Ad Publi. Jest systemem instytucji (organów i jednostek organizacyjnych). Działającym według jednostek organizacyjnych funkcjonalnych (zasad działania) w sferze faktów i zjawisk społecznych.
W systemie ad. publicz. W Polsce po 2000r. Wyróżniamy dwie części składowe;
1.strukturę adm. panstw.
2.strukture adm. samorządowej.
Organy instytucje adm. państw. Wyróżnia fakt iż są one częścią składową organizacji wyposażonej w atrybut suwerenności na określonym terytorium, z tej okoliczności wynika swoista nadrzędność, państwowej administracji publicznej, z możliwością nadzorowania administr. Samorządowej w ramach przewidziane przez prawa.
Organizacja – zorganizowane zgromadzenie ludzi.
Terytorialny wymiar działania adm. rządowej, jest jej cechą dominująca i charakteryzuje się ograniczeniem zakresu i ich właściwości miejscowej do jednostek podziału terytorialnego państwa i społeczności pozostających w granicach tych jednostek terytorialnych.
Cechy adm. rządowej, to:
1.Względna autonomia organu administracji rządowej, na tym samym poziomie, podziału terytorialnego.
2. Uzależnienie adm. samorządowej w danej jednostce terytorialnej od społeczności tej jednostki czyli od substratu osobowego danej wspólnoty samorządowej.
Konstytucja państwa, wyznacza ramy prawne i ustrojowe, funkcjonowania adm. publicznej.
Konstytucja Rzeczpospolitej 2 marca 1997r. Wprowadza kilka istotnych prawnych wyznaczników pozycji ustrojowych organizacji i zasad funkcjonowania adm. publicznej. Należą do nich:
1. Zasada demokratycznego państwa prawnego.
2.zasada legalizmu działania organów władzy publicznej.
3.Zasada podziału i równowagi władz:
a) Ustawodawczej
b) Wykonawczej
c) Sądowniczej
4. Zasada decentralizacji władzy publicznej.
Zasada demokratycznego Państwa prawnego obejmuje wymóg ochrony zaufania obywateli wobec państwa i jego organu.
Treść zasady legalizmu (praworządności) organu władzy publicznej, sprowadza się do art. 7 Kons. - organy władzy publicznej, działają na podstawie i w granicach prawa.
Konstytucja wylicza organy, które działają w ramach oddzielenia funkcji stanowienia prawa od jego stosowania, oraz od funkcji bezstronnego rozstrzygania konfliktów , na tle stosowanego prawa (punkt sądzenia). W zakresie władzy ustawodawczej mamy dwa organy: Sejm, Senat
W zakresie władzy sądowniczej mamy dwa rodzaje grupy organów: Sądy, Trybunały
Władzy wykonawczej wymienione są dwa organy;
1.Prezydent RP – organ jednoosobowy monokratyczny
2.kolegia Rady Ministrów.
R. M. sprawuje adm. publicz. Według całego syst. Adm. publ.
Na czele stoi prezes R. M., sprawuje nadzór nad samorz. Teryt. Art. 171/3 kons. I ma wpływ na funkcjonowanie organów samorządowych w tym admi. Samorządowej.
Zasada decentralizacji administracji publicznej art. 15/1 kons. Sprowadzono ją do skonstruowania i konstytucja zorganizowana systemu organizacyjnego w którym poszczególne terytorialna szczeble organizacji zostaną wyposażone konstytucja lub ustawa w wyraźnie określone kompetencje ustalone lub przekazane z wyższych szczebli podziału terytorialnego samodzielnie realizowane i podległe jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu w granicach ustawowo określonych.
Struktura organizacji publ. Ma charakter dwuszczeblowy: Rządowy, wojewódzki.
Wyodrębniono 3 rodzaje adm. wg szczebla organizacji:
a) Centralny* organizacja administracji rządowej, R. M., Ministerstwa, urzedy centralne
Państwa – obstawia organy władzy państwowej.
b) Regionalny * Administracja rządowa w województwie, wojewoda, urzędy województw, zespolona administracja województw, niezespolone administ., specjalne służby, inspekcje.
