Pieniądz
elektroniczny

PATRYCJA KORUS
MONIKA KWIECIEŃ
KATARZYNA WIECZOREK
GR 109 FIR SIIST

Definicja pieniądza

elektronicznego

Pieniądz elektroniczny to elektroniczny zasób

wartości pieniężnej występujący w urządzeniu

technicznym, który może być szeroko wykorzystany

do dokonywania płatności na rzecz podmiotów

innych niż emitent, bez konieczności angażowania

rachunków bankowych, funkcjonujący jako opłacony

z góry instrument na okaziciela. Pieniądz

elektroniczny był definiowany przez różne

instytucje, w tym Europejski Bank Centralny, Bank

Rozrachunków Międzynarodowych w Bazylei,

Parlament Europejski i Rada Europy. Powyższa

definicja jest najogólniejsza, a zaproponowana

została przez Europejski Bank Centralny.

Definicja pieniądza

elektronicznego

Pozostałe określenia pieniądza elektronicznego zwracają

większą uwagę na jego poszczególne cechy lub starają się

odróżnić pieniądz elektroniczny od pieniądza gotówkowego i

bezgotówkowego. Co więcej, poprawna definicja pieniądza

elektronicznego nigdy nie mogła być i prawdopodobnie nigdy

nie będzie bardziej szczegółowa. Przykładowo, przedstawiona

wyżej propozycja Europejskiego Banku Centralnego nie

precyzuje określenia „urządzenie techniczne”. To

sformułowanie jest bardzo ogólne ze względu na szybkie

wprowadzanie nowych rozwiązań technicznych (np. nośników

informacji). Gdyby definicja szczegółowo wymieniała

akceptowalne urządzenia techniczne, szybko ulegałaby

dezaktualizacji. Istnieją również definicje wywodzące się z

normatywnych aktów prawnych, np. ustawy Prawo Bankowe.

Definicja pieniądza

elektronicznego według Prawa

Bankowego

Zgodnie z art.4 ust.1 pkt 5 Prawo Bankowe pieniądz elektroniczny

jest to wartość pieniężna stanowiąca elektroniczny odpowiednik

znaków pieniężnych, która spełnia łącznie następujące warunki:



jest przechowywany na elektronicznych nośnikach informacji



jest wydawana do dyspozycji na podstawie umowy w zamian za
środki pieniężne o nominalnej wartości nie mniejszej niż ta
wartość



jest przyjmowana jako środek płatniczy przez przedsiębiorców
innych niż wydający ją do dyspozycji



na żądanie jest wymieniana przez wydawcę na środki pieniężne



jest wyrażona w jednostkach pieniężnych

Definicja pieniądza

elektronicznego według ustawy

o usługach płatniczych

Definicja pieniądza elektronicznego zawarta jest

obecnie w ustawie z 19.8.2011r. o usługach płatniczych

(Dz. U. Nr 199, poz. 1175 ze zm.). Zgodnie z definicją

zawartą w jej art. 2 pkt 21a pieniądz elektroniczny

stanowi wartość pieniężną przechowywaną

elektronicznie, w tym magnetycznie, wydawaną, z

obowiązkiem jej wykupu, w celu dokonywania transakcji

płatniczych, akceptowaną przez podmioty inne niż

wyłącznie wydawca pieniądza elektronicznego.

Definicja pieniądza

elektronicznego według prawa

Unii Europejskiej

Według dyrektywy 2000/46/EC pieniądz

elektroniczny jest surogatem monet i

banknotów, wartością pieniężną,

reprezentowany przez roszczenie wobec

emitenta, przechowywany na urządzeniu

elektronicznym (takim jak karta

mikroprocesorowa lub pamięć komputerowa)

oraz przeznaczony głównie do dokonywania

płatności elektronicznych o ograniczonej

wartości.

Instrument pieniądza

elektronicznego

Instrumentem pieniądza elektronicznego jest urządzenie

elektroniczne, na którym jest przechowywany pieniądz elektroniczny,

w szczególności karta elektroniczna zasilana do określonej wartości.

Instrument pieniądza elektronicznego jest jednym z elektronicznych

instrumentów płatniczych, do których zalicza się każdy instrument

płatniczy, w tym z dostępem do środków pieniężnych na odległość,

umożliwiający posiadaczowi dokonywanie przy użyciu

informatycznych nośników danych lub elektroniczną identyfikację

posiadacza niezbędną do dokonania operacji. Instrument pieniądza

elektronicznego sam jest urządzeniem, nośnikiem informacji i nie jest

udostępniany poprzez urządzenia, lecz w drodze umowy o jego

wydanie. Ustawa nie określa katalogu takich instrumentów, a jedynie

przykładowo wymienia wśród nich kartę płatniczą oraz instrument

pieniądza elektronicznego. Przy użyciu elektronicznych instrumentów

płatniczych mogą być wykonywane operacje polegające na wypłacie

gotówki, wydaniu polecenia przelewu lub polecenia zapłaty.

