z gory sorki ze tak dziwnie to pisane, nie mialam czasu tego przerabiac popprostu z tych opracowan zaznaczałam sobie najważniejsze zdania robiłam kopiuj i wklej.. na grubo sa zaznaczone ważniejsze mysli

I.MYŚL SPOŁECZNA

-twierdzenia dotyczące społeczeństwa, jego rozwoju i przemian

-które doprowadziły do powstania socjologii

-Historia myśli społecznej posiada 3 zakresy:

1 historia socjologii-śledzenie myśli społecznej jej rozwoju (od Comta)

2 historia myśli socjologicznej- kształtowania się problemów socjologicznych

3 historia analizy socjologicznej-kształtowanie się naukowych badań

-zajmuje się

1przedstawieniem poglądów myśliciela

2ukazaniem aktualnośći myśli

3pokazanie korzeni tej myśli (kontekst historyczny)

4funkcja tej myśli, jaki miała wpływ

-żródła: dzieła filozoficzne, traktaty teologiczne, mowy polityczne, kazania, publicystyka, korespondencje, literatura piękna

-podział myśli społecznej

1na cywilizacje

2ze względu na czas

II.STAROŻYTNOŚĆ

Kodeks Hammurabiego:

-podział społ. Na 3 grupy: AMW

Awilum- wolni, pełnoprawni obywatele, arystokracja, wolne chłopstwo, urzędnicy, kupcy.

Muskenum-ludzie zależni ekonomicznie od króla.

Wardum- niewolnicy.

-Zasada oko za oko tyczyła się osób na tym samym szczeblu społ.

-Funkcjonowanie państwa: władca- namiestnik- z-ca namiestnika- przełożony gminy.

-K. ur nammu założyciel III dynastii z ur kodeks pokazuje rolę władcy, społ., prawa, kult, koncepcję własności -kodeks składa się z 3 części: teologicznej- boskie pochodzenie władcy, historycznej- sukcesy polityczne władcy, etycznej- władca rozporządził w kraju ład i porządek.

-Lipit- Isztar likwidacja nierówności społ. Zaproponowanie sprawiedliwości. Kara za niesłuszne oskarżenie, ----prawo męża- obowiązek utrzymania chorej żony, odszkodowanie za uszkodzenie wynajętych zwierząt. Im więcej praw tym słabsze państwo i mniej szczęśliwe.

1.IZRAEL

-Izrael: przodkowie Izraela wywodzili się z ludów semickich

-Abraham zostaje powołany do wiary w jednego Boga, opuszczenia ziemi i wejścia do Kanak.

-Potomkowie Abrahama- Izaak, Jakub.

-12 luźno powiązanych ze sobą plemion dopiero po 200 latach stanowią naród.

-dzierżawcami, ziemia należała do Boga.

-wiary w jednego Boga arka przymierza

-Sędziowie w starożytnym zajmowali się konfliktami i problemami.

-rywalizacja plemienna

-Monarchia w Izraelu: pierwszy król: Saul, Dawid, Salomon,

- 926 podział królestwa na Judę i Izrael, odejście od wiary i moralności, upadek Izraela, zdobycie prze Asyryjczyków, Izrael zdobywa Judę, Babilon Żydzi wracają do siebie, a. Wielki zdobywa Judę, 63. zdobycie Jerozolimy przez Rzymian.

-Stary Testament: podstawowe źródło wiedzy o starożytnym Izraelu.

-3 części: - pięcioksiąg.. księgi prorockie. pismo: charakter dialektyczny.

-równość wszystkich ludzi wobec Boga,

-człowiek jest istotą społeczną: Adam i Ewa,

własność była przestrzegana:

ziemia należała do Boga, prawo do posiadania i użytkowania: pole, zboże, owoce.

-Plemię- Ród- Rodzina.

-Rodzina: patriarchat, dziedzictwo spadało na syna, do szeroko pojętej rodziny należeli także niewolnicy, spożywali posiłki w święta z członkami rodziny.

-Rodziny wielopokoleniowe,

-prawo rozwodu (tylko przez mężczyznę jeśli żona rozrzutna, odrażająca)

-i lewiratu(jak mąż umarł, kobita żeniła się z jego bratem by spłodzić męskiego potomka, jeśli odmówił-ostracyzm społeczny)

2.GRECJA

2a.PLATON

-uczeń Sokratesa

-założył swoją szkołę-Akademia Platońska

-zwalczał ustrój demokratyczny

-„państwo”-utopijne dzieło

-państwo powstało z p[otrzeby ludzi, nikt nie jest samowystarczalny

--nie powinno być zbytku, niepotrzebnych zawodów

-bieda i bogactwo-dwie rzeczy zgubne

-państwo ma być stosunkowo małe (państwo-miasto)

-5 rodzajów sprawowania władzy:

Arystokracja-najlepsza idealna forma, istnieje podział na rządzych, strażników, rzemieślników

Timokracja(ambicja chciwość pieniądz)

Oligarchai(rządy bogatych)

Demokracja

Dyktatura

-dwa światy: świat idei, jako rzeczywisty, oraz świat materialny postrzegany przez nas i będący odbiciem świata rzeczywistego.

-rolę filozofa

-POLITYKA - rozumiana w jedności z etyką dla Platona idealnym ustrojem politycznym jest model idealnej POLIS - o skrajnie racjonalnych rządach.

-Polityka zaś to sztuka oparta na wiedzy jak czynić ludzi lepszym

-dwie polityki:

• pospolitą

• polityką filozofii zakłada równość polityki i filozofii

-Państwo powinno składać się z 3 części, które w tym przypadku są warstwami społecznymi:

SPRAWIEDLIWOŚĆ to cnota nadrzędna

Każda z tych warstw uosabia cnoty

MĄDROŚĆ

MĘSTWO

OPANOWANIE

-LUDZIE NIE RODZĄ SIĘ RÓWNI! Ich pozycja zależy od ilości wiedzy

-Klasyfikacja ustrojów:

TIMOKRACJA umiejętności wojowania

OLIGARCHIA kryterium majątkowym

DEMOKRACJA dobro wszystkich jest równorządne, ale wg Platona nie ma równości, Demokracja sprzyja demagogom

TYRANIA uznający własny interes, rządy autorytarne i despotyczne

-Powstanie państwa:

-Człowiek nie jest samowystarczalny i musi żyć w wspólnocie

-z 3 potrzebami:

1. wytwarzania pożywienia

2. mieszkania

3. ubrania itp.

- każdy ma zdolności innych profesji, powinien zająć się jednym a nie wieloma zajęciami

"Państwo"

-krytykę panujących porządków

-propozycje zmian

-przyczynę upadku ustroju

-niewłaściwe postępowanie rządzących

-oraz samą demokrację, wady tego ustroju:. zbyt duża wolność obywatelska, obejmująca nawet zbrodniarzy. Brakuje też systemu edukacji, który ma wychować dobrych obywateli

-Państwo Platona na trzy grupy, właściwie kasty: władcy, strażnicy oraz robotnicy

-niewielkie, 5040 osób, państwo zamknięte

-równouprawnienie mężczyzn i kobiet

-systemu wychowania

-Państwo miało ingerować nawet w proces poczęcia

-partnerzy mieli być losowani i nie znali później swojego potomstwa

-cenzurę mitów i literatury

-obywatele są szczęśliwi, tylko wtedy, gdy państwo dobrze prosperuje, ono właśnie jest dobrem najwyższym.

-likwiduje własność prywatną

-wiele aspektów platońskiego ustroju z sytuacją, jaka panowała w Sparcie

-człowiek w dawnych czasach był lepszy i bliższy bogom

-opowiadał się za życiem prostym i surowym,

-komunizm ekonomiczny oraz wspólnotę żon i dzieci

-rozum jest najszlachetniejszą właściwością człowieka,

-ludzie są z natury nierówni, więc powinni być zorganizowani w hierarchię,

-„Prawa”-ostatnie dzieło, jakie są najlepsze prawa dla państwa

-rezygnuje z wizjonerstwa

-podstawą państwa sa dobre prawa

-prawa muszą być ustanowione i przestrzegane

2b.ARYSTOTELES

-uczeń Platona, nauczyciel Aleksandra Macedońskiego, pierwszy socjolog

-człowiek jest istotą społeczną

- naturalne jest to, co złożone, wysoko rozwinięte

-doktryna o wieczności świata,

-niezmienności kosmosu

-dobre życie zależy w pewnym stopniu od bogactwa, wygody i wolności od trosk,

-krytyka komunistycznych projektów Platona,

-uwielbienie rozumu i intelektu,

-teleologiczne rozumienie natury

- „Polityka”

-wszyscy należą do państwa, bo każdy z nich jest częścią państwa

- poszukuje przepisu na ustrój doskonały

-prawdziwy prawodawca powinien znać zarówno najlepszy ustrój jak i ten możliwie najlepszy dla

istniejących okoliczności

rodzina gmina państwo

-państwo zaspokaja wszystkie potrzeby

-z natury jest róznorodne

-jest po to by ludzie byli szczęśliwi

-ustrój względnie najlepszy-nie jest idealny ale w określonych warunkach najlepszy (politeja, monarchia, arystokracja)

-ustrój bezwzględnie najlepszy-ciężki do zbudowania

-Trójpodział władzy ustroje składają się z 3 częśći:

1rządzący

2obradujący

3sądzący

- człowiek jest zwierzęciem politycznym

- jest przeznaczony do życia w społeczeństwie

- każdy człowiek ma swoje właściwe przeznaczenie, mężczyzna nie może obejść się bez kobiety, a kobieta bez mężczyzny; pan bez niewolnika

- państwo należy do tworów natury, człowiek jest niezdolny do życia w pojedynkę

- państwie w kilku znaczeniach

1. zorganizowana zbiorowość potrzebujących się wzajemnie jednostek i grup ludzkich

2. wspólnota obywateli

3. ustrój polityczny

-aspektach państwa (społeczeństwa)

a)Samowystarczalność

b)Wspólnota moralna, państwowa ma na celu nie współżycie, ale piękne uczynki, powinno je łączyć wspólne dążenie do cnoty

c) różnorodność i komplementarność części, Państwo (...) składa się z nierównych części, państwo traktowane jest jako swojego rodzaju organizm

-podział społeczeństwa ze względu na funkcje wykonywane przez różne grupy obywateli:

1. rolnicy

2. rzemieślnicy

3. kupcy

4. wyrobnicy

5. stan żołnierski

6. stan kapłański

7. zamożni

8. wysocy urzędnicy państwowi

i)członkowie rady i sędziowie

-podział społeczeństwa na grupy różniące się stopniem zamożności

1. podział najostrzejszy

2. układ sił między bogatymi i biednymi ma największy wpływ na stabilność państwa i jego ustrój polityczny

-stan średni jako ostoja ładu i społeczna baza dobrego ustroju,-ZŁOTY ŚRODEK gdy jest najliczniejszy

trzy właściwe ustroje: królestwo, arystokracja, politeja

↓ ↓ ↓

trzy ich zwyrodnienia: tyrania, oligarchia, demokracja

-stanowisko antyindywidualistyczne
3.STOICYZM

-powstał w Grecji,

-założyciel Zenon z Kition.

