Dr hab. Aleksandra Tokarz, prof. AWF

Wykład V z Psychologii ogólnej

r.a.2010/2011

Motywacja i emocje – ważniejsze prawidłowości

i próby ich wyjaśnienia.

Wydział Turystyki i Rekreacji

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

Im. B. Czecha w Krakowie

Cechy motywacji Ph. Zimbardo, 1980

• Energia działania, wzbudzenie:

AKTYWACJA

• Ukierunkowanie wysiłków ku

wybranemu celowi: NASTAWIENIE NA
CEL

• Selektywna uwaga skierowana na

odpowiednie bodźce: SELEKTYWNA
UWAGA

Cechy motywacji Ph. Zimbardo, 1980

• Zmniejszona wrażliwość na bodźce

nieodpowiednie: SELEKTYWNA

UWAGA

• Organizacja reakcji w zintegrowany

wzorzec lub sekwencję:

ZACHOWANIE ZORGANIZOWANE

Wytrwała aktywność dopóki warunki

wstępne nie ulegną zmianie:

ZACHOWANIE REGULOWANE PRZEZ

CEL

Podstawowe mechanizmy

motywacyjne

CZŁOWIEK – MASZYNA:
Motywacje homeostatyczne

CZŁOWIEK – BÓG
Motywacje heterostatyczne

Organizuje czynności

instynktowe.
Organizuje czynności
ukierunkowane na cel

Organizuje czynności rozwojowe

(eksploracja, zabawa)
Te czynności, które posiadają
kierunek, nie posiadają celu.

Działanie trwa, dopóki standard
biologiczny, psychiczny lub
zadanie nie zostanie osiągnięte

Działanie trwa zależnie od
zaangażowania w zadanie,
efektów, zmęczenia

Osiągnięcie standardów lub celu
kończy działanie

Działanie jest wykonywane, z
coraz większa intensywnością

Podstawowe mechanizmy

motywacyjne

CZŁOWIEK – MASZYNA:
Motywacje homeostatyczne

CZŁOWIEK – BÓG
Motywacje heterostatyczne

Nagrodą jest zaspokojenie
potrzeby lub osiągnięcie
celu

Nagroda jest działanie samo
w sobie

MECHANIZM
Redukcja popędu

MECHANIZM
Samowzbudzenie się

FUNKCJA
Utrzymanie istniejącej

struktury systemu

FUNKCJA
Wytwarzania nowych

stanów rzeczywistości

Czym jest emocja? Carroll Izard, 1974

• Emocja jest procesem złożonym,

mającym aspekt neurofizjologiczny,
neuromięśniowy i doświadczeniowy
(fenomenologiczny).

Na poziomie neurofizjologicznym –

emocja jest definiowana w
terminach aktywności określonych
części i dróg układu nerwowego

Czym jest emocja? Carroll Izard, 1974

Na poziomie neuromięśniowym
emocja to pierwotna aktywność

mięśni twarzy czyli mimika (wzorce
aktywności twarzowej), wtórnie zaś
jest to reakcja cielesna, posturalno –
gesturalna, wisceralna (dotycząca
narządów wewnętrznych) i niekiedy
miejscowa;

Czym jest emocja? Carroll Izard, 1974

Na poziomie doświadczenia

- emocja jest doświadczeniem

motywującym lub/i doświadczeniem,
które ma natychmiastowe skutki i
ważność dla danej osoby”

Inne ważne określenia związane z emocjami

• Dyspozycje emocjonalne (n. p. lękliwość),

czyli zwiększona wrażliwość na bodźce

emocjonalne określonego typu

• Nastrój – odczucie pozytywne lub negatywne,

pozbawione wyraźnie określonego obiektu

• Sentymenty czyli postawy emocjonalne:

odczucie emocjonalne, zachowanie, procesy

poznawcze (wiedza) związane z jakimś

obiektem

• Stymulatory emocji: typowe bodźce

wywołujące dana emocję (n. p. bliskie

spełnienie zamiarów wywołuje radość)

PRAWA EMOCJI WEDŁUG NICO FRIJDY

• PRAWO ZNACZENIA SYTUACYJNEGO

• Emocje powstają jako odpowiedzi na znaczenia

danych sytuacji; różne emocje powstają w

odpowiedzi na różne struktury znaczeniowe. Np.

Zagrożenie wywołuje lęk, nowość – reakcję

ciekawości

• PRAWO ZAANGAŻOWANIA

• Emocje powstają w odpowiedzi na zdarzenia,

które są ważne z uwagi na: cele, motywy,

rzeczy i sprawy ważne dla danej osoby.

PRAWA EMOCJI WEDŁUG NICO FRIJDY

• PRAWO BEZPOŚREDNIO SPOSTRZEGANEJ

RZECZYWISTOŚCI

• Emocje są wywoływane przez zdarzenia uważane za

rzeczywiste, a ich intensywność odpowiada temu, do

jakiego stopnia są za takie uważane.

• PRAWO ZMIANY I ODCZUWANIA

PORÓWNAWCZEGO

• Emocje powstają zarówno wskutek oceniania czegoś jako

korzystnego bądź niekorzystnego, jak i wskutek

aktualnych lub oczekiwanych zmian w korzystnych lub

niekorzystnych warunkach.

PRAWA EMOCJI WEDŁUG NICO FRIJDY

• PRAWO HEDONISTYCZNEJ ASYMETRII

• Przyjemność jest zawsze zależna od zmiany i

zanika wraz z ciągłością zaspokojenia. Przykrość

może utrzymywać się stale, w stale trwających,

złych warunkach.

• PRAWO ZACHOWANIA EMOCJONALNEGO

MOMENTU

• Zdarzenia emocjonalne zachowują swoją siłę

wywoływania emocji na czas nieokreślony,

chyba, że spotykają się z oddziaływaniami,

które mogą spowodować wygaszenie urazu lub

przyzwyczajenie się do przykrości.

PRAWA EMOCJI WEDŁUG NICO FRIJDY

• PRAWO ZAMKNIĘCIA SIĘ W SOBIE
• Emocje wykazują skłonność do zamykania się

przed sądami o względności bodźca, który je

spowodował i przed wymaganiami celów innych

niż ich własny.

• PRAWO ZWAŻANIA NA KONSEKWENCJE
• Każdy emocjonalny impuls powoduje impuls

wtórny, który zmierza do zmodyfikowania

pierwotnego impulsu, czyli podjęcia czynności

samokontroli

PRAWA EMOCJI WEDŁUG NICO FRIJDY

• PRAWO MINIMALNEGO

OBCIĄŻENIA I MAKSYMALNEGO
ZYSKU

• Ilekroć można ocenić sytuację na

więcej niż jeden sposobów, pojawia
się skłonność do takiej interpretacji,
która minimalizuje negatywne
obciążenie emocjonalne.