SKRYPT Z HISTORII KOŚCIOŁA
Teza 1 Reformacja, krytycyzm i pesymizm, Erazm z Rotterdamu, sytuacja polityczno-ekonomiczna cesarstwa, teologia, papiestwo, klasztory.
Wybuch reformacji
Początek rozłamu - ogłoszenie przez Lutra swych tez 1517
Ogłoszono odpusty dla tych wszystkich, którzy zgłoszą ofiary na budowę bazyliki św. Piotra
Polaryzacja pomiędzy zwolennikami Lutra a teologami
Luter redukuje liczbę sakramentów
Chrzest eucharystia pokuta
31 X 1517 Luter przedstawia arcybiskupowi magdeburskiemu 95 tez
Krytyka Lutra:
- instytucji papiestwa
- tworzy pisma anty rzymskie
- błędem jest, by władza duchowna była nad władzą świecką
- zwolennik koncyliaryzmu
- wciela w życie indywidualizm (odrzuca autorytet nauczycielski Kościoła)
- odrzuca takie dogmaty jak: kapłaństwo, małżeństwo
- odrzuca sens Mszy Świętej jako ponowienie ofiary Chrystusa (tylko wspominanie)
- jeden z pierwszych, który zrezygnował z celibatu
1521 Edykt Wormacki wydany na sejmie krajowym
- Luter miał kilka dni na odwołanie tez (nie zrobił tego i uciekł)
- każdy kto wspiera Lutra i mu pomaga zostaje ukarany
- ekskomunika Marcina
1523-24 Wojny chłopskie w zachodnich Niemczech
- chcieli m.in. wolnego głoszenia Słowa Bożego
- zwrócili się do Lutra, by wsparł ich powstanie
- Marcin zamiast im pomóc opowiedział się po stronie rycerstwa, szlachty i mieszczaństwa
- nastąpiła wojna domowa, jej skutki:
super intendenci kościół luterański stał się
(świeccy, którzy kościołem mieszczańskim
kontrolowali Kościół)
- szybki postęp reformacji
- powstanie zostało stłumione, a luteranizm stał się religią bogatych
1525 Hołd Pruski Albrecht Hohenzoler ogłasza Prusy państwem świeckim
- pierwsze, jednolite państwo luterańskie
1529 sejm w Spiże Karol V próbuje przywrócić jedność w kościele niemieckim (problem go przerasta) początek nazwy Protestanci
- zaczynają się pierwsze wojny religijne
Krytycyzm i pesymizm
1) Humanizm uczy ludzi krytycznego myślenia
- humaniści krytycznie spoglądali na niedomagania Kościoła; nastawieni krytycznie do autorytetów (w tym także do tych kościelnych) bezkrytycznie spoglądali na własne postępowanie
- humanizm zrodził świadomość nowych czasów i nowe pojęcie reformy Kościoła (w mentalności wielu humanistów dotychczasowy Kościół utożsamiał się z tym, co dawne, chętnie więc przyjmowali oni nowy model Kościoła w wydaniu reformacji)
- rozbudzona przez humanizm tęsknota za wolnością wydawała się być spełniona w reformacji, która tak silnie akcentowała wolność jako prawo każdego chrześcijanina. Humanizm obejmował wszakże elitarne grupy ludzi.
2) Pesymizm
- w kazaniach, sztukach widowiskowych, śpiewie kościelnym, obrazach i rycinach przedstawiano apokaliptyczne nieszczęścia, grożące człowiekowi
- istniała wielka śmiertelność ludzi, szczególnie niemowląt i dzieci (ok. 50%),
spowodowana najczęściej epidemiami, które wybuchały na skutek głodu po klęskach nieurodzaju, albo na skutek tzw. morowego powietrza.
- atmosfera oczekiwania na koniec świata.
Erazm z Rotterdamu
Mnich żyjący poza klasztorem, teolog, filolog i literat, zwany księciem humanistów, nie żywił życiowego pesymizmu, ani eschatologicznego
- krytycznie odnosił się do ujemnych objawów ówczesnego życia kościelnego
- piętnował skostnienie scholastyki i szkolną uczoność teologów
- spełnienie reformy kościelnej widział przede wszystkim przez wychowanie i podniesienie poziomu intelektualnego chrześcijan
W 1504 wydaje Enchiridionie, w którym przedstawia chrześcijanina wykształconego jako ideał człowieka
Wystąpił więc ze swoim traktatem O wolnej woli przeciw rozprawie Lutra O woli niewolnej.
Oznaczało to rozejście się ich dróg na terenie nauki. Erazm poniechał wówczas swej rezerwy wobec doktryny Lutra
- Erazm do końca życia liczył na możliwość pojednania się katolików z protestantami przez
dysputy i wyjaśnienia sprzeczności
- głosił, że dla prawdziwego chrześcijanina sakramenty, stan kapłański i urzędy kościelne nie są nieodzowne
- tak się złożyło, że umarł w Bazylei po zaprowadzeniu tam reformacji, nie został więc opatrzony ostatnimi sakramentami. Nigdy wszakże nie zerwał z Kościołem katolickim.
Sytuacja ekonomiczno - polityczna cesarstwa
Pierwsza połowa XVI wieku to wzrost gospodarczy Europy, jednak drastycznie wzrosły ceny żywności
- chłopi, nękani wielką śmiertelnością swych dzieci i częstym brakiem rąk do pracy, boleśnie odczuwali ciężar świadczeń na rzecz pana i Kościoła
- właściciele ziemscy dążyli do powiększenia powinności chłopskich
- miasta, bogacące się na handlu i rzemiośle, przeżywały napięcia społeczne wskutek wzrastającego zróżnicowania stanu mieszczańskiego
- plebs miejski, choć także należał do bractw kościelnych, odczuwał nieraz wrogość do bogatego kleru i zasobnych - w jego mniemaniu - klasztorów
- bogaci mieszczanie byli hojni dla Kościoła, uposażając altarie i szpitale parafialne, lecz pragnęli zmniejszenia przywilejów kleru, zwłaszcza zniesienia jego wolności od podatków i sądownictwa miejskiego, zwiększenia zaś swoich uprawnień w Kościele
- rycerze byli stanem najbardziej niezadowolonym z istniejącej sytuacji społeczno-ekonomicznej. W całej Europie zachodniej przeżywali oni kryzys wskutek zmian w technice prowadzenia wojen
Książęta nie stronili od zajmowania majątków kościelnych i powiększania swych uprawnień w Kościele, ale widzieli w reformacji przede wszystkim dodatkową szansę rozszerzenia-i umocnienia swej władzy terytorialnej, kosztem cesarstwa i Kościoła.
Cesarstwo było osłabione wielu przyczynami i na wielu płaszczyznach. Maksymilian I (1508-1519) na próżno starał się wzmocnić centralną władzę państwową. Opór książąt sprawił, że zdołał zorganizować jedynie najwyższy sąd Rzeszy.
Teologia i papiestwo
Papiestwo, osłabione w ubiegłym stuleciu wielką schizmą zachodnią i koncyliaryzmem, musiało na korzyść władców czynić w konkordatach ustępstwa ze swoich praw i uprawnień biskupów. Nie rezygnowało natomiast z rozbudowanego w okresie awiniońskim systemu fiskalnego, a nawet go rozwijało, potrzebując środków materialnych na renesansowy mecenat i obronę własnych politycznych interesów w Italii.
Reforma kurii rzymskiej była konieczna, by usunąć zgubny system fiskalny i błędną praktykę obsadzania odgórnie stanowisk kościelnych w diecezjach. Przywileje, dane władcom w konkordatach lub tolerowane w ich pragmatyce władzy, nie pozwalały na stosowanie wielkich wymagań od kandydatów na biskupstwa, zwłaszcza że często nadawano je duchownym w nagrodę za służbę na dworze papieskim, cesarskim lub królewskim, co we Francji i Anglii stało się regułą.
Klasztory
Klasztory znajdowały się w specyficznej sytuacji, różnej dla zakonów mniszych reguły benedyktyńskiej i dla zakonów żebraczych. Opactwa pierwszych zakonów były dość często w rękach tzw. opatów komendatoryjnych, biorących dochody, a nie przebywających w klasztorach. Demoralizowało to zakonników, którzy z kolei nie dbali o wspólne życie i modlitwy chórowe, chętnie też zatrzymywali odziedziczoną po rodzicach prywatną własność.
Zakony żebracze, z których każdy posiadał klasztor w większych miastach, wyzwalały krytykę przez stałe zbieranie ofiar i uchybienia w zachowaniu klauzury, przez porzucanie życia zbiorowego i zaniedbywanie nauki, choć miały one swoich profesorów na katedrach uniwersyteckich.
Kler diecezjalny żywił do nich pretensje za uprawianie po swojemu duszpasterstwa i kształtowanie swoistej pobożności.
Teza 2. Marcin Luter, tezy o odpustach, dysputy i zwolennicy, zerwanie z Kościołem, edykt wormacki.
MARCIN LUTER i TEZY O ODPUSTACH
Ożenił się z zakonnicą!
Od ODPUSTÓW zaczął się spór Lutra z Kościołem. Odpusty były powszechną
praktyką Kościoła od XI . Kapłani akcentowali przesadnie ofiary, składane z tej okazji, (gdy pieniądz orzeknie w skarbonie, już dusza siedzi na Abrahama łonie).
Kaznodzieją głoszącym odpusty w Brandenburgii był dominikanin Johann Tetzel.
Według Lutra kupowanie odpustów było lekceważeniem pokuty jako obowiązku chrześcijanina.
W 1517r. w Wittenberdze ogłosił swoje 95 tez (datę tę uważa się za początek reformacji na zachodzie Europy!)Za czyn ten został ekskomunikowany.
Obłożony klątwą sformułował podstawowe zasady:
Biblia jest najwyższym autorytetem w sprawach wiary i życia chrześcijańskiego i nie może ona podlegać dogmatycznym interpretacjom ani papieża, ani instytucji Kościoła.
Jedynie pismo
Jedynie Chrystus (brak kultu świętych)
Jedynie łaska (dobre uczynki nie są drogą do zbawienia)
Jedynie słowo
Spowiedź jest wymysłem.