-szkoła filozoficzna, światopogląd, droga życiowa.

-TEIZM Świat stworzony przez bogów ,wycofanie się z codziennych spraw , bogowie działają.

-ważne 3kwestie:

1 praw natury każdy może je odkryć, niezmienne dla wszsytkich

2etyka życia jak żyć, jak użytkować czas.

3koncepsja człowieka, człowiek obywatel świata, wszyscy są równi

-naturalnej towarzyskości ludzi,

-wszyscy ludzie podlegają prawu naturalnemu

-podwójna przynależność jednostki ludzkiej: do rodzaju ludzkiego i podlega uniwersalnym normom prawa naturalnego, należy do zbiorowości, której praw i obyczajów jest zmuszona przestrzegać,

NAZWISKA

Zenon z Kition , Posejdonios (Grek), Cycero (Rzymianin) ,Seneca I p.n.e./I n.e., Epiktet , Marek Aureliusz

-Ramy czasowe I p.n.e. do VI n.e

-nazwa kierunku od malowanej bramy portyku

-praw naturalnych

-Społeczeństwo jest stanem naturalnym, bytem pierwszym, powstaje z natury

-W społeczeństwie wyraża się teologiczne strona natury (Arystoteles : rodzinagminapolis)

-prawa naturalne rządzą się prawami wszechnatury

- prawa te dane są każdemu człowiekowi

- człowiek dochodzi do samowiedzy w poznawaniu praw naturalnych. Rozpoznanie tych praw prowadzi człowieka ku dobru, szczęściu

-Prawa stanowione (ludzkie)- powinny być w jakimś zakresie zgodne, co do praw naturalnych

- zasada złotego środka postępuj tak jakbyś chciał aby tobie czyniono

3a.SENEKA

-w Rzymie sprawował urząd senatora,

-został skazany na śmierć przez Nerona, który był jego uczniem.

-Zachęcał do poszukiwania mądrości.

-Należy żyć skromnie, zgodnie z naturą. Był bogaty ale żył ascetycznie.

-należy sobie wzajemnie pomagać,

-jedni są głupi, drudzy mądrzy.

- koncepcja złotego wieku ludzkości, władza mędrców.

-Zło zaczęło się od własności prywatnej

3b.CYCERON

- członek rzymskiego senatu.

-elektyczna filozofia

-Prawa natury nie można znieść i każdy musi mu się podporządkować,

- Rodzina jest podstawą państwa,

-Przyjaźń podobieństwo duchowe ludzi kształtuje państwo.

-Formy ustrojowe: królestwo, rządy optymatów-arystokracja, państwo ludowe- demokracja.

-żaden nie jest najlepszy, dopuszczał rządy mieszane

-bazowanie na istniejących poglądach w filozofii

-„O państwie”

-władza przestrzega

-element kształtowania państwa: więź, podobieństwo

-Państwo jest potrzebą człowieka

4.EPIKUREIZM

-Epikur 341r.

- wizje atomistycznej koncepcji świata: świat składa się z atomów i próżni , natura ludzka jest prawdziwa.

-Śmierć to oddzielenie duszy i ciała, rozproszenie atomów.

-Dusza po śmierci nie istnieje.

-Praktykowanie cnót ma wymiar utylitarny

-Bogowie żyją w lepszych warunkach w między światach, więc są nieśmiertelni.

-Celem życia jest przyjemność duchowa, praktykowanie cnót: sprawiedliwość, mądrość, uczciwość.

-jednostaka na 1 miejscu

-Interesy jednostki są najważniejsze, państwo je chroni na zasadzie umowy społecznej.

-pierwotny stan natury to stan konfliktu i gwałtu,

-stosunki społeczne z potrzebie zjednoczenia się ludzi w celu samoobrony i współpracy,

-prostota źródło szczęścia

- społeczeństwo jest tworem ludzkim

4a.LUKRECJUSZ

-epikurejczyk Rzymski

-oprócz atomów istnieje próżnia

- Kosmos powstał bez udziału bogów.

- Kosmos to przypadkowe połączenie atomów.

-Bogowie są nieśmiertelni, nie mają wpływu na ludzkość.

-Życie na ziemi powstało z połączenia wilgoci, ziemi i słońca .

- Zasada przyjemności w sensie duchowym.

-dusza to część ciała

-życiem powinna kierować się przyjemność,

-skromne życie daje szczęście

-pierwotny stan typowo zwierzęcy-narzędzia, ubiory, chaty, ogień-początki życia rodzinnego-więzi społeczne-ludzie bardziej łagodni-wodzowie miast-zaczynają dbać o swoje interesy wodzowie-niezadowolenie społ-obalenie władzy-anarchia-walka o władzę—ustanowienie praw i urzędników-zakończenie haosu

5.CHRZEŚCIJAŃSTWO

-wprowadza inną cenzurę czasu

(Rzym od założenia miast

Grecy od mitologii)

-czas-Od pojawienia się rodzaju ludzkiego

-Ludzie dawniej żyli lepiej

-człowiek Stawał się uczony, cywilizowany, podporządkowywał naturę

-Ewangelia: równość wszystkich ludzi wobec Boga, wszyscy

-Podstawą wspólnoty jest małżeństwo monogamiczne i nierozerwalne.

- podatkowe należy płacić.

-Władza pochodzi od boga, jeśli władza postępuje źle należy cierpliwie czekać.

-Wyższość wartości duchowych nad moralnymi, nie należy przywiązywać się do bogactw,

-Pochwała uczciwej, rzetelnej pracy,

-kto nie pracuje niech nie je

-Niewolnictwo zjawiskiem nienaturalnym.

-Apostołowie: władzę należy szanować ale jej nie ubóstwiać, władza pochodzi od Boga,

-Św. Paweł nawołuje do cierpliwości do władzy.

-Kościół w 2 aspektach: teologicznym: mistyczne ciał Chrystusa, poprzez chrzest jesteśmy w Chrystusie społecznym: wspólnota ludzi, jeśli będzie się ją wypełnić będzie żyło się lepiej.

-przeciwko gromadzeniu dóbr, majątku.

-Lenistwo, praca: jw.

Stronnictwa filozoficzno-religijne FESZ (Faryzeusze, Esseńczycy, Saduceusze, Zeloci)

5a.FARYZEUSZE

- najliczniejsze,

- mnożyli przepis,

-drobiazgowa regulacja życia codziennego.

-Dystansowali się od zagadnień politycznych

-czekali na przyjście mesjasza.

5b.ESSEŃCZYCY

-mała grupa

-ascetyczne życie: celibat, białe szaty, nietrzymanie niewolników, odrzucenie ofiar ze zwierząt, czystość cielesna,

-wyzbywali się własności prywatnej

- dzieci boże.

5c.SADYCEUSZE

-odrzucali wiarę w zmartwychwstanie ciała.

-działalnością polityczną,

-hellenizm, utrzymywali bliskie kontakty z Rzymianami,

- nie pochwalali walk o niepodległość,

-ściśle trzymali się słowa pisanego,

-wywodzili się z wart zamożnych.

5d.ZELOCI

-nieliczna grupa,

- skrajnie nacjonalistyczna,

-oparcie wśród biedoty miejskiej,

-służenie Bogu rozumieli jako walkę przeciwko bogatym, najeźdźcom,

-wierzyli w przyjście mesjasza w sensie politycznym- miał on ich wyzwolić spod panowania Rzymian.

5e.CHRYSTUS

-przychodzi na świat w czasie różnych nastrojów

-wolność wszystkich ludzi

-wszyscy są braćmi

-miłość wobec Boga i bliźniego

-podstawą życia wspólnotowego jest rodzina

-małżeństwo monogamiczne, nierozerwalne

-nie odrzuca instytucji państwa

-wyższość wartości duchowych nad materialnymi

-dzieło miłosierdzia

-godność ludzkiej pracy(uczciwa)

-władza pochodzi od Boga

-życie społecz. Jest hierarchiczne (hierarchia dana przez Boga)

-jeśli władza zła czekać cierpliwie

-nakaz płacenie podatków

-niewolnictwo, wszyscy są bracmi, nie jest to rzecz naturalna niewolnictwo

-początki kościoła

-Powstaje wspólnota,

- Apostołowie ujmują kościół w dwóch aspektach:

1 Teologicznym—kościół to mistyczne ciało Chrystusa, słową jest Chrystus,członkami-ochrzczeni

2.społeczny-kościól to gr. Społeczna, wspólnota ludzi, zinstytucjonalizowany

-przeciwko gromadzeniu dóbr

-bogactwo samo w sobie nie jest złe ale rodzi wiele pokus (przez które nie wejdzie się do królestwa)

-dzielenie się z innymi-nakaz moralny

-potępiane lenistwo (kto nie pracuje niech nie je)

-płaca za pracę musi być sprawiedliwa

III OKRES PRZEDKONSTAŃSKI

- działalność religijna kościoła odbywała się w ukryciu,

- chrześcijanie prześladowani, mordowani, kozły ofiarne, (przez Nerona, Heroda)

-przestano oddawać cześć cesarzowi

-Praca jest obowiązkiem, lenistwo potępiane.

-życie społeczne regulowane przez milość

-ważna praca

-Klemens Aleksandryjski: argumenty dot. pracy:

etyczny: praca kształtuje charakter człowieka,

religijny- Jezus był cieślą,

społeczny- pracować po to aby pomagać innym,

higieniczny: rozwój kształtuje w nas zdrowie fizyczne i psychiczne.

- Bogactwo dla samego bogactwa jest złe.

-stosunek do państwa negatywny-cesarstwo Rzymskie prześladuje chrześcijan

-Nie negowali państwa jako instytucji

-władza państwowa wypełnia część praw bożych (np. system sądownictwa)

-modlitwa kościoła za państwo

1.KOŚCIÓŁ/PAŃSTWO

-Jednoczenie państwa i kościoła

-od III w nastąpiło nawiązanie stosunków państwa z kościołem,

-311- edykt tolerancyjny

-313 r. Konstantyn Wielki wydaje edykt macedoński uchwalający chrześcijaństwo jako religię państwową, -większość chrześcijan była nie wykształcona,

-Konstantyn zaczął ingerować w sprawy kościoła,

- herezja, kościół orientuje się że cesarz prowadzi niebezpieczną grę.

