1. Definicja i funkcje historii myśli ekonomicznej

Historia myśli ekonomicznej - jest dyscypliną naukową, która bada przeszłość myśli ekonomicznej i poszukuje prawidłowości w jej rozwoju, służących praktyce gospodarczej.

HME - nauka zajmująca się badaniem procesów kształtowania się poglądów, koncepcji, i teorii dotyczących życia gospodarczego, jak również krytyczną analizą stosowanych przez poszczególne teorie metod i sposobów dociekań.

FUNKCJE HME:

- Poznawcza (poznanie, zgłębienie historii, zdobycie o niej informacji),

- Kreatywna (polega na przetwarzaniu informacji, odpowiedź na pytanie dlaczego zgłębiamy te informacje, wyselekcjonowanie materiału, weryfikacja hipotez),

- Aplikacyjna (przekładanie wniosków na teraźniejszość i przyszłość, formułuje postulaty do praktyki gospodarczej).

2. Powiązania działalności gospodarczej z wiedzą i naukową myślą ekonomiczną (schemat)

Schemat:

3. Powiązania historii myśli ekonomicznej z innymi naukami

1.ujęcie makroskopowe

HMS - historia myśli społecznej

HNE - historia poszczególnych nauk ekonomii

HG - historia gospodarcza

HME - historia myśli ekonomicznej

Schemat:

2. ujęcie mikroskopowe

R- rdzeń koncepcji

PO- plan ochrony

HN- Heurystyka negatywna - krytyka

HP- heurystyka pozytywna - prawdziwe twierdzenia

Schemat:

4. Korzyści ze studiowania HME. Krytyka HME.

1. Argumenty tzw. twarde

- stanowi kronikę postępu w nauce,

- stanowi narzędzie do zrozumienia i uprawiania współczesnej ekonomii,

- stanowi pomoc w zrozumieniu toczącego się w ekonomii dyskursu,

- dostarczają wiedzy o warsztacie, pracy naukowej ekonomisty,

- stanowi kanał komunikacyjny pomiędzy różnymi obszarami badawczymi w ekonomii,

2. Argumenty tzw. miękkie

- hme jako przejaw czystej ciekawości poznania,

- stanowi pamięć ekonomii,

- pozwala na przedstawienie osiągnięć teoretycznych w nawiązaniu do różnych szkół, metodologii i perspektyw badawczych,

- przypomina o historycznym uwarunkowaniu idei,

- stanowi część ogólnej, intelektualnej historii ludzkości,

- znajomość historii ekonomii czyni nas lepszymi ekonomistami, stanowi ważną część edukacji ekonomicznej,

KRYTYKA:

- przekonanie o kumulatywnym rozwoju wiedzy ekonomicznej,

- dominacja pozytywizmu i formalizmu w ekonomii

- teza o istnieniu doskonałego rynku idei,

- historia ekonomii jako kronika błędów,

- historia ekonomi nie pozwala zrozumieć współczesnej gospodarki,

- ułomność praw własności intelektualnej.

5. Poglądy ekonomiczne KSENOFONTA (około 435 - 355 p.n.e.)

Celem gospodarowania jest osiągnięcie nadwyżki czyli popiera bogactwo. Godne szacunku zawody to zawód wojownika i rolnika. Kunszty techniczne techniczne są godne pogardy. Akceptuje niewolnictwo. Rozróżnia wartość wymienną i użytkową-przykład lutni jako wartości wymiennej na inne dobro i wartości użytkowej dla kogoś kto umie na niej grać, zaspokaja swoje potrzeby. Zwraca uwagę na kwestie podziału pracy i specjalizacji; podział pracy występuje tu nie w związku z wpływem na wzrost wytworzonej wartości wymiennej, lecz z punktu widzenia wpływu na wzrost wartości użytkowej. Dostrzega korzyści podziału pracy na kierowniczą i wykonawczą. Prowadzenie domu powinno zapewniać możliwie wiele „wolnego czasu”, który przeznaczany jest na przygotowanie do spełniania funkcji politycznych, nauki, wymiany myśli, zgłębiania wiedzy. Szczegółowym rodzajem pieniądza jest pieniądz, którego nigdy dość. Gdy ktoś się źle czuje, bo ma za dużo pieniędzy może je zakopać.

Ksenofont wyróżnia wartość WYMIENNĄ i UŻYTKOWĄ. Szczególnym rodzajem wartości jest PIENIĄDZ.

6. Sposób organizacji życia gospodarczego w idealnym państwie Platona

• poglądy ekonomiczne Platona muszą być rozpatrywane w ścisłym powiązaniu z koncepcjami politycznymi. W traktatach Państwo i Prawo przedstawił wizje idealnego państwa,

• likwidacja monogamicznego małżeństwa,

• państwo Platona miało być państwem prawa,

• jego przestrzeganiem zajmowały się wyznaczone władze miejskie, szkolne, wojskowe,

• emigracja do kolonii lub migracje mogą być narzędziem stabilizacji liczby ludności,

• właściciele gospodarstw dzielą się na 4 warstwy wg kryterium zamożności, chociaż prawo nie dopuszcza do zróżnicowania majątkowego,

• sprzedawać można tylko nadwyżki a kupować to co jest niezbędne,

• prawo reguluje szczegółowo handel - jakość i cenę towaru, wysokość zarobku, funkcjonowanie targowisk itp.

