Historia myśli ekonomicznej (12) 27.04.02

Alfred Marschall - Anglik, „Zasady ekonomii” 1890

Z zawodu matematyk, próbował przełożyć na język matematyczny dzieło Milla. Twierdził, że nie trzeba stosować matematyki w ekonomii. Wykładał matematykę na uniwersytecie w Cembridge. Jego żona nie mogła tam wykładać, ponieważ było to kobietom zabronione. Nie Kobiety nie mogły również zdobywać stopni naukowych. Popierał to ponieważ uważał, że to przeszkadza kobietom w wykonywaniu ich podstawowej roli. Postanowił przenieść się do Bristolu.

Przedmiot ekonomii wg Marschalla

Jego dzieło „Zasady ekonomii” - zamienił sformułowanie ekonomii politycznej słowem „ekonomia”. Chciał, aby przestano kojarzyć ekonomię z polityką i innymi dziedzinami, chciał aby była „czystą” nauką. Był niekonsekwentny, bo w tym dziele łączy ekonomię z polityką.

Przedmiot ekonomii: ekonomia to nauka badająca potrzeby ludzkie i tym jak używają i posługują się materialnymi dobrami. Popytowa - produkcją, podażowa - konsumpcją.

Metoda Marschalla:

Metoda oparta na teorii cząstkowej.

Marschall twierdził, że ekonomia i ekonomiści powinni zwalczać ubóstwo i nędzę. Pisze o tym w swoim dziele na początku lecz później o tym zapomina.

„Zasady ekonomii”: 700 stron bitego tekstu, bez równań matematycznych + dodatek na pół strony: w postaci równania opisane to, co w tekście.

Podejście Marschalla nie cieszy się obecnie uznaniem współczesnych ekonomistów. Podejście Marschalla nie znalazło współcześnie zastosowania.

Jego poglądy są próbą syntezy ekonomii neoklasycznej

Teoria wartości: nie ma jednoznacznych wniosków przyczynowo-skutkowych w ekonomii. Wartość (cena) doba (towaru) może być wyjaśniana na podstawie różnych czynników, które ją określają w danym okresie. W różnych okresach te zmienne są inne. Tych okresów wyróżnionych przez Marschalla jest cztery:

1. okres rynkowy (okres bardzo krótki) - okres, w którym przedsiębiorca (firma) nie jest w stanie zmienić ilości podaży dobra. Podaż dobra w tym okresie jest stała. Pionowa krzywa podaży.

2. okres krótki - w ciągu tego okresu przedsiębiorca jest w stanie zmienić wielkość podaży, ale nie jest w stanie zmienić wielkości zakładu produkcyjnego (nie można wybudować nowego, ani zburzyć istniejącego). Krzywa podaży jest normalnie dodatnie nachylona.

3. długi okres - przedsiębiorca w tym okresie jest w stanie zmienić wielkość zakładu produkcyjnego (zburzyć istniejący lub wybudować nowy). W tym okresie krzywa podaży może przyjmować 3 różne kształty:

1. stałe koszty produkcji

2. rosnące koszty produkcji

3. malejące koszty produkcji

P S2

S1

S3

D

Q

4. okres sekularny (bardzo długi) - zmieniają się preferencje konsumentów, technologia produkcji, liczba ludności. Te problemy są najtrudniejsze.

Długości tych okresów nie można mierzyć czasem zegarowym.

W okresie długim (S1) koszt produkcji ma największy wpływ na cenę.

W tych 3 okresach P, MU i k. produkcji Same wyznaczają swoje wartości w punkcie przecięcia się z krzywą podaży.

Wg Marschalla im dłuższy koszt badawczy tym większe znaczenie mają koszty produkcji.

Teoria wartości (ceny) Marschalla - klasyczna i marginalistyczna:

Teoria popytu Marschalla - próbował udowodnić, że krzywa popytu ma ujemne nachylenie. Nie potrafił wyjaśnić kiedy mamy do czynienia z dobrami Giffena.

Cenowa elastyczność popytu (miara wrażliwości popytu na zmiany ceny).

P

Ep=1

px

D

Q

qx

Termin Cenowej elastyczności popytu ma odniesienie do utargu.