Instytucja pieniądza

elektronicznego w prawie Unii

Europejskiej

Według art. 1 ust. 3 pkt a) dyrektywy 2000/46/EC

instytucja pieniądza elektronicznego oznacza

przedsiębiorstwo lub inną osobę prawną, inną niż

instytucja kredytowa zdefiniowana w art. 1 pkt 1

dyrektywy 2000/12/EC, która emituje środki płatnicze w

formie pieniądza elektronicznego. Wynika z tego, że

podmiot, którego działalność podlega na przyjmowaniu

od ludności wkładów pieniężnych i innych środków

podlegających zwrotowi oraz udzielanie kredytów na

własny rachunek. Należy jednak zaznaczyć, że ze

względu na potrzebę częściowego objęcia instytucji

pieniądza elektronicznego niektórymi przepisami

dyrektywy 2000/12/EC, na gruncie tej dyrektywy

instytucję pieniądza elektronicznego uznaje się za

instytucję kredytową.

Instytucja pieniądza

elektronicznego w polskim

prawie- Prawo Bankowe

Poprzez instytucje pieniądza elektronicznego w ustawie

prawo bankowe rozumie się inną niż bank osobę prawną

działającą w formie spółki akcyjnej, utworzoną i

działającą na podstawie zezwolenia właściwych władz

lub przepisów prawa, której przedmiotem działania jest
prowadzenie we własnym imieniu i na własny rachunek

działalność polegającej na wydawaniu do dyspozycji

pieniądza elektronicznego oraz rozliczenie transakcji

dokonywanych przy jego użyciu.

Instytucja pieniądza

elektronicznego w polskim

prawie- Prawo Bankowe

Wyróżnia się krajową instytucję pieniądz elektronicznego tj.

mającą siedzibę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, oraz

zagraniczną instytucję tj. mającą siedzibę za granicą, a także

oddział zagranicznej instytucji pieniądza elektronicznego,

tzn. jednostkę organizacyjną zagranicznej instytucji

pieniądza elektronicznego, wykonującą w jej imieniu i na jej

rzecz wszystkie lub niektóre rodzaje działalności wynikające

z zezwolenia udzielonego tej instytucji, przy czym wszystkie

jednostki organizacyjne danej zagranicznej instytucji

pieniądza elektronicznego odpowiadające tym cechom,

utworzone na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, uważa się

za jeden oddział.

Instytucja pieniądza

elektronicznego w polskim prawie-

ustawa o usługach płatniczych

Zgodnie z ustawą dnia 19 sierpnia 2011r o usługach płatniczych

Wydawanie pieniądza elektronicznego oraz świadczenie usług

płatniczych w charakterze krajowej instytucji pieniądza

elektronicznego wymaga uzyskania zezwolenia KNF. Działalność w

zakresie wydawania pieniądza elektronicznego, podobnie jak

świadczenie usług płatniczych, podlega nadzorowi sprawowanemu

przez KNF. Przepisy ustawy stosuje się do wydawania pieniądza

elektronicznego w każdej walucie. Warunkiem udzielenia

zezwolenia dla instytucji pieniądza elektronicznego, jest spełnienie

określonych w ustawie wymogów w tym posiadanie przez podmiot

rozwiązań organizacyjnych mających służyć ochronie środków

pieniężnych otrzymanych w zamian za wydany pieniądz

elektroniczny.

Instytucja pieniądza

elektronicznego w polskim prawie-

ustawa o usługach płatniczych

KNF prowadzi rejestr instytucji pieniądza

elektronicznego. Prowadzenie na terytorium Polski działalności w

zakresie wydawania pieniądza elektronicznego przez oddział

zagranicznej instytucji pieniądza elektronicznego także wymaga

uzyskania zezwolenia KNF. Komisja ta ma również możliwość żądania

zwiększenia funduszy własnych przez instytucję pieniądza

elektronicznego. Żądanie to może jednak dotyczyć zwiększenia

funduszy własnych do wysokości nie większej niż 120% kwoty, która

byłaby wynikiem zastosowania określonej w ustawie metody obliczania

funduszy własnych. Wymaganiem KNF może być równeż kapitał

założycielski w wysokości co najmniej równowartości w walucie

polskiej kwoty 350 000 euro ustalonej przy zastosowaniu kursu

średniego ogłaszanego przez NBP obowiązującego w dniu wydania

zezwolenia.