• obywatele nie mogą gromadzić złota i srebra, w obiegu powinny znajdować się tylko tyle pieniądza ile potrzeba na opłacenie robotników, rzemielsników i służby ( lichwa jest przez Platona pogardzona)

• Pogląd na własność prywatną:

• pogoń za bogactwem prowadzi do demoralizacji i osłabia społeczeństwo

• klasa pracująca musi żyć na zasadach pewnej wspólnoty ekonomicznej, twz. koinomia, aby wyeliminować takie wady jak egoizm, chciwość i przywiązanie do rzeczy,

• żołnierze i filozofowie nie mogą być obciążeni troską o majątek i rodziny,

• ponieważ własność jest zwykle wiązana z małżeństwem, zalecał on także likwidacje instytucji małżeństwa.

7. System poglądów Arystotelesa

Rysunek

1. Ekonomika - tradycyjna nauka o prowadzeniu gospodarstwa domowego, i drobnego gospodarstwa rolnego, ale rozszerzone przez Arystotelesa o sztukę zarobkowania z innych - z usprawiedliwionych naturalnymi potrzebami źródeł

2. Chremastyka - skarb, dobytek, majątek - sztuka bogacenia się zwłaszcza zdobywania pieniędzy, nauka o wymianie, również wyróżnia wartość wymienną i użytkową, a wymiana powinna odbywac się na grucie sprawiedliwości. Dwa rodzaje wymiany: towarowa (t-t), pieniężna (t-p-t').

3. nauka o istocie pieniądza - pieniądz wprowadza na podstawie umowy społecznej, jego nazwa nomisma pochodzi od słowa nomos czyli prawo, zwyczaj. Pieniądzem może być coś co jest pożyteczne i poręczne do przenoszenia. Zdaniem A. decyzja władz może pozbawić pieniądz wszelkiej wartości.

8. Teoria własności prywatnej św. Tomasza z Akwinu

Własność nadana jest człowiekowi przez Opatrzność, Podstawą tej teorii jest teza o roli tej instytucji jako środka do osiągnięcia wyższego celu tj. zbawienia wiecznego. mówi o obowiązku dawania jałmużny. „Kto nie daje jałmużny, ten grzeszy.”

Własność jest nadana człowiekowi przez Opatrzność, toteż człowiek nie ma całkowitej swobody w jej używaniu. Właściciel środków produkcji ma obowiązek dzielenia się nadwyżkami dochodów z innymi ludźmi, jeśli są oni w potrzebie. Dawanie jałmużny jest obowiązkiem. Jeśli jej nie dajemy- grzeszymy.

Kościół jest instytucją pośredniczącą w rozdawaniu jałmużny- stąd wynika jego bogactwo.

Przyczyny istnienia własności:

Tomasz z Akwinu popiera własność prywatną, przytacza ku temu trzy argumenty:

1. Dobra wspólne są źle zagospodarowywane, gdyż nie działają tu psychologiczne bodźce zainteresowania materialnego- każdy pracuje lepiej dla siebie niż dla innych.

2. Ażeby ludzkie sprawy były dobrze prowadzone musi istnieć podział funkcji i podział pracy.

3. W „omunizmie” (wspólnocie) powstają spory, co do użycia dóbr, natomiast własność prywatna przywraca spokój społeczny.

9. TEORIA CENY SPRAWIEDLIWEJ Tomasza z Akwinu

To cena wyrażająca wartość wymiany, jej całkowitą ekwiwalentność. Gospodarka powinna zostać na etapie gospodarki towarowej. Kwestią sporną jest cena dobra - jej poziom. W cenie zawarte są: praca, nakłady rzeczowe i usługi. Czas i jakość pracy wpływa na wartość towaru. Jakość wg. Tomasza z Akwinu to kwalifikacje, czyli godność zajęć(lekarz prawnik najgodniejsze). W zależności od tego w jakiej hierarchii zawodowej się znajdujemy, możemy określić jakość pracy. Nakłady pracy miały największy wpływ na cenę sprawiedliwą.

Tomasz z Akwinu głosi EKWIWALENTNOŚĆ TOWARÓW- tyle dajemy ile bierzemy.

10. Teoria podziału ( na tą teorię składają się teoria płacy roboczej, teoria zysku kupieckiego, teoria procentu)

TEORIA PŁACY ROBOCZEJ

Płaca robocza jest wynagrodzeniem za najem siły roboczej. Według Tomasza z Akwinu wszyscy wykonują pracę fizyczną. Wynagrodzenie zależy od:

- ilości pracy,

- stopnia jej kwaliffikowalności

TEORIA ZYSKU KUPIECKIEGO

- kupiec może wziąć za towar więcej niż za niego zapłacił, tylko wtedy gdy przez swoją pracę powiększył jej wartość,

- zysk powinien być proporcjonalny do włożonej pracy kupca,

- dopuszczone jest pobieranie wynagrodzenia za przewożenie i składowanie towarów,

- pogoń za max zysku handlowego jest godna potepienia.

TEORIA PROCENTU

- procent traktowany jako dochód kapitału pożyczkowego, jest lichwą i grzechem, reprezentuje bowiem dochód bez pracy,

- żądanie procentu jest niezgodne z ekwiwalentnością wymiany.

- sam pieniądz jest tylko środkiem wymiany i nie przynosi dochodu.

