Uczestnictwo - zdolność do świadomego działania międzynarodowego, którego celem jest zaspokajanie własnych potrzeb podmiotu.

• świadomość podmiotu odnosząca się do rzeczywistości międzynarodowej i jego w niej miejsca

• zdolność podmiotu do prowadzenia stałych działań kształtujących stosunki międzynarodowe w sposób racjonalny i niezależny

Strony:

1. podmioty - charakter sprawczy

2. uczestnicy - charakter wykonawczy

Rodzaje stron stosunków międzynarodowych:

a) podmioty potencjalne wielkie grupy społeczne naród polski

b) podmioty efektywne organizacje wielkich grup społ. RP c) uczestnicy pośredni organy organizacji rząd RP

d) uczestnicy bezpośredni reprezentanci organów premier RP

Atrybuty podmiotowości międzynarodowej:

1. prowadzenie niezależnej działalności

2. wchodzenie w związki z innymi

3. wyrażanie swej woli

4. samodzielne działanie

5. wpływanie stosunki międzynarodowe

Uczestnik stosunków międzynarodowych:

• świadoma zorganizowana grupa społeczna

• stale prowadząca działania transgraniczne

• zdolna do wywierania wpływu na stosunki międzynarodowe

Podmiotowość prawnomiędzynarodowa składa się ze:

1. zdolności prawnej - możliwość bycia podmiotem prawi i obowiązków

2. zdolności do działania - zdolność do wywoływania skutków prawnych przez własne działanie, a więc zdolność do samodzielnego nabywania praw i zaciągania zobowiązań międzynarodowych

1. Państwo

• każda suwerenna jednostka geopolityczna zgodna z prawem międzynarodowym

• o istnieniu terytorium państwa mówimy, gdy zostaną wyznaczone granice na wodzie, lądzie i w powietrzu

• przejściowa utrata całości terytorium w czasie toczącej się wojny nie powoduje upadku państwa, jeżeli utworzony został rząd emigracyjny, który uzyskał powszechne uznanie międzynarodowe

• suwerenność

• samowładność - prawna niezależność od czynników zewnętrznych

• całowładność - wyłączna kompetencja regulowania stosunków wewnątrzpaństowych

• powstanie państwa:

1. secesja terytorium kolonialnego

2. rozpad (np. ZSRR)

3. połączenie (np. Tanzania = Tanganika i Zanzibar)

• upadek państwa:

1. połączenie

2. rozpad

3. inkorporacja

4. aneksja - nielegalne

• uznanie państwa

• teoria deklaratywna - podmiotowość państwowa istnieje od momentu powstania państwa, a uznanie stanowi jedynie akt deklaratywny, oznaczający chęć nawiązania stosunków międzynarodowych

• teoria deklaratywno-konstytutywna - dla podmiotu uznawanego uznanie ma charakter tylko deklaratywny, ponieważ państwo istnieje wcześniej, dla państwa uznającego akt ten ma charakter konstytutywny, tworzy w świadomości państwa uznającego nowe państwo

2. Niepaństwowi uczestnicy stosunków międzynarodowych - podejmują stale i świadomie działania transgraniczne.

1. podmioty specyficzne: np. Stolica Apostolska

2. podmioty wtórne: podmioty, których podmiotowość jest funkcją suwerennej woli państw

3. podmioty in statu nascendi, czyli narody walczące o utworzenie własnego państwa

1. wielkie grupy społeczne i ich organizacje

• naród → państwo, front narodowy, organizacja narodowowyzwoleńcza

• małe grupy społeczne i ich organizacje

• uczestnictwo w SM w sposób pośredni, poprzez naciski na rząd

• coraz częściej także i bezpośrednio - np. międzynarodowe zrzeszenia partii, np. Międzynarodówka Komunistyczna

• przedsiębiorstwa międzynarodowe

• osoby prawne zarejestrowane w jednym państwie, ale prowadzące działalność gospodarczą i wywierające wpływ na politykę wewnętrzną oraz zagraniczną wielu państw, a także bezpośrednio kształtujące SM.

• ograniczają całowładność państw

• organizacje międzynarodowe

• międzyrządowe i pozarządowe

• z jednej strony są funkcją interesów i działań członków

• z drugiej strony potrafią poza nie wychodzić i w sposób samodzielny kształtować SM

3. Społeczność międzynarodowa

1. fazy rozwoju:

• rodzina europejskich narodów chrześcijańskich

• klub państw cywilizowanych - od XVII w. Rosja, USA; w XIX w. Turcja, Japonia, Persja, Syjam, Chiny

• społeczność wielokulturowa i pluralistyczna po II WŚ, decentralizacja SM

1. trzy definicje społeczności międzynarodowej - ogół:

1. państw

2. uczestników

3. podmiotów występujących w stosunkach międzynarodowych

2. dwa kręgi społeczności międzynarodowej:

1. krąg państwowy społeczności międzynarodowej

• rozumiany jako wspólnota państw

1. krąg transnarodowy społeczności międzynarodowej

• złożony z podmiotów transnarodowych

• cechą charakterystyczną wiązanie państw na szczeblu stosunków społecznych i bez pośrednictwa rządów

1. społeczność międzynarodowa:

1. w koncepcji realistycznej, hobbesowskiej, SM to stan wojny wszystkich ze wszystkimi, SM jako gra o sumie zerowej

2. w koncepcji idealistycznej, kantowskiej, SM to wspólnota ogóludzka, SM to gra o sumie niezerowej, wspólne interesy

3. w klasycznej wizji, grocjuszowskiej, państwa częściowo ze sobą walczą, a częściowo współpracują, SM jako gra o sumie niezerowej, mieszane interesy

---