Wykład nr 8 28.11.2013

Dokończenie ostatniego tematu:
Przedsiębiorstwo może rozwijać się poprzez inwestowanie części swojego zysku w własny majątek produkcyjny- jest to tak zwany rozwój wewnętrzny,
przedsiębiorstwo rozwija się samo inwestując ale może również się rozwijać i zwiększać swój potencjał łącząc się z innymi przedsiębiorstwami( i współpracując) tzw. rozwój zewnętrzny.
Rozróżnia się dwa podstawowe typy łączeń przedsiębiorstw

• kooperacyjne gdzie przedsiębiorstwa łączą się mniej lub bardziej trwale i to w pewnych zakresach- współpracując ze sobą (kooperacja-współpraca) nie koniecznie na stałe. Łączenia

• koncentracyjne- firmy łączą się trwale i funkcjonują pod jednym wspólnym kierownictwem, te połączenia mogą się różnić, mogą mieć charakter integracji gdzie jest wspólne kierownictwo, ale firmy wchodzące w skład posiadają dość dużą niezależność(decyzyjną)

• łączenia -typu fuzji, np. z dwóch przedsiębiorstw powstaje jedno przedsiębiorstwo wielozakładowe.

Wszystkie te łączenia mogą mieć charakter dobrowolny albo mogą wynikać z przymusu np. przejęcia przez jedną firmę znacznych udziałów drugiej firmy. Mogą wynikać z różnych przyczyn (np. ekonomicznych) poprzez przejęcia (tzw. wrogie przejęcia)
W ramach łączeń kooperacyjnych można wyróżnic takie formy jak:

• kartel jest to porozumienie niezależnych pod względem prawnym i ekonomicznym przedsiębiorstw w zakresie ceny sprzedawanych produktów lub rynków zbytu. Kartele-zmowy cenowe. Firmy dobrowolnie ustalają ceny po jakich sprzedają, chodzi tutaj o wyeliminowanie wzajemnej konkurencji, żeby nie konkurować ceną, tylko by utrzymać ją na odpowiednim poziomie, bądź też dzielenie się rynkiem zbytu.

• syndykat gdzie przedsiębiorstwa podobnie niezależnie( w sensie ekonomicznym prawnym) prowadza wspólną działalność handlową np. w zakresie zaopatrzenia w surowce albo w zakresie zbytu z własnych produktów,

• konsorcjum- spółka, współpraca gdzie firmy ściśle współpracują ze sobą ale na czas realizacji na czas realizacji jakiegoś określonego zadania( np. budowy mostu czy większej inwestycji)

• „wspólne przedsiębiorstwo” gdzie małe i średnie firmy tworzą wspólne przedsiębiorstwo dla realizacji np. reklamy czy działalności badawczo rozwojowej.

• strategiczne alianse (duże przedsiębiorstwa podejmują współprace ze sobą w pewnych zakresach bardzo często w zakresie technologii,)

• joint venture- gdzie najczęściej dwa podmioty z różnych krajów podejmuja współprace po to by ułatwić sobie wejście na rynek obcego kraju, ( ugrupowania kooperacyjne to były)

Ugrupowania koncentracyjne:

• koncern albo tzw ”grupa” gdzie łączą się firmy o podobnej działalności technologicznej te powiązania mogą być pionowe gdzie łączą się firmy realizujące kolejne etapy produkcyjne określonego wyrobu np. walcownie, lakierownie. Albo poziome powiązania, łączą się firmy produkujące samochody. Cechą koncernu jest to że firmy wchodzące w skład zachowują znaczną autonomie ekonomiczna, decydują a wzajemne relacje mogą być równorzędne kiedy nie ma dominującej firmy tylko, albo relacje podporządkowane kiedy jedna z firm pełni role ‘firmy matki’ a pozostałe to ‘firmy córki’ często wskazuje się ze koncern łączy zalety dużych firm z zaletami małych firm( z jednej strony tworzy czape finansową która umożliwia działalność badawcza, marketingową, a jednocześnie pozostawia firmą duża niezależność decyzyjną.

