Historia myśli ekonomicznej 03-03-02
Późna ekonomia przedklasyczna XV-1776
Merkantylizm (wł. Kupiectwo) XV-XVIII w.
Fizjokratyzm (gr władza natury) 1750-1780 - I szkoła ekonomiczna
Opis gospodarczy
Panuje feudalizm. Wpływy religijne są coraz mniejsze. Pod koniec XVIII dochodzi do rewolucji przemysłowej.
Proces dokonywania odkryć geograficznych XVI w.
Merkantylizm - powstało ok. 2000 traktatów ekonomicznych, łączył je jeden temat związany z ekonomią.
Jednym z pisarzy był Tomasz Mun. Był Anglikiem, tytuł jego dzieła to „Bogactwo Anglii w handlu zagranicznym”.
Głównym przedmiotem myśli powinno być badanie głównych bogactw narodu. Jakie siły na nie wpływają. Próbowali znaleźć narzędzia polityki gospodarczej, które zwiększają bogactwa kraju.
Suma bogactw jakimi dysponują wszystkie kraje jest stała i nie można jej zwiększyć.
Definicja bogactwa - początkowo był to zasób złota i srebra - bulionizm.
Polityka gospodarcza - dodatni bilans obrotów.
W XVII i XVIII w merkantyliści dodali do bogactw oprócz złota i srebra również ziemia, domy, wielkość produkcji, dobra konsumpcyjne.
W XVIII w pojawili się ekonomiści, którzy uważali, że dodatni bilans nie wpłynie na wzrost bogactwa kraju. Dawid Hume „O pieniądzu” był jednym z ekonomistów który obalił myśl markantylistów.
Ilościowa teoria pieniądza
M x V (tożsama)= P x Y
M - ilość pieniądza
V - szybkość obiegu pieniądza
P - średnia cena w gospodarce
Y - ilość dóbr ile zostało sprzedanych w ciągu jednego roku.
Zmienne V i Y nie zależą od czynników pieniężnych czyli M i P.
Gdy M wzrośnie to również wzrosną ceny P w takim samym stosunku.
Cenowy mechanizm pieniądza kruszcowego - przepływ przez granice krajów D. Hume.
Pobudzanie eksportu - subwencje (sprowadzanie wyrobów do przetworzenia), zniechęcani do importu (zw. dóbr gotowych)
Ograniczyć konsumpcje, intensyfikować oszczędzanie (inwestycje), niskie płace - ograniczenie wydatków, byli zwolennikami protekcjonizmu.
Główna myśl menkartylistów - bogactwo kraju, dodatni bilans handlowy. Większość z nich to kupcy i im zależało na ograniczaniu importu, bo sami nie mogliby sprzedawać swoich wyrobów i dlatego niektórzy twierdzą iż nie chodziło im o dobro kraju lecz o własny byt.
Fizjokratyzm - pierwsza szkoła ekon. (1750-80), wszyscy byli Francuzami - jest jeden „mistrz” F.Quesnay napisał „Tablica ekonomiczna”. Szkoła podupada po śmierci F.Qqesnay'a i po jakimś czasie zostali uznani za sektę. Niemniej jednak szkoła ta wywarł duży wpływ na A.Smith'a.
Fizjokratyzm - syst. Filozoficzny, który chciał wyjaśnić nie tylko zawiłości ekon., ale również prawa natury. Bóg stworzył naturę i ona tworzy porządek naturalny, który rządzi prawami gospodarki. Zadanie ekonomisty - poznać prawa natury i przełożyć je na ekon.
Prawa naturalne:
Ludzie mają wolność osobistą
Własność prywatna
Wolność gospodarowania
Te prawa ograniczone są jedynie innymi prawami natury i fizyki
Fizjokraci - byli przeciwnikami interwencjonizmu rządu.
Powiedzenie - Pozwólcie działać, pozwólcie przechodzić („la issez faire, la ssiez passer”), leseferyzm- pogląd, wolność gosp. jest najwyższym dobrem i najlepszym rozwiązaniem gospodarczym.
Porządek pozytywny - różnego rodzaju prawa, stanowione przez ludzi, porządek naturalny - prawa natury.
Społ. dobrze funkcjonuje gdy porządek pozytywny powinien być równy porządkowi naturalnemu, a przynajmniej nie za bardzo się różnią, i ekonomiści powinien dążyć do tej równowagi.
Teoria Fizjokratów - zajmuje się badaniem przepływów pieniędzy i dóbr pomiędzy działami gospodarki. Jest to pewien model idealistyczny - pierwszy model gospodarczy.
Społeczeństwo 3 klasy:
chłopi - klasa produkcyjna - tylko w tej klasie osiąga się nadwyżkę przychodów ponad koszty (wg Fizjokratów), ziemia wytwarza nadwyżkę przychodów ponad koszty - produkt czysty - produkt ten wystarcz na utrzymanie wszystkich klas (nadwyżka uzyskana z ziemi)
wł. ziemi - król, arystokraci, duchowieństwo
kl. jałowa - rzemieślnicy, wojsko, kupcy, bankierzy - nigdy nie można uzyskać nadwyżki przychodów nad kosztami, co najwyżej będzie równowaga
W związku z tym iż ziemia należy do właścicieli ziemskich w związku z tym wszystkie dobra wytworzone przez chłopów też należą do właścicieli ziemskich.
Podstawową wadą jest założenie iż tylko rolnictwo jest dochodowe, pomija się dochodowość np. rzemiosła.