1. Geneza Ekonomii
2. Prawa Ekonomiczne
3. Metody i narzędzia analizy ekonomicznej
4.Części Ekonomii
5. Istota gospodarowania
6. Problemy nieracjonalnego gospoda
1. Geneza
Pochodzi od zbitki słownej Economos, wywodzi się z języka greckiego i tłumaczy się jako oikos co znaczy dom i nomos, czyli prawo, reguła.
Od starożytności pojawiały się traktaty ekonomiczne. Ekonomia nowożytna to XVII i wiąże się z powstaniem klasycznej ekonomii angielskiej. Adam Smith i Ricardo.
Współczesna ekonomia zajmuje się gospodarowaniem zarówno w skali mikroekonomicznej jak i makroekonomicznej tzw. bada zależności między nakładami i efektami działalności gospodarczej.
2. Prawa ekonomiczne
Prawa ekonomiczne to takie zależności między zjawiskami które mają charakter trwały- powtarzają się.
Rodzaje:
1) Prawo funkcyjne – takie które można określić funkcją matematyczną
2) Prawa współistnienia(łączne) – jeśli występuje zjawisko A występuje zjawisko B
3) Prawa przyczynowo skutkowe – takie gdy zjawisko A jest przyczyną a zjawisko B przyczyną
Ogólna charakterystyka praw ekonomicznych:
Prawa ekonomii mają pewne cechy wspólne z innymi naukami ale mają też swoja specyfikę.
Po pierwsze prawo ekonomii podobnie jak prawa innych nauk są obiektywne to znaczy że człowiek nie może ich zmieniać.
Po drugie prawa ekonomii w odróżnieniu od nauk kategorycznych są statystyczne – stochastyczne.
(Powstaje zjawisko A ale nie musi wystąpić na 100% zjawisko B)
Po 3 prawa ekonomii są historyczne tzw. zmienne. Prawa ekonomii odnoszą się do działania człowieka.
3. Metody i narzędzia analizy ekonomicznej
Metoda w ekonomii i zarządzaniu polega na obserwacji rzeczywistości w tym za pomocą danych liczbowych, po formułowaniu pewnych przypuszczeń i hipotez a następnie weryfikacji.
Bardzo ważne w ekonomii jest rozróżnianie wielkości. Po pierwsze zasobowych i strumieniowych
( zasoby są to pewne wielkości ukazujące stan posiadania, wielkości mierzy się na dany moment. Natomiast wielkości strumieniowe to wielkości które powstają w ciągu jakiegoś czasu np. zysk firmy za kwartał. Strumienie oddziałują na zasoby).
Po drugie wielkości nominalne i realne. Wielkości nominalne są wyrażone w pieniądzach( bieżącej wartości pieniądza) Realne wartości wyrażone są w ilości dóbr i usług. Realne wartości można mierzyć także w pieniądzu ale wtedy trzeba uwzględniać zmianę wartości pieniądza – inflacje. Po 3 wyróżnia się wielkości względne i bezwzględne. Wartości bezwzględne to takie które charakteryzują konkretne wartości(zysk). Wartości względne powinniśmy odnosić do innych wartości(kapitał i sprzedaż).
Analiza modelowa – wyjaśnia się i analizuje na przykładzie teoretycznych modeli które są uproszczeniem rzeczywistości.
4. Części ekonomii
Rozróżnia się tzw. mikro i makro ekonomię. Mikro – bada się zależności w przedsiębiorstwach w odniesieniu do poszczególnych rynków i towarów czy branż. Natomiast makro bada zależności które odnoszą się do gospodarki w skali kraju lub ugrupowań międzynarodowych lub w skali globalnej. Mezo ekonomia – pośrednia ekonomia, struktury sektorowe
Rozróżnia się również ekonomię pozytywna i normatywna.
Pozytywna – to są obiektywnie prawidłowości.
Normatywna – są to oceny rożnego rodzaju, wnioskowanie, wartościowanie, zalecenia różnego rodzaju stosowane w ekonomii. Ma charakter subiektywny zależny od tego kto formuje i jakimi interesami się kieruje.
5. Istota gospodarowania.
Gospodarowanie to jest działanie w warunkach ograniczonych zasobów tzw. kiedy mamy czegoś za mało. W ekonomii jest pojęcie dóbr wolnych to są takie które są pod dostatkiem ale tych dóbr w zasadzie prawie nie ma. Większość są to tak zwane dobra ekonomiczne(rzadkie) którymi musimy gospodarować. Człowiek jako popyt.
Grupy zasobów:
zasoby naturalne – ziemia przestrzeń bogactwa naturalne
kapitał rzeczowy – budynku urządzenia infrastruktura
kapitał finansowy – pieniądze na koncie
praca ludzka(siła robocza)
czas
Wszystkie te zasoby mają tzw. alternatywne zastosowane
Gospodarowanie w większości polega na podejmowaniu decyzji w jaki sposób można wykorzystać dane zasoby i na co je przeznaczyć – alokacja (decyzja alokacji)
Każda tego typu decyzja wiąże się z korzyściami ale także ze stratami które wynikają z utraty tych potencjalnych niewykorzystanych możliwości są to tzw. koszty alternatywne
Problemy racjonalnego gospodarowania
Racjonalne decyzje – określają to 2 zasady prakseologiczne Kotarbińskiego
1 zasada – „wydajności” – tzw. maksymalizacji wg której jeśli mamy dane do dyspozycji określonych zasobów to powinniśmy gospodarować by uzyskać jak największe efekty możliwe w danych warunkach.
2 zasada – „oszczędności” – tzw. minimalizacji którą stosujemy wtedy kiedy nie ma zastosowania ta pierwsza. To znaczy kiedy nie zależy nam na maksymalizacji efektów ale chcemy osiągnąć konkretny cel np. zbudować most.
Żeby racjonalnie gospodarować zasobami, gospodarowanie powinno przejść przez pewne etapy:
Po pierwsze – trzeba dobrze rozpoznać możliwości czym dysponujemy i jakie mamy cele.
Po drugie – Hierarchizacja celów
Po trzecie – wybór sposobu realizacji celu
Po czwarte – realizacja
Po piąte – weryfikacja (uczyć się z doświadczenia)
1 faza – wariantowanie - ustalić możliwie wszystkie dostępne rozwiązania danego problemu
2 faza optymalizacja - analizujemy warianty i wybieramy najlepszy. Musimy określić kryteria wyboru(co oznacza dla nas najlepszy wariant) Jak długo ta decyzja będzie skutkowała.