zaburzeń afektywnych
określanych jako niepokój, co może stanowić ryzyko, że trudne,
ale nie będące w pełni stanem psychopatologicznym okresy w
życiu człowieka zostają włączone w dziedzinę psychiatrii.



Innym brakiem tej koncepcji diagnostycznej jest fakt, że
mieszany zespół lękowo – depresyjny nie został w żaden sposób
umiejscowiony w stosunku do dziedziny zaburzeń osobowości.



Należy zauważyć, że uczucie dyskomfortu, napięcia lękowego są
często związane z konfliktami wewnętrznymi lub
interpersonalnymi, które z kolei biorą swój początek w
zaburzonych cechach osobowości.



Pytanie może dotyczyć też kwestii, czy m.z.l.-d. mógłby być
raczej łagodnym epizodem lub początkową formą zaburzeń
lękowych?

Depresja, lęk i agresja



Należy zauważyć, że kryteria diagnostyczne DSM-IV dla
„prawdziwych” zaburzeń lękowych lub zaburzeń nastroju, takie
jak:

- czas trwania
- stopień nasilenia
- przebieg



Konieczne jest przeprowadzenie badań do kwestii, czy
proponowany typ depresji nie jest przypadkiem reakcją na
chorobę somatyczną?



Podsumowując koncepcja m.z.l.-d.jest słabo zdefiniowana i nie
do końca zbadana. W obecnej kategorii diagnostycznej m.z.l.-d.
brak jest kwalifikacji, aby mogła ona służyć jako forma
diagnostyczna dla tych stanów spotykanych w psychiatrii, gdzie
zaburzenia nastroju i lęku współwystępują.

Depresja, lęk i agresja



Nazywana też depresją powodowaną działaniem czynnika
stresującego, wywoływaną przez podanie kortyzolu, zależną od
serotoniny, nasiloną przez lęki i agresję.



Jest to typowa hipoteza łącząca, która zakłada istnienie związku
pomiędzy zaburzeniami depresyjnymi z jednej, a zaburzeniami
lękowymi i agresją –
z drugiej strony.



Postuluje się istnienie przełożenia biologicznego pomiędzy
strukturą osobowości o psychotraumatycznych doświadczeniach
z jednej strony i powstającą na jej podłożu psychopatologią, a
szczególnie lękiem, agresją i obniżeniem nastroju – z drugiej
strony.

Depresja, lęk i agresja

DEPRESJA SEROTONINOWO-KORTYZOLOWO-LĘKOWA



Zaburzenia w funkcjonowaniu układów serotoniergicznych:

5 – hydroksytryptaminy

połączone są

z dysfunkcją osi P – P – N



Te dwa typy zaburzeń biologicznych są regularnie spotykane w
zaburzeniach nastroju.

Depresja, lęk i agresja

Charakterystyka biologiczna, psychopatologiczna i
psychologiczna hipotetycznego typu depresji serotoninowo –
kortyzolowo – lękowej.



Cechy biologiczne



w płynie mózg.-rdzeniowym stwierdza się obniżone stężenie głównego
metabolitu serotoniny – kw. 5 – hydroksy-indolooctowego



u ludzi, podobnie jak u zwierząt istnieje silna korelacja pomiędzy stężeniem kw.
5 – hydroksy-indolooctowego w pł. m.-r. i w różnych częściach mózgu



obniżenie stężenia kw. 5 – hydroksy-indolooctowego w pł. m.-r. mogłoby być
wskaźnikiem obniżonego metabolizmu serotoniny (5-HT), w pewnych częściach
mózgu.



w tych przypadkach, nie tylko obniżone jest stężenie 5-HT, ale prowadzone
badania wykazały obniżenie wrażliwości receptorów 5-HT.

Depresja, lęk i agresja



Zaburzenia dotyczące metabolizmu 5-HT nie są
charakterystyczne dla jakiegoś szczególnego, zdefiniowanego
pod względem zespołu objawowego lub nozologii, typu depresji,
ale raczej wydają się być związane z pewnymi dysfunkcjami
psychologicznymi, które mogą występować w depresji.



Obniżone stężenie kw. 5 – hydroksy-indolooctowego koreluje z
podwyższonym poziomem lęku i agresji.



Obniżenie funkcji zależnych od receptorów 5-HT koreluje ze
zwiększoną agresją i impulsywnością.



Występowanie tych zależności stwierdza się niezależnie od
kategorii diagnostycznej, w obrębie której zachodzą te zjawiska
psychopatologiczne.



Lęk i agresja mogą być w depresji objawami wyraźnymi lub
słabo wyrażonymi.



Może to tłumaczyć, dlaczego spadek stężenia 5-HT jest
stwierdzany w niektórych, a nnie we wszystkich przypadkach
depresji.