DYSPUTY I ZWOLENNICY
Luter, na wypadek papieskiej ekskomuniki, złożył apelację do soboru. Polityczne względy skłoniły papieża, by przez rok zaniechać dalszego postępowania przeciw Lutrowi.
Andrzej Karlstadt (kumpel Lutra) ogłosił 12 tez do dysputy. Odbyła się ona na uniwersytecie lipskim przy udziale Lutra, który na tezy Ecka przygotował antytezy.
Dysputa lipska (1519) miała za przedmiot prawo Boże, prymat papieski i autorytet soboru.
Eck wypowiedział pogląd, że nauka Lutra przeciw Boskiemu ustanowieaiu prymatu stawia go na równi z Husem, którego potępił sobór w Konstancji, Luter replikował tezą o omylności także soborów powszechnych, gdyż jedynym i nieomylnym źródłem wiary jest Pismo Święte. Jego zasada sola Scriptura została teraz definitywnie określona. W niej zawarł także pogląd, że Pismo Święte jest jasne samo w sobie i nie potrzebuje żadnego kościelnego autorytetu do wyjaśniania jego sensu.
ZERWANIE Z KOŚCIOŁEM
Bulla Exsurge Domino (06.1520) potępiała 41 zdań Lutra dosłownie cytowanych, z określeniem, że są heretyckie, błędne, złośliwe, obraźliwe i sprzeczne z nauką katolicką. Bulla aż do soboru trydenckiego pozostała jedyną oficjalną wypowiedzią Kościoła o niej.
Luter zorganizował ( 10.1520) spalenie bulli oraz księgi prawa kościelnego i pism swoich przeciwników. Na oczach tłumnie zgromadzonych studentów i innych ludzi rzucił w ogień bullę. Nie ulega wątpliwości, że przez to zademonstrował swoje zerwanie z Kościołem, który pogardliwie nazywał papistycznym.
Ekskomunika na Lutra została ogłoszona (3.01.1521) w bulli Decet Romanum Pontificem. Jej ogłoszenie, wraz z wcześniejszymi pismami i wystąpieniami Lutra, doprowadziło do szczytowego roznamiętnienia umysłów w Niemczech i wzrostu wrogości wobec papiestwa.
EDYKT WORMACKI
Ponieważ ekskomunikowany Luter powinien być ukarany według prawa państwowego, przybył on na przesłuchanie, na które wezwał go Karol V (1521r.).
Sejm nie przesłuchał Lutra, lecz zadano mu pytania, czy przyznaje się do pism, wydrukowanych pod jego nazwiskiem, i czy jest gotów odwołać zawarte w nich błędy. Luter nie odwołał niczego!
Luter, aby uniknąć kary wyjechał szybko z Wormacji, a przyjaciele upozorowali jego porwanie i ukryli go.
Według zapowiedzi, Karol V wydał na sejmie (26.05.1521) edykt wormacki: był skierowany przeciw Marcinowi Lutrowi i jego zwolennikom. Na podstawie edyktu spalono pisma Lutra i jego zwolenników oraz zakazano drukowania książek w całej Rzeszy bez cenzury wydanej przez biskupa. Luter i jego zwolennicy skazani zostali na banicję.
Teza 3.Rycerstwo i wojna chłopska, Protestanci w Spirze, augsburskie wyznanie wiary, wojna szmalkaldzka, Interim i pokój augsburski.
Rycerstwo i wojna chłopska
Pod przywództwem Franciszka Sickingena rycerstwo w znacznej części włączyło się do ruchu reformacyjnego. Zapowiadali, że uwolnią chłopów od ciężkiego, niechrześcijańskiego prawa klechów i przywrócą im ewangeliczną wolność. Wyprawa się nie udała, Sickingen został zmuszony do kapitulacji.
Przyjmuje się, że odtąd rycerstwo przestało się liczyć jako polityczna siła Niemiec.
Wojna chłopska (1523-1524)
Całkowita negacja stosunków feudalnych,
Najważniejsze jest „natchnienie przez Ducha Świętego”, a pośrednictwo księży jest zbędne, należy im odebrać kościoły i rozdzielić między chłopów
Musi panować całkowita równość.
Książęta, pokonali chłopów. Gdy książęta zdobyli miasto Salzburg, wojna się skończyła, lecz spowodowała już wcześniej wiele strat materialnych i pozbawiła życia około stu tysięcy chłopów, zabitych, spalonych lub za karę oślepionych.
Wojna chłopska miała dwa zasadnicze skutki dla reformacji. Pozbawiła ją charakteru ruchu ludowego, choć lud miejski nie odstąpił od niej w całości. Lutra zaś nauczyła, że konieczna jest egzekwowana przez władzę karność kościelna. Uważał on odtąd, że powołani do służby Słowu Bożemu pastorzy nie mogą i nie powinni nią się zajmować, należy, więc oddać kierownictwo Kościoła książętom i radom miejskim.
Protestanci w Spirze
Dalsze rozszerzanie się reformacji doprowadziło do narastania konfliktów wewnętrznych. Ich wyrazem były uchwały przyjęte przez cesarza i książęta wierne kościołowi na sejmie w Spirze w 1529 r., które miały przeszkodzić dalszemu szerzeniu się nauki Lutra i umacniając w Niemczech katolicyzm oraz władzę biskupów, potwierdzały edykt wormacki i zmierzały do ostatecznego pognębienia Reformacji.
Od protestu wobec uchwał złożonego przez ewangelików uzyskali oni pogardliwą wówczas nazwę protestantów.
Augsburskie wyznanie wiary
Zachowuje ono naukę pierwotnego Kościoła i uchwały soborów powszechnych. Potwierdza, że wszyscy ludzie obciążeni są grzechem pierworodnym. Wskazuje, iż mogą być usprawiedliwieni nie dzięki zasługom, a jedynie z łaski Chrystusa poprzez wiarę, przyjmowaną przez Boga w miejsce sprawiedliwości. Uznaje 2 sakramenty: chrzest, oraz Wieczerzę Pańską. Kapłaństwo zastępuje urzędem kaznodziejskim. Nakazuje zachowanie rozgrzeszenia prywatnego, jednak bez konieczności wyliczenia wszystkich grzechów.
Teologowie katoliccy z polecenia Karola V przygotowali w ciągu kilku tygodni jej krytykę, tzw. Refutatio, którą również odczytano na sejmie. W odpowiedzi Melanchton sporządził Apologię - obszerne biblijno-teologiczne uzasadnienie augsburskiego wyznania wiary. Cesarz nie dopuścił jednak do jej przedstawienia na sejmie, nakazując protestantom pojednać się z Rzymem.
I wojna szmalkaldzka 1546-1547 to konflikt religijny pomiędzy katolickim cesarzem Rzeszy Karolem V oraz protestanckim związkiem szmalkaldzkim.
W roku 1531 władcy miast protestanckich w Augsburgu powołali związek szmalkaldzki zagrażający władzy cesarza Karola V. Jednak dopiero po zawarciu przez cesarza pokoju z Francją roku 1544 pojawiła się możliwość i środki wystąpienia przeciwko protestantom.
W tym celu Karol V zawarł z papieżem Pawłem III sojusz przeciwko heretykom.
Działania wojenne, o zmiennym szczęściu dla walczących; zakończyły się zwycięską dla cesarza bitwą pod Muhlberg. Wzięty do niewoli elektor saski Jan Fryderyk został skazany na śmierć za zdradę stanu i herezję. Poprzestano jednak na zrzeczeniu się elektoratu, ale nadal trzymano go w niewoli, gdyż odmawiał uznania soboru trydenckiego.
Interim augsburskie
(łac. interim = tymczasem) kompromis narzucony 1548 protestantom przez ces. Karola V na sejmie w Augsburgu; ostatnia próba przywrócenia jedności i pokoju w okresie zaostrzających się w Niemczech konfliktów pomiędzy katolikami i protestantami; 7 lat później augsburski pokój wyznaniowy sankcjonował luteranizm i wprowadził zasadę cuius regio, eius religio (czyja władza, tego wyznanie).
Augsburski pokój religijny
Zawarty 25.09.1555 roku między cesarzem Karolem V a protestanckimi książętami Rzeszy w Augsburgu. Stwierdzając zasadę cuius regio, eius religio (czyja władza, tego religia) przewidywał współistnienie obok siebie katolicyzmu i luteranizmu. Kończył drugą wojnę religijną, toczącą się w latach 1552-1555.
Potwierdzał polityczny i religijny podział Rzeszy Niemieckiej, dawał książętom prawie pełną samodzielność w swoich krajach oraz zahamował proces zjednoczeniowy Niemiec.
Choć akt pokojowy był wyrazem tolerancji wyznaniowej, to w praktyce jednak ludność każdego księstwa musiała przyjąć, zależnie od woli miejscowego władcy, jedną z religii. Poddani musieli przyjąć wyznanie panującego, w przeciwnym wypadku zmuszeni byli opuścić kraj.
Teza 4 Ulrych Zwingli, reformacja w Zurychu, Bazylea i Berno, Kalwin, Genewa, nauka Kalwina, Henryk VIII, anglikanizm
Ulrych Zwingli - pleban z Zurychu, reformator; starał się łączyć tomistyczną scholastykę z humanizmem i etykę z racjonalizmem.
Pod wpływem Erazma z Rotterdamu głosił w kazaniach umiarkowaną reformę kościelną, krytykował nadużycia, lecz sam nie przejmował się obowiązkiem zachowania celibatu.
Początek reformacyjnej działalności Zwingliego - wystąpienie z ostrą krytyką franciszkanina Bernarda Sansona z Mediolanu, który z misji głoszenia odpustów uczynił proceder handlowy.
Jego główne tezy:
- o wolności chrześcijańskiej
- powrót do kościoła pierwotnego
- radykalizm pierwszych wieków
- odrzucenie papiestwa
Reformacja w Zurychu
Ulrych głosił to kazania przeciwko postom, czym zyskał sobie sporą przychylność mieszkańców. W pierwszym piśmie reformatorskim, którym były kazania O wyborze i swobodnym spożywaniu pokarmów opowiadał się za pełną wolnością chrześcijanina.
