|
Omawiając prowadzenie natarcia przez ZT sił zbrojnych Izraela, należy w pierwszej kolejności odnieść się do organizacji i wyposażenia związków taktycznych państw tego konfliktu. Wojska lądowe Izraela oparte były o strukturę brygadową. Brygady, w zależności od potrzeb, wchodziły w skład zgrupowań dywizyjnych. Szczebel dywizji spełniał w tej wojnie rolę, jak w innych armiach szczebel korpusu. Zgrupowania dywizyjne organizowane były tylko na froncie egipskim dla potrzeb usprawnienia dowodzenia brygadami. Siły lądowe tego państwa posiadały brygady piechoty, pancerne oraz powietrzno-desantowe. W skład brygady piechoty wchodziły trzy bataliony piechoty, batalion czołgów, pododdziały rozpoznawcze, przeciwpancerne, zaopatrzenia i obsługi. Brygadę pancerną tworzyły 2 bataliony czołgów średnich, batalion czołgów lekkich oraz batalion piechoty zmotoryzowanej. W skład tych struktur nie wchodziła artyleria, która była zastępowana przez czołgi. Artyleria była zorganizowana w 2 brygady znajdujące się w dyspozycji Naczelnego Dowództwa i traktowane były jako odwód na głównych kierunkach natarcia. W skład brygad powietrzno-desantowych wchodziły cztery bataliony spadochroniarzy oraz służby zabezpieczające ich działanie. Podstawowym sprzętem pancernym armii izraelskiej były wozy bojowe AMX-13, Centurion, M 50, M 51 Sherman i M 48 General Patton.
Organizacyjna państw arabskich oparta była na strukturze dywizyjnej. Państwa te dysponowały sprzętem produkcji radzieckiej takim jak: T-34, T-54, T-55. Jedynie siły zbrojne Jordanii formowane były w oparciu o brytyjskie doświadczenia, wzorce, a nawet regulaminy. Sprawność bojowa armii jednak była niska ze względu na słaby poziom wyszkolenia.
Taktyka działania wojsk izraelskich wynikała z założeń strategicznych, które zakładały prowadzenie szybkich i manewrowych działań na lądzie. Obejście, wychodzenie na skrzydła, uderzenie od tyłu, szybkie przerzucanie wojsk z jednego kierunku na drugi oraz potęgowanie siły uderzenia na rozstrzygającym kierunku, były tym, co charakteryzowało natarcie brygad izraelskich. W toku działań zaczepnych oddziały izraelskie unikały ataków czołowych, stosując najczęściej obejście i oskrzydlenie oraz wychodzenie na tyły wojsk egipskich. Działania takie były wypadkową egipskiego systemu obrony rozbudowanego na Półwyspie Synaj, zamykającego dogodne kierunki natarcia wzdłuż dróg i przejść. Skrzydła obrony opierały się zazwyczaj o trudno dostępne grzbiety górskie i pustynne wydmy piaszczyste. Rejony górzyste i obszary pustynne nie były z reguły ani bronione ani patrolowane. Odcinki te wykorzystywały wojska izraelskie do obchodzenia umocnień egipskich. W działaniach tych stosowano najczęściej jedno lub dwuskrzydłowe obejście połączonym z szerokim wychodzeniem na tyły i skrzydła broniących się oddziałów egipskich. W obu wypadkach po wyjściu wojsk na odpowiednią głębokość piechota izraelska uderzała na skrzydło egipskich pozycji obronnych, a czołgi atakowały stanowiska ogniowe artylerii i rejony ześrodkowania odwodów. Piechota, niszcząc pododdziały pierwszego rzutu, umożliwiała wykonanie przejść w polach minowych i otwierała drogę siłom głównym. Przejścia te wykorzystano do niezwłocznego przerzucania oddziałów czołgów i piechoty zmotoryzowanej, które unikająć walki parły do przodu.
Przełamanie i uderzenie czołowe wojska izraelskie stosowały jedynie w przypadkach, gdy nie było żadnej możliwości wykonania manewru. W takim wypadku przełamania dokonywano zwykle na bardzo wąskim odcinku (2-4 km). Jednak nawet i wówczas atak frontalny starano się przekształcić w głębi w obejście i uderzenie na tyły. Wojska izraelskie zastosowały formę przełamania nazwaną formą "otwartego klina". Polegała ona na tym, że wojska (pieszo lub na pojazdach bojowych) atakowały pozycje w dwóch niewielkich kolumnach przy silnym wsparciu artyleryjskim i lotniczym. Po opanowaniu czołowych pozycji obronnych atakujące kolumny rozchodziły się, obchodząc dany obiekt i spotykały się ponownie na jego tyłach, by następnie, zależnie od sytuacji, atakować go od tyłu lub rozwijać natarcie w głąb. Na kierunku tym wprowadzano z kolei nowe oddziały i kontynuowano natarcie w głąb lub w stronę skrzydeł. (schemat 3).