• Konglomerat firmy- łącza się firmy różnego typu niekoniecznie powiązanych ze sobą, z różnych dziedzin, z ubezpieczenia spożywcze itd. Łączenie z powodu zwiększenia budżetu – zaleta to zwiększenie kapitału i zmniejszenie ryzyka działalności, wada- duże zróżnicowanie działalności ogranicza możliwość specjalizacji i działanosci rozwojowem,

• Holding(holden-trzymać) różne rodzaje holdingów:
  - tradycyjne,
  - zarządzające- dyrektorskie-
  Generalnie są to spółki finansowe polegające na trzymaniu udziałów, innych firm i zarządzania tymi pakietami/ udziałami. W tradycyjnym HOLDINGu celem głównym są korzyści finansowe,
  - holdingach zarządzających głównym motywem jest przejęcie kontroli nad zarządzaniem i wpływaniem na obsade stanowisk.

28 listopada 2013

System ekonomiczno-finansowy przedsiębiorstwa -podstawowe pojęcia.

1. Kapitał trwały i obrotowy

2. Przychód

3. Koszty produkcji

   1. Koszty rachunkowe i ekonomiczne

   2. Koszty bezpośrednie i pośrednie

   3. Koszty całkowite przeciętne i krańcowe,

   4. Koszty stałe i zmienne

4. Zysk

   1. Dochód a zysk ekonomiczny

   2. Zysk brutto i netto

   3. Zysk czysty i jego podział

   4. Zysk jednostkowy i masa zysku

   5. Zysk a sytuacja finansowa

   6. Zysk w okresie krótkim i długim

1. Kapitał trwały i obrotowy.
   Kapitał to różnego rodzaju środki materialne i finansowe, którymi trzeba dysponować własnymi i pożyczonymi żeby prowadzić działalność gospodarczą, w zależności od formy tych środków różnią się one czasem zwrotu tj. możliwością wycofania z działalności z tego względu rozróżnia się tzw. kapitał trwały i obrotowy.

Kapitał trwały- takie środki które zużywają się powoli w procesie produkcji działalności to znaczy nie w jednym cyklu produkcyjnym, które są nie podzielne, trzeba nimi dysponować od razu w całości, rozróżnia się:

• kapitał trwały materialny- czyli maszyny urządzenia budynki.

• kapitał trwały niematerialny- np. wykupione licencje, prawo do produkowania czegoś co jest autoryzowane (licencje patenty, i tym podobne prawa autorskie, obligacje, papiery wartościowe) ponadto:

• kapitał trwały niematerialny który nie jest rejestrowany w księgach rachunkowych, zalicza się do tego wizerunek firmy-markę. – oprócz tego są wartości niematerialne, nieksięgowane. (kapitałem takim może być zespół ludzi.
  W praktyce kapitał trwały- to środki trwałe do których się zalicza środki o pewnej już wartości materialnej.

• Kapitał obrotowy- w praktyce tzw. środki obrotowe.- czyli takie które zmieniają swoją postać w ciągu jednego cyklu produkcyjnego. Zalicza się do nich pieniądze, surowce , półfabrykaty, energie elektryczną, paliwa, płace,

Im szybciej obracamy kapitałem tym efektywność jest większa.
Szybkość obrotu jest bardzo ważna.

Kapitał trwały i obrotowy jest zapisywany w przedsiębiorstwie w postaci bilansu. Bilans jest to zestawienie sporządzane na dany moment, najczęściej ostatni dzień roku ( dotyczy zasobów) i składa się z aktywów i pasywów,
aktywa przedstawiają strukturę rzeczową – tego co firma posiada w tym momencie.
Pasywa- przedstawia jaka jest struktura własnościowa tego co firma posiada, (majątek który firma ma- skąd się to wzięło)

1. Przychód- suma uzyskana ze sprzedaży dóbr lub usług które wytwarza dane przedsiębiorstwo. Przychód zależy od2 rzeczy
   – co firma sprzedaje,
   - po jakich cenach sprzedaje.
   przychód to inaczej utarg- w handlu, a w przemyśle- produkcja sprzedana.