Usługi dodatkowe instytucji

pieniądza elektronicznego:

Instytucja pieniądza elektronicznego oprócz działalności w zakresie

wydawania pieniądza elektronicznego i świadczenia usług płatniczych

może świadczyć usługi dodatkowe ściśle powiązane z wydawaniem

pieniądza elektronicznego i świadczeniem usług płatniczych, takie jak:



usługi wymiany walut,



usługi bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych
przekazanych w celu



wykonania transakcji płatniczej,



usługi przechowywania i przetwarzania danych;



prowadzić systemy płatności;



prowadzić inną działalność gospodarczą.

Zgodnie z ustawą z dnia 19 sierpnia

2011r. wydawcą pieniądza

elektronicznego może być:



bank krajowy w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo bankowe;



oddział banku zagranicznego w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 20 ustawy –
Prawo bankowe;



instytucja kredytowa w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 17 ustawy – Prawo
bankowe i odpowiednio oddział instytucji kredytowej w rozumieniu art.
4 ust. 1 pkt 18 ustawy – Prawo bankowe;



instytucja pieniądza elektronicznego;



instytucja płatnicza;



Europejski Bank Centralny, Narodowy Bank Polski, zwany dalej „NBP”,
oraz bank centralny innego państwa członkowskiego – gdy nie działają
w charakterze władz monetarnych lub organów administracji
publicznej;

Zgodnie z ustawą z dnia 19 sierpnia

2011r. wydawcą pieniądza

elektronicznego może być:



organ administracji publicznej;



oddział zagranicznej instytucji pieniądza elektronicznego;



oddział podmiotu świadczącego w innym niż
Rzeczpospolita Polska państwie  członkowskim, zgodnie z
prawem tego państwa, pocztowe usługi płatnicze,
uprawnionego zgodnie z prawem tego państwa do
wydawania pieniądza elektronicznego oraz Poczta Polska
Spółka Akcyjna w zakresie, w jakim odrębne przepisy
uprawniającą do wydawania pieniądza elektronicznego;



kasa oszczędnościowo-kredytowa w zakresie, w jakim
odrębne przepisy uprawniają ją do wydawania pieniądza
elektronicznego (chodzi tu o ustawę o skok 2009, która
zostanie odpowiednio znowelizowana).

Pieniądzem elektronicznym są:



Karty kredytowe i debetowe



Karty debetowe powiązane z rachunkiem
bankowym



Imienne debetowe karty prepaid



Rachunki Paypal



Czeki elektroniczne

Pieniądzem elektronicznym nie

są:

W szczególności w świetle prawa pieniądzem

elektronicznym nie są kryptowaluta gdyż nie są one

surogatem monet i banknotów emitowanych przez

państwo. Kryptowaluta nie jest przez większość krajów

(w tym Polskę) uznawana za jednostkę walutową, czy

pieniądz elektroniczny, dzięki czemu tworzenie

jednostek w ramach wbudowanego w system algorytmu

(tzw. Wykopywanie) jest legalne. Zwykle z tych samych

powodów nie korzysta jednak z ulg podatkowych

przewidzianych dla handlu walutą, np. może dotyczyć

jej VAT. Najpopularniejszą kryptowalutą jest bitcoin.

Zalety pieniądza

elektronicznego:



niskie koszty – transfer może być bezpłatny



możliwość transferu przez Internet



możliwość dokonywania zarówno bardzo małych jak i
znacznych płatności



możliwość dokonywania dalszych płatności przez odbiorcę



szeroki krąg użytkowników



możliwość dokonywania płatności w każdym miejscu na
świecie



brak utożsamienia z jedną walutą



anonimowość

Wady pieniądza

elektronicznego:



brak jakiegokolwiek zabezpieczenia w przypadku
dostarczenia nieodpowiedniego towaru lub
niedostarczenia go wcale



możliwość przejęcia danych podczas dokonywania
transmisji

Bibliografia:



Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo Bankowe



Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011r. o usługach
płatniczych



Dyrektywa 2000/46/EC Parlamentu Europejskiego i
Rady Unii Europejskiej z 18 września 2000 r.



Dyrektywa 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego I
Rady z dnia 20 marca 2000 r. 



Ofiarski Z., Prawo Bankowe, LEX Grupa Wolters
Kluwer, Warszawa 2011