Czynniki sprawcze rozwoju polszczyzny w dobie nowopolskiej:

1. Walka o język w XVIII wieku

2. Okres niewoli narodowej

3. Walka z analfabetyzmem (organizuje się szkolnictwo powszechne - pierwsze trudności: brak nauczycieli)

4. Tworzenie się języka urzędowego

5. Ujednolicenie terminologii życia społecznego i gospodarczego (wojsko, handel, koleje, marynarka, przemysł)

6. Rozwój terminologii naukowej i technicznej

7. Ujednolicanie polszczyzny ogólnej i wzrost użytkowników języka ogólnego (dzięki szkolnictwu i środkom masowego przekazu)

8. Rozwój środków masowego przekazu

---