-361 r. Konstantyn umiera, na tron wstępuje syn Konstancjusz.

-okres do wilkiej schizmy różny-raz współpraca raz napiecia

1a.WIELKA SCHIZMA

2.ŚW AUGUSTYN

-wykształcony, miał własną szkołe retoryki

-nawrócił się na chrześcijaństwo, początkowo należał do sekty

-państwo istnieje po to aby dbać o interesy obywateli, ład społeczny

-Władza pochodzi od Boga,

-musi istnieć sprawiedliwość , inaczej państwo to banda

-Człowiek potrzebuje władzy, bez niej nie ma życia społecz

- człowiek jespotrzebuje władzy.

-Zła władza prędzej czy później zło obróci się przeciwko władcy

-zła władza kara za grzechy

-Kościół może realizować wyższe cele niż państwo.

-Współpraca jest możliwa gdy szanuje się wzajemne kompetencje.

-Kościół i państwo to instytucje niezależne, doskonałe. , kościół wyższe cele realizuje

-Rodzina podst. składnik państwa

-.Małżeństwo instytucja ustanowiona przez Boga, monogamiczne ma charakter nadprzyrodzony, zbawczy.

-Praca: jw.

-był biskupem

-dwa dzieła to: „O państwie”, „Wyznania”

-Państwo jest karą za grzech

-Z prawa wiecznego wynikają prawa naturalne.

-jest państwo Boże i państwo diabelskie

-państwo doczesne? kara ze grzechy, jest ono przemieszaniem porządku Bożego i diabelskiego.

-Człowiek ma podążać ku zbawieniu, człowiek kieruje się wolą, człowiek ma inklinacje ku złu

-niewolnictwo (kara za grzechy człowieka)

-Państwo doczesne powstrzymujące ludzką inklinację ku złu. Poprzez prawo stanowione powstrzymuje jednostkę od działań do których popycha go często jego zła wola.

-niezależnie jaka jest władza, należy ją szanować.

- prawa stan. są wtedy słuszne i posiadają moc, obowiązują jeżeli są zgodne z prawami nat.

-"O Państwie Bożym"

-podział ludzkości ze względu na stosunek do Boga( teocentryzm), co nie wykluczało istnienia innych porządków,

-chrześcijanin należał do dwóch różnych porządków: niebieskiego i ziemskiego - jest to rozdział o charakterze wyłącznie moralnym a nie fizycznym służy jedynie ukazaniu dwóch różnych systemów wartości

PAŃSTWO ZIEMSKIE:

• z natury niedoskonałe: egoizm, każdy dba o własne korzyści i pragnienia,

• typ ładu społecznego: oparty na konflikcie

PAŃSTWO BOŻE:

• pokój, państwo szczęśliwe, powszechne dobro,

• typ ładu społecznego: oparty a konsensie

-Historią rządzi Opatrzność, musi więc mieć sens i cel, musi być procesem ukierunkowanym i przebiegającym po linii prostej.

2a.PAŃSTWO BOŻE/ZIEMSKIE

-Wszystkich ludzi można podzielić na dwie grupy:

1. Ludzie żyjąc według zasad ziemskich, nie do końca zgodnie z prawem bożym. Nie wypełniają praw bożych. Przejaw grzechu i zła.

2. Ludzie bogobojni wypełniają prawa boże, nie tylko osoby żyjące ale także anioły, zbawieni, Bóg. Koncepcja opiera się na Biblii, przejaw cnót i dobra.

-Te 2 społeczności mieszają się ze sobą, żyją razem, nie wszyscy deklarują wiarę w Boga. Walka pierwiastka złego z dobrym.

3.JUSTYNIAN

-VI wik, cesarz na Wschodzie

-chciał zjednoczyć ziemie cesarstwa

-potrzebna jedność wiary

-domagał się podporządkowania papieża władzy cesarskiej

-ingerencja cesarza w sprawy kościoła

-stosunki kość. Z państwem układają się dobrze od czasów papieża Grzegorza Wielkiego

4.GRZEGORZ WIELKI

-został papieżem w 590 r.

-wszystko stworzył Bóg z nicości,

-człowiek dzięki rozumowi odróżnia się od zwierząt,

- jest obrazem Boga. Równość wszystkich ludzi

-skarzenie grzechem pierworodny dlatego

człowiek mniejszą inteligencje ma

skłonności do zła

dysharmonia

-trzeba dzielić się z innymi

-Kościół jest uniwersalny: jest to wspólnota wszystkich sprawiedliwych,

-k. teraźniejszy- jest to wspólnota ludzi na ziemi- ochrzczonych, nie decydowało to o zbawieniu, gromadzi dobrych jak i złych

- k. niebieski- zgromadzenie wszystkich zbawionych, wybranych, życie wieczne, Niebiańskie Jeruzalem

-k. uniwersalny-szerokie znaczenie, wspólnota wszystkich sprawiedliwych, tych PRZED Chryst. I tych PO nim

-głową kościoła Chrystus

-hierarchia

-miłość, chrzest, wiara, przyjmowanie komunii, dostęp do łaski, pokuta

IV ŚREDNIOWIECZE

Franciszek z Asyżu, Tomasz z Akwinu, Bors Marsyliusz, Ibn Haldun

1a.ŚW FRANCISZEK Z ASYŻU

-1181-1226

-w 1210 papież zatwierdził regułę braci mniejszych franciszkanów.

-Wskazywał na miłość do bliźniego, przyjaciół, nieprzyjaciół,pokore

-człowiek jest tym kim jest w oczach Boga

-listy do rządców narodu

-poruszał kwestie społeczne, wezwanie do pobożności, chodzenie do Kościoła, eucharystia, spowiedź

.-Zakończenie wiary, światopoglądu pogańskiego pomimo chrystianizacji.

1b.ŚW TOMASZ Z AKWINU

- 1225-1274

-wszechstronnie wykształcony, studiował w Paryżu, dominikanim

-doktorem kościoła

-Prawo: pojęcie praw natury odnosi się do całej społeczności,

-Prawo rozumne- rozporządzenie mające na celu dobro.

-Rodzaje prawa:

1.Wieczne prawo boże. Porządek świata.

2. Prawo natury lex. Odbicie prawa bożego w porządku fizycznym: fizyka, astronomia.

3.Prawo naturalne: odbicie prawa bożego w porządku moralnym: normy, wartości, zasady, obyczaje.

Trzy stopnie prawa naturalnego:

1. prima principia oczywiste zasady, którymi posługuje się człowiek, np. wychowanie dzieci.

2. secunda principia- jedynie możliwe wnioski, które wprowadzamy z prima principia - obowiązek pracy.

3. gentium prawo narodów pewien obyczaj, coś co zostało uznane przez ludzi.

4. prawo pozytywne, prawo ludzie wyrażenie prawa naturalnego w postaci szczegółowego prawa, kodeksy.

-Prawo ludzkie nie może być sprzeczne z prawem naturalnym

- człowiek jest istotą społeczną, potrzebuje innych aby żyć.

-Potrzeby człowieka: moralne, intelektualne, materialne: jedzenie, ubranie.

-Rodzaje społeczności:

1. multitudo- przypadkowa zbiorowość, tłum ludzi.

2. Communi-tas wspólnota ludzi zgromadzonych w konkretnym celu, grupa celowa.

3. societas społ. W pełnym znaczeniu, celowe i uporządkowane zjednoczenie ludzi.

-Organicyzm- elementów, każdy z nich ma określone zadanie, funkcje. Jeśli dany element nie spełnia funkcji to organizm choruje.

-hierarchicznośc

-społeczeństwo dzieli się na stany, wykonują określone te sme zadania

-Państwo: powstaje w sposób naturalny rodzina- wieś- państwo.

-Funkcje państwa:

doczesna- zapewnienie porządku, dbanie o potrzeby obywateli.

Duchowa: dbanie o dobro moralne.

-Każde państwo potrzebuje władzy, która pochodzi od Boga.

-Formy rządów:

sprawiedliwe: monarchia, arystokracja, republika.

Niesprawiedliwe: tyrania, demokracja, oligarchia.

-Praca uszlachetnia, niewolnictwo nienaturalne,

-celem każdego sporu-jest dobro wspólne-praktykowanie cnót

-Konflikty:

niezgoda dotyczy małych zbiorowości, spotykane tylko na poziomie woli.

Spór- konflikt w sferze werbalnej

zwada- dochodzi do rękoczynów

schizma- rozłam w społ. Kościoła

wojna- starcie 2 społ. Prowadzona przeciw wrogowi.

Sprawiedliwa gdy: *prowadzona mocą legalnej władzy

*słuszny powód-obrona

*uczciwy zamiar(odzyskanie terenu)

-praca-środek dążenia do Boga, podział pracy przez naturalne predyspozycje

-Niewolnictwo-nienaturalne

-3 rodzajów prawa są przejawami jednego prawa Bożego i są z nim zgodne

prawo wieczyste,

prawo naturalne (odzwierciedlenie prawa wieczystego w świecie i rozumie ludzkim),

prawo ludzkie(pozytywne)- konkretyzacja prawa naturalnego, obowiązuje o ile jest zgodne z prawem naturalnym,

- Bog. Jemu podlega wszystko, cokolwiek istnieje,

-hierarchiczna struktura świata (gwarant ładu społecznego)- wzajemna zależność różnych części świata

-każda jednostka ma przypisane sobie miejsce, raz na zawsze określone prawa i obowiązki

-intelekt (rozum) wpływa na decyzje człowieka.

-rozum praktyczny i teoretyczny.

-Państwo jest tworem naturalnym

-Człowiek jest naturą rozumną to go odróżnia od innych bytów, jego rozum jest odbiciem mądrości Bożej, człowiek to najdoskonalsze dzieło Stwórcy,

-państwo też pochodzi od Boga

- celem nadrzędnym człowieka jest zbawienie.

-dekalog definiuje podstawowe prawa nat. Człowieka

-Prawa naturalne są konsekwencją ustanowienia Bożego

2.MYŚLICIELE ŚWIECCY

Bors, Marsyliucz, Ibn hajdun

2a.PIERRE DU BORS

-prawnik,

-napisał „o odzyskaniu ziemi świętej”

-koncepcja reform

-papież powinien zrzec się władzy,

-hierarchowie powinni zrzec się dóbr (zarządzać mają nimi prawnicy)

-zniesienie celibatu,

- 3 szczeble szkolnictwa: elementarne, wyższe, zawodowe,

-reforma sądownictwa

-:uproszczenie procesów sądowych, kodyfikacja prawa cywilnego

-nie należy przesłuchiwać świadków, zeznania na papierze,

-zjednoczenie Europy (koncepcja)miało się dokonać za panowania króla Francji, oparte na wartościach chrześcijańskich,

-postulowanie jedności po wygranych krucjatach.