W górzystym terenie na froncie syryjskim przełamywano obronę wzdłuż dróg. Wzdłuż granicy, na szerokości około 60 km przebiegały jedynie trzy drogi silnie bronione. Na szczególnie trudnym odcinku przełamania obrony syryjskiej na wzgórzach Tel-Azazzaid i Tel Faher użyta została Brygada Golani. Warunki natarcia były trudne, gdyż teren wznosił się stopniowo w głąb pozycji syryjskich, przewyższając pozycje izraelskie od 150-500 metrów. Natarcie zostało poprzedzone silnym, 48 godzinnym przygotowaniem artyleryjskim i lotniczym, w którym użyto także bomb napalmowych. Jednak umocnione pozycje obronne praktycznie nie zostały osłabione. Do natarcia brygada ta poszła w ugrupowaniu jednorzutowym z jednym batalionem w odwodzie. Natarcie to przyjęło formę szturmu. Przed nacierającą piechotą wyposażoną w ręczną broń przeciwpancerną i granaty posuwały się grupy saperów rozminowujących teren a w ślad za nimi opancerzone buldożery, wyrównujące nierówności terenowe. Po tak przygotowanych drogach wprowadzano czołgi wspierające piechotę. Wprowadzenie drugiego rzutu nastąpiło w chwili, gdy pozycje syryjskie wiązały ogniem nacierający pierwszy rzut. Umożliwiło to wprowadzenie odwodu na tyły umocnionych pozycji i przełamanie obrony.
Duże znaczenie dowództwo izraelskie przywiązywało do rozpoznania pola walki. Istotną pomocą dla dowództwa izraelskiego w prowadzeniu rozpoznania pola walki były śmigłowce. Każdy dowódca brygady dysponował jednym śmigłowcem, który wykorzystywany był do obserwacji pola walki w pasie działania brygady. Na pokładzie każdego śmigłowca znajdował się żołnierz dobrze znający język arabski, który prowadził podsłuch w sieciach UKF obsługujących sztaby oddziałów i związków taktycznych przeciwnika. Większość rozkazów i komend dowódcy egipscy przekazywali, jak wiadomo, tekstem otwartym.. Przechwycone rozkazy przekazywane były ze śmigłowca do sztabów brygad, dzięki czemu sztaby znały nie tylko położenie, ale wiedziały także o zamiarach dowódców i kierunkach przesunięcia lub odejścia wojsk egipskich. W przypadku braku możliwości uzyskiwania informacji tą drogą dowódcy izraelscy stosowali rozpoznanie walką. Do przeprowadzenia tego rozpoznania wykorzystywano zwykle kilka transporterów opancerzonych, które wraz z prowadzącą z nich ogień piechotą atakowały pozycje egipskie na pełnej szybkości. Powodowało to otwarcie ognia przez przeciwnika ze wszystkich środków ogniowych, a tym samym zdemaskowanie wszystkich stanowisk ogniowych. Po wykonaniu zadania transportery wracały w ugrupowanie.
PODSUMOWANIE
Działania wojsk izraelskich w okresie "wojny sześciodniowej" charakteryzowały się dużym dynamizmem. Była to z pewnością wojna nowoczesna, prowadzona we wszystkich wymiarach współczesnego pola walki. Wykazała ona, że związki taktyczne (tu brygady) potrafią samodzielnie prowadzić skuteczne ataki na umocnione pozycje wojsk arabskich. Duża ich manewrowość była efektem pełnej samodzielności tych jednostek poprzez pozbawienie ich balastu w postaci artylerii i dużych pododdziałów logistycznych. Jak wcześniej wspomniałem rolę artylerii spełniały armaty czołgów, zaś logistyka była w dużej mierze dostarczana śmigłowcami. Wsparcie natarcia brygad ogniem zgrupowań artyleryjskich, lotnictwa oraz wysadzaniem dużej liczby desantów powietrznych stwarzało brygadom dogodne warunki prowadzenia natarcia. Szerokie stosowanie oskrzydleń, obejść, nieszablonowych form ataku czyniło te działania nad wyraz skutecznymi. Należy też pamiętać o czynniku ludzkim, który odpowiednio przygotowany potrafił dobrze walczyć, odpowiednio wykorzystać wszystkie dostępne środki walki.
BIBLIOGRAFIA
1. K. KUBIAK, "Wojna sześciodniowa", Warszawa 1992. 2. R. S. Churchill, "Wojna sześciodniowa", Tel-Awiw 1968. 3. K. Kempowicz, "Niektóre zagadnienia taktyczne wojny izraelsko-arabskiej w czerwcu 1967 r.", Myśl Wojskowa nr 7/1969. 4. "Infantry in the Midlle East War", Infantry nr 3-4/1968. 5. "The army of Israel", Military Review nr 4/1968. 6. "Operacja GOŁĄB", MON 1969.