TADEUSZ BOROWSKI (1922-1951) - prozaik, poeta, publicysta.

Biografia rozpada się na trzy etapy:

• okupacyjno-warszawski

• oświęcimski - wiosna 1943 - aresztowanie pobyt na Pawiaku przebywanie w Oświęcimiu (2 lata)

• niemiecki - obozy Dautmergen, Dachau-Allach

Najprawdopodobniej popełnił samobójstwo.

Twórczość:

• poemat Gdziekolwiek ziemia (1942), wiele części

• ujawnienie talentu satyrycznego

• nawiązania do katastroficznych tradycji

• apokaliptyczna i kosmiczna sceneria

• rzeka - metafora przemijania

• metafizyczny bunt przeciw absurdowi świata

• Pieśń - odpowiedź na „czasy pogardy”

• efektowna puenta

• opowiadania oświęcimskie

• cykl Kamienny świat (1948), Pożegnanie z Marią (1947) - rekonstrukcja obozu niemieckiego

• „człowiek zlagrowany”

• bezsilny wobec masowej, ciągłej śmierci i zbrodni

• zobojętniały na ból i rozpacz

• upadły moralnie, fizycznie i egoistycznie w obronie życia

• Pewien żołnierz (1947)

Cechy prozy Borowskiego:

• w prozie Borowskiego ujawnia się przekonanie o totalnym przewartościowaniu porządku moralnego po doświadczeniach wojennych

• centralnym motywem stała się degeneracja moralna człowieka w warunkach obozu koncentracyjnego, zanik jego godności; świat obozowy jest
  od wewnątrz, a jego struktura zgodnie z metaforycznym tytułem jednego
  z tomów prozy zapowiada nowy, totalitarny porządek historyczny, w którym człowiek, tak jak więźniowie, znajdzie swe właściwe miejsce

• świat kamienny może zapowiadać świat realny

• bolesnej i etycznie wstrząsającej tematyce prozy towarzyszy charakterystyczna narracja wykorzystująca doświadczenia amerykańskiego behawioryzmu (redukcja do minimum komentarza autorskiego, stroniąca
  od analiz psychologicznych, ocenianie postaci)

• proza pozornie „przezroczysta”, sugeruje niejako dokumentalno-reportażowy charakter zawartych w niej rozpoznań

• bohater - Tadek - więzień Oświęcimia i innych obozów koncentracyjnych; fragmenty biografii autora

• zastosowana narracja pozwala na uprawdopodobnienie fikcyjnych wydarzeń
  i sugeruje zamiar współodpowiedzialności pisarza za nieludzki sprzeczny
  z duchową istotą człowieczeństwa, czas pieców i krematoriów

• katastroficzne przesłanie moralne: nie ma niewinnych, nie ma ocalonych

• podobnie jak w wierszach Tadeusza Różewicza

• opowiadania Borowskiego głosząc totalny kryzys moralności po Oświęcimiu, okazują się zarazem głęboko etyczne; stanowią przestrogę dla kultury przed uleganiem fałszywym wyobrażeniom o naturze człowieka i fałszywym ideologiom

• kamienny świat może się odrodzić i ostatecznie się spełnić

---