2b.MARSYLIUSZ

- po stronie władzy świeckiej, spór pomiędzy Ludwikiem a papieżem.

-Władza kościelna ma się zrzec roszczeń do władzy świeckiej,

-fundamentalna rola rodziny.

-państwo ma organizować życie zbiorowe, zapobiegać konfliktom

-Prawo powinno być stosowane przez większość obywateli,

-tendencje demokratyczne.

-Najlepsza forma rządów: królestwo- monarchia, model monarchii elekcyjnej z

-prawem obalenia władcy, który nie spełnia wymagań obywateli.

-kościól powinien zrzec się władzy świeckiej i duchowej na rzecz wiernych

-powinien zrzec się własności

2c.IBN CHALDUN

-wykształcony Arab,

-alumian-nauka o społeczeństwie tworzy

-społecz zaspokaja potrzeby materialne i duchowe

-człowiek tworzy naukę i sztuke bo jest istotą rozumną, tworzy cywilizację

-Człowiek jest istotą społeczną,

-drabina bytów

Bóg

Aniołowie

CZŁOWIEK-cielesność, duchowość
zwierzęta

Rośliny

minerały

- potrzebuje władzy- autorytet,

-różni się od zwierząt tworzy cywilizację.

-3 prawa rzeczywistości społ. Tworzące schemat metodologiczny:

1. P. przyznawalności łańcuch przyczyn i skutków jest nieskończony

2. P. symetrii społ. Są zawsze pod pewnymi względami do siebie podobne wynika to ze wspólności pochodzenia, myślenia, naśladownictwa, jedność umysłowa gatunku, wszyscy stworzeni przez Boga

3. P. asymetrii społ. Nie są w 100 % do siebie podobne .bo żyją w róznych warunkach

-Azabiyya więź społ., solidarność. jest wynikiem wspólnego pochodzenia, wspólnota krwi, istnieje we wszystkich społ, jest głównym czynnikiem powstaniem państwa.

-jak przeprowadzili się do miast więź społecz. Zaczęła słabnąć

-władza zapobiega negatywnym instynktom, obrona jednostek, hamuje zwierzęcą nature

-Rodzaje władzy:

zapobiegawcza: ma ograniczyć agresję w ludziach,

monarsza związana z państwowością,

kalifat- system władzy oparty na prawodawstwie religijnym.

-Państwo nierozerwalnie związane z więzią społ.

-Panstwo ogólne, suwerenne, partykularne

-jeśli jednonarodowe to jest silniejsze

-upada jak ludzie popadają w konsumpcjonizm (luksus zwieksza podatki, niezadowolenie poddanych, despotyzm, słabość państwa, podbój)

-wojna:

Z zazdrości

Z rywalizacji

Agresji

Na rzecz Boga-świeta wojna DŻICHAT-jedyna sprawiedliwa

-determinizm geograficzny-klimat wpływa na zachowania ludzi, gorący klimat -zwierzęcy instynkt

V ODRODZENIE/RENESANS

-we Włoszech XV-XVI w

-Rodzi się świat nowożytny

-nowe formy wojny = większa skuteczność zabijania

-wielka schizma Kościoła Zachodniego,

-wynalazki, w tym druku - Gutenberg

-Reforma protestancka i kontrreformacja katolicka:

-rok 1517 wielu historyków uznaje za początek ery nowożytnej

-podział Kościoła na katolicki i protestancki -

-kalwinizm i luteranizm

-Akt supremacji w 1534 Henryka VIII w Anglii = powstanie Kościoła anglikańskiego

-Soboru Trydenckiego /1545 - 1563

-indeks ksiąg zakazanych

-Cechy odrodzenia:

-rozkład systemu feudalnego, duża pionowa ruchliwość

-nowe zawody,

-możliwość awansu,

-rozkwit handlu- gospodarka towarowa,

-rozwój bankowości,

-pęd do bogacenia się,

- rozwój miast,

-rozwój humanizmu, indywidualizmu

-sekularyzacja,

-kryterium oceny władzy-sukces, skuteczność

-władza zaczyna służyć dynastiom,

-rozwój sztuki, literatury, architektury, malarstwa, filozofii, sztuki starożytnej.

-Odrodzenie starożytności- powrót do antyku, zainteresowanie naturą, krajobrazem, naukami przyrodniczymi, -nastawienie ludzi czas to pieniądz,

-wielkie odkrycia geograficzne.

-UTOPIE Niccolo Machiavelli , Tomasz More, Francis Bacon , Michel de Montaigne , Campanelle

-REFORMACJA Marcin Luter , Melanchton , Kalwin, Mutzer, Zwingli

-KONTREFORMACJA Jezuici (Ignacy Wajde), Modrzewski, Skarga, Butera, Jean Bodin, Grot

-PRAWA NATURALNE - XVII wiek Thomas Hobbes ,John Lock

1a.NICOLO MACHIAVELLI

-(1469 - 1527), autor Księcia (w księgach zakazanych)

-urzędnik, dyplomata

-„makiawelizm” epitet na określenie ludzi bezwzględnych, przewrotnych, amoralnie zmierzających do celu - cel uświęca środki.

- jak zdobyć władzę, ale ją utrzymać

- brać przykłady z historii,

-człowiek egoista

-odzielenie polityki od etyki

-książe powinien być LISEM I LWEM

-władza dla władzy

-2rodzaje ustrojów:

Księstwo

Republika-za nią był

-religia ważna

-tłum- łatwowierny, da się zwieść

-makiawelizm-działanie na zasadzie cel uświęca środki, przewrotność,

-wizja społeczeństwa zatomizowanego, nie zorganizowanego

-jeśli działania mają prowadzić do zamierzonego skutku, muszą być dostosowane do okoliczności, w jakich zachodzą oraz do cech ludzi, na których są skierowane,

-możliwe jest odkrycie reguł działania społecznego, okoliczności są powtarzalne, a cechy ludzkie stałe - jeśli mamy odpowiednią wiedzę( głównie historia),

-wizja społeczeństwa ujednostkowionego - jedyną więzią między ludźmi jest podleganie jednej władzy państwowej

-Lud byłby tylko zgromadzeniem ludzi, gdyby władza państwowa nie strzegła porządku.

-władca powinien przede wszystkim budzić strach, oczekiwać posłuszeństwa od poddanych, niszczyć samą myśl o próbach oporu przeciw niemu,

-dobry władca to władca skuteczny; interes państwa jest w tym przypadku tożsamy z interesem księcia

1b.TOMASZ MORE(MORUS)

-(1478 - 1535) bardzo wykształcony, polityk, kanonizowany

-Utopia -

-każda utopia jest jednocześnie antyutopią, miejsce którego nie ma

-należy tak zmieniać poziom życia, aby likwidować główne źródła skłaniające/kuszące do przstępstwa.

-za monarchią elekcyjną

-duża kontrola, regularność w utopijnych państwach

-cel utopii szczescie ludzi

-religia, nauka, sztuka ważna

-potępienie wartości materialnych

-Zlikwidować własność prywatną, wtedy pieniądz nie będzie wyznacznikiem szczęścia.

-Skazany na śmierć przez Henryka VIII.

2.UTOPIE SPOŁECZNE

-środki polityczne, surowe prawo nie rozwiązują najważniejszych problemów,

-Główny sposób wyjścia z kryzysu to przebudowa systemu społecznego i gospodarczego, zniesienie własności prywatnej,

-człowiek w warunkach, które istnieją jest zły, skrajnie egoistyczny,

-rzeczywisty człowiek, jego prawdziwa natura może ujawnić się w warunkach idealnego ustroju, jaki panuje na wyspie Utopii.

-stała konstrukcja: podróżnik lądujący w innym świecie (idee państw, światów trapiły społeczeństwa ludzkie, np. w średniowieczu

-krytyka istniejącego społeczeństwa, stosunków społecznych, polityki, funkcjonowania instytucji, „nauki”, „kościoła”

-Cechy innego świata:

-świat izolowany

-niechęć do przybyszy z zewnątrz

-hierarchiczna,

-samowystarczalność, sprawna władzę i kontrolę

-sposób przypisania do grupy społecznej: każdy obywatel musi być użyteczny, za pracę każdy dostaje środki do utrzymania się, udział w wolnym czasie, świętach i uroczystościach,

-każdy aspekt życia jednostki jest kontrolowany

-dostatkiem

-Utwory te powstały w okresie zamętu, nierówności społecznych, załamywania się feudalnego porządku i przebudowy kapitalistycznej.

2a.TOMASZ CAMPANELLA

-1568-1639

-zakonnik dominikański

-„Miasto Słońca” dzieło utopijne, oprate na idei chrześcijańskiej

-zniesienie własności prywatnej

-oparcie na religii

-przechodzi się przez 7 murów, w centrum światynia

-głowa państwa kapłan-mędrzec

-jego współrządzący-Moc(sprawy wojny), Mądrość(nauka), Miłość(rodzenie dzieci)

-rodzenie dzieci-sprawa państwa, ustalane przez lekarza, astrologa

2b.FRANCISZEK BOCAA

-filozof, zajmował się naukami ścisłymi

-„Atlantyda”

-centralną ideą jest nauka społ.

-ważna jest izolacja miejsca utopijnego

-najważniejsza instytucja DOM SALOMONA gdzie prowadzi się badania (laboratorium)

- odkrycia naukowe przyczyniają się do szczęścia świata.

-trzeba wynaleźć: Przywracanie młodości, opóźnienie starości, leczenie chorób dotychczas nieuleczonych, dokonywanie zmian w budowie ciała, pobudzanie wesołości i dobrego usposobienia, przyspieszenie dojrzewania, oddziaływanie na zjawiska pogodowe, sztuczne wytwarzanie nawozów.

-Idealne społ. Wymaga idealnej jednostki, ale człowieka nie da się udoskonalić.

3.REFORMACJA

3a.MARCIN LUTER

-mnich z zakonu augustynianów,

- 95 tez na drzwiach w Wittenberdze

- krytyka sprzedawania odpustów

- koncepcje Lutra uległy radykalizacji,

-odstąpienie od hierarchii kościelnej- podważanie autorytetu papieża i soborów,

- jednego słusznego autorytetu jakim jest Pismo Święte,

-wydawał broszury,

-zerwał z Kościołem w 1520 r., gdzie papież go wyklął, gdy ten nie ustosunkował się do wydanej bulli papieskiej,

-tylko przez wiarę można być zbawionym.