Bazylea i Berno
Bazylea bardziej ulegała wpływom Lutra niż Zwingliego. Zwolennicy reformacji w Bazylei domagali się (1528) od rady miejskiej zniesienia podwójnych kazań i mszy, a gdy ograniczyła się do zapowiedzenia dysputy, wtargnęli do klasztorów i kościołów, dokonując zniszczeń ołtarzy, krzyży i obrazów.
Berno szło własną drogą do reformacji, podobnie jak Bazylea, lecz początkowo mniej zdecydowanie. Jego rada miejska postanowiła (1526) nie dopuścić do żadnych zmian w wierze bez jej wyraźnej zgody. Kiedy zaś nowe wybory do niej dały przewagę zwolennikom reformacji, zorganizowała dysputę z udziałem Zwingliego i 40 predykantów z Zurychu, następnie zarządziła zniesienie mszy i wprowadzenie nabożeństw zwingliańskich, zostawiając sobie kierownictwo Kościoła ewangelickiego.
Jan Kalwin i jego nauka; Genewa
Założył swój Kościół reformowany w Genewie, poparło go mieszczaństwo.
Główne cechy jego reformacji:
- odrzucenie autorytetu Kościoła
- skrajny rygoryzm
- ustrój teokratyczny (ciężkie grzechy karano publicznie)
Nauka Kalwina, bardziej systematyczna niż Lutra, opierała się na Piśmie Świętym, podkreślając, że jego prawdziwym interpretatorem jest Duch Święty. Kalwin przyjmował bez wahania bóstwo Chrystusa i bronił Trójcy Świętej przeciw herezji hiszpańskiego lekarza (sławnego odkryciem małego krążenia krwi) Michała Serveta.
Kalwin silnie podkreślał działanie Bożej Opatrzności i przyjmował predestynację. Ujmował ją wszakże mniej spekulatywnie, a więcej egzystencjalnie jako objawiony fakt tajemnicy przeznaczenia, o którym nie można milczeć, choć się jej w pełni nie rozumie, bo pomniejszałoby to wielkość i cześć Boga. Znakiem wybrania do zbawienia jest przyjęcie nauki Chrystusa i trwanie z Nim we wspólnocie.
Henryk VIII, anglikanizm
Henryk bronił wiary katolickiej, ale zerwał z papiestwem
1545 - 1563 reforma katolicka
Schizma angielska polegała początkowo na odrzuceniu prymatu papieża. Król jednak, wraz z episkopatem, wydał też orzeczenia co do spraw wiary, bo wbrew jego woli szerzyła się w Anglii nauka luterańska. Przeciw niej wystąpił Henryk VIII osobiście już w 1521 roku, publikując po łacinie rozprawę Uznanie siedmiu sakramentów, za co uzyskał od papieża tytuł Obrońcy wiary (defensor fidei), używany odtąd (także po schizmie) w oficjalnej tytulaturze królów angielskich.
Teza 5 Sobór Trydencki, zwołanie soboru, obrady, zakończenie soboru, przyjęcie uchwał, główne postanowienia soboru
Sobór Trydencki 1545
45-48 I tura
51-52 II tura
62-63 III tura
- nie ma udziału uniwersytetów
- reforma Kościoła
- sprawy wiary
- fundamenty wiary: Pismo Święte + tradycja (Ojcowie Kościoła, sobory)
- łacińska wulgata
- zdefiniowanie sakramentów
- rezydencja duchowieństwa
w 1548 przeniesiono sobór do Bolonii, bo była epidemia
- chciano pojednania z niemieckimi protestantami
- była to kontynuacja pierwszej fazy
- Eucharystia, pokuta, realna obecność Jezusa
- małżeństwa, ustanowienie sakramentu
- akta metrykalne
- obowiązkowe seminaria duchowe w diecezjach
- nie powstał żaden rozłam.
Odnowa trydencka
-- reforma wewnętrzna i strukturalna Kościoła
-- działalność misyjna
Plusy: nowe odkrycia krajów katolickich. np. Filipiny
Minusy: instytucja świecka pomagała misji, ale czasami dochodziło do politycznego wykorzystywania.
Teza 6.Odnowa trydencka: misje, redukcje paragwajskie, problemy misyjne, akomodacja, Kongregacja Rozkrzewiania Wiary.
Misje
Misje Kościoła napotykają na ograniczenia ze strony Hiszpanii i Portugalii.
Hiszpania narzuciłą unię personalna (1580- 1640). Do działalności misyjnej włączyła się Francja. Misje jednak bardziej zaktywizowały się przez wewnętrzne czynniki kościelne: Kongregację Rozkrzewiania Wiary i nowe zakony, wśród których jezuici wysunęli się na czoło. Przeszkodą natomiast były konflikty kompetencyjne między patronatem i kongregacją, a nawet między zakonami, niemniej zdołano opracować nowe metody uprawiania misji.
Redukcje paragwajskie
Wyjątkowym zjawiskiem w dziejach misji, stały się jezuickie misje w kraju Guaranów (Peru). Jezuici mieli zakładać dla Indian stałe osady (redukcje). Król hiszpański Filip III ☼ wyraził na to zgodę!
Pierwsza redukcja, św. Ignacego, powstała w 1610 roku.
Budowano kościoły, szkoły, domy misjonarzy, przytułki, hospicja.
Ziemię uprawiano wspólnie. Praca była obowiązkowa, a jej owoce dzielono sprawiedliwie, stąd przyjęło się określanie redukcji paragwajskich.
Nauka dzieci była obowiązkowa.
Msza była również
Redukcje były narażone na zewnętrzne zagrożenia. Kolonizatorzy z sąsiedztwa niechętnie patrzyli na nie, bo odbiegały swą strukturą i życiem od ich terenów. Handlujący niewolnikami usiłowali eksploatować ten kraj.
To państwo Indian, obejmujące ok. 150 tysięcy ludności, rozwijało się przez półtora stulecia. Miało organizację i własną kulturę na wysokim poziomie. K
Król hiszpański w 1750 r. odstąpił Portugalii większość redukcji. Jej minister, markiz Pombal, kierowany absolutyzmem i wrogością do jezuitów, narzucił krajowi Guaranów portugalski system państwowy, co wywołało bunt ludności i jego krwawe stłumienie.
Problemy misyjne
W krajach amerykańskich misje napotykały na trudności, np.:
kiedy dopuścić Indian do I komunii świętej i czy udzielać im święceń kapłańskich. Jezuita Jose de Acosta, uważany za wielkiego teoretyka misji widział niebezpieczeństwo dla Kościoła w dopuszczaniu synów kolonizatorów i Indian do święceń kapłańskich, ze względu na ich niski poziom intelektualny. Synod prowincjalny w Limie (1567) nakazał prowadzić regularne nauczanie Indian i nie spieszyć się z udzielaniem chrztu. Zobowiązał też misjonarzy do uczenia się miejscowego języka.
System akomodacji
W Indiach szukano sposobów, by przełamać niechęć Hindusów do chrześcijaństwa, z racji ich przywiązania do własnych zwyczajów i norm kulturalnych.
Próbę podjął jezuita Roberto de Nobili, poznał on 2 używane w tym kraju języki, zaczął nosić strój pokutujących mnichów hinduskich.
Ochrzczonym Hindusom pozwalał zostawić ich zwyczaje, żądał jednak wyrzeczenia się poligamii. Jego metoda okazała się skuteczna, mógł, więc odbudować osobny kościół dla nawróconych braminów. W sanskrycie napisał 20 dzieł, w tym obszerną rozprawę o religii chrześcijańskiej oraz katechizm i apologię chrześcijaństwa.
Działalność de Nobili wywoływała sprzeciwy, nawet w
samym zakonie jezuickim, jednakże gdy zmarł, liczono 40 tysięcy chrześcijan, nawróconych przez niego i misjonarzy z Madury.
Akomodacja jako przystosowanie się do mentalności i kultury tubylców, znalazła dość szerokie zastosowanie w Chinach. Jezuita Matteo Ricci razem z o. Michaele Ruggieri pojechali do Chin. Uczyli się tam języka poznając naukę Konfucjusza. Ricci pisał w j.chińskim, wydałał książki, opracował atlas świata, na którym wyeksponował Chiny, dając im podpis: Kraj środka. Dzięki temu dostał pozwolenie na budowę kościóła. Ricci dostrzegł w nauce chińskiej elementy monoteistyczne, odkrył, że jej nazwa bóstwa Pan nieba jest wspólnym mianownikiem z chrześcijaństwem. Oparł więc na niej nawracanie Chińczyków. Pozwalał im zachować kult Konfucjusza i przodków, bo nie widział w nim zagrożenia dla czystości religii chrześcijańskiej.
Kongregacja Rozkrzewiania Wiary
Wbrew oporowi hiszpańskiego i portugalskiego patronatu, pragnącego zachować nadal wyłączność kierowania i opiekowania się misjami, Grzegorz XV ustanowił (6.01.1622) Kongregację Rozkrzewiania Wiary. Jako zadanie wyznaczył jej zajmowanie się szerzeniem wiary katolickiej wśród pogan i heretyków.
Kongregację stanowiło 13 kardynałów. Świat podzielono na 13 okręgów.
Utworzenie kongregacji uważa się je za przejście od misji kolonizatorskich do misji czysto kościelnych!
Misjom starano się nadać charakter wyłącznie religijny, misjonarzom zakazano działalności politycznej. Choć było to słuszne, wywołało wrogość hiszpańskiego i portugalskiego patronatu, który nie pozwalał w swoich krajach przez długi czas publikować zarządzeń kongregacji.
Teza 7 Zakony i święci odnowy trydenckiej: Wincenty a Paulo, Filip Neri, Kamilianie, Pijarzy, Jezuici, Kapucyni
Wincenty a Paulo
Zaangażowany w działalność dobroczynną w Paryżu, prowadził misje ludowe, otworzył własne seminarium duchowe.
Jego poglądy:
Na pierwsze miejsce wysuwał rozwój życia wewnętrznego. Uważał
jednak, że kapłan ma nie tylko udoskonalić siebie, ale posiąść znajomość kierownictwa duchowego. W uprawianiu studiów domagał się, by prowadziły do miłości w takim samym stopniu, jak do wiedzy.
