Historia myśli ekonomicznej (7), 06.04.02
Marks
Materializm historyczny
KAPITALIZM
istnieje jedynie własność prywatna
podział na 2 klasy społeczne: kapitaliści i robotnicy.
Wolna konkurencja
Rynek decyduje jakie kto ma dochody - rynek jest mechanizmem dystrybucyjnym
KOMUNIZM
Nie ma własności prywatnej
Nie ma rynku
Państwo spełnia funkcje nakazowo (co należy produkować) - rozdzielcze (kto ma ile dochodu)
SOCJALIZM
Własności prywatnej nie ma
Rynek funkcjonuje do pewnego stopnia
Podział dóbr wg Marksa
Każdemu według potrzeb.
Od każdego społeczeństwo bierze ile jest w stanie wyprodukować a bierze tyle ile potrzebuje.
Poglądy Jon Mill
Sympatyzuje z socjalizmem jest zwolennikiem dzisiejszej demokracji. Zastanawia się on nad porównaniem socjalizmu i kapitalizmu.
Idealny kapitalizm powinien być lepszy. Państwo powinno dzielić się z biedakami, wyeliminować biedę za pomocą podatków progresywnych. Klasie robotniczej dać możliwość do wypowiedzenia się w polityce.
Taki poprawiony kapitalizm jest lepszy nawet od idealnego socjalizmu.
Stan stacjonarny gospodarki: liczba ludności nie rośnie, brak rozwoju gospodarczego.
Ludzie się orientują, że pogoń za pieniądzem nie ma sensu.
Teoria wartości
Teoria Smitha nie jest poprawna kiedy krzywa podaży na nachylenie dodatnie.
Mill twierdził, że są możliwe 3 różne czynniki występowania na rynku ale nie określa tego dokładnie.
Funkcje rządu wg Milla
redystrybucja dochodu na rzecz ubogich
Nie powinien mieć monopolu
Prowadzić standardy życia społecznego np. jak wychowywać dzieci.
Karol Marks (1818-1883 ur. Niemczech)
Był filozofem i ekonomistą, był b.radykalny, miał poglądy socjalistyczne, był też politykiem, czynnie wprowadzał w życie swoje pogłądy, i za to został wydalony z niemiec do francji, później do belgii, a ostatecznie osiadł w anglii. W paryżu poznał Engelsa i wspólnie tworzyli teorie „marksistowskie” - engels jest pomijany przez historyków.
Dzieło Marksa - „Kapitał” (1860 - wydany I tom, po jego śmierci zostały wydane kolejne tomy II, III i IV-dwutomowy)
Materializm historyczny - historia życia K.Marksa
Marks zajmuje się całą historią ekonomii (i gospodarki) - pokazuje kolejne etapy ewolucji gospodarczych systemów - pokazuje ewolucję kapitalizmu - do socjalizmu do komunizmu.
K.M - twierdził, iż kapitalizm musi upaść. Zajmował się głównie analizą kapitalizmu, chociaż jest kojarzony z socjalizmem. Obecnie jest oceniany b.negatywnie - chociaż jego teoria jest b.obszerna (objaśniająca tak wielki zakres wiedzy).
Teoria wartości Marksa.
Oparta na pracy Ricarda.
Robotnicy w kapitalizmie dostają tylko część swojego produktu, a resztę dostają kapitaliści.
Występuje problem kwalifikacji - relatywność nakładów pracy - nie jest to zbyt dobrze rozwiązane w teori Ricarda. Marks mówi, czas pracy potrzebny do wyprodukowania jednej jednostki produktu jest równy ilości czasu jaką potrzebuje przeciętny robotnik na wytworzenie tego dobra - jest to społecznie niezbędny czas pracy.
Ceny wpływają na wartość rent., a nie odwrotnie.
Mechanizacja (kapitałochłonność) produkcji w różnych sektorach produkcji nie różni się zbytnio - to założenie Marks modyfikuje w III tomie - problem transformacji ceny i produkcji (założenie że kapitałochłonność w różnych sektorach jest różna) - współcześni ekonomiści uważają iż nie da się rozwiązać poprawnie teorii produkcji opartej tylko na pracy - może słuyżyć tylko jako empiryczne przybliżenie (Marks uważał iż udało się mu to w III tomie).
Cele Marksa:
Wg niego wszelka wartość „W” dowolnego dobra może być przedstawiony przez:
nakłady kapitalistów na kapitał trwały „C” (kapitał nie jest produkcyjny) C nakładów daje C dochdów
nakłady kapitalistów na kapitał zmienny (płace) „V” (tylko praca jest produkcyjna) „V” nakładów dają „V” + „S” (wartość dodatkowa - nadwyżka przychodów wytworzonych przez robotnika w ciągu przeciętnego dnia roboczego nad koszty utrzymania tego robotnika) dochodów
(wartość dotatkowa „S”)
W=C+V+S