Przychód jest podstawą do sporządzenia w przedsiębiorstwie rachunku wyników( zysków i strat) który sporządza się za pewien okres(w danym momencie, miesiąc, kwartał, pół roku, rok)

Przychód-koszty=dochód-podatki=zysk

1. Koszty

Koszty to różnego typu nakłady na działalność wyrażone wartościowo można je sumować. (Wszystkie omawiane pojęcia dziś mogą być ujmowane, analizowane i pojmowane jako wielkości:)
ex post i służą one wtedy do rozrachunku gospodarczego to jest kontroli i wyciągania wniosków ( co nam się opłacało a co nie) i jako wielkości:
ex ante( czyli jako przyszłe, przewidywane) służą one wtedy do tak zwanego rachunku ekonomicznego)

1. Koszty rachunkowe i ekonomiczne

Koszty rachunkowe są to tzw. koszty jawne czyli zapisywane w księgach rachunkowych, i rozróżnia się 4 podstawowe grupy rodzajowe.
1. Koszty amortyzacji-
amortyzacja to koszt wynikający ze zużywania się środków trwałych(maszyn budynków) i konieczności ich odkupywania.
Roczna amortyzacja – $\frac{wartosc\ poczatkowa\ tego\ urzadznia}{\text{czas\ eksploatacji}}$=Wp$\frac{1}{N}$
N- stopa amortyzacji. Ustalana odgórnie, jest zróżnicowana w zależności od rodzaju środków trwałych.

Przy wyznaczaniu tego N czyli czasu eksploatacji bierze się pod uwagę fakt, ze środki trwałe mogą się zużywać w różny sposób, rozróżnia się tzw. zużycie fizyczne gdzie przewiduje się ze można eksploatować cały środek tak długo jak to jest możliwe. Rozróżnia się zużycie techniczne w odniesieniu do maszyn i urządzeń, opłaca się eksploatować urządzenia techniczne do remontu, nie zawsze warto eksploatować np. samochód, tylko lepiej częściej wymieniać.
Rozróżnia się tzw. zużycie ekonomiczne (bardzo ważne). Takie gdzie przewiduje się czas wymiany wynikający nie z potrzeby naprawy urządzenia ale z potrzeby wymiany dobrego urządzenia na nowe z uwagi na to iż pojawiły się nowe lepszej generacji urządzania.

Koszty materiałowe
Koszty surowców półfabrykatów itd.

Wydatki finansowe(usługi obce) inaczej zlecenia na zewnątrz (remontu, wywozu smieci)

1. Wynagrodzenia- brutto(z różnymi narzutami)

-koszty amostyzcji
Przychód(ilość *ceny) – - koszty materiałowe koszty rachunkowe jawne
- usługi obce
-wynagrodzenia(koszty osobowe)
dochód

Koszty ekonomiczne są zawsze większe od rachunkowych
koszty ekonomiczne są niejawne, nie zapisuje się ich w księgach.

Koszty ekonomiczne=koszty rachunkowe(4grupy)+koszty alternatywne

Koszty alternatywne to są tzw. potencjalne ale utracone korzyści które mielibyśmy gdybyśmy inaczej wykorzystali nasz kapitał, ale rozważamy tutaj oczywiste do zastosowania alternatywne oczywiste do zastosowania warianty. ( są zawsze dodatnie)

b) koszty bezpośrednie i pośrednie(ważne)

bezpośrednie- takie które łatwo policzyć i przypisać do danego produktu, są to głównie koszty materiału z którego ten produkt jest zrobiony + bezpośrednia robocizna.

Pośrednie- są to koszty funkcjonowania całego przedsiębiorstwa, do tych kosztów zalicza się- koszty amortyzacji budynków, urządzeń+ koszty utrzymania tych budynków (np. ogrzewanie) + koszty wynagrodzenia administracji czy kadry zarządzającej.

c) koszty całkowite, przeciętne, krańcowe

koszty całkowite są to łączne koszty działalności danego przedsiębiorstwa, ale w odniesieniu do jakiegoś produktu, najczęściej oznacza się:
Kc=∑kosztów (koszty całkowite, suma)
Kp- średnie koszty w przeliczeniu na jednostkę produktu,
Kp=$\frac{\text{Kc}}{q}$
q- ilośc produktu
(ważne)koszty krańcowe- to koszt wytworzenia dodatkowej, ostatniej jednostki produktu. Są to inaczej Koszty marginalne..
Kk=$\frac{Kc}{q}$

(Kk)koszty krańcowe informują nas o ile zwiększa się koszty wytwarzania jeżeli zwiększymy produkcje o jednostkę.

WAZNE!

koszty