-Zniósł 5 sakramentów: zostawił chrzest i komunię,

-wszyscy chrześcijanie są kapłanami,

-zniesiono celibat księży,

-likwidowano majątki kościelne,

-przedstawicieli wyższych sfer.

3b.FILIP MELANCHTON

-współpracownik Lutra,

-rozwinął luteranizm poprzez nadanie mu charaktery instytucjonalnego,

-stworzył pierwszy luterański katechizm,

-pisał podręczniki akademickie

3c.JAN KALWIN

-opierał się na naukach Lutra

-założył gminę w Genewie,

-silny nacisk na etykę,

-znaczenie pracy- obowiązek należy wykonywać sumiennie i uczciwie,

- dobrze powodzi się w pracy może być oznaką czy jest się zbawionym czy potępionym,

-przestrzegał przed użytkowaniem dóbr.

3d.TOMASZ MUTZER

-radykalny

-kierował sektą-Zeloci

-odrzucenie tradycji kościoła,

-odrzucenie autorytetu,

-powszechność kapłanów,

-każdy ma w sobie ukryty głos Boga,

-rewolucyjne poglądy na tematy społ.

-wiara jest potrzebna do zbawienia, ale także uczynki, walka ze złym system społ.

-lud miałby sprawować władzę

- każdy miał być równy

-został stracony.

3e.HULDRYCH ZWINGLI

-1484-1531

-szajcarski kaznodzieja, teolog

-twórca przedstawicieli reformacji w Szwajcarii

-namawiał do zniesienia Mszy św, usunięcia z kościoła ołtarzy

-zarzegował dogmat o obecności Chrystusa

-Pismo ś. jedyny dowód wiary

-za wprowadzeniem j. narodowego do liturgii

-za sekularyzacją majątków zakonnych-przekazać je na pomoc biednym, na szkolnictwo

4.KONTREFORMACJA

-połowa XVIw

-reformą kościoła,

-założenia ustalone na soborze trydenckim.

-głęboką reformacją samego kościoła,

-na sprawach teologicznych i reformie systemu wewnątrz kościoła,

-obowiązek rezydencji dla biskupów i proboszczy,

-wydawanie katechizmów,

- celibat księży,

-oficjalną ideologią kościoła jest tomizm,

-Jezuici Towarzystwo Naukowe- odegrał ważną rolę w kontrreformacji,

- celem był odnowa wew. kościoła, poradnictwo duchowe, kaznodziejstwo, misje.

-Rozwój teologii, sztuki

4a.JEZUICI (IGNACY WAJDE)

-powstało w 1534 r

-ważna rola w kontrreformacji

-odnowa wewnętrzna kościoła

-poradnictwo duchowe, kaznodziejstwo, misje, nauczanie, szkoły jezuickie

-3 śluby + 4, posłuszeństwo wobec papieża

-dzięki kontrreformacji rozwinęła się teologia

4b.ANDRZEJ FRYCZ MODRZEWSKI

-związany z reformacją

-„o prawie Rzeczpospolitej”

-Krytyka życia społ.

-Państwo powstaje z rodzin, wsi, gmin, z woli społ.

- człowiek jest istotą społ,

-rodzina-wieś-gmina-państwo

-państwo jako organizm, z wielu członków, które współpracują ze sobą aby utrzymać organizm

-Życie dobre i szczęśliwe to życie sprawiedliwe.

-Każdy powinien mieć zapewnioną własność prywatną.

-Prawa i obyczaje są gwarancją dobrego państwa,

-bronić obyczajów.

-Cenzura wynika z dobrych obyczajów.

-Kobiety nie powinny zajmować się sprawami publicznymi bo są emocjonalne i mogą podejmować złe decyzje.

-równość wobec prawa

-utworzenie przytułków publicznych

-Formy rządów:

prawidłowe: KAD królestwo, arystokracja, politeja,

wypaczenie: TOD tyrania, oligarchia, demokracja.

-Najlepszą formą rządów byłoby połączenie 3 form prawidłowych-demokracja, arystokracja, królestwo.

-Prawa: naturalne i stanowione czyli państwowe powinno się opierać na prawie naturalnym.

4c.PIOTR SKARGA

-związany z obozem kontrreformacji,

-jezuita, kaznodziej

-kazania sejmowe: krytyka rzeczywistości społ. I metody jej naprawy,

-popularnością zwłaszcza w okresie zaborów,

-wygłaszane dla członków sejmu.

-koncepcja organistyczna

-hierarchia,

-istnieje 5 stanów:

Duchowny

Senatorski

Żołnierski

Miejski

Oracki

-RP organizm zróżnicowany ETNICZNIE

-6 chorób RP:

1 Nieżyczliwość ludzka i chciwość przyczyniają się do upadku ojczyzny,

2 niezgoda jest przyczyną powstania buntu,

-brak współpracy zostanie wykorzystany przez inne państwa, które zagrożą niewolą i zaborami.

3 naruszenie religii przez herezje ,

-religia jako jeden z najważniejszych fundamentów istnienia systemu,

4 osłabienie władzy królewskiej

-najlepsza formą rządów jest monarchia.

5 niesprawiedliwe prawa, prawa porównuje do oczu

-rodzaje praw:

Przyrodzone

Proste pisane

Duchowe

królewskie

6.grzechy wołające o pomstę Bożą

-bluźnierstwo wobec kościoła, trójcy św, łupiestwo kościoła, uciskanie biednych, kazirodztwo, cudzołóstwo, łkomstwo

4d.GORANI BUTERA

-związany z kontrreformacja,

-jezuita

-polityke można uprawiać zgodnie z religia

-uznany za antymakiawelistę.

-miasto -odzwierciedlenie niebieskiego Jeruzalem

-potęgą jest rozwój przemysłu, rzemiosła-pojawia się wtedy obrót pieniądza, ruch ludzi

-władze powinna cechowac rozwaga

Dobre; monarchia, arystokracja, demokracja

Złe; tyrania, oligarchia, anarchia

-Najlepsza forma rządów to monarchia jest ona odzwierciedleniem Boga

-Monarchie są długotrwałe, długowieczne.

-stworzył koncepcję monarchii uniwersalnej.

-jeden władca rzadził całym światem,

-jeden środek płatniczy, ludzie płaciliby mniejsze podatki.

-Monarchą miał być władca katolicki.

-Władcę cechować rozwaga, stabilizacja i spokój, powinien łączyć zdolności administracyjne z militarnymi, powinien interesować się kulturą i sztuką.

- musi dobrze dobrać sobie doradców

- naukę z reformacją, herezją ale przez walkę słowną a nie zbrojną.

-Miasto jest miejscem, gdzie gromadzą się ludzie aby być szczęśliwi.

-dzieło geograficzne, opis krajów i mieszkających w nich ludów, o polakach pisze także

Zbytek, pijaństwo, drogie ubiory, sposobni są ku nauce

4e.GEAN BODIN

-(1530 - 1598)prawnik, myśliciel francuski

-Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej

-wprowadził pojęcie suwerenności państwa

-rodzina = podstawa państwa + korporacje i zrzeszenia, gmina - państwo

-pojęcie państwa narodowego,

-ludzkie cechy są żróżnicowane przez środowisko

-władza:

władza osobista- rodzina,

władza publiczna- państwo:

władza suwerenna, coś wspólnego dla wszystkich.

-Bez władzy państwo nie istnieje.

-Suwerenność władzy: możność wydawania praw, nie przyjmowanie praw od innych poza Bogiem.

-musi być w państwie coś wspólnego dla wszystkich:skarb, sądy, prawa, drogi

-Części składowe państwa

a)senat: grupa radców , udziela opini, państwo nie może bez nich istnieć

b)funkcjonariusze: urzędnicy, zwyczajne stanowiska

c)komisarze: nadzwyczajne stanowiska.

-formy sprawowania władzy: monarchia arystokracja,demokracja

-badał wpływ klimatu na życie człowieka

-rzecznik absolutyzmu,

-pluralistyczna koncepcja społeczeństwa

-rodzina jako naturalna wspólnota, podstawa państwa,

-społeczeństwo poddane absolutnej władzy nie jest tylko agregatem jednostek, ale posiada skomplikowaną strukturę wewnętrzną

-wykształcony w Tuluzie (ostoja myśli prawniczej)

-model powstawania społeczeństwa - od rodziny przeradzającej się w większą organizację społeczną aż do państwa - państwo powstaje w wyniku podbojów (jedna grupa podbija inną),

-władzy suwerennej - władza:

-najwyższa,

-ciągła (trwa dopóki trwa państwo),

-niepozbywalna (nie może zrzec się sama z siebie, ani być pozbawiona przez poddanych),

-nieograniczona (dotyczy wszystkich objętych ta władzą),

-bezwarunkowa (decyzje jej - bez żadnych warunków wstępnych, muszą być przestrzegane),

-niezależna (nie zależy od nikogo),

suwerenność objawia się:

-na poziomie władzy ustawodawczej (ma prawo stanowienia prawa - podstawowy atrybut),

-na poziomie władzy sądowniczej (ma rozstrzygać wszystkie spory obywateli i egzekwować posłuszeństwo w stosunku do tej władzy),

-władza suwerenna nie może ingerować w stosunki rodzinne i własnościowe

4f.HUGO DE GROT

-historyk, teolog

-„o prawie wojny i pokoju”

-człowiek ma popęd społeczny.

- Ludzie łączą się w społeczności polityczne bo pojedynczo są zbyt słabi

-ustrój zależy od ustaw i narodu

-państwo ma służyć dla dobra ogółu,bronić własności obywateli

- jeśli działa wbrew prawą mają prawo oporu

-Poddani mają prawo oporu wobec władzy.

-rozwój cywilizacji doprowadził do podziału ziemi i tak powstała własność prywatna.

-Wojna- spór przy użyciu siły.

-Przyczyny wojen sprawiedliwych: obrona, odzyskanie zabranych rzeczy, wymierzenie kary.

-Wojny mogą być:

Sprawiedliwe

niesprawiedliwe

prywatne,

publiczne,

mieszane. (jedna prywatna druga publiczna)

-Prawa:

a)naturalne: nakaz prawego rozumu, należy postępować zgodnie z prawem natury, np. powstrzymywanie od kradzieży, naprawianie szkody, dotrzymywanie przyzeczeń

b)prawo pozytywne: bierze porządek z czyjejś woli dzielimy je na :

1prawo ludzkie:

cywilne,

cywilne o węższym zakresie,

cywile o szerszym zakresie- prawo narodów i

2prawo boskie- powstało z woli bożej, dane konkretnemu narodowi, nie dla wszystkich, nie jest wieczne

-„O prawie wojny i pokoju”,

-prawa naturalne czerpią moc same z siebie, ich źródłem nie musi być sam Bóg.