Utarg jest maksymalny wtedy, gdy elastyczność cenowa = -1

Marschall wprowadził również termin nadwyżki konsumenta - pieniężna miara korzyści, jaką osiąga konsument z zakupu określonej ilości dóbr.

P

MU

p*

Q

1 2 *q

Możemy dodać wszystkie nadwyżki po wszystkich konsumentach i po wszystkich dobrach. Suma korzyści jakie osiąga społeczeństwo z nabywania określonego dobra = nadwyżka konsumentów. Jest ona miarą dobrobytu społecznego.

Teoria podaży i teoria kosztów produkcji

W krótkim okresie wkład robotników jest mniejszy. Przeciętne koszty produkcji będą coraz wyższe, co będzie odzwierciedlone w cenie.

W krótkim okresie firma działa na rynku konkurencji doskonałej - może produkować ze stratą i działać na rynku, gdy jej przychody pokrywają koszty zmienne i część kosztów stałych. Gdyby zamknęła działalność poniosłaby większe koszty niż produkując ze stratą.

W długim okresie, gdy firma produkuje ze stratą to powinna wycofać się z rynku. Mogą być 3 różne kształty krzywej podaży w konkurencji doskonałej:

1. krzywa doskonale elastyczna S1 - firma może zatrudnić tylu robotników ilu chce. Wszystkie czynniki produkcji są dostępne dla firmy w nieograniczonej ilości.

2. krzywa S2 - czynniki produkcji można zdobywać po tej samej cenie

3. krzywa S3 - malejące koszty; ten przypadek naprawdę nie występuje, tylko teoretycznie. Marschall twierdzi, że może wystąpić, gdy dana branża osiąga korzyści zewnętrzne, korzyści niezamierzone np. korzyści ze wspólnej lokalizacji branży, koszty przepływu informacji między tymi firmami są mniejsze, koszt siły roboczej też jest mniejszy, ponieważ ściągane są branże pomocnicze.

Wkład Marschalla - ogromny wkład do mikroekonomii: teoria wartości, cenowa elastyczność popytu, podział kosztów na zmienne i stałe. Potężny wkład w mikroekonomię.

Ekonomia heterodoksyjna (nieortodoksyjna)

Poglądy heterodoksyjne nie są współcześnie uznawane. Taka ekonomia jest prześladowana.

W Niemczech najlepszymi ekonomistami byli ekonomiści należący do niemieckiej szkole historycznej.

Instytucjonalizm - wróg ekonomii heterodoksyjnej

Szkoła austriacka - stworzyli ją ekonomiści austriaccy.

Niemiecka szkoła historyczna

Ta szkoła powstała w latach 40-stych XIXw. Poglądy:

1. podejście ekonomii klasycznej jest niedopuszczalne, bo jest za bardzo ogólne. Ekonomia klasyczna dobrze określa jak rozwijała się gospodarka w Anglii, ale nie można tego odnieść do Niemiec. Podejście dedukcyjne - abstrakcyjne, niedostosowane do okresu.

2. ekonomia jest nauką idiograficzną - gromadzenie jak największej ilości danych historycznych i na podstawie tych danych budować ekonomię. Inne wydarzenia panowały w różnych okresach czasu, na różnych obszarach.

3. poglądy zamknięcia granic, typowo socjalistyczne.

4. młodsi członkowie tej szkoły wzięli udział w sporze o metodę - tym zasłynęli. Przegrali tą debatę. Przyczynili się do tego, że rozwój ekonomii w Niemczech się cofnął.

Instytucjonalizm

2 szkoły instytucjonalizmu:

1. nowy

2. stary

Stary - wyłącznie w USA w pierwszych 30 latach XXw. W latach 70-tych XX w. Instytucjonalizm odrodził się pod nazwą Nowa Ekonomia Instytucjonalna i funkcjonuje do dziś.

Stary instytucjonalizm - założycielem był Thorstein Bunde Veblen (1899 - jego dzieło zostało opublikowane pod nazwą „Teoria masy próżniaczej”). W 1929 po śmierci Veblena szkoła ta przestała istnieć.

---