Filip Neri
Zwany Apostołem Rzymu oddawał się działalności w Oratorium Bożej Miłości, a także opiece nad biednymi i chorymi. Stowarzyszenie filipinów kontynuowało te dziedziny pracy duszpasterskiej. Szybko też rozwinęło się w Italii i na Sycylii, później w wielu innych krajach i położyło zasługi w kształceniu kleru, wychowaniu młodzieży, w teologii ascetycznej i muzyce.
Kamilianie
zatwierdzeni (1586) przez Sykstusa V jako Towarzystwo Sług Chorych, powstali wskutek
bolesnych doświadczeń osobistych Kamila de Lellis, który długo leczył ranę na nodze i długo przebywał w szpitalach. Choroba przeszkodziła mu zostać kapucynem. Gdy potem ukończył teologię i przyjął święcenia kapłańskie, zorganizował nową wspólnotę zakonną, w której obowiązywał dodatkowy ślub: oddania się bez reszty posłudze chorych, nawet zarażonych. Na habicie umieszczono czerwony krzyż, znak ofiarnej miłości. Za życia założyciela otwarli kamilianie 65 własnych szpitali. Prawie każdy swój dom zakonny łączą z własnym szpitalem. Do Polski przybyli w późniejszym okresie.
Pijarzy
Pierwszą bezpłatną szkołę ludową otworzył w Rzymie (1597) kapłan aragoński Józef Calasanza. Po przybyciu z Hiszpanii należał do rzymskiego Bractwa Chrześcijańskiego Życia i po kilkunastu latach zorganizował (1617) zgromadzenie kapłanów, zwanych po włosku scolopi, a po polsku pijarami. Gdy uzyskali (1617, 1621) papieskie zatwierdzenie od Pawła V, dodali do trzech ślubów zakonnych jeszcze czwarty: poświęcenia się wychowaniu młodzieży. Przeżyli kryzys swego zgromadzenia przed śmiercią założyciela, ale prowadzili już wówczas dość znaczną liczbę szkół dla dzieci i kolegiów dla młodzieży. Po pokonaniu trudności i ponownym uznaniu (1669) przez Klemensa IX pomnożyli ich liczbę we wszystkich krajach.
Do Polski przybyli (1642) z Moraw, po zajęciu tego kraju przez wojska szwedzkie. Król Władysław IV ufundował im klasztor w Warszawie, a starosta spiski Stanisław Lubomirski drugi klasztor w Podolińcu na Spiszu. Do końca XVII wieku mieli w kraju 15 klasztorów i prowadzili kolegia na wysokim poziomie nauki i wychowania.
Jezuici
Kolegia jezuickie, zanim pijarzy zaczęli z nimi współzawodniczyć, były przez całe stulecie od swego powstania najlepszymi szkołami dla młodzieży. Od wybitnie uzdolnionego intelektualnie generała jezuitów
Claudio Aquavivy otrzymały fundamentalny program nauki i organizację studiów. Za jego przełożeństwa powstało około 200 kolegiów. Kształcono w nich i wychowywano bardzo wielu uczniów. Urządzanie uroczystości szkolnych i przedstawień
teatralnych łączyło rodziców ze szkołą i poszerzało zakres jej wpływów. Dla młodzieży wzorami stali się młodzi święci jezuiccy: Stanisław Kostka (zm. 1568), Alojzy Gonzaga (zm. 1591) i Jan Berchmans (zm. 1621).
Jezuiccy teologowie wnieśli duży wkład w katolicką naukę, ale napotkali na sprzeciw teologów dominikańskich w niektórych ujęciach teologii dogmatycznej i moralnej (zob. molinizm, bajanizm). Obroniwszy za Aquavivy apostolski charakter zakonu, prowadzili misje na Wschodzie i w Ameryce, szukając nowych metod działania. W polityce przypisywano im wielkie wpływy, bo byli spowiednikami i kaznodziejami dworów monarszych, ale Aquaviva nie pochwalał mieszania się do polityki, ludzi nawet tak wybitnych i zasłużonych, jak Piotr Skarga w Polsce.
W Polsce, gdzie byli jednym z głównych czynników trydenckiej odnowy Kościoła, obwiniano jezuitów o nakłanianie Zygmunta III do absolutyzmu. Szczególnej niechęci doznawali od Akademii Krakowskiej za odbieranie jej monopolu w dziedzinie nauczania. Nie dopuściła ona do przekształcenia kolegium poznańskiego w akademię, choć miało już (1611) nadający mu taką rangę przywilej królewski.
Kapucyni
Od końca XVI wieku byli oni obok jezuitów najbardziej zasłużonym zakonem w działalności duszpasterskiej. Ich początki jako trzeciej męskiej gałęzi zakonu franciszkańskiego sięgają poprzedniego okresu, kiedy to Klemens VII pozwolił (1525) franciszkaninowi ścisłej obserwancji Mateuszowi Bassi przebywać w habicie poza klasztorem, zachowywać surową regułę świętego Franciszka i uprawiać wędrowne kaznodziejstwo. Dołączył do niego Ludwik z Fossombrone właściwy twórca kapucynów, który uzyskał od papieża (1528) zatwierdzenie wspólnoty Braci mniejszych eremitów św. Franciszka. Oddając się pokucie, nosili brody i szorstki habit ze spiczastą kapuzą (stąd nazwa kapucyni). Przeżyli duże trudności, zwłaszcza po usunięciu Ludwika z urzędu generalnego wikariusza zakonu i przejściu Bernardina Ochino do reformacji. Otrzymali od Klemensa VII zakaz tworzenia klasztorów poza Italią.
Grzegorz XIII uchylił (1574) ten zakaz, szybko więc rozpowszechnili się we Francji, Hiszpanii, Niemczech i Niderlandach. Do Polski przybyli dopiero w następnym okresie, długo wzbraniając się z obawy, że nie znajdą odpowiednich warunków do zachowania surowej reguły zakonnej. Gdy Paweł V przyznał im (1621) osobnego generała, liczyli już 15 tysięcy zakonników, którzy zajmowali się głoszeniem kazań i prowadzeniem misji parafialnych, a także działalnością na misjach w Ameryce i na Wschodzie. W działalności duszpasterskiej propagowali przede wszystkim nabożeństwo czterdziestogodzinne, zakładali bractwa Bożego Ciała, budowali kalwarie.
Teza 9 Artykuły gallikańskie, kwietyzm, jansenizm we Francji, bulla Unigenitus, episkopalizm, febronianizm, gravamina koblenckie, punktacja emska, reformy Marii Teresy, józefinizm, synod w Pistoi.
Artykuły gallikańskie 1682 !!!
Ludwik XIV zaczął ujednolicać państwo prześladując kalwinistów
- zaczął się zajmować odnową Kościoła
zgromadzenie narodowe opracowało Deklarację Kościoła (tzw. Art. Gall.)
Papieża mają tylko władzę duchową (królowie nie podlegają żadnej władzy duchowej)
Władza papieska we Francji ograniczona przez prawa i przywileje francuskie (Papież swoje, Francja swoje)
Władza papieska ograniczona duchem koncyliaryzmu
Dekrety, dokumenty papieskie zostają przyjęte tylko wtedy, gdy są akceptowane przez CAŁY Kościół
Król = pomazaniec
przywileje te trwały do rewolucji francuskiej
Kwietyzm
Coś jak w 1968 dzieci kwiatów
- radykalna koncepcja postulująca zupełne oddanie się Bogu
- bierne poddanie się woli Boga; aby być zbawionym należy cierpliwie czekać
- wszelkie polityki pokutne są zbędne
- bez wysiłku, bez postępu
- wpływa destrukcyjnie na życie wewnętrzne z powodu braku współpracy człowieka z Bogiem
1699 - kwietyzm zostaje potępiony przez Stolicę Apostolską
Jansenizm rygoryzm
- osłabił Kościół francuski w przededniu rewolucji
- spory nt. usprawiedliwienia człowieka
- po Soborze Trydenckim mówiło się o współudziale woli ludzkiej w zbawieniu (uczestnictwo) - próba surowej interpretacji usprawiedliwienia i Boga
Janseniusz, nawoływał do skrajnego rygoryzmu w duchowości (bliski był episkopalizmu i józefizmu - wątki racjonalistyczne)
Jego postulaty:
- skrajny rygoryzm w dziedzinie sumienia (np. przez rok nie przyjmować Komunii Świętej)
- występuje przeciwko jezuitom (wg. niego są oni lakcysami, tzn. zbyt łatwo im idzie nawracanie się, odpuszczanie grzechów etc.)
- centrum jansenizmu to Port-Royal (klasztor cysterek)
Bulla Unigenitus
Bulla Unigenitus Dei Filius (1713) potępiła 101 zdań z dzieła Quesnela Reflexions morales sur le Nouveau Testament. Jej celem było położyć kres sprzecznym poglądom. Stała się jednak przyczyną jeszcze większego zamętu i niezgody niż antyjansenistyczną formuła Aleksandra VII.
Klemens XI ogłosił ekskomunikę na tych, którzy nie przyjmują bulli Unigenitus Dei Filius. Parlament paryski odrzucił nową bullę papieską, pomiędzy biskupami ożywiła się polemika, a rada królewska starała się łagodzić sytuację ponownym wezwaniem do milczenia (na rok). Gdy to nie przyniosło skutku, a nawet mnożyły się akty apelacji, rada królewska ich zakazała. Nowy papież, Innocenty XIII pozostał przy orzeczeniach swego poprzednika, lecz jego pontyfikat był krótki.
Episkopalizm (który przerodził się w febronianizm)
Niechęć do papieża i Stolicy Apostolskiej - dążność biskupów niemieckich do uzależnienia się od Watykanu.