5.PRAWA NATURALNE XVII (to powinno być w OSWIECENIU bo XVII wiek ale jakos tak opracowywałam i tu mi się wpisalo)

-uwzględniające trwałe cechy ludzkie

-daje człowiekowi poczucie bezpieczeństwa i wolności

-pewien rodzaj prawa poprzedza powstanie władzy i obowiązuje niezależnie od niej,

-w przyrodzie i życiu moralnym istnieje porządek świata, który można odkryć siłami ludzkiego rozumu;

- ulegało stopniowej sekularyzacji i przestawało być nieodłączne od prawa boskiego

-była nominalistyczna, indywidualistyczna -odnosiły się do jednostek, a nie do społeczeństwa, regulowały one stosunki między członkami społeczeństwa,

-społeczeństwo obywatelskie nie jest wytworem natury,

-nowa koncepcja człowieka - zwrócenie uwagi na jego potrzeby, pojawiają się elementy wczesnej psychologii

-przyswajanie wzorów współczesnej nauki, poszukiwanie ogólnych praw do wyjaśniana pewnych zjawisk,

-miała wyraźny charakter klasowy

-dzięki umowie społecznej możliwe jest przejście od stanu natury do stanu społecznego,

-społeczeństwo nie może istnieć bez zgody wchodzących w jego skład jednostek,

-jednostki są z natury wolne i równe, porozumienie między nimi może tłumaczyć ograniczenia i zależności charakterystyczne dla stanu społecznego,

-w zamian jednostki otrzymują bezpieczeństwo

- tworzonym świadomie dla zaspokojenia potrzeb i osiągnięcia celów,

-idea kontraktu rządowego - w średniowieczu umowa między rządzonymi a rządzącymi co do ich wzajemnych zobowiązań,

-idea właściwej umowy społecznej - w czasach nowożytnych, umowa była zawierana między członkami społeczeństwa co do zasad jego organizacji.

5a.HOBBENS

-(1588 - 1679),

-stan natury -przedpaństwowy, jest negatywny

-to stan wojny

-ludzie z natury źli, człowiek istota aspołeczna

-teoria umowy społecznej

-Lewiatan = monarchizm = silna władza jako konieczność dla trzymania ludzi, którzy są jak „wilki” „za pysk”

1.Uprawnienia naturalne: prawo aby czynić wszystko to co w jego mocy aby się nie dać zabić

2. Prawo natury lex natura- regułalis zabrania człowiekowi czynienia tego co jest złe, niszczące dla jego życia.

-19 praw natury (3):

- każdy człowiek powinien dążyć do pokoju, Obra siebie wszelkimi środkami

-powinni dotrzymywać zawartych umów

-gotiowość do zrezygnowań z uprawnien niektórych dla pokoju

-nie czyń drugiemu co tobie nie miłe

-człowiek nie powinien być własnym sędzią.

-Prawa:

fundamentalne- po ich usunięciu państwo się rozpadnie,

niefundamentalne- pozostałe.

-Prawa ludzkie: rozdawnicze, karne

-Władza jest elementem państwa.

-3 formy ustrojowe: monarchia, arystokracja, demokracja.

-Suweren- lud go powołuje i daje mu swoje uprawnienia. , ma budzic strach

-nie musi być jedną osobą może być to grupa ludzi,

-suweren może łamać prawa naturalne, będzie sam odpowiadał przez Bogiem.

-Dopóki suweren chroni obywateli tak długo ma władzę.

-Obowiązki i kompetencje suwerena:

-poddani nie mogą zmienić formy rządu

-nikt nie powinien się przeciwstawiać suwerenowi,

-poddany nie może go oskarżyć, bo sam go wybrał,.

-Suweren ustanawia reguły, prawa państwowe, najwyższą władzę ustawodawczą, militarną i sądowniczą, dopiera doradców, urzędników.

- Skutkiem powstania państwa jest ustanowienie własności.

-Państwo może upaść w 2 przypadkach:

pomoc zewnętrzna i

bezład wewnętrzny

-ludzie są sobie z natury nieprzyjaźni, ponieważ każdy z nich dąży do tych samych celów

-każdy człowiek dąży do samozachowania

-trzy przyczyny waśni między ludźmi: rywalizacja, nieufność, żądza władzy,

-stanem naturalnym ludzkości jest wojna wszystkich przeciwko wszystkim,

-akt tworzenia władzy politycznej jest nieodwołalny

-suweren to jedyny człowiek pozostający w stanie natury, jest wynikiem umowy społecznej, ale nie jest jej stroną,

5b.LOCKE

-(1632 - 1704) = liberalizm,

-Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego

-człowiek istotą społeczną

-interesy jednostek są zbieżne

-społ. obywatelskie chroni przed powrotem do stanu natury

-stan natury może być stanem pokoju

-człowiek walczy o przetrwanie z naturą

-Jeżeli władza jest zła można ją usunąć

-człowiek z drugim pragnie korzystnej wzajemnie współpracy = stan pokoju, dobrej woli, wzajemnej pomocy i zachowania = droga do społeczeństwa obywatelskiego

-twórcą empiryzmu- źródłem wszelkiego poznania są zmysły,

-człowiek to tabula raza,

- społeczeństwo kształtuje człowieka,

-władza królewska jest nadana przez Boga.

-dziedziczy się majątek, ale nie wolno dziedziczyć władzy.

-Ludzie żyli w stanie natury, potem się zjednoczyli i utworzyli państwo.

-Stan natury- przed państwowy był stanem wolności

- państwo powstaje by ludzie nie byli sędziami we własnej sprawie.

-Stan państwowy pozwala zachować własność.

-Formy ustrojowe: demokracja, oligarchia, monarchia elekcyjna.

-Dwa rodzaje wolności:

wolność naturalna- czynimy co nam się podoba,

wolność człowieka w społ. Odwołujemy się do władzy zwierzchniej.

-Podział władzy: ustawodawcza, wykonawcza, federatywna.

-Własność: na początku nie było własności, własność powstaje dzięki pracy, od czasu pojawienia się pieniądza dynamiczny wzrost własności.

-Rozwiązanie rządu możliwe

-stan natury jest stanem historycznym, to stan wolności, pokoju

-ludzie od zawsze żyli w rodzinach, naturalna skłonność do życia w społeczeństwie

- dbać o zachowanie własnego życia, troszczyć się o życie reszty ludzkości,

-interesy jednostek są w jakiejś mierze zbieżne,

-stan natury nie musi być stanem wojny (jak u Hobbesa), ale jest pełen niebezpieczeństw wynikających z tego, że każdy człowiek sam sobie wymierzał sprawiedliwość,

-uprawomocnienie dla demokracji,

-państwo tworzy się w dwóch etapach: najpierw powstaje

• społeczeństwo obywatelskie (pewna forma samoorganizacji, odmowa posłuszeństwa władzy tyrańskiej),

• później społeczeństwo polityczne (z władzą: wykonawczą, ustawodawczą i federacyjną).

Trzy kategorie praw;

1. boskie

2. stanowione

3. reputacji (opinii publicznej, dotyczącej jednostki bądź grupy, w której ta jednostka uczestniczy) - jak jednostka jest postrzegana przez innych

-Każdy człowiek chce być poważany, szanowany

-jednostki boją się izolacji, pogardy,

-Jeśli władza nie spełnia zobowiązań, bo:

-w wyniku wojen jeden kraj zostaje podbity przez inny

-władza staje się samolubna, egoistyczna - przekształca się w tyrańską, wtedy społeczność ma prawo wypowiedzieć umowę (prawo do oporu).

6.IDEA UMOWY SPOŁECZNEJ

-umowa pomiędzy przyszłymi członkami społeczeństwa co do zasad jego organizacji

6a.JAN BAPTISTA VICO

-ważne poczucie przynależności do grupy

-nie da się wpełni poznać świata zewnętrznego

-człowiek istotą społeczną

-interesuje go rozwuj języka, religii obyczajów

-stworzył teorię rozwoju społecznego,

-fakty historyczne i mity traktuje na równi.

-Bóg posiada pewną wiedzę

-Człowiek może uzyskać tylko pewną wiedzę na temat historii i społeczeństwa.

-Schemat historii jest stworzony prze Boga, ludzie tworzą tylko szczegóły w tym temacie.

-Teoria rozwoju społecznego- cykliczna, rozwój społ.

- przez 3 epoki:

boska, bohaterska, ludzka.

-Każda z tych epok posiada charakterystyczne cechy i ludzkość przechodzi z jednego etapu do drugiego po tych szczególnych cechach.

- 3 rodzaje natury ludzkiej:

n. poetycka- natura poetów, teologów.

n. bohaterska i

n. ludzka: inteligentna, dobroduszna, rozsądna, istotna rola rozumu, sumienna.

-3 rodzaje prawa natury:

p. boskie: ludzkie mają przekonanie że bogowie są wszędzie.

p. bohaterskie- prawo siły.

p. ludzkie: kierowane przez rozum

-3 rodzaje obyczajów:

1. religijne i pobożne,

2. gwałtowne

3. uprzejme.

VI OŚWIECENIE

-pojęcie natura, postęp, utopizm

-wizje świata alternatywnego

-rola intelektualisty

-kult rozumu,

- poznawanie umysłowe,

-empiryzm,

- w naturze ludzkiej tkwi coś stałego.

-Wiara w postęp, społ. Się doskonali.

-Utopizm, idealizowanie,

-utylitaryzm

-miarą wartości jest kryterium użyteczności.

-Jednostka, społ. Stają się wartościami najwyższymi.

-Krytyka systemów religijnych i metafizyki.

-wyjście człowieka z niepełnoletności, w którą popadł z własnej winy. Niepełnoletność to niezdolności człowieka do posługiwania się swym własnym rozumem, bez obcego kierowania.

1.OŚWIECENIE FRANCUSKIE

-nazwiska:Montesquieu, Rousseau, Voltaire, D'Hdbach

-wydało zaledwie dwóch myślicieli tej klasy co Kant czy Hume.