Depresja, lęk i agresja



Wykazano, że obniżenie stężenia kw. 5 – hydroksy-
indolooctowego w pł. m.-r. może utrzymywać także w ok.
remisji, po ustąpieniu objawów depresji.



Stwierdzono też, że obniżone stężenie kw. 5 – hydroksy-
indolooctowego w pł. m.-r. w depresji koreluje ze zwiększonym
ryzykiem nawrotów depresji oraz ze zwiększona zapadalnością
na choroby psychiczne w rodzinie, w porównaniu z pacjentami
cierpiącymi na depresję, u których stwierdza się prawidłowe
stężenie kw. 5 – hydroksy-indolooctowego w płynie m.-r.



Można więc postawić hipotezę, że:

-  metabolizmu 5-HT w o.u.n. stanowi czynnik zwiększonej podatności
biologicznej
na zachorowanie na depresję
- muszą jednak zadziałać obciążające czynniki środowiskowe



Podsumowując – zaburzenia metabolizmu serotoniny i działanie
receptorów 5-HT, towarzyszą raczej zwiększonemu poziomowi
lęku i agresji, niż samej depresji. Może to sugerować, że mają
one znaczenie patogenetyczne jako czynniki odpowiadające na
zwiększoną podatność i wrażliwość na zachorowanie.

Depresja, lęk i agresja



Cechy psychopatologiczne



W depresji serotoninowo – kortyzolowo – lękowej wystąpienie
epizodu depresyjnego jest często poprzedzane zjawiskami,
takimi jak:



lęk



nasilona agresja (drażliwość, konfliktowość, wybuchy złości)



obniżenie nastroju występuje stosunkowo później



nie zawsze rozwija się pełny zespół objawów depresyjnych



czasami są to epizody nasilonego lęku i agresji, bez pełnego zespołu
depresyjnego



Należy podkreślić, że zaburzenia kontroli lęku i agresji są ściśle
skorelowane, niezależnie od rozpoznania, w ramach którego
stwierdzane są te objawy.

Depresja, lęk i agresja



Opierając się na przytoczonych wcześniej obserwacjach, można
wysunąć hipotezę, że d.s.k.l. charakteryzuje się początkowo:

o

rozwojem i pojawieniem się zaburzeń w zakresie kontroli lęku i
agresji

o

powodując wtórnie zaburzenia kontroli nastroju

o

wywołując ostatecznie pełnoobjawową depresję.

Depresja, lęk i agresja



Cechy psychologiczne

o

W depresji s.-k.-l. ocena w skali neurotyczności charakteru jest
podwyższoną wrażliwością na zdarzenia o charakterze urazów
psychicznych.

o

Zaburzenia osobowości o typie charakteru neurotycznego
osłabiają odporność psychiczną i przez to zwiększają wrażliwość
na czynniki stresujące.

o

Freudowska koncepcja neurotycznego charakteru jest
zdefiniowana jako zaburzenia osobowości, którego cechy
pacjent odczuwa raczej jako egosyntoniczne niż patologiczne.

Depresja, lęk i agresja



Depresja serotoninowo – kortyzolowo – lękowa -
hipoteza

Trzy podstawowe cechy – biologiczne, psychopatologiczne i
psychologiczne oddziaływują ze sobą w następujący sposób:

o

w określonej podgrupie depresji układ 5-HT, a zwłaszcza układ 5_HT

1A

,

funkcjonuje w sposób marginalny

o

w sytuacji homeostazy daje on sobie radę

o

w sytuacji stresu zawodzi

o

kontrola lęku i agresji ulega zaburzeniu



Należy zauważyć, że zwiększony poziom lęku i agresji są
podstawowymi składnikami zespołu działania stresu i aktywowana jest
oś P-P-N oraz zwiększa się uwalnianie kortyzolu. Zahamowanie układu
5-HT

1A

przez wydzielany kortyzol, jest szybsze i silniejsze niż zwykle. W

efekcie występuje utrata kontroli nad lękiem i agresją, które nasilają
się.
Podwyższony poziom lęku i agresji wpływa z kolei na kontrolę i
regulację nastroju, powodując wystąpienie depresji.
Tacy pacjenci są bardziej podatni i wrażliwi na działanie stresorów.

Depresja, lęk i agresja



Podatność i wrażliwość na działanie stresorów u pacjentów z d.-
s.-k.-l.
wynika z:

- przyczyn biologicznych (minimalne funkcjonowanie układu 5-
HT

1A

)

- przyczyn psychologicznych (struktura osobowości z cechami
charakteru
neurotycznego)



Taka podwójna wrażliwość na działanie stresora jest punktem
wyjściowym procesu, który prowadzi w dalszej kolejności do
psychopatologii poprzez doświadczenia o charakterze urazu
psychicznego z zaburzoną interakcją pomiędzy 5-HT, a
kortyzolem jako biologicznym predyktorem.