Febroniusz (pseudonim biskupa niemieckiego Houtheina) i jego poglądy:
- zniesienie ofiar na Stolicę Apostolską
- zniesienie sądowego zwierzchnictwa (wolne sądownictwo w Niemczech)
- autonomia Kościoła niemieckiego
Febroniusz przyczynił się do dowartościowania episkopatu (+), ale zgłosił też postulat Kościoła Narodowego, aby cesarz kontrolował Kościół (-)
Postulaty biskupów niemieckich (reorganizacja i autonomia Kościoła niemieckiego)
Gravamina koblenckie, 1769 - zniesienie amat (podatki na rzecz utrzymania Watykanu)
Punktacja emska, 1789 - zniesienie zakonów
Reformy Marii Teresy i Józefa II
cesarzowa Teresa i jej syn Józef II próbowali dokonać reformy Kościoła w duchu oświeceniowym (ich doradcą był niejaki Kaunitz)
Teracjanizm 1740-1780
- podstawową ideą jest racja państwa
- skasowanie klasztorów)
- Kościół funkcjonariuszem państwowym, duchowieństwo częścią struktury władzy
- państwowa cenzura dokumentów) papieskich
- podniesienie poziomu kształcenia duchowieństwa
Józefinizm 1780-179-
- Józef II (człowiek obojętni religijnie, który racjonalnie próbował uplasować pozycję Kościoła w Austrii) kontynuował „dzieło” matki
- ustalił główne seminaria, co do kształcenia kleru (wydziały teologiczne)
- „ksiądz obok żołnierzy jest główną podporą józefińskiego państwa”
- sam cesarz ustalał ile ma być świec podczas Mszy Świętej
Synod w Pistoi 1786
Zwołany przez biskupa Pistoi, Scipione de'Ricci, gdy inni biskupi odrzucili jego artykuły przygotowane na wzór gallikański. Wraz z 234 duchownymi przeprowadził na tym synodzie przyjęcie przygotowanych uchwał.
Były wśród nich duszpastersko pożyteczne, jak zarządzenie o obowiązku rezydencji proboszczów, nakaz głoszenia kazań, domaganie się ożywienia życia eucharystycznego (przyjmowanie komunii podczas mszy świętej), ale inne stały w sprzeczności z doktryną i praktyką Kościoła: odrzucenie tzw. prywatnych mszy świętych, odpustów, nabożeństwa do Serca Jezusowego, rekolekcji i misji ludowych.
Uchwały zostały szybko wydane drukiem i były propagowane w kraju i poza nim, lecz aprobatę dla nich wypowiedzieli tylko trzej inni biskupi toskańscy, (natomiast odrzucił je synod krajowy we Florencji (1787) i przeciwstawił się im lud. Jego wzburzenie sprawiło, że Ricci musiał opuścić Pistoję i stracił biskupstwo. Pius VI bullą Auctorem fidei (1794) potępił 85 zdań z uchwał synodalnych, czemu Ricci się podporządkował, lecz z dużym opóźnieniem (1805).
Teza 8. Wojny religijne: Francja - noc św. Bartłomieja, edykt nantejski, wojna trzydziestoletnia, pokój westfalski.
Francja — noc św. Bartłomieja
To rzeź hugonotów dokonana przez katolików w nocy z 23 na 24 sierpnia 1572 w Paryżu. Mord nastąpił z inicjatywy Katarzyny Medycejskiej i Henryka Gwizjusza. Pretekstem był ślub przywódcy hugonotów Henryka Nawarskiego (Henryka IV) z Małgorzatą de Valois (katoliczką). Na ten uroczysty ślub i wesele zjechała do Paryża szlachta hugenocka z całego kraju. Do końca września w pogromach we Francji zginęło ok. 20 tys. ludzi.
Wydarzenia nocy św. Bartłomieja odbiły się szerokim echem w całej Europie - wielu katolików (np. Filip II, król Hiszpanii) cieszyło się, a papież odprawił nawet mszę dziękczynną (świr!) Natomiast środowiska protestanckie wyrażały niepokój i oburzenie. We Francji wojny religijne rozgorzały wtedy z nową mocą - teraz francuscy kalwini skierowali się przeciw katolikom, a także przeciw królowi, wobec którego przedtem starali się być lojalni.
Edykt nantejski i Richelieu
Edykt nantejski, wydany w 13.04.1598 r. w Nantes, przez króla Francji Henryka IV Burbona, wprowadzał wolność wyznania i równouprawnienie protestantów wobec katolików. Mogli odtąd budować swe kościoły oraz szkoły, zamki, urzędy, szpitale czy uniwersytety. Hugenoci mieli swobodę kultu z wyłączeniem Paryża. Jako gwarancję bezpieczeństwa otrzymali 200 twierdz we Francji. Edykt zakończył wojny religijne na terenie Francji oraz uregulował sytuację hugenotów.
Gdy Ludwik XIII (następca uprzednio zasztyletowanego Henryka IV) zaczął przyznawać większe przywileje kalotkom hugenoci będąc w sojuszu z Anglią podnieśli bunt w 1622r. Richelieu stłumił ten bunt siłą, podobnie jak następny bunt po czterech latach. Przystąpił także do odebrania im twierdzy La Rochelle, która broniła się prawie rok.
Wojna trzydziestoletnia
Była konfliktem 23 maja 1618 do 24 października 1648 pomiędzy częścią państw Rzeszy niemieckiej wspieranych przez inne państwa europejskie (jak Szwecja czy Francja) a potęgą katolickiej dynastii Habsburgów. Mimo że wojna spowodowana była przyczynami natury religijnej, jednym z powodów jej długotrwałości stało się również dążenie mocarstw europejskich do osłabienia potęgi Habsburgów.
Wojnę trzydziestoletnią dzieli się na cztery okresy:
W wojnie trzydziestoletniej wzięły udział niemal wszystkie państwa europejskie.
Stronę katolicką reprezentowały państwa Habsburgów (Austria, Hiszpania i Państwo Kościelne). Oficjalnie swojego wsparcia katolikom nie udzieliła Rzeczpospolita Obojga Narodów.
Wojna zakończyła się zwycięstwem strony protestanckiej. Jej głównymi skutkami, oprócz zapewnienia wolności wyznania na terenie Rzeszy, było osłabienie dynastii Habsburgów, wzmocnienie pozycji Francji i Szwecji oraz uznanie niepodległości Zjednoczonych Prowincji Niderlandów. Wojnę zakończył pokój westfalski podpisany w 1648 r.
Pokój westfalski 24.10.1648
Traktat regulował stosunki polityczne, religijne i terytorialne na terenie Rzeszy, sprawy sporne między księstwami Rzeszy a cesarstwem i krajami ościennymi. Przekreślił ostatecznie dominującą pozycję cesarstwa, zapewniając państewkom niemieckim samodzielność polityczną.
Przyjmując zasadę "cuius regio, eius religio" (czyj kraj, tego religia), traktat potwierdzał postanowienia augsburskiego pokoju religijnego z 1555, rozciągając je także na kalwinów. Uznawał niezależność Holandii i Szwajcarii oraz zatwierdzał ich oderwanie od Rzeszy, sankcjonował też dziedziczną władzę Habsburgów w Czechach.
Westfalski pokój utrwalił rozbicie dzielnicowe Niemiec, umocnił pozycję Szwecji w basenie M.Bałtyckiego, a Francję podniósł do rangi pierwszego mocarstwa europejskiego.
Teza 9 Artykuły gallikańskie, kwietyzm, jansenizm we Francji, bulla Unigenitus, episkopalizm, febronianizm, gravamina koblenckie, punktacja emska, reformy Marii Teresy, józefinizm, synod w Pistoi.
Artykuły gallikańskie 1682 !!!
Ludwik XIV zaczął ujednolicać państwo prześladując kalwinistów
- zaczął się zajmować odnową Kościoła
zgromadzenie narodowe opracowało Deklarację Kościoła (tzw. Art. Gall.)
Papieża mają tylko władzę duchową (królowie nie podlegają żadnej władzy duchowej)
Władza papieska we Francji ograniczona przez prawa i przywileje francuskie (Papież swoje, Francja swoje)
Władza papieska ograniczona duchem koncyliaryzmu
Dekrety, dokumenty papieskie zostają przyjęte tylko wtedy, gdy są akceptowane przez CAŁY Kościół
Król = pomazaniec
przywileje te trwały do rewolucji francuskiej
Kwietyzm
Coś jak w 1968 dzieci kwiatów
- radykalna koncepcja postulująca zupełne oddanie się Bogu
- bierne poddanie się woli Boga; aby być zbawionym należy cierpliwie czekać
- wszelkie polityki pokutne są zbędne
- bez wysiłku, bez postępu
- wpływa destrukcyjnie na życie wewnętrzne z powodu braku współpracy człowieka z Bogiem
1699 - kwietyzm zostaje potępiony przez Stolicę Apostolską
Jansenizm rygoryzm
- osłabił Kościół francuski w przededniu rewolucji
- spory nt. usprawiedliwienia człowieka
- po Soborze Trydenckim mówiło się o współudziale woli ludzkiej w zbawieniu (uczestnictwo) - próba surowej interpretacji usprawiedliwienia i Boga
Janseniusz, nawoływał do skrajnego rygoryzmu w duchowości (bliski był episkopalizmu i józefizmu - wątki racjonalistyczne)
Jego postulaty:
- skrajny rygoryzm w dziedzinie sumienia (np. przez rok nie przyjmować Komunii Świętej)
- występuje przeciwko jezuitom (wg. niego są oni lakcysami, tzn. zbyt łatwo im idzie nawracanie się, odpuszczanie grzechów etc.)
- centrum jansenizmu to Port-Royal (klasztor cysterek)
Bulla Unigenitus
Bulla Unigenitus Dei Filius (1713) potępiła 101 zdań z dzieła Quesnela Reflexions morales sur le Nouveau Testament. Jej celem było położyć kres sprzecznym poglądom. Stała się jednak przyczyną jeszcze większego zamętu i niezgody niż antyjansenistyczną formuła Aleksandra VII.
Klemens XI ogłosił ekskomunikę na tych, którzy nie przyjmują bulli Unigenitus Dei Filius. Parlament paryski odrzucił nową bullę papieską, pomiędzy biskupami ożywiła się polemika, a rada królewska starała się łagodzić sytuację ponownym wezwaniem do milczenia (na rok). Gdy to nie przyniosło skutku, a nawet mnożyły się akty apelacji, rada królewska ich zakazała. Nowy papież, Innocenty XIII pozostał przy orzeczeniach swego poprzednika, lecz jego pontyfikat był krótki.