-byli nimi Montesquieu i Rousseau. ( silne raczej przez popularność, różnorodność i publicystyczną śmiałość swych idei niż ich oryginalność czy głębie)

1a.VOLTAIRE

-przezwyciężenie panujących przesądów

-Człowiek zawsze żyje w społeczeństwie

-najw. Dla narodu to ludzkie instynkty, klimat, ustrój polityczny

1b.MONTESQUIE

- (1689-1755)

-Listy perskie (1721)

-Uwagi nad przyczynami wielkości i upadku Rzymian (1734)

-O duchu praw (1748)

-poprzednika socjologów

-systematyczna obserwacja i porównywanie faktów

-wszystko ma swoją przyczynę

-Żadnej z instytucji nie można uznać za absurdalną ponieważ każda jest w jakiś sposób uwarunkowana i powiązana z innymi.

-Prawa natury źródło w naszej istocie i podlegaliśmy im jeszcze przed powstaniem społeczności.

-Są to;

1 prawo każące szukać pożywienia

2 prawo laczenia się dwóch płci

3pragnienie życia w społeczeństwie

4pokój (brak stanu wojny)

5dązenie do Boga

6Dązenie do poznania

-Ważne są ZWIĄZKI KONIECZNE pomiędzy poszczególnymi faktami społecznymi bądź prawami.

- nieskończonej różnorodności zjawisk społecznych.

-Determinizm geograficzny - osobliwości społeczeństw własnościami klimatu

-znaczenie uzyskują taki czynniki jak wielkość kraju, sposób zdobywania środków do życia, religia, obyczaje

-społeczeństwo jest SYSTEMEM

-rolę M. przypisuje tylko OGÓLNEMU DUCHOWI narodu, który jest wynikiem historii danego narodu.

-Takie podejście owocuje;

1rezygnacją z oszukiwania uniwersalnego ładu społecznego

2uznanie że społeczeństwa nie są przez ludzi tworzone lecz co najwyżej poprawiane po skrupulatnym zbadaniu konkretnych warunków.

-Typologia ustrojów -za Arystotelesem,

-w różnych warunkach społecznych pojawiają się różne typy władzy

1c.ROUSSEAU

-Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludzmi (1755)

-Umowa społeczna (1762)

-zajmującego się problematyką społeczną z perspektywy uczestnika a nie obserwatora.

-człowiek z natury dobry

-trzeba odzieli kulture i nature w człowieku

-w społecz człowiek zyskuje wiele nowych cech

-spoleczenstwo wytwarza nowe potrzeby

-ataki na cywilizacje-powrot do stanu naturalnego jest niemożliwy

-koncepcjami społeczeństwa;

1)Koncepcja krytyczna ograniczenia z jakimi wiąże się dla jednostek życie zbiorowe.

-Stan natury idealizowany

-Denaturalizacja to pętanie się samemu poprzez więzi kultury, mnożnie sztucznych potrzeb.

2)Koncepcja apologetyczna - zalety życia we wspólnocie zorganizowana we właściwy sposób.

-wyjście ze stanu natury jest nieuniknione z powodu postępu.

-podział pracy to ograniczenie wolności bo uzależniamy się od innych ludzi

-Zależność prowadzi do nierówności a to do nieszczęścia ludzi.

-Jedynym wyjściem jest UMOWA SPOŁECZNA oparta na PRAWIE. - ludzie podlegają bezosobowemu prawu a nie sobie nawzajem.

-musi być wytworem WOLI POWSZECHNEJ

-Zawierając umowę ludzie zrzekają się swojej wolności ale pozostają równi sobie.

-Władza wykonawcą woli powszechnej.

-Umowa społeczna zostanie zawarta jak wszyscy ludzi zaglądając w swoje sumienie dojdą do wniosku że jest ona potrzebna.

1d. D'HDBACH

-społecz. to całość utworzona z rodzin i jednostek

-człowiek to biologiczny organizm, który ma stałe potrzeby

-zasady działania człowieka są poznawalne

-motywy działania to namiętności i interesy

-powstanie społ. Nie zmienia człowieka

-czl. Dąży do przyjemności, unika cierpienia

2.OŚWIECENIE BRYTYJSKIE

-Hume, Smith, Ferguson, Benthem

2a.HUME

-uczucia

-Natura ludzka zawsze taka sama

-te same motywy powodują te same skutki

-natura to wielość zjawisk, procesów

-poznamy je dzięki obserwacji

-naturalne to co powszechne, stałe

-uczucie nad rozumowaniem

-rozum pomaga już w podjętych decyzjach

-rozum jest niewolnikiem uczuć

-popęd seksualny to pierwsza zasada ludzkiej społ.

-ochrona własności-warunek trwania społecz.

-„oddźwięk uczuciowy”-zdolność kierowania się postępowaniem innych

-duża rola przyzwyczajeń , nawyków

-posłuszeństwo rządą-przyzwyczajenie, konieczność

2b. Adam SMITH

-twórca ekonomii klasycznej

-zwierciadła

-z natury jesteśmy istotami twórczymi i potężnymi

-rozwój moralności możliwy bo ludzie są dla siebie zwierciadłami

-nie ma ludzkiego ja poza społeczeństwem

-Jednostka potrzebuje innych

-jednostka potrzebuje innych by wiedziec jak ma zaspokajac swoje potrzeby

-podział pracy konieczny

-ład społeczny wytwarza się samorzutnie

-jednostki kieruja się emocjami, egoistycznymi interesami

- „Bogactwa narodów”

-Polityczne koncepcje Smitha:

-istnieje naturalny porządek przenikający wszechświat ; jest on niezmienny

-przeciw restrykcyjnej polityce państwa

-najłatwiej dojść do szczęścia poprzez całkowitą wolność przemysłu i handlu

-3 obowiązki państwa:

1. obrona obywateli przed obcymi państwami

2. przestrzeganie prawa i sprawiedliwości

3. wprowadzenie i utrzymanie robót publicznych oraz troska o wychowanie akademickie i religijne

-2. i 3. powinny być nawet dobrowolnie wykonywane przez obywateli, jeśli tak nie jest ma prawo wkroczyć państwo.

-chciał uchylenia przepisów ograniczających handel

-wprowadzenie nieskrępowanej konkurencji.

- „liberalizm ekonomiczny” i „indywidualizm polityczny”.

- „pracy” - źródło wszelkiego bogactwa

- podział pracy

-pojecia:

płaca - wynagrodzenie za pracę, wyznacza ją popyt i podaż na rynku pracy

zyski - wynagrodzenie za kapitał, wyznacza je wielkość zainwestownego kapitału zakładowego

procent - część zysku powstała z wypożyczenia kapitału

renta - wynagodzenie dla właściciela ziemi; istmieje wtedy, gdy cała ziemia jest już zajęta; renta = całość dochodu rentiera minus zyski i płace robotnicze

-Teoria sympatii Smitha

-każdy musi interesować się pomyślnością innych

- stawianie siebie na miejscu cierpiącego

-bez społeczeństwa człowiek nie byłby w stanie sformułować żadnej opinii nt. własnego charakteru i postępowania;

- społeczeństwo jest zwierciadłem

-każdy kieruje się w swoim postępowaniu myślą o tym, co będą sądzili na ten temat inni oraz pragnie pochwał

2c.FERQUSON

-Okres dzikości-polowania

-Barbażyństwo-pasterstwo rolnictwo

-Cywilizacja-handel

-w każdym społecz. Istnieje przypadkowa zależność jednych od drugich

-podział pracy to podstawowy mechanizm

Jest czynnikiem głębokiego zróżnicowania-podziału na klasy

- socjologia historyczna

-„Essay on the History of Civil Society” (1765)

-badał społeczeństwo takie, jakie jest

-kładzie nacisk na konkurencję i konflikt w rozwoju społecznym,

-„walkę grup”

-społeczeństwo ma naturę organiczną,

-ważny jest podział pracy

-wzajemne zależności różnych dziedzin ludzkich interesów

- wpływom klimatu na życie i rozwój kultur oraz społeczeństw.

-wyższości klimatu umiarkowanego

2d.BENTHAM

-postęp oświaty doprowadził do rewolucji w moralności

-historia to zbiór szaleństw, zbrodni ludzkości

-krytyka fikcji

-działaniem ludzkim kierują dwie siły: lęk przed przykrością, przyjemności

3.OŚWIECENIE NIEMIECKIE

-Kant, Herder,

-zainteresowanie kulturą

3a.KANT

-humanizacja nauki i etyki

-człowiek nie jest całkowicie zdeterminowany przez świat zewnętrzny

-człowiek jest częścią przyrody podlega jej prawom

-jest zarazem istotą wolną

-każdy ma rozum

-robić trzeba tak by nasze postępowanie było normą dla innych

-każdy dąży do zdobycia pozycji wśród innych

-konflikt wyrywa ludzi ze stanu gnuśności, doprowadza do cywilizacji

-historia to zbiór przypadków

3b.HERDER

-wizja organicystyczna

-proces poznawania przez aktywne uczestnictwo

-człowiek jest mikrokosmosem

-społeczeństwo to całość złożona z części

-jest dla jednostek stanem naturalnym

-naród najważniejsza wspólnota ludzka

-język-podstawowy czynnik tożsamości narodu

-świadomość wspolnych tradycji trwa jak niezniszczalna siła przyrody

-istotą państwa -wspólnota ludzka

4.OŚWIECENIE POLSKIE

4a.STASSIC

-wszyscy obywatele są ze sobą związani

-jeden nie może szkodzić drugiemu

4b.KOŁĄTAJ

-rozwój człowieka-proces poszerzania się jego wiedzy

-motorem postępu jest rozwój : stosunków społ. gospodarczych i politycznych

VII IDEOLOGIE

1.KONSERWATYZM

-Ochrona przed inwazją uniwersalistycznych wzorców politycznych, racjonalizmu i rewolucji

-Postępowaniem ludzi rządzi sentyment, nawyk , obyczaj

-nie stworzyli społeczeństwa ponieważ ludzmi stali się dzieki społeczeństwu

-Ludzie nie żyją w państwie ale w rodzinach, gmianach przez nie uczestnicza w całośći

-religia postawa wiezi społecz.

-próba znalezienia środka na zapobieganie rewolucji

-wyrósł z radykalnej krytyki Oświecenia i rewolucji,

-pewne grupy społeczne podejmują heroiczny wysiłek powstrzymania dokonujących się zmian lub przynajmniej zrozumienia zdumiewającej dla nich „katastrofy”, która dotknęła uświęcony przez tradycję porządek rzeczy

-nie przeczy samej potrzebie czy też konieczności społecznych zmian,

-zabiega o to, aby nie naruszały one podstaw ładu społecznego.