11. Merkantylistyczna teoria aktywnego bilansu

Dominuje pogląd o niemożności osiągania korzyści w handlu przez jeden kraj bez krzywdy czy straty drugiego. Rynek jest z natury ograniczony i wywołuje na nim miejsce, można tylko drogą presji. Merkantyliści formułują tezę o ciasności rynku zbytu ( rynek jest ograniczony i za pomocą róznych środków mamy go sobie otworzyć np. naciski. Błąd w rozumowaniu merkantylistów: utożsamiali bowiem oni bogactwo narodu z ilością pieniądza. WARUNKI wymiany sprzyjające powstawaniu zysków z handlu: 1) niskie ceny zakupu surowców, niskie koszty produkcji; 2) możliwe wysokie ceny sprzedaży osiągane wtedy gdy sprzedawca jest monopolistą.

12. Główne cechy myśli merkantylistycznej:

- szczególne znaczenie zasobów kruszcowych,

- empiryzm i pragmatyzm najefektywniejszych sposobów wzrostu bogactwa i potęgi militarnej kraju,

- nacjonalizm i wynikający z niego militaryzm,

- popieranie silnej władzy centralnej, interwencjonizm gospodarczy,

- populacjonizm - propagowanie polityki ludnościowej nakierowanej na max przyrostu naturalnego,

- popieranie wolnego handlu wewnętrznego i całkowite zmonopolizowanie handlu zagranicznego,

- nacisk na samowystarczalność,

- położenie nacisku na industrializację gospodarki, większe znaczenie rozwoju przemysłu niż rolnictwa,

- doktryna przyspieszonego wzrostu gospodarczego, „ewangelia akumulacji” i niskiej konsumpcji.

13. Struktura klasowa społeczeństwa w modelu fizjokratów:

1) klasa właścicieli ziemi - król oraz świeccy oraz duchowni, posiadacze gruntów rolnych

2) klasa produkcyjna - rolnicy; * chłopi „połownicy”- drobni rolnicy bez własnego kapitału, oddawali oni połowe zysku, * dzierżawcy dysponujący własnym kapitałem

3) klasa jałowa- rzemielsnicy, kupcy i przemysłowcy

4) masy ludu - konsumenci, rola ich w fizjokratyzmie jest bierna.

14. Tablica ekonomiczna E. Qesnaya

TEORIA WARTOŚCI

Quesney mówi o wartości wymiennej towarów. Uważa, iż istnieją jedynie dwie możliwości określenia wartości wymiennej: wartość dla towarów rolniczych oraz towarów powstałych poza rolnictwem.

Dla towarów wytworzonych poza rolnictwem:

Wartość = koszty wytworzenia (wartość materiałów, surowców + praca)

Dla towarów powstałych w rolnictwie:

Wartość = koszty wytworzenia + wartość dodatkowa (nadwyżka)

TABLICA EKONOMICZNA

Założenia:

1. Stałość cen odzwierciedlająca porządek naturalny.

2. Reprodukcja prosta.

3. Brak rynku zewnętrznego.

Założenie: Obie dóbr odbywa się po żniwach (dysponujemy 5 mld )

Schemat:

Może zostać porządek zburzony jeśli właściciele ziemi zażądają więcej renty niż dwa mld renty, to może prowadzić do recesji, zawężenia produkcji.

Analiza tablicy:

Klasa robotników wyprodukowała produkt czysty na 5 miliardów liwrów. Z tej kwoty używa nie puszczając w obieg dóbr za 2 mld przeznaczając je na wyżywienie, pasze, inwentarz, zasiewy, nawozy. Z pozostałych 3 mld - 2 mld oddaje tytułem czynszu dzierżawnego i podatków klasie właścicieli, a pozostałym miliardem zaspokaja swe potrzeby u klasy jałowej. Właściciele otrzymane 2 mld zużywają: 1 mld przekazują rolnikom nabywając od nich żywność, a za drugi nabywają wyroby od klasy jałowej. Klasa jałowa otrzymała więc 2 mld: 1 mld od rolników i 1 mld od właścicieli. Te 2 mld wydaje na żywność i surowce od rolników. W ten sposób rolnicy znaleźli się z powrotem w posiadaniu 5 miliardów, z których 2 mld nie krążyły. 1 mld otrzymała od właścicieli, a 2 mld od klasy jałowej.

15. Źródła bogactwa narodów A. Smith

- roczna płaca każdego narodu jest funduszem, który zaopatruje go we wszystkie rzeczy konieczne i przydatne w życiu, jakie ten naród łącznie konsumuje, a które zawsze stanowia bądź bezpośredni produkt tej pracy, bądź też to co nabywa się za ten produkt od innych narodów,

- bogactwo narodów zależy od:

* relacji między pracą produkcyjna a nie produkcyjną (zależy od akumulacji kapitału),

* siły produkcyjnej pracy-czyli wydajność pracy zależy od

= podziału pracy:

akumulacja kapitału,

rozległość rynku (zależy od akumulacji kapitału)

16. Teoria wartości A. Smitha

Smith wyróżnia 2 wartości:

- Wartość użytkowa (wynika z pewnych cech, które zaspokajają, spełniają pewne funkcje);

- Wartość wymienna (zachodzi w momencie wymiany, określana jest przez cenę).