Episkopalizm (który przerodził się w febronianizm)
Niechęć do papieża i Stolicy Apostolskiej - dążność biskupów niemieckich do uzależnienia się od Watykanu.
Febroniusz (pseudonim biskupa niemieckiego Houtheina) i jego poglądy:
- zniesienie ofiar na Stolicę Apostolską
- zniesienie sądowego zwierzchnictwa (wolne sądownictwo w Niemczech)
- autonomia Kościoła niemieckiego
Febroniusz przyczynił się do dowartościowania episkopatu (+), ale zgłosił też postulat Kościoła Narodowego, aby cesarz kontrolował Kościół (-)
Postulaty biskupów niemieckich (reorganizacja i autonomia Kościoła niemieckiego)
Gravamina koblenckie, 1769 - zniesienie amat (podatki na rzecz utrzymania Watykanu)
Punktacja emska, 1789 - zniesienie zakonów
Reformy Marii Teresy i Józefa II
cesarzowa Teresa i jej syn Józef II próbowali dokonać reformy Kościoła w duchu oświeceniowym (ich doradcą był niejaki Kaunitz)
Teracjanizm 1740-1780
- podstawową ideą jest racja państwa
- skasowanie klasztorów)
- Kościół funkcjonariuszem państwowym, duchowieństwo częścią struktury władzy
- państwowa cenzura dokumentów) papieskich
- podniesienie poziomu kształcenia duchowieństwa
Józefinizm 1780-179-
- Józef II (człowiek obojętni religijnie, który racjonalnie próbował uplasować pozycję Kościoła w Austrii) kontynuował „dzieło” matki
- ustalił główne seminaria, co do kształcenia kleru (wydziały teologiczne)
- „ksiądz obok żołnierzy jest główną podporą józefińskiego państwa”
- sam cesarz ustalał ile ma być świec podczas Mszy Świętej
Synod w Pistoi 1786
Zwołany przez biskupa Pistoi, Scipione de'Ricci, gdy inni biskupi odrzucili jego artykuły przygotowane na wzór gallikański. Wraz z 234 duchownymi przeprowadził na tym synodzie przyjęcie przygotowanych uchwał.
Były wśród nich duszpastersko pożyteczne, jak zarządzenie o obowiązku rezydencji proboszczów, nakaz głoszenia kazań, domaganie się ożywienia życia eucharystycznego (przyjmowanie komunii podczas mszy świętej), ale inne stały w sprzeczności z doktryną i praktyką Kościoła: odrzucenie tzw. prywatnych mszy świętych, odpustów, nabożeństwa do Serca Jezusowego, rekolekcji i misji ludowych.
Uchwały zostały szybko wydane drukiem i były propagowane w kraju i poza nim, lecz aprobatę dla nich wypowiedzieli tylko trzej inni biskupi toskańscy, (natomiast odrzucił je synod krajowy we Florencji (1787) i przeciwstawił się im lud. Jego wzburzenie sprawiło, że Ricci musiał opuścić Pistoję i stracił biskupstwo. Pius VI bullą Auctorem fidei (1794) potępił 85 zdań z uchwał synodalnych, czemu Ricci się podporządkował, lecz z dużym opóźnieniem (1805).
Teza 10.Oświecenie: geneza, cechy i skutki Oświecenia, wpływ Oświecenia na życie, tajne stowarzyszenia, wolnomularstwo, różokrzyżowcy, Oświecenie w Holandii, Francji, Niemczech.
Oświecenie - Wiek Rozumu to prąd kulturalny przypadający na lata 1688-1789, epoka w dziejach kultury europejskiej między barokiem a romantyzmem.
„Książe” N.Machiavellego biblią oświecenia
Wyznawanie racjonalizmu (Kartezjusz, Isaak Newton, Baruch Spinoza)
Zepchnięcie wiary, osłabienie Kościoła
Episkopalizm (niechęć do instytucji papiestwa)
Kościoły narodowe
Febronizm (niezależność Kościoła niemieckiego od papieża)
Tworzenie nowej etyki religii (deizm)
Subiektywizm
Arianizm (np.negacja Trójcy św.)
Humanizm, renesans
Relatywizm
Naturalizm
Empiryzm (J.Locke)
Utylitaryzm (dobre to, co dobre dla społeczeństwa)
Pasja geniuszu (odkrycia, wynalazki)
Rozwój filozofii ( Voltaire, J. Rousseau, N. Malebranche, B. Spinoza)
Powstawanie akademii, towarzystw naukowych
Nicolas Malebranche (1638-1715), wyszedł od kartezjańskiej filozofii świadomości, lecz usiłował stworzyć prawdziwie chrześcijańską filozofię w oparciu o augustiańską mistykę oświecenia Bożego. Według niego, każde jasne i wyraźne poznanie człowieka dokonuje się w Bogu, który jest też ostatecznym sprawcą każdego czynu i działania.
Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716) głosił, że w świecie znajduje się harmonia wprzód ustanowiona przez Stwórcę, której podporządkowane zostało (zdeterminowane) działanie monad, czyli elementarnych, indywidualnych, niepodzielnych i niezniszczalnych substancji o charakterze niematerialnym i nieprzestrzennym. Na wierze w Boski plan świata oparł swoje poglądy na dzieje ludzkości jako nieskończonego procesu rozwoju i postępu. Zło koniecznym istnieniem dobra
Baruch Spinoza (1632-1677), filozof, wykluczony z synagogi w za racjonalizm. Określił on podstawy etyki, metafizyki i filozofii w czysto logiczny sposób. Szukał filozofii, która by prawdziwie kształtowała życie, lecz sprowadził ją do panteistycznego monizmu: jedyną prawdziwą substancją jest Bóg, wszystko jest w Nim i Nim. Według niego, z tej nieskończonej substancji wszechświata wszystko bierze początek, nie może, więc istnieć absolutne zło.
Wolnomularstwo (masoneria)
W 1717 r. powstała w Anglii Wielka Loża.
Jako cel przyjęto doskonalenie moralne i zbratanie wszystkich ludzi. Środkiem miało być służenie sobie wzajemną pomocą w imię braterstwa i równości, usunięcie zaś wszelkich różnic wyznaniowych i stanowych. Nastawiono się na działanie, ujęte w tajemnicze symbole i stopnie organizacyjne. Członków (braci) podzielono na uczniów, czeladników i mistrzów, lecz przejście z jednego stopnia na drugi było kolejnym etapem wtajemniczenia. Bogaty rytuał obrzędów i symboli objęty był ścisłą tajemnicą. Za zdradę jakiejkolwiek tajemnicy masońskiej groziła śmierć.
Wielka loża londyńska stała się wzorem dla innych, które szybko powstawały w krajach całego świata (Francja, Hiszpania, Portugalia, Indie, USA, Polska)
Do masonerii garnęli się, ujęci jej wzniosłymi celami humanitarnymi i pociągnięci tajemniczością: monarchowie, arystokraci, intelektualiści (wszyscy wybitni encyklopedyści francuscy).
Kościół potępiał masonerie pod karą ekskomuniki.
Różokrzyż
Różokrzyż zaznacza w filozofii boskie pochodzenie człowieka rozpatrywane przez upadek w grzech oraz możliwość ponownego zjednoczenia z boskim polem życia. Nauka ta powiązana jest silnie z alchemią, postrzegając możliwość zbawienia w przemianie ołowiu symbolizującego naturę człowieka ziemskiego w złoto prawdziwego boskiego człowieka, który niczym Feniks z popiołów musi wznieść się z grobu natury. Nawiązywali oni do:
Oświecenie we Francji
Powstanie encyklopedystów(Wolter, Diderot)
Rozwój filozofii (Malebranche, Rousseau- uważał, że człowiek jest ze swojej natury dobry)
Oświecenie w Niemczech
Teza 11 Pius VI, Pius VII, Kościół w okresie wielkiej rewolucji francuskiej, w okresie napoleońskim, konkordat z Francją, artykuły organiczne, reorganizacja Kościoła francuskiego
Pius VI (pon. 1775-99)
- próbuje na drodze kompromisu pertraktować z rewolucjonistami, potem z Napoleonem
- próbował zorganizować państwo kościelne
- wywieziony do Francji, gdy państwo kościelne przestało istnieć
Pius VII „zgniecione papiestwo” (pon. 1799-1823)
- nie ma sprzeczności pomiędzy Kościołem a swoistą władzą
- Napoleon: aby pokonać papieża trzeba mieć przeogromną armię (Pius VII w stosunki do niego zachowywał wielką rozwagę).
