A N N A P O ŁO C H A J ŁO

A L E K S A N D R A O L E J A R C Z Y K

A G ATA WA C H O W I A K

INSULINA & GLUKAGON –

HORMONY ANTAGONISTYCZNE

Insulina



Hormon białkowy

utrzymujący
odpowiedni poziom
cukru we krwi



Produkowana przez

komórki B wysp
Langerhansa
trzustki

Insulina - budowa



Cząsteczka insuliny składa się z

2 łańcuchów polipeptydowych A i
B połączonych ze sobą
dwoma mostkami disiarczkowymi



Łańcuch A zawiera 21, a

łańcuch B - 30 aminokwasów.

Insulina - wydzielanie



Ludzka trzustka wydziela 40-50 jednostek insuliny

dziennie – stanowi to ok. 15% hormonu

magazynowanego w tym gruczole.



Sekrecja jest procesem energochłonnym.



Najważniejszym rgulatorem wydzielania insuliny jest

wzrost stężenia glukozy w osoczu.

Glukoza przenika do komórek B w których jest

metabolizowana. Prowadzi to do wzrostu syntezy

ATP i do zamknięcia ATP-zależnych kanałów

potasowych, depolaryzacji błony komórki B i

otwarcia kanałów wapniowych. Napływające do

komórki jony wapnia powodują sekrecję insuliny.

 

Insulina - regulacja



Wydzielanie insuliny zwiększają

niektóre aminokwasy (arginina i
leucyna). W podobny spsób działają
hormony przewodu pokarmowego
(cholecystokinina, sekretyna,
glukagon).



Wydzielanie insuliny hamuje

somatostatyna. Czynnikami
hamującymi są również stres, wysoka
temperatura, wysiłek.

Insulina - rola



Dzięki zwiększeniu wytwarzania insuliny i jej wpływowi

na komórki efektorowe (miocyty, adipocyty, hepatocyty)

zwiększa się transport glukozy do wnętrza komórek, co

obniża poziom glukozy we krwi.



Insulina wpływa na transport przezbłonowy,

utylizację glukozy oraz hamuje glukoneogenezę.



Ponadto insulina zmniejsza stężenie wolnych

kwasów tłuszczowych we krwi oraz wykazuje wpływ

anaboliczny na przemianę białek pobudzając ich syntezę

i hamując degradację.



Pobudza syntezę glikogenu w wątrobie i mięśniach.

Cukrzyca

Defekt produkcji lub działania insuliny
prowadzi do cukrzycy:



Cukrzyca typu I – niedobór wydzielania

insuliny



Cukrzyca typu II – zmniejszona wrażliwość

tkanek na insulinę (insulinooporność),
dochodzi do uszkodzenia komórek B wysp
trzustkowych i zaprzestania wydzielania
insuliny

Glukagon



Polipeptydowy hormon wytwarzany przez
komórki α wysp trzustkowych, złożony z 29
aminokwasów.



Głównym miejscem rozpadu glukagonu jest
wątroba do której dociera żyłą wrotną.



Hormon ten ma znaczenie w gospodarce
węglowodanowej, stymulując wzrost
stężenia glukozy we krwi, co jest
działaniem antagonistycznym w stosunku
do insuliny
( glukoza hamuje wydzielanie glukagonu).

Glukagon - rola



przemiana węglowodanów: zwiększa glikemię
poprzez uwalnianie glukozy z glikogenu wątrobowego



przemiana tłuszczów: zwiększa uwalniania kwasów
tłuszczowych



przemiana białek: nasilanie glukoneogenezy



zwiększenie wydzielania hormonów: insuliny,
somatostatyny, kalcytoniny, katecholamin, hormonu
wzrostu



inne: przewód pokarmowy – działanie osłabiające
perystaltykę żołądka, dwunastnicy, jelita cienkiego i
grubego, nerki – działanie moczopędne

Glukagon - regulacja



Wydzielanie glukagonu jest zwiększane

przez hipoglikemię, hormony układu
pokarmowego takie jak cholecystokinina,
gastryna



Najsilniejszym czynnikiem hamującym

sekrecję glukagonu jest hiperglikemia.
Czynnikami hamującymi są również zbyt
wysokie stężenie wolnych kwasów
tłuszczowych i ciał ketonowych we krwi,
sekretyna, somatostatyna i insulina.

Antagonizm insuliny i glukagonu



Działanie insuliny i glukagonu na

gospodarkę energetyczną jest
przeciwstawne.



Insulina działa anabolicznie, gromadzi,

magazynuje substraty i zasoby
energetyczne.



Działanie glukagonu jest działaniem

katabolicznym i polega na mobilizacji
rezerw energetycznych.