Smith wyróżnia 3 teorie wartości:

1. teoria wartości oparta na koszcie pracy - wartośc wymienna dobra zależy od czasu niezbędnego do wytworzenia dobra,

2. teoria wartości oparta na dysponowaniu pracą - cena zależy od ilości pracy jaka pozwala rozporządzać dane dobro, (1 i 2, dotycza gospodarki słabo rozwiniętej)

3. teoria wartości oparta na koszcie produkcji -gospodarka rozwinięta - cena stanowi sumę kosztów pracy, ziemi i kapitału.

17. Kształtowanie się cen w gałęziach o stałych i rosnących kosztach wg A. Smitha (wykresy)

rodzaje cen wg Smitha:

- cena naturalna - rowna się wartości rzeczywistej, może być traktowana jako odpowiednik długookresowej ceny równowagi,

- cena rynkowa - zależy od stosunku między ilością towaru na rynku-to jest podażą a zapotrzebowaniem-popytem.

Gałąź o stałych kosztach:

Wykres:

Gałąź o rosnących kosztach:

Wykres:

18. TEORIA PODZIAŁU A. Smitha

Teoria podziału traktuje o rozdysponowaniu wytworzonego bogactwa pomiedzy czynniki produkcji. Czynniki te uczestniczą w podziale dochodu poprzez swoje dochody czyli ekwiwalenty.

- PŁACA ROBOCZA:

- płaca stanowi naturalne wynagrodzenie za pracę,

- dla kapitalisty stanowi koszt a dla robotnika dochód,

- praca ma cenę naturalną jak każdy towar,

- cenę naturalną określa minimum kosztów utrzymania robotnika i jego rodziny,

- cena rynkowa kształtuje się w zależności od przetargu między robotnikiem a kapitalistą (popyt i podaż),

Smith wyróżnia 2 teorie cen:

- naturalną (cena związana jest z minimum egzystencji robotnika i jego rodziny)

- rynkową (określana przez popyt i podaż, warunki rynkowe).

- ZYSK Z KAPITAŁU:

- zysk to część produktu pracy robotnika która należy się kapitaliście, jako wynagrodzenie za poniesione nakłady na surowce, materiały i płace robocze,

zysk dzieli się na 2 częsci: czysty dochód procentowy, zwrot za ponoszenie ryzyka.

- RENTA GRUNTOWA: wymienia się jej 3 warianty:

1. Renta w aspekcie prawnym wynika z własności ziemi.

2. renta wynika z wynagrodzenia za korzystanie z ziemi

3. renta monopolowa za ziemię

4. wynagrodzenie za specyficzną urodzajność i produkcyjność gleby.

19. Teoria kosztów absolutnych

1) nie robić samemu tego co można kupić taniej

2) jeżeli inny kraj produkuje taniej niż inne, powinien się w tym specjalizowac a tym samym będzie istnieć wymiana

3) teoria jednoczynnikowa (praca) - 2 kraje, 2 towary tylko

4) brak możliwości przepływu czynników wytwórczych między krajami

5) swoboda przepływu czynników wytwórczych wewnątrz kraju.

20. Teoria wartości oparta na pracy (D. Ricardo)

Model gospodarki: jeden czynnik wytwórczy - praca, także ucieleśniana w kapitale. Za pomocą każdego wytwarzane są 2 dobra. Ceny dóbr: p1=w1*N1, p2=w2*N2, w1=w2, gdzie w-stawka płac, jednolita w całej gospodarce.

Proporcja cen jest równa proporcji nakładów pracy: p1/p2=N1/N2. Proces wytwórczy przebiega w czasie t, dlatego należy uwzględnić pracę wcześniej wydatkowaną, ucieleśnioną w kapitale. Ceny dóbr muszą zatem zawierać wynagrodzenie za włożony kapitał: p1=w*N1(1+r)^t1, p2=w*N2(1+r)^t2. Proporcja cen jest równa p1/p2= (N1/N2)*(1+r)^t1-t2. R-procent, t-czas.

21. Model zbożowy Ricardo

22. Teoria renty różniczkowej. Renta liczona od strony produktu i od strony kosztów produkcji

- TEORIA RENTY RÓŻNICZKOWEJ: wartość ziemi, jej możliwości produkcyjne są zróżnicowane od jakości gleby. Renta różniczkowa powstaje na ziemiach lepszych od najgorszych.

Założenia renty różniczkowej:

1. ograniczona ilość urodzajnych gleb

2. występowanie prawa malejących przychodów (malejącej wydajności)

Wykres mały:

Renta od strony produktu:

Tabela

Renta od strony kosztów produkcji:

Tabela:

23. Stan stacjonarny w modelu Ricardo - wykresy

W długim okresie czasu znikną zyski, znikną boodźce do rozwoju kapitału i to doprowadzi do recesji. wzrost wygaśnie.

Wykres:

Oddalenie się od stanu stacjonarnego spowodowane jest wprowadzeniem technologii.

Wykres 2:

24. Teoria kosztów komparatywnych - wykresy

Założenia teorii:

- analiza dotyczy 2 krajów i 2 towarów, występuje 1 czynnik produkcji

- nie występują koszty transportu i koszty transakcyjne handlu,

- nie występuje pieniądz a zatem płace, kurs walutowy i inne kategorie pieniężne,

- praca jest doskonale mobilna w kraju, i nie mobilna w skali międzynarodowej,

- przychody są stałe niezależnie od skali produkcji,

- zasoby pracy oraz wydajności nie zmieniają się w czasie

- w handlu międzynarodowym nie występują żadne ograniczenia, a na wszystkich rynkach panuje doskonała konkurencja.