Kościół we Francji w przededniu rewolucji
bardzo poważny kryzys gospodarczy
- kryzys nieurodzaju
- wybuchy niezadowolenia
- zamieszki spowodowane gwałtownym wzrostem cen żywności (widmo głodu)
- bardzo poważne skrajności: ubóstwo - bogactwo
ówczesna Francja dzieliła się na trzy stany
duchowieństwo
szlachta
stan trzeci (burżuazja i wolni chłopi; odegrają ważna rolę w rewolucji)
Stany generalne to próba ustroju semi - parlamentarnego (zbierają się dzięki stanowi trzeciemu)
- przejmują władzę
- w S3 bardzo ważną rolę odegrało duchowieństwo (burżuje i bogaci chłopi jako swych przedstawicieli wybierali księży, proboszczów ze swych parafii)
największa bolączka Kościoła:
przymierze tronu z ołtarzem król to człowiek ze święceniami diakońskimi (występowanie przeciw niemu to świętokradztwo)
- krytyka i walka z monarchą była jednocześnie krytyką i walką z Kościołem
I OKRES REWOLUCJI FRANCUSKIEJ KONSTYTUATA 1789-1791
Konstytuanta - nazwa przyjęta przez stany generalne, które będą teraz próbować ustanowić nowy ustrój we Francji (próby powrotu do normalności)
14 lipiec: zburzenie Bastylii (symbolu monarchii absolutnej)
Sierpień: Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela
- proklamowała wolność obywatelską i religijną
Zaczyna się konflikt konstytuanty z monarchią i Kościołem
- stany generalne chcą dobra kościelne przeznaczyć na ratowanie państwa francuskiego w zamian za to państwo zobowiązuje się utrzymywać duchowieństwo (pensje państwowe)
subwencja na rzecz duchowieństwa w zamian za upaństwowienie dóbr kościelnych
- stwierdzenie, że życie kościelne sprzeciwia się wolności człowieka (pozostawiono tylko zakony zajmujące się działalnością społeczną)
kwiecień 1790 - próby ustanowienia katolicyzmu religią państwową
V-VIII Konstytucja Cywilna Duchowieństwa
- zmiana granic kościelnych
- wybór duchowieństwa na zasadzie demokratycznej (ograniczenie władzy papieża)
- nakazano wszystkim duchownym złożenie przysięgi względem KCD
biskup Talleyard
- powstanie Kościoła państwowego
Skutki wprowadzenia KCD:
- papież ją odrzucił
- powstał Kościół schizmatyczny (oderwany od papiestwa(; samowolne wyświęcanie biskupów
II OKRES RF DECHRYSTIANIZACJA 1791-95
wrogami państwa i rewolucji są wszyscy, którzy nie podporządkowali się konstytucji
- legislatywa (zaczynają się najbardziej skrajne okresy rewolucji); żyrondyści i jakobini
Wątki ateistyczne i antykościelne w nowym parlamencie
„stary Kościół” - zwolennicy monarchii uciekają do Anglii (to kontrrewolucjoniści)
Kontrrewolucja
XI 1791 Dekret przeciwko tym, którzy nie podpisali konstytucji
- zaczynają się prześladowania religijne
- wzmożenie ucieczek z kraju (kto ucieka, jest zdrajcą)
- kilka tysięcy osób zostało zamordowanych za przeświadczenia religijne
- mordy wrześniowe
1792: zostają straceni król i króla (koniec monarchii, radykalizacja postaw rewolucjonistów)
Szczytowy okres dechrystianizacji
- zniesienie kultu chrześcijańskiego
- zniesiono święta kościelne- nowy kalendarz (10 dni w tygodniu); zwiększenie dni roboczych
- kult rozumu, natury
- nakazano wszystkim duchownym zawarcia związku małżeńskiego
- radykalizacja jakobinów
1794: stopniowy odwrót od radykalnego zmuszania Francuzów do ateizmu (znowu wprowadza się kult Osoby Najwyższej)
III OKRES RF DYREKTORIAT 1795-99
II 1795 Dekret o wolności wyznania
- Francuzi mają dość rewolucji
nowe rządy 5 dyrektorów
- zniesienie KCD
- władze rewolucyjne rezygnują z terroru
Dojście do władzy Napoleona
Kościół a Napoleon
Napoleon: Kościół podporą władzy
1799 - po zniesieniu dyrektoriatu Napoleona stał się głównym konsulem i faktycznie przejął władzę
Okres KONSULATU
Napoleona koncepcja Kościoła:
- religia podporą państwa, więc trzeba się pogodzić ze Stolicą Apostolską
- zostaje cesarzem Francji powrót do monarchii
1801 Konkordat Francji ze Stolicą Apostolską
- religia katolicka jest religią większości Francuzów
- swobodne wyznawanie katolicyzmu i innych religii
- współpraca państwa z Kościołem
Najważniejsze punkty konkordatu:
Preambuła odnosi się do Boga
Watykan ma zreformować Kościół do świata współczesnego
Napoleon zdymisjonował wszystkich biskupów i sam tych samych na nowo potwierdził (reset)
To, co zostało zrabowane zostaję w rękach nowych właścicieli (sekularyzacja dóbr kościelnych)
Wybór nowych biskupów: cesarz proponuje, papież zatwierdza
Duchowieństwo otrzymało uposażenie państwowe:
- część biskupów nie przyjęła konkordatu
- zmniejszono liczbę diecezji
- większość Francuzów była zadowolona z konkordatu ( w przeciwieństwie do monarchistów)
- tym konkordatem Napoleon przysłużył się do pojednania katolików we Francji (połączył dawną Francję z Francją porewolucyjną)
Skutki konkordatu:
- rozkwit życia religijnego
- normalizacja sytuacji Kościoła we Francji
- powstają nowe zgromadzenia i seminaria
- znaczące ożywienie Kościoła
!!! anciem regime !!! - to, co było przed RF; władza absolutna na dynastii Burbonów; zostaje zmieciony po 1789;
Znaczy jeszcze przymierze tronu z ołtarzem; po RF następuje odtworzenie tego terminu
1802 Bonaparte dodał Artykuły Organiczne (dodał swoich 77 punktów, chcąc sobie podporządkować Kościół)
- chodziło o wprowadzenie artykułów gallikańskich, aby trochę Kościół od cesarstwa oderwać
- papież się temu sprzeciwił, bo było w tym za dużo koncyliaryzmu
- artykuły te nie weszły w życie, nie wpłynęły na relacje państwo - Kościół we Francji
Teza 12 Kongres Wiedeński: Pius VII, Consalvi, legizm, liberalizm, papież Grzegorz XVI, Lammenais, encyklika Mirari vos
!! Kongres Wiedeński
Zapoczątkował nowy okres we Francji
okres restauracji
- ukształtuje on obraz Europy aż do I wojny światowej
- restauracja to przywrócenie anciem regime
- legalizm opieranie się na zasadach prawa (państwa, monarchii etc.)
- liberalizm (czyli lammenais) doktryna o nienaruszalności i wolności praw człowieka
Kongres Wiedeński to próba odbudowania tego wszystkiego, co było w Europie przed rewolucją
Pius VII
Odznaczał się umiarem i realizmem w postępowaniu, wolał zaś naukę i duszpasterstwo niż politykę i administrację. Jako papież przybył do Rzymu i zachował wobec monarchów samodzielność działania. Nie uległ naciskowi Austrii co do mianowania sekretarza stanu, lecz powierzył to stanowisko młodemu prałatowi, audytorowi Roty Rzymskiej, Hercolemu Consalviemu
Papież zaraz po konklawe mianował Consalviego podsekretarzem stanu, a po powrocie do Rzymu kardynałem i sekretarzem stanu. Jego wrodzone talenty sprawiły, że w polityce stał się prawą ręką papieża, który zostawił sobie sprawy wewnątrzkościelne.
Consalvi przeszedł do historii jako najwybitniejszy papieski dyplomata XIX wieku. Swoją działalność skoncentrował na odzyskaniu i reformie Państwa Kościelnego oraz na uregulowaniu spraw kościelnych w Francji.
Pius VII był głęboko religijny i miał poczucie swoich apostolskich obowiązków. Okazywał zrozumienie zelantom i sam wolał zajmować się sprawami religijnymi. Szanował też tradycję i doceniał legalizm, ale kierował się realizmem, który nakazywał mu akceptowanie nowoczesnych instytucji. Gdy skończył 70 lat życia, pozostawił Consalviemu sprawy Państwa Kościelnego i nadawanie kierunku politycznej działalności Stolicy Apostolskiej.
Grzegorz XVI i ultramontanizm
Kameduła Maurus, który w 1831 roku został papieżem, Grzegorzem XVI, wydał już w 1799 roku dzieło Trionfo della Santà Sede. Za jego pontyfikatu wznowiono je i przetłumaczono na język francuski i niemiecki. Zawarte w tym dziele idee najwyższej władzy papieża i jego nieomylności, a także opierającej się na tym centralizacji rzymskiej i romanizacji życia kościelnego, znalazły przyjęcie i rozwinęły się w krajach pozaalpejskich. To ukierunkowanie się z różnych krajów poza góry Alpy (ultra montes) na papieski Rzym i wzorowanie się na nim nazwano ultramontanizmem.
Ruch ultramontański napotykał na przeciwne mu tendencje hamowania wpływów rzymskich. We Francji biskupi długo starali się zachować jak największą niezależność od Rzymu, co ultramontanie brali za objaw gallikanizmu. Ultramontanizm stał się szczególnie silnym ruchem za Piusa IX, natomiast podstawy dał mu Grzegorz XVI, mając do tego szczególne predyspozycje w swej mentalności i działaniu przed wyborem na papieża.
Encyklika Mirari vos
Encyklika przedstawiała pesymistyczny obraz świata, w którym panuje pycha, rozwydrzenie, chełpliwość uczonych, pogarda dla świętości, ataki na Stolicę Apostolską, a nawet na boski autorytet Kościoła. Ponowiła więc potępienie racjonalizmu i gallikanizmu, lecz najsurowiej odniosła się do liberalizmu, odrzucając jego tezy o prawie do rewolucji, o rozdziale Kościoła od państwa; prawnej równości religii, wolności prasy i wolności głoszenia nauki jako ideału i postępu. Napisana przez Grzegorza XVI.
Teza XIV Kwestia społeczna: rozwiązania tzw. szkoły francuskiej i niemieckiej, encyklika Rerum novarum, Modernizm: kultura i nauka, Loisy, encyklika Piusa X - Pascendi
Encyklika Piusa X - Pascendi 1907
W encyklice tej podał papież najpierw ogólną ocenę modernizmu, dopatrując się w agnostycyzmie i filozofii immanentnej źródła wszelkich błędów. W jej drugiej części potępił modernistyczną koncepcję krytyki biblijnej i subiektywne traktowanie Biblii, a także żądania modernistów w dziedzinie reform kościelnych. W ostatniej części podał środki do usunięcia zła modernizmu, polecając studium scholastycznej filozofii i teologii, powołanie w każdej diecezji consilium de vigilantia i uważną kontrolę piśmiennictwa katolickiego.
Do encykliki ustosunkowano się niejednakowo. Środowiska katolickie zachowawcze przyjęty ją z uznaniem jako jasne odróżnienie błędów od prawdy. Umiarkowane wysuwały zarzut, że daje ich omówienie i przedstawia środki przeciw nim, a nie wykłada nauki Kościoła w poruszanych zagadnieniach ani nie sięga do istotnych przyczyn ruchu, nazwanego modernizmem.
