RELACJE MIEDZY RZĄDEM A PARLAMENTEM W SYSTEMIE GABINETOWO-PARLEMENTARNYM WIELKIEJ BRYTANII.

1.Parlamentarno-gabinetowy system, układ stosunków między parlamentem a egzekutywą (głową państwa i rządem), w którym rząd z premierem na czele jest powołany i odwołany przez głowę państwa, a odpowiedzialność polityczną ponosi przed parlamentem (wotum nieufności, wotum zaufania).

Egzekutywa ma też prawo rozwiązywać parlament. Rząd jest powoływany spośród przedstawicieli partii (lub koalicji) mającej większość w parlamencie. Głowa państwa nie ponosi odpowiedzialności politycznej przed parlamentem, ponoszą ja natomiast członkowie rządu kontrasygnujący jej akty urzędowe.

Parlament:

A)Izba Gmin

-organizacja i tryb funkcjonowania

-przywileje i funkcje

B)Izba Lordów

-struktura

-funkcje

2. Władzę wykonawczą sprawuje 100-osobowy rząd, w skład którego wchodzi premier, ministrowie i ministrowie niższej rangi. Premierem jest przywódca większości w parlamencie. Podstawową częścią władzy wykonawczej jest gabinet złożony z premiera i ministrów (łącznie ok. 20 osób) mianowanych przez króla na wniosek premiera. Gabinet podejmuje wszystkie najważniejsze decyzje w sprawach państwowych. Członkowie gabinetu ponoszą odpowiedzialność polityczną przed Izbą Gmin za naruszenie prawa w drodze procedury impeachment.

Premier może w dowolnym czasie zaproponować głowie państwa rozwiązanie Izby Gmin i w ten sposób doprowadzić do przeprowadzenia wyborów w sytuacji najbardziej korzystnej dla swojej partii.

Gabinet cieni, rodzaj drugiego, “rezerwowego” rządu tworzonego przez polityków głównej partii opozycyjnej. Instytucja ta funkcjonuje w dwupartyjnym systemie politycznym Wielkiej Brytanii, a także w kilku innych krajach np. Australii, Kanadzie, Nowej Zelandii. W państwach tych partia, która odniosła zwycięstwo w wyborach, formuje rząd. Natomiast przywódca największej partii opozycyjnej powołuje gabinet cieni. Jest on odwzorowaniem struktury urzędującego rządu.

Gabinet cieni zbiera się pod kierownictwem przewodniczącego Izby Gmin, który uznany jest w Wielkiej Brytanii za lidera opozycji. Podczas posiedzeń gabinetu cieni analizowane są decyzje rządu oraz dyskutowana strategia polityczna opozycji.

3. Kontrola parlamentu nad rządem.

-możliwość oskarżenia członków rządu o naruszenie prawa lub działania wbrew interesom (impeachment)

-dyskusja nad wnioskiem wyrażającym poparcie dla polityki rządu w danej dziedzinie, np. debata budżetowa

-kontrola gospodarki znacjonalizowanej oraz kontrola aktów normatywnych stanowionych przez organy wykonawcze, a także pewnym sensie kontrola sprawowana przez komisje.

---