Istota: Ricardo wykazuje ze specjalizacja produkcji prowadzi do wymiany 2 krajów.

Tabela: Sukno i wino

Wykresy dla Portugalii i Anglii

Jeżeli Anglia przywiezie z Portugalii wino i zapłaci za nie suknem, zamiast produkować je u siebie, zyska na tej wymianie. Zapłaci, bowiem za jednostkę wina suknem, które wymaga pracy 100 robotników. Tymczasem gdyby Anglia to wino wytwarzała u siebie, wymagałoby to pracy 120 robotników. Zaoszczędzona praca 20 robotników może być wykorzystana do produkcji innych towarów.

Podobnie Portugalia - za sukno zapłaci mniej. A więc za pracę 80 robotników uzyska pracę 90 robotników.

25. Prawo rynków Saya. Tożsamość Saya.

PRAWO RYNKÓW SAY'a

Say mówi, że w kapitaliźmie kryzysy są niemożliwe, ponieważ produkuje się te dobra, na które jest zapotrzebowanie i wg. niego nie ma znaczenia ilość pieniędzy w obiegu. Im więcej się produkuje tym łatwiejszy jest zbyt. Rynek rozszerza się wraz z produkcją. Liberalna polityka państwa nie dopuszcza do nadprodukcji.

- produkty są kupowane za produkty,

- produkcja stwarza sobie sama rynki zbytu, ponieważ producent utrzymując ciągły proces produkcji zakupuje surowce, maszyny i prace czyli stwarza dochody nabywców towarów

- pieniądz jest tylko środkiem wymiany otrzymywany w zamian za sprzedany towar, jest natychmiast zamieniany na inne towary.

Tożsamość Saya:

Gospodarka zamknięta wytwarzająca n dóbr, pieniądz pełni jedynie role jednostki obrachunkowej. Suma pi*Di= Suma pi*Si

Zakładamy iż pieniądz służy nie tylko jako środek wymiany ale również jako środek tezauryzacji, można zapisac: suma pi*Di=Suma pi*si Dn=Sn (popyt i podaż pieniadza), wynika to z faktu ze globalny popyt na pieniadz jest równy wartości wszystkich towarów w oferowanych za pieniądze. Dn=p1*S1+p2*S2+…+pn-1*Sn-1= Suma pi*Si. Globalna podaż pieniądza będzie równa wyrażonej w pieniądzu wartości wszystkich towarów. Sn=p1*D1+p2*D2+…+pn-1*Dn-1=Suma pi*Di.

Jakakolwiek różnica między popytem a podażą towarów w danym okresie musi się przejawiać w formie nadmiaru lub niedoboru popytu na pieniądz zatem Dn>Sn, lub Dn<Sn. Suma pi*Di-Suma pi*Si jest tożsame suma EDi Jest tożsame Suma ESi jest tożsame EDn.

EDi-nadmiar popytu na towary, ESi - nadmiar podaży na towary, EDn-nadmiar popytu na pieniądz.

26. Zasada ludnościowa Malthusa

TEORIA LUDNOŚCI

Zmienne uwzględniane w zasadzie ludnościowej - [Q, H, q], gdzie q=Q/H. Q-produkt tworzony przez daną społeczność, H-liczebność społeczności, q-produkt per capita.

Zgodnie z zasadą ludnościową tempo wzrostu liczby ludności (geometryczne) przewyższa tempo wzrostu (arytmetycznie) ilości środków potrzebnych do jej utrzymania, których reprezentantem jest produkt: przyrostH/H>przyrostQ/Q jest to najprostsze wyrażenie zasady ludnościowej.

Prawo to składa się z 2 twierdzeń:

1. Odnosi się do przyrostu ludności. Malthus twierdził, że wzrost ludności można ująć w formułę postępu geometrycznego przyjmując podwojenie się liczby ludności po 25 latach.

2. Odnosi się do wzrostu liczby środków żywności. Malthus twierdzi, że wzrost ten można ująć w formułę postępu arytmetycznego przyjmując, że środki te wzrastają co najwyżej o tę samą ilość co 25 lat.

27. Charakter praw produkcji i podziału u J.St. Milla

- prawo rządzące produkcją - opierają się na obiektywnych prawach przyrody i wymykają się spod ludzkiej kontroli,

-prawo podziału (dystrybucji)- są związane z układem instytucji społecznych i można je modyfikować.

28. Ceny dóbr o podaży doskonale nieelastycznej, doskonale elastycznej i elastycznej (Mill, 3 wykresy)

1) dobra o podaży doskonale nieelastycznej (dzieła sztuki, rzadkie ksiązki, monety, wartośc ziemi)

Wykres:

2) dobra o podaży doskonale elastycznej (są to wyroby przemysłowe, Mill zakłada iż produkcja tych dóbr odbywa się w warunkach stałych kosztów)

wykres:

3) dobra o podaży stosunkowo elastycznej (dobra wytwarzane w sektorze rolnym przy rosnących kosztach produkcji)

Wykres:

29. Teoria handlu międzynarodowego Milla (założenia, granice korzystnej wymiany)

Założenia:

- 2 kraje, 2 towary, 1 czynnik produkcji (praca)

- brak postępu technicznego, stałe techniczne współczynniki produkcji,

- wolna konkurencja w obrębie krajów i wolny handel między krajami,

- przenośność czynników produkcji w obrębie poszczególnych krajów i jej brak pomiędzy krajami.