Encyklika Rerum novarum Leona XIII
Główną przyczyną powstania encykliki były pielgrzymki francuskich robotników, umożliwiły one papieżowi kontakt z robotnikami fabrycznymi i bezpośrednie poznanie ich problemów
Ta encyklika uznała tworzenie związków za naturalne prawo robotników i pobudziła
do powstania katolickich organizacji robotniczych. Powstawały też chrześcijańskie partie, łączące działalność polityczną ze społeczną.
- Ostatecznie w sprawach najważniejszych opowiedziała się po stronie szkoły z Liège, która była spadkobierczynią myśli społecznej biskupa Kettelera i Unii Fryburskiej
- Uznała prawo państwa do regulowania spraw robotników, co pobudzało katolików z partii politycznych, by w jej duchu kształtować prawodawstwo
- Uznała za naturalne prawo tworzenia związków robotników i podała, co do tego konkretne wskazania
- Unikała natomiast wszystkiego, co byłoby popieraniem totalitarnych aspektów działania, występujących często w ówczesnej doktrynie socjalistycznej. To stanowisko było konsekwencją przyjmowania indywidualistycznej koncepcji społeczeństwa i własności. Ogólnikowo mówiła o prawie do sprawiedliwej płacy.
13. Wielcy papieże przełomu XIX i XX wieku: Pius IX, Leon XIII, Pius X; dogmat o Niepokalanym Poczęciu, Syllabus, Sobór Watykański I, powstanie Kościoła Starokatolickiego, upadek Państwa Kościelnego.
Pius IX, Giovanni Ferretti papież od 1846-1878. Zapisał się w historii jako wróg gallikanizmu, obrońca dogmatu o nieomylności papieża. Sprawował ten urząd 31 lat 7 miesięcy i 21 dni.
Filozofom i teologom okazał także wsparcie finansowe, organizacyjne i moralno-prawne poprzez:
1) powołanie do życia neoscholastycznego czasopisma La Civita Cattolica.
2) Organizowanie studiów neoscholastycznych na uniwersytetach, w akademiach i instytutach katolickich.
3) Autorytatywne wypowiedzi dotyczące metody, przedmiotu i zadań neoscholastyki, wyrażone w: przemówieniach, dekretach, listach, encyklice Quanta cura (1864). Dołączonym do niej Syllabusie, którego pierwsza część poświęcona była krytyce racjonalizmu, laickiej koncepcji wolności myśli i nauki, druga - obronie średniowiecznych autorytetów, teologów i filozofów walczących z przeciwnikami wiary i doktryny Kościoła.
.
Leon XIII, Vincenzo Gioacchino Pecci od 1878 do 1903 papież. Odegrał istotną rolę w historii Kościoła przyczyniając się do uznania tomizmu i neoscholastyki za oficjalny system doktrynalny Kościoła.
Powołał do życia Accademia di S. Tommaso (1878), a rok później ogłosił encyklikę Aeterni Patris (4 VIII 1879), w której w oparciu o tomizm ustalił program neoscholastyka. Encyklika podkreśla potrzebę upolitycznienia nauki i filozofii dla celów, jakie stawia sobie Kościół.
Dzięki niemu na uniwersytetach możemy się uczyć przedmiotów ścisłych!
Konsekwencją takiego stanowiska stała się kolejna encyklika Rerum novarum z 1891, w której Leon XIII mając świadomość, że świat nie może wkroczyć w XX w. z upadającą feudalną strukturą, opowiedział się za ustrojem kapitalistycznym, ostro potępiając ruch robotniczy i socjalizm. W dokumencie tym nakreślił również program rozwiązania "kwestii robotniczej" opierając się na zasadzie sprawiedliwości i miłości chrześcijańskiej, uzależnił polepszenie warunków życia robotników od "dobrej woli" kapitalistów.
Dzięki wysiłkom Leona XIII Kościół rzymskokatolicki w XX w. wkraczał z:
1) neotomizmem jako filozofią najlepiej odpowiadającą wierze katolickiej.
2) ruchem umysłowym zwanym neoscholastyką i neotomizmem, w myśl którego wiara jest obowiązkiem człowieka, a rozum ma torować jej drogę.
3) doktryną społeczno-polityczną zwaną "społeczną nauką Kościoła".
Inicjator reformy prawa kościelnego, zakończonej za pontyfikatu Benedykta XV.
Wydał 2 dekrety: tzw. Nowy Syllabus potępiający tezy modernistów jako sprzeczne z doktryną Kościoła oraz dekret Motu proprio, w którym oskarżył filozofów i teologów sprzyjających modernizmowi o herezję.
Z jego inicjatywy została powołana do życia Sapiniera, która zajmowała się zbieraniem donosów o poglądach niezgodnych z nauką Kościoła. Na tej podstawie inkwizycja kościelna karała podejrzanych o herezję. Zakazywała upowszechniania i czytania dzieł modernistów, podobnie zresztą jak marksistów i przedstawicieli in. kierunków filozoficznych, poza neotomizmem.
Pius X był założycielem Papieskiego Instytutu Biblijnego.
Sobór watykański I
Sobór powszechny Kościoła katolickiego, zwołany przez papieża Piusa IX obradujący w latach 1869 - 1870; został zawieszony, kiedy wojska włoskie zdobyły Rzym; nigdy nie wznowiono obrad.
Był pierwszym po 300-letniej przerwie od zakończenia Soboru Trydenckiego. Zgromadził 700 ojców soborowych. Na obrady zaproszono przedstawicieli Kościoła prawosławnego, którzy jednak nie wzięli w nich udziału.
Uchwalono dekrety:
Wierze katolickiej i
O prymacie i nieomylności papieża (Pastor aeternus,). Ojcowie soborowi orzekli, iż władza papieska jest bezpośrednią i najwyższą władzą nad całym Kościołem katol. w sprawach wiary, obyczajów i funkcjonowania instytucji kościelnych; wypowiadając się w tych sprawach ex cathedra, papież posiada wsparcie Boże obiecane niegdyś św. Piotrowi, co czyni przedstawiane definicje nieomylnymi i niezmiennymi. Ta część postanowień soborowych skierowana była przeciw gallikanizmowi i febronianizmowi. W związku z wybuchem wojny francusko-niemieckiej i zajęciem Rzymu przez wojska włoskie, 20 X 1870 ( to data graniczna państwa kościelnego)papież ogłosił odroczenie obrad, które jednak nie zostały już podjęte.
Sobór przyjął (w Dei Filius), że istnieje możliwość poznania Boga z dzieł stworzenia i że nie zachodzi zasadnicza sprzeczność między wiarą a rozumem, odrzucając równocześnie światopogląd materialistyczny jako niezgodny z katolicyzmem i potępiając wszelkie postaci ateizmu.
Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny
Dogmat Kościoła rzymskokatolickiego ggłoszący, iżNajświętsza Maryja Panna chwili swego poczęcia została zachowana nietknięta od grzechu pierworodnego. Innymi słowy, była poczęta w ciele matki w sposób cudowny, w łasce uświęcającej, wolna od wszelkich konsekwencji wynikających z grzechu pierworodnego.
Upadek Państwa Kościelnego.
W 1870 król Włoch Wiktor Emanuel II zajął Rzym, ostatecznie włączając Państwo Kościelne do państwa włoskiego. Likwidacja Państwa Kościelnego była przyczyną napiętych stosunków pomiędzy Stolicą Apostolską i rządami Włoch do czasu podpisania traktatów laterańskich (1929).
Starokatolickie Kościóły
Za początek właściwego starokatolicyzmu uznaje się rok 1870, kiedy to w łonie kościoła rzymskokatolickiego powstał opór wobec postanowień I soboru watykańskiego. Nie wszyscy zgodzili się na dogmat o nieomylności papieża w sprawach wiary i moralności. Starokatolicy nawiązali kontakt z niezależnym od papiestwa Kościołem Utrechtu, przejęli od niego sukcesję apostolską i stworzyli własną organizację kościelną o ustroju episkopalno-synodalnym. Zniesiono spowiedź indywidualną, posty, celibat księży i łacinę w liturgii. W 1899 r. doszło do założenia zrzeszającej kościoły starokatolickie z całego świata Unii Utrechckiej.
15. Benedykt XV i I wojna światowa, Pius XI i pokój, Pakty Lateraneńskie, Pius XII, antysemityzm i holokaust, socjalizm i komunizm, II wojna światowa a Kościół.
Benedykt XV (Giacomo della Chipsa)i I wojna światowa
Pius XI, pokój
Pakty Lateraneńskie
to grupa trzech traktatów (polityczny, finansowy i kościelny) wyodrębniających politycznie i terytorialnie państwo Watykan, uznające jego niezależność i niepodległość. Zostały podpisane 11 lutego 1929 przez Piusa XI i Benito Mussoliniego. Mussolini zdawał sobie sprawę z siły i autorytetu Papieża, więc postanowił najpierw dogadać się z Papieżem, by zyskać sobie jego przychylność. Jego powierzchnię określono na 44 ha. Uznawały papieża za osobę świętą, zobowiązywały Włochów do płacenia trybutu na rzecz Watykanu. Osoby tam mieszkające zostały uznane za nietykalne.
Pius XII
Jego pontyfikat był pełen kontrowersji. Czasami jest oskarżany o milczenie.
WYKONANIE:
Karola Ćwik i Paulina Grubek
1
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Historia Kosciola skrypt semest Nieznany
Historia Kosciola skrypt
SKRYPT Historia Kościoła 2
Historia Kościoła Katolickiego
z historii kościoła
opracowane tezy z historii Kościoła, 7
HISTORIA POLSKI SKRYPT WYKŁADY
opracowane tezy z historii Kościoła, 18
Historia administracji. Skrypt. Dodatkowe, 61
opracowane tezy z historii Kościoła, 3
opracowane tezy z historii Kościoła, 3
historia administracji skrypt wstęp
opracowane tezy z historii Kościoła, 11
Odkryto Ewangelię Judasza Judasz Ewangelia Apokryf Religia Biznes Żydzi Historia Kościół
W historii Kościoła były już dwa przypadki?dykacji papieży
Historia Kosciola RK (w skrocie Nieznany
HISTORIA KOSCIOLA id 203226 Nieznany
MAGISTERKA Z HISTORII KOSCIOLA, Magisterka
więcej podobnych podstron