-Tym między innymi różni się od tradycjonalisty,

- twórcę nowoczesnego konserwatyzmu Edmunda Burke'a

-nazwiska: Maistre ,Bonald ,Müller

-Zamiast rozpoznać stan faktyczny, dąży się do zstąpienia go tym, co rzekomo być powinno. Konserwatyści przeciwstawiali się temu.

-Na naturę ludzką składają się czynniki zarówno racjonalne, jak i irracjonalne

-Postępowaniem ludzkim rządzą nie tylko świadomie podejmowane decyzje, nie tylko refleksja i kalkulacja, lecz również, a nawet przede wszystkim, sentyment, nawyk, obyczaj, wiara, przykład itd. - słowem, wcześniejszy od wszelkiego namysłu przesąd

-ograniczenie roli PRZESĄDÓW nie jest ani możliwe, ani wskazane, gdyż na nich opiera się całe życie społeczne, moralność

-człowieka jako istoty nade wszystko czującej.

-irracjonalną naturę ludzką potraktowali jako zjawisko zależne od miejsca i czasu

- pojęcia „ducha narodu”

-dążyli do przezwyciężenia indywidualizmu

-człowiek żyje zawsze w społeczeństwie, dzięki społeczeństwu i dla społeczeństwa i nie byłby tym, czym jest, gdyby nie wpływy społeczne, którym podlega od dzieciństwa.

-Społeczeństwo to byt pierwotny i nadrzędny w stosunku do jednostek.

-zastane przez nich wierzenia, obyczaje oraz instytucje są ucieleśnieniem zbiorowej mądrości, w której obliczu rozum jednostki, a nawet rozum wszystkich żyjących obecnie jednostek jst niczym.

-byli pluralistami

- społeczeństwo jako konglomerat rozlicznych grup mniejszych (rodziny, gminy, parafie korporacje

-muszą być hierarchicznie uporządkowane odpowiednio do ważności usług,

-krytykę wszelkich stosunków sformalizowanych i świadomie zawiązywanych w celu osiągnięcia jakichś określonych celów

-Społeczeństwem powinny rządzić ukształtowane historycznie zwyczaje, nie prawo pisane układane zawsze w jakimś celu,

-Jeżeli niezbędne staje się spisanie praw, to prawodawca powinien być tylko „protokolantem” spisującym prawo zwyczajowe.

- w religii podstawę więzi społecznej przenika ona wszystkie dziedziny życia społecznego od rodziny do państwa, będąc najbliższa „przesądu”.

-próbą znalezienia praktycznych środków zapobieżenia rewolucji

-krytyką utopizmu, abstrakcjonizmu i „atomizmu”

-ujmowania społeczeństwa jako „organizmu”,

-rozumieniem więzi społecznej,

-uwydatnianiem znaczenia małych grup (w szczególności rodziny),

1a.BURKE

-(1729-1797),

-„Rozważania o rewolucji we Francji i o debatach pewnych towarzystw londyńskich związanych

z wydarzeniem, wyrażone w liście, który miał zostać wysłany do pewnego gentlemana w Paryżu” (1790).

- niechęci do rewolucji i rewolucyjnej ideologii,

-zarysował główne zasady konserwatywnej filozofii społecznej.

2.LIBERALIZM

-Kształtował się stopniowo co najmniej od XVII wieku (ważna postać - John Locke),

-liberalizmu była Anglia

-modernizacja społecz

-zniesienie form samowoli

-idea religijnej tolerancji

-instytucje polity sa zlem koniecznym

-jednostka w centrum uwagi (jednostki sa twórcze)

-Wolność wartością naczelna

-historia nie była autorytetem

-do zwiększenia zakresu swobód

- poszanowanie ludzkiej godności i praw jednostki,

-likwidację dziedzicznych przywilejów,

-zniesienie wszelkich form samowoli i zniewolenia,

-uzależnienie pozycji społecznej jednostki od jej osobistym zasług,

-ograniczenie uprawnień rządu,

-swobodę sumienia, tolerancję

-Nie ma i nie było jednolitego kanonu myśli liberalnej

-Nazwiska:Tocqueville'a, Milla ,myślicieli wcześniejszych: Locke'a, Monteskiusza, Adama Smitha, Benthama czy Kanta.

-kontynuację myśli oświeceniowej (w przeciwieństwie do konserwatyzmu)

- ideologię porewolucyjną

-zagrożenie to despotyzm królów i staje się także despotyzm ludu.

-w centrum uwagi jednostki ludzkiej

-zapewnienie jednostce optymalnych warunków korzystania z owych uprawnień.

-Siła i trwałość zbiorowości zależą od tego czy każda z nich ma możliwość nieskrępowanego rozwoju.

-wolność jest wartością naczelną

- maksymalizacji wolności, którą ograniczać wolno wyłącznie wtedy, gdy realizacja tego naturalnego uprawnienia uniemożliwia jego realizacje innym jednostkom.

-negacją społeczeństwa jako organizmu

-Podstawą ładu społecznego są stosunki społeczne kształtujące się spontanicznie

Ów ład społeczny nazywany był przez liberałów „porządkiem naturalnym”, którego funkcjonowani

uniemożliwia lub utrudnia „szaleństwo ustaw ludzkich”.

-Historia nie była dla nich autorytetem: pokazywała im ona postęp ludzkości, ale nie pouczała, czego ludzkość potrzebuje.

-samorzutnego ładu społecznego niezależnego w swej genezie i funkcjonowaniu od aktów władzy politycznej

-społeczeństwa byt zasadniczo odrębny od państwa.

-państwo staje się istotnie czymś zewnętrznym w stosunku do społeczeństwa, które do prawidłowego działania potrzebuje, rzecz jasna, pewnych ram prawnych, ale ma swoje własne zasady organizacji i swoją własną dynamikę.

-paradygmat indywidualizmu metodologicznego, wyjaśnienie zjawisk społecznych wymaga koniecznie odnalezienia będącego zawsze u ich źródła działania jednostek;

-paradygmat kapitalizmu: upodabniał on społeczeństwo do rynku, jednostki podejmują decyzje mające na

celu maksymalizację prywatnego zysku i minimalizację własnych strat,

2a.LOCKE
2b.MILL

3.UTOPIJNY SOCJALIZM I KOMUNIZM

-skupienie uwagi na wychowaniu

-polityka na dalszym planie

Komunizm-wspólnota w której nie ma własności prywatnej i pieniadza

-społ burżuazyjne jest przezarte egoizmem zepsuciem

- przedłużeniem wielowiekowej tradycji sięgającej co najmniej „Państwa” Platona,

-odpowiedzią na wyzwania nowej epoki i próbą rozwiązania zrodzonych przez nią problemów.

-poszukiwania lepszego ustroju społecznego, który miałby nastać po kapitalizmie.

-Słowo „socjalizm- oznaczać kierunek przeciwstawny liberalnemu indywidualizmowi, ośrodkiem zainteresowania ,dobro i organizację społeczeństwa jako całości.

-znaczenia kwestii socjalnej

-jej rozwiązanie wymaga wprowadzenia nowego ładu społecznego i gospodarczego opartego na współpracy

-odrzucenie lub usunięcie na dalszy plan polityki

-skupienie uwagi na sposobie organizowani produkcji i podziału dóbr, a także na wychowaniu.

-nazwiska:Saint-Simon ,Owen

-najmniej krytycyzmu w stosunku do rewolucji 1789 roku

-w epoce porewolucyjnej jako epokę przejściową

-Socjalizm utopijny dalsze rozwinięcie zasad francuskich myślicieli Oświecenia.

-stopniowe zastępowanie pojęcia Natury pojęciem Historii,

- porewolucyjne społeczeństwo surowej i wszechstronnej krytyce,

- projekty społecznej reformy, , która poprawiłaby położenie grup najbardziej upośledzonych lub nawet doprowadziła do powszechnej szczęśliwości

- zło to,, przemoc rządzących i posiadających stosunku do rządzonych i nieposiadających, z drugiej zaś - stan wojny wszystkich przeciwko wszystkim, konkurencja zamiast współpracy.

-Społeczeństwo burżuazyjne jest przeżarte przez egoizm, anarchię i zepsucie,

-Niezbędna jest radykalna reforma połączona z mądrą reedukacją.

-utopie

-idea zrzeszenia jako takiej organizacji społeczeństwa,

-próbowali zakładać wzorcowe zrzeszenia lub komuny

- w przyszłości socjalistycznego niby-państwa jako doskonale zarządzanego warsztatu pracy

-równość, taką organizację społeczną, która wyeliminowałaby, z jednej strony, stosunki hierarchicznej zależności, wszelką społeczną wyższość opartą na czymś innym niż zasługa,

- z drugiej strony - wszelką walkę konkurencyjną, która przeciwstawia sobie ludzi, uzależniając każdy sukces od czyjejś przegranej zamiast od tego, czy pomnaża on dobro wspólne.

-obszerną dokumentację na temat wczesnego społeczeństwa burżuazyjnego, zwłaszcza zaś na temat sytuacji klasy robotniczej w warunkach rewolucji przemysłowej;

-ujawniając jego zróżnicowanie klasowe i konflikty wewnętrzne

-analizę takich pojęć, jak „stowarzyszenie” i „wspólnota

-problematykę społeczno-ekonomiczną,

- wizję bezklasowego społeczeństwa socjalistycznego i komunistycznego

4.SAINT SIMON

-Listy mieszkańca Genewy do swych współczesnych (1802)

-Wprowadzenia do prac naukowych dziewiętnastego wieku (1807-1808)

-Katechizm industrialistów (1823-1824)

-Nowe chrześcijaństwo. Dialogi między konserwatystą a nowatorem (1825)

-stan społeczny zależy od tego jakie idee w nim panuja

-podstawowe prawo Newtona-prawo ciążenia

-historyczny punkt widzenia

Panstwo-wielki warsztat produkcyjny

-kryzys to wynik zaniku jednomyslnosci

-interpretacji faktów nowego społeczeństwa- przemysłowym.

-Europa znajduje się w głębokim kryzysie,

- STANAMI ORGANICZNYMI. feudalizm i industrializm.

-potrzebna jest reforma świadomości,

- epokę teologiczną i metafizyczną miała zastąpić epoka POZYTYWNA (idee naukowe)

-muszą być SYSTEMEM PRAW NAUKOWYCH.

-postulował stworzenie nauki społecznej aby wypełnić lukę w systemie praw. fizyką bądź fizjologią społeczną.

-Społeczeństwo to ORGANIZM, którego budową i rozwojem rządzą niezmienne prawa. Można je poznać i wykorzystać w praktyce.

-Społeczeństwo industrialne.

1 - klasę nie produkująca, próżniaków , konsumującą a niczego