Granice korzystnej wymiany:

-powinny stanowić relację wymienne towarów na rynku wewnętrznym w warunkach gospodari rozwijającej się autonomicznie.

Podział korzyści z międzynarodowej specjalizacji:

- czynnikiem decydującym o podziale korzyści z międzynarodowej specjalizacji są relacje popytu na rynku międzynarodowym (czyli na pszenicę amerykańską ze strony Wlk. Brytanii i na sukno brytyjskie ze strony USA).

Wykres:

30. Schemat formacji społeczno-ekonomicznej Marksa

Formacje wg Marksa:

- wspólnota pierwotna

- niewolnictwo

- feudalizm

- kapitalizm

- socjalizm z jego najwyższa forma komunizmu

Schemat formacji społeczno- ekonomicznej Marksa:

Sposób produkcji{siły wytwórcze baza ekonomiczna - stosunki produkcji nadbudowa

Nadbudowa- relacje, stosunki społeczne, poza stosunkami produkcji, charakterystyczne dla określonego sposobu produkcji,

Baza ekonomiczna-stosunki produkcji właściwe danej formacji społecznej.

31. Formy wartości Marksa:

Formy wartości wymiennej:

- Prosta (pojedyncza, przypadkowa) - towar za towar, akt kupna-aktem sprzedaży,

- Pełna (rozwinięta) - sieć relacji wymiennych, rynek rozwija się, wartość 1 towaru możemy odnieść do innych towarów znajdujących się na rynku,

- Ogólna - w gospodarce wybierany jest jeden ekwiwalent - np. zboże czy broń,

- Pieniężna - rolę ekwiwalentu przyjmuje pieniądz, jako wyodrębniony towar, pełni funkcję powszechnego środka wymiany.

32. Prawo spadającej stopy zysku

- kapitał stały w tym jego część trwała - maszyny - rośnie nieustannie w porównaniu do v (kapitału zmiennego) co powoduje spadek stopy wartości dodatkowej,

- zniszkowa tendencja stopy zysku stanowi jedną z przyczyn, które zaostrzają sprzeczności kapitalizmu.

Aby uniknąć spadku stopy zysku muszą kapitaliści cały czas inwestować. Gdy ustanie proces akumulacji kapitału gospodarka popadnie w recesję. Pęd za zyskiem powoduje powstanie kryzysu. Kryzys:

- działa tendencja nadprodukcji,

- działanie spadającej stopy zysku.

Wykres:

33. Teoria dóbr Mengera

TEORIA DÓBR (potrzeb)

Potrzeby są motorem gospodarki. Są one różne i się zmieniają w miarę rozwoju gospodarczego, a także powstają nowe potrzeby. Do zaspokajania potrzeb służą dobra i usługi.

Cechy dóbr, które musza być spełnione, aby nosiły one miano dóbr:

1. Musi istnieć wiedza o potrzebie lub jej przewidywanie.

2. Posiadanie przez rzecz obiektywnych właściwości pozwalających zaspokoić potrzeby.

3. Wiedza o tej właściwości rzeczy.

4. Dostępność tej rzeczy.

Klasyfikacja dóbr:

A. Klasyfikacja z punktu widzenia ich odległości od aktu zaspokajania potrzeb:

- Dobra pierwszego rzędu - to dobra gospodarcze, które możemy wykorzystać bezpośrednio do zaspokojenia naszych potrzeb (np.: potrawy, napoje, odzież).

- Dobra drugiego rzędu - są to dobra inwestycyjne, służące do pozyskania i wytworzenia dóbr pierwszego rzędu.

B. Klasyfikacja z punktu widzenia stosunku potrzeb do ilości dostępnych dóbr:

- Dobra gospodarcze (ekonomiczne) - ich ilość jest ograniczona w stosunku do potrzeb

- Dobra niegospodarcze (nieekonomiczne) - ich ilość jest nieograniczona w stosunku do potrzeb.

34. Prawo Wiesera

Zdaniem Wiesera o wartości dobra produkcyjnego stanowi wartość najmniej użytecznego dobra konsumpcyjnego, które jest przy jego pomocy wytwarzane.

35. Równowaga monopolu bez kosztów i z kosztami (Cournot, wykresy)

2 wykresy

1) monopol bez kosztów: Uc=cena *ilość, Up=Uc/ilość, Uk=Pochodna Uc/pochodna

2) monopol z kosztami: Zysk=utarg-koszty, Koszt krańc=Utarg krańc

36. Model Duopolu Cournota (założenia , wykres)

Założenia:

- jednorodny produkt,

- produkcja jest bezkosztowa, w efekcie tego Koszt krańcowy=0, czyli pokrywa się z osią OX,

- doskonała informacja o rynku,

- obaj producenci kierują się max zysku,

- przy podejmowaniu decyzji cenowych uwzględnia się reakcję konkurenta.

Wykres:

37. Model równowagi ogólnej (2 dobra, 2 wymieniających) - WALRAS

Równowaga ogólna - jest to system zależności funkcjonalnych wyrażający taki stan gospodarki wymiennej i kiedy wszystkie gałęzie są jednocześnie zrównoważone wewnętrznie i znajdują się w równowadze między sobą.