Depresja, lęk i agresja



D.-s.-k.-l. - wywołana działaniem stresora, zapoczątkowywaną
przez kortyzol, zależną od 5-HT, indukowaną przez lęk lub
agresję.



Leczeniem z wyboru w tym typie depresji byłoby stosowanie
selektywnych postsynaptycznych agonistów receptora 5-HT

1A

lub antagonistów kortyzolu lub hormonu uwalniającego ACTH –
corticotropin relesing hormon.



Z kolei profilaktyka wymagałaby terapii podtrzymującej
selektywnymi postsynaptycznymi agonistami 5-HT

1A

przy

równoczesnej psychoterapii, ukierunkowanej na zwiększenie
odporności psychicznej i obniżenie wrażliwości na działanie
stresorów.



Leki o działaniu agonistycznym w stosunku do receptora 5-HT

1A

i

antago-nistycznym w stosunku do kortyzolu/corticotropin
relesing hormon są obecne w początkowej fazie badań.

Depresja, lęk i agresja



Stworzenie procesu diagnostycznego w psychiatrii bardziej funkcjonalnym
oraz wyjaśnienie struktury zależności rozpoznania psychiatrycznego, to
nieodległa przyszłość.



Wzajemne oddziaływanie lęku i zaburzeń nastroju oraz objawów lękowych i
depresyjnych powoduje poważne problemy nie tylko w diagnostyce
psychiatrycznej lecz również w przypadku prowadzenia badań naukowych
w psychiatrii.



Podchodząc do badań depresji lub dowolnego spośród zaburzeń lękowych,
zawsze powstaje pytanie, czy stwierdzane skutki są wynikiem depresji lub
zaburzeń lękowych, czy też jednego ze współwystępujących zaburzeń I lub
II osi.



Zasada hierarchicznego wykluczania nie przyniosła także rozwiązania.



Dwa proponowane rozwiązania łączone także nie spełniają oczekiwań i
jedynie wydają się dawać pewne wyjście, jakie tworzą mieszane stany lęku
i depresji.



Koncepcja na razie hipotetyczna d.-s.-k.-l. też nie daje całościowego
rozwiązania problemu, jednak dla szczególnego podtypu depresji łączy ona
lęk, agresję i zaburzenia nastroju w jedną całość czasową i przyczynowo –
skutkową.

Depresja, lęk i agresja

Podsumowanie



Lęk i agresja, będące prawdopodobnie zjawiskiem o charakterze
pierwotnym, stanowią podstawę prowadzonych badań nad rolą 5-HT.



Również badania dotyczące 5-HT dostarczają danych na poparcie
hipotezy pierwotnego charakteru tych zjawisk.



Z kolei model choroby psychicznej jako reakcji na bodźce zewnętrzne,
opiera się na dwóch założeniach, że:



choroby psychiczne nie mają charakteru oddzielnych jednostek chorobowych



sposób w jaki się one objawiają różni się znacząco osobniczo, a także w czasie różny może
być ich przebieg u tej samej osoby i dlatego ich przebieg oraz rokowanie są trudne do
przewidzenia.



Taką zmienność można wyjaśnić następująco:



o.u.n. poddany zostaje działaniu czynnika uszkadzającego (biologicznego lub
psychologicznego) powodując zaburzenie funkcjonowania pewnych układów neuronalnych.



to które układy neuronalne ulegają zaburzaniu, jest określone przez charakter działającego
bodźca, a także przez wrażliwość i odporność samego aparatu neuronalnego.

Depresja, lęk i agresja



dlatego ostateczny efekt działania bodźca jest zróżnicowany indywidualnie i tym samym
jest przewidywalny jedynie w bardzo ograniczonym zakresie.



odnosi się to również do zjawisk psychopatologicznych towarzyszących dysregulacji
neuronalnej.



Ponieważ stany zaburzeń psychicznych nie mogą być sklasyfikowane
jako oddzielne jednostki chorobowe, które ostro odróżniają się jedne od
drugich i nie można zatem posunąć się dalej niż do rozgraniczenia
pewnych oddzielnych grup chorób psychicznych, które rzeczywiście
wykazują pewien stopień podobieństwa, ale mogą różnić się między
sobą istotnie z punktu widzenia patofizjologii.



Takie grupy jak: grupa zaburzeń afektywnych, grupa psychoz, grupa
różnych procesów otępiennych – są przykładami tego rodzaju
klasyfikacji diagnostycznej.



Schorzenia, jakie one obejmują można porównać do obłoków. Bez
problemu rozpoznaje się, że są to obłoki, jednakże ich kształty są w
każdym momencie inne, inny jest także kształt każdego obłoku.

Depresja, lęk i agresja