Administracja samorządowa województwa – Marszałek, i rząd wojewódzki, urzedy
c)Lokalne * administracja samorządowa powiatu, starosta i zarząd powiatu, urzędy powiatowe, służby i inspekcje podległe staroście, jednostki organizacyjne, samorządu powiatu MPK.
Admi. Samorządowa gminy: wójt, burmistrz, prezydent miasta, urzędy, gminy, jednostka organizacji samorządu gminy.
System dwuszczeblowy tworzy, centrum rządowe, to:
1.Rada Ministrów i struktury biuro obsługujące
2. Rządowe centrum legislacyjne
3.Rządowe studium strategiczne
4. Rządowe studium ministerstwa
5. urzędy centralne
6. Państwowe jednostki organizacyjne – agencje, fundusze (NF2, OSP)
7. Terenowa, rządowa administracja ogólna (wojewoda i jego urzędy)
8. Terenowe organy administracji zespolonej
9. Terenowe organy administracji niezespolonej.
Służba Cywilna to system obsadzania stanowisk publicznych, oraz wykonywania obowiązków funkcjonariusza publicznego, oparty na zasadzie, profesjonalizmu a polityczności bezstronności i legalizmie. W znaczeniu przedmiotowym oznacza to korpus urzędniczy.
Sfera polityczna obejmuje poziom decyzyjny odpowiedzialny za:
1.Formułowanie i ustawianie polityki publicznej
2.Stanowienie norm regulujących funkconowanie w danej dziedzinie życia społecznego
3.Podejmowanie rozstrzygnięć władczych, odnoszących się do spraw obywateli lub osób prawnych , gdzie wymaga tego prawo.
Sfera budżetowa obejmuje, całokształt działań organizacyjnych, służących faktycznemu zrealizowaniu zadań określonych politykach publicznych aktach normatywnych lub niezbednych dla egzekucji decyzje administracyjne.
Działalność administracji rządowych.
a) Działań organizatorskich
b) Działań kontrolowo – nadzorczych
c) działań prognostycznych i planistycznych.
Rządowa administracja terenowa.
Rząd posiada swoje organy terenowe i na szczeblu lokalnym i regionalnym to znaczy terenowe agencje adm. rządowej.
Funkcjonowanie regionalnej administracji rządowej reguluje ustawa o administracji rządowej dz. u. Z 1998r. Nr 91 pozy. 577.
Zgodnie z art. 2 tej ustawy administracja rządowa na terenie województwa sprawują:
1.Wojewoda,
2. Działający pod nadzorem wojewody kierownicy – zespolonych służb i straży wykonujący zadania kompetencje w imieniu :
a) Wojewody
b) Własnych
c) Organizacje administracji niezespolonej
d)organy samorządów terenowych
e) Działający pod zwierzchnictwem starosty kierownicy, powiatowych służb, inspekcji i straży, wykonujący zadania i kompetencje określonych w ustawach.
f) Organy innych samorządów – jeżeli wykonanie zadań samorządowych nastąpi na podstawie ustawy lub porozumienia.
Samorząd Terytorialny
Pierwszy etap reformy gminy 1990r. Wprowadza na szczeblu terytorialnym kraju układ admin. Samorządowej, z atrybutami pełnej samodzielności prawnych, majątek, samodzielnym budżetem i niezależnymi siłami dochodów.
Drugi etap reformy gminy 1998r.
Z dniem 1 stycznia 1999r. Wprowadzono trójstopniowy podział kraju, jednostkami są: Gmina, Powiat, Województwa.
Ustawa o wprowadzeniu dwustopniowego podziału kraju:
a) ustanowiła 16 województw
b) 308 powiatów ziemskich (obecnie 315)
c) 2489 gmin