TERAPIA NADCZYNNOŚCI KORY

NADNERCZY

(hyperkortyzolemia, hyperadrenokortycyzm)



Przysadkowo-zależny hiperadrenokortycyzm



powstaje na skutek nowotworzenia w przysadce
(gruczolaki przysadki)  nadmierne wytwarzanie
ACTH  zwiększone wytwarzanie kortyzolu przez
nadnercza 

choroba Cushinga

.



Nadnerczowo-zależny hiperadrenokortycyzm

 na

skutek nowotworu nadnerczy (gruczolak lub
gruczolakorak) dochodzi do nadmiernego wydzielania
kortyzolu przez komórki nowotworowe 

zespół

Cushinga



Jatrogenna nadczynność kory nadnerczy



długotrwałe podawanie glikokortykosterydów w
trakcie leczenia różnych jednostek chorobowych.

TYPY NADCZYNNOŚCI KORY

NADNERCZY

PSY:



2-16 rokiem życia (6-9 lat)



Pudle, jamniki, boksery, owczarki niemieckie,
niektóre teriery



Guzy nadneczy występują częściej u samic niż u
samców.

KOTY:



5-16 rokiem życia (10 roku)



Nie stwierdzono predyspozycji rasowej



Częściej chorują samice niż samce.

KONIE:



Powyżej 5 roku życia

WYSTĘPOWANIE

Choroba rozwija się powoli, objawy mogą nasilać się okresowo
Objawy:



Poliuria i polidypsja

(80-85%)



Polifagia

(60-90%)



Powiększenie obrysu brzucha

 obwisły brzuch: osłabienie

mięśni, otłuszczenie, powiększenie wątroby (70-90%)



Zmiany skórne z wyłysieniami:

symetryczne i obustronne

(60%)



Nadmierna pigmentacja skóry, wapnienie skóry, wtórne stany
zapalne skóry



Senność, apatia, osłabienie



Nasilone zianie,



Zmiany behawioralne:

otępienie, drgawki, zaburzenia

orientacji, niezborność ruchu, niedowłady, ślepota



guz

przysadki !!!!

OBJAWY KLINICZNE:



Zakrzepica z zatorami płuc



niewydolność oddechowa



śmierć



Cukrzyca



Nadciśnienie



Zastoinowa niewydolność serca



Choroby nerek:

nefropatia

kłębuszkowa, odmiedniczkowe
zapalenie nerek



Zapalenie trzustki



Kamica pęcherza moczowego

POWIKŁANIA wynikające z utrzymywania

się wysokich stężeń glikokortykosterydów



Hyperadrenokortycyzm spowodowany guzem
nadnerczy 

chirurgiczne usunięcie guza jest

terapią z wyboru !!!!!



Hyperadrenokortycyzm przysadkowo- zależny 

farmakoterapia polegająca na obniżeniu
wytwarzania glikokortykosterydów przez
nadnecza.



Jatrogenny zespół Cushinga



stopniowe

wyłączanie egzogennie podawanych
glikokortykosterydów.

TERAPIA

1. Leki bezpośrenio hamujące uwalnianie

glikokortykosterydów



Trilostan



Ketokonazol



Mitotan

2. Leki pośrednio działające hamująco na

uwalnianie glikokortykosterydów poprzez
zwiększenie stężenia dopaminy w OUN, która
hamuje uwalnianie ACTH.



Selegilina



Bromokryptyna



Pergolid (mesylan)



Cyproheptadyna

FARMAKOTERAPIA



Docelowy gatunek: pies, można stosować u kota i konia



Mechanizm: selektywne i odwracalne hamowanie
aktywności izomerazy 3-β-hydroksysteroidowej 

blokada

wytwarzania kortyzolu, kortykosteronu i aldosteronu.



Nie wpływa na OUN i układ sercowo-naczyniowy



Wskazania: terapia zespołu i choroby Cushinga



Podawany jeden raz dziennie doustnie z karmą w dawce
3-6 mg/kg, u koni 1xdziennie 0,4-1 mg/kg



Nie stosować u zwierząt z niewydolnością wątroby i
nerek



Nie stosować u samic ciężarnych i karmiących i samic i
samców przeznaczonych do rozrodu.

TRILOSTAN (prep. Vetoryl caps.

10, 30, 60 i 120 mg)

Działania niepożądane:



Jatrogenny hipoadrenokortycyzm:

osłabienie,

letarg, anoreksja, wymioty, biegunka



Ostry kryzys Adisona:

zapaść



Martwica nadnerczy



Ujawnienie podklinicznej niewydolności nerek



Zapalenie stawów 

spowodowane obniżeniem

stężenia endogennych glikokortykosterydów.

TRILOSTAN (prep. Vetoryl caps. 10

mg)



Cytostatyk wybiórczo hamujący czynność kory
nadnerczy



Blokuje syntezę kortyzolu przez hamowanie
dehydrogenazy G-6-P.