Równowaga cząstkowa - wyznaczana gy przyjmiemy zasadę cateris paribus, (rynek kawy bez wpływu rynku herbaty)

Warunki równowagi ogólnej:

1. Każdy konsument maksymalizował swój dochód płynący ze sprzedaży usług określonego czynnika produkcji (pracy, kapitału, ziemi) oraz maksymalizował zadowolenie osiągane z tego dochodu.

2. Każdy przedsiębiorca zastosował taką kombinacje czynników wytwórczych, że osiągnął maksymalny efekt produkcyjny przy minimalnym koszcie.

3. Na wszystkich rynkach dóbr konsumpcyjnych i kapitałowych ukształtowały się jednolite ceny równoważące podaż i popyt.

4. Na wszystkich rynkach czynników produkcji ukształtowały się jednolite ceny równoważące ich podaż i popyt.

5. Nastąpiło wzajemne dostosowanie się kosztów (ceny czynników wytwórczych i dóbr kapitałowych) oraz cen gotowych wyrobów.

Twierdzenie 1 - Ceny albo relacje wartości wymiennych są do siebie odwrotnie proporcjonalne, tak jak przy wymianie barterowej, t-t)

Twierdzenie 2 - popyt efektywny na jedno wymieniane dobro jest równy efektywnej podaży drugiego dobra. Popyt na dane dobro jest funkcją jego ceny. Warunki równowagi Da=Oa, oraz Db=Ob. (D-popyt, O-podaż, a,b-dobra)

38. Wyprowadzanie krzywej popytu (za pomocą funkcji użyteczności i za pomocą krzywych obojętności - wykresy)

1) za pomocą f.użyteczności

2 Wykresy:

2) za pomocą krzywych obojętności:

2 wykresy:

39. Teoria ceny Marshalla - Zajmuje się zagadnieniem popytu i podaży. To co się dzieje na rynku jest wypadkową popytu i podaży.

TEORIA CENY - Wg tej teorii podaż i popyt jak również i cenę traktuje się jako wielkości od siebie zależne. Nie występują miedzy nimi związki przyczynowo - skutkowe, a jedynie funkcjonalne. Popyt i podaż oddziaływają na cenę w takim samym stopniu, zatem spór o to który z tych czynników odgrywa większą rolę jest bezprzedmiotowy. Równowaga cząstkowa dotyczy 1 rynku, jednego towaru. Cena jest uzależniona od popytu i podaży na danym rynku, ale też upływu towarów na innych rynkach (bo dany towar może być komplementarny, substytucyjny).

Równowaga ogólna - stan w którym jest równowaga na wszystkich rynkach.

40. Graniczne punkty rentowności przedsiębiorstwa (wykres)

X,Z - graniczne punkty rentowności przedsiębiorstwa, gdzie X to punkt zamknięcia przedsiębiorstwa a Z- niwelacji przedsiębiorstwa, czyli w tym punkcie p-stwo nie osiąga zysków ani starat.

Wykres:

41. Krótkookresowa krzywa podaży przedsiębiorstwa (wykres)

Wykres:

Interpretacja: Rosnąca część krzywej kosztów krań znajduje się poniżej krzywej kosztów zmiennych. Krótkook krzywa podaży przeds. wolnokonkur. działającego w warunkach doskonałej konkurencji pokrywa się z rosnącym odcinkiem krzywej Kkr, znajdujących się powyżej minimum krzywej kosztów zmiennych przeciętnych.

42. Długookresowe krzywe podaży (wykresy)

3 wykresy:

1) malejące przychody

2) stałe przychody

3) rosnące przychody

43. Metoda badań Keynesa

1. podejście makroekonomiczne, badanie wielkości globalnych,

2. podejście od analizy funkcjonalnej na rzecz przyczynowo-skutkowej

3. analiza krótkookresowa (starał się znaleźć odpowiedz na to dlaczego w krótkim okresie nie ma wykorzystania pełnych mocy produkcyjnych)

4. poszukiwał rozwiązań służących konkretnej polityce gospodarczej

44. Zmienne w modelu Keynesa

Model Keynesa:

1.to model krótkookresowy

- istniejąca ilość i kwalifikacje siły roboczej

- ist. ilość i jakość rozporządzalnego wyposażenia kapitałowego

- ist.technika

-stopień konkurencji

- gusty i przyzwyczajenia konsumentów

- przykrość związana z różną intensywnością pracy oraz działalności nadzorczej i organizacyjnej

-struktura społeczna wraz z czynnikami decydującymi o podziale DN,

2. przedmiotem analizy są głównie problemy statystyki gosp.,

3. nacisk na popytowe warunki kształtowania się DN,

4. uwzględnienie tzw. popytowego efektu inwestycji.

Schemat:

Definicje:

Psychologiczna skłonność do konsumpcji (przeciętna) PSK- to właściwa każdej jednostce dyspozycja psychologiczna do wydatkowania części swojego dochodu przy jednoczesnym oszczędzaniu pozostałej części. PSK=C/Y. Oddziaływuje na oszczędności i konsumpcję!

KSK - to stosunek przyrostu wydatków konsumpcyjnych do przyrostu dochodu. KSK=ΔC/ΔY. 0<KSK<1; wskaźnik ten mówi, jak częśc dodatkowego dochodu przeznaczona jest na konsumpcję. Funkcja konsumpcji: C=Co+KSK*Yd

Funkcja oszczędności- S = -Co+(1-KSK)*Y, gdy Y=Yd wtedy S=So+KSO*Y, gdzie So-oszcz. autonomiczne.

Krańcowa rentowność kapitału - jest to spodziewana rentownośc inwestycji odpowiadająca stopie dyskontowej przy której obecna wartość przewidywanych przychodów z kapitału równa smęcenie jego podaży. Bieżąca stopa%- to nie tylko wypadkowa krańcowej wydajności kapitału i skłonności do oszczędzania ale rezultat preferencji płynności. Inwestycje zależą od KRK i stopy%.

PSK, KRK, Stopa% to zmienne niezależne w modelu Keynesa! Reszta zmiennych to zależne.

45. Warunki równowagi w gospodarce Keynesa

Globalny popyt jest równy produkcji w punkcie Yo (przecięcie linii 45^o z prostą Co+Io+ksk*Y), w punkcie Yo oszczędności są równe planowanym inwestycjom.

Wykres:

Mechanizm równoważenia zagregowanego popytu z zagregowaną podażą

1) gdy Y1<Yr, wówczas AD>Y, tzn. C+I>C+S, stad: I>S. W takiej sytuacji zagregowany popyt byłby większy niż produkcja. Zmniejszające się zapasy wytwórców skłaniałyby do wzrostu produkcji, aż do poziomu Yr, tj zrównania się z wielkością popytu. Pojawienie się wąskich gardeł (np. brak wykwalifikowanej kadry w produkcji)

2) gdy Y2>Yr, wówczas AD<Y, C+I<C+S, stad I<S. W tym przypadku zagregowany popyt jest mniejszy niż produkcja, oznacza to rosnące zapasy, których nie można sprzedać i konieczność obniżenia produkcji tak by jej poziom zrównał się z popytem, co zachodzi dla Y=Yr

Keynes twierdzi, że gospodarka jest w stanie powrócić do równowagi, tyle że to długo potrwa. Keynes mówi ze gospodarka wróci do stanu równowagi, gdy pomoże rząd poprzez swoje instrumenty

1. Definicja i funkcje historii myśli ekonomicznej

2. Powiązania działalności gospodarczej z wiedzą i naukową myślą ekonomiczną (schemat)

3. Powiązania historii myśli ekonomicznej z innymi naukami

4. Korzyści ze studiowania HME. Krytyka HME

5. Poglądy ekonomiczne Ksenofonta

6. Sposób organizacji życia gospodarczego w idealnym państwie Platona

7. System poglądów Arystotelesa

8. Teoria własności prywatnej św. Tomasza z Akwinu

9. Teoria ceny sprawiedliwej

10. Teoria podziału św. Tomasza z Akwinu

11. Merkantylistyczna teoria aktywnego bilansu

12. Główne cechy myśli merkantylistycznej

13. Struktura klasowa społeczeństwa w modelu fizjokratów

14. Tablica ekonomiczna F. Quesnaya (założenia, schemat)

15. Źródła bogactwa narodów (A. Smith)

16. Teoria wartości A. Smitha

17. Kształtowanie się cen w gałęziach o stałych i rosnących kosztach wg A. Smitha (wykresy)

18. Teoria podziału A. Smitha

19. Teoria kosztów absolutnych

20. Teoria wartości oparta na pracy (D. Ricardo)

21. Model zbożowy Ricardo (założenia, wykres)

22. Teoria renty różniczkowej. Renta liczona od strony produktu i od strony kosztów produkcji

23. Stan stacjonarny w modelu Ricardo (wykresy)

24. Teoria kosztów komparatywnych (+ wykresy)

25. Prawo rynków Saya. Tożsamość Saya (wzory)

26. Zasada ludnościowa Malthusa

27. Charakter praw produkcji i podziału u J. St. Milla

28. Ceny dóbr o podaży doskonale nieelastycznej, doskonale elastycznej i elastycznej (Mill, wykresy)

29. Teoria handlu międzynarodowego J. St. Milla (założenia, granice korzystnej wymiany)

30. Schemat formacji społeczno-ekonomicznej Marksa

31. Formy wartości (Marks)

32. Prawo spadającej stopy zysku (Marks)

33. Teoria dóbr Mengera

34. Prawo Wiesera

35. Równowaga monopolu bez kosztów i z kosztami (Cournot, wykresy)

36. Model duopolu Cournota (założenia, wykres)

37. Model równowagi ogólnej (dwa dobra, dwóch wymieniających)

38. Wyprowadzanie krzywej popytu (za pomocą funkcji użyteczności i za pomocą krzywych obojętności - wykresy)

39. Teoria ceny Marshalla

40. Graniczne punkty rentowności przedsiębiorstwa (wykres)

41. Krótkookresowa krzywa podaży przedsiębiorstwa (wykres)

42. Długookresowe krzywe podaży (wykresy)

43. Metoda badań Keynesa

44. Zmienne w modelu Keynesa (schemat, definicje, wzory)

45. Warunki równowagi w gospodarce (Keynes)

3

1 mld zakupy

2 mld

autokonsumpcja

1 mld

zakupy

Klasa produkcyjna

Klasa właścicieli

ziemskich

Klasa jałowa

2 mld

opłaty

1 mld zakupy

2 mld zakupy

---