Hamuje również syntezę trifosfopirydyny i jej
metabolizm w nadnerczach.



Uszkadza mitochondria komórek kory nadnerczy 

powoduje ich nekrozę.



Stosowany w nieoperacyjnym raku kory nadnerczy i
hyperadrenokortycyzmie przysadkowym



Podawany doustnie, u psów niska biodostepność (40%)



Należy go podawać z pokarmem (lepsze wchłanianie)



Kumuluje się w tkance tłuszczowej.



Nie stosować u psów o masie ciała mniejszej niż 5 kg

MITOTAN (prep. Lysodren tabl.)



Nie stosować w okresie ciąży



Nie stosować u psów z niewydolnością nerek
lub wątroby



Nie stosować u psów chorych na cukrzycę.

Działania niepożądane:



Ataksja



Letarg



Anoreksja



Wymioty



Biegunka



Osłabienie napięcia mięśni

MITOTAN (prep. Lysodren tabl.)



Lek o działaniu przeciwgrzybiczym



W dawkach wyższych hamuje syntezę związków
steroidowych: glikokortykosterydów i progesteronu,
testosteronu.



Działanie to jest związane z hamowaniem
aktywności enzymów biorących udział w syntezie
endogennych hormonów steroidowych.



Wywiera też działanie przeciwzapalne i
immunosupresyjne.



Podawany doustnie



Lepiej się wchłania w środowisku kwaśnym



NIE WOLNO PODAWAĆ Z LEKAMI HAMUJĄCYMI
UWALNIANIE SOKU ŻOŁĄDKOWEGO !!!!

KETOKONAZOL

Działania niepożądane:



Anoreksja , szczególnie u kotów



Wymioty



Biegunka



Bóle brzucha



Działanie teratogenne i embriotoksyczne 

nie podawać u ciężarnych samic



Trombocytopenia



Utrata włosa

KETOKONAZOL



Selegilina  inhibitor MAO-B 

lek o działaniu

przeciwdepresyjnym.



Może być stosowana u psów.



Hamując aktywność MAO-B powoduje
zwiększenie stężenia dopaminy w strukturach
OUN.



Następstwem wzrostu dopaminy jest upośledzenie
uwalniania ACTH 

efektem pośrednim jest

zmniejszenie aktywności komórek kory nadnerczy

 zmniejszenie syntezy i uwalniania
glikokortykosterydów, zwłaszcza u pacjentów z
przysadkowo-zależnym hyperadrenokortycyźmie.

SELEGILINA



Agonista receptorów dopaminergicznych D2 i D1 w
OUN.



Stosowana jako lek hamujący laktację



Pobudzenie receptorów dopaminergicznych powoduje
zmniejszenie uwalniania ACTH.



Efektem pośrednim jest zmniejszenie aktywności
komórek kory nadnerczy 

zmniejszenie syntezy i

uwalniania glikokortykosterydów, zwłaszcza u
pacjentów z przysadkowo-zależnym
hyperadrenokortycyźmie.

Skuteczność selegiliny i bromokryptyny w terapii

przysadkowo-zależnego hyperadrenokorycyzmu jest

umiarkowana !!!!!!

BROMOKRYPTYNA

Pergolid:



Lek stosuje się jedynie u koni



Lek należy podawać doustnie przez całe życie
chorego zwierzęcia



Dawkowanie:

1 x dziennie w dawce 1ug/kg czyli

0,5 mg/konia i 0,25 mg/ kuca



Jeżeli zaistnieje konieczność można zwiększyć
wielkość dawki dobowej o 50%  0.5 mg/konia do
0,75mg/konia lub z 0,25 mg/kuca do 0,5 mg/kuca.



Efektywność :

prawidłowe stężenie glukozy we

krwi, prawidłowe stężenie ACTH, wycofanie
lub zminimalizowanie objawów klinicznych

Pergolid

Cyproheptadyna (prep. Peritol tabl. 4 mg i syrop 0,4

mg/ml, Protadine):



Jest lekiem blokującym receptory serotoninowe,
wykazuje działanie cholinolityczne ,
przeciwhistaminowe i uspokajające.



Bardzo dobrze tolerowana przez konie.



Podawana doustnie 1 x dziennie w dawce 0,25 -0,5
mg/kg

(czasami terapię rozpoczyna się przez

podanie leku w dawce 0,13 mg/kg)



Jeżeli istnieje konieczność dawkę dzienną można
zwiększyć o 50% lub podawać lek 2 x dziennie.



Terapię należy prowadzić do ustąpienia objawów
klinicznych.

Cyproheptadyna



Podawanie cyproheptadyny powoduje
wzrost apetytu, znormalizowanie
pokrywy włosowej, prawidłowe stężenie
glukozy we krwi.



Stosowanie wysokich dawek leku może
powodować wystąpienie
uspokojenia !!!!!



Skuteczność stosowania
cyproheptadyny w leczeniu choroby
Cushinga jest wysoka i wynosi 75-80 %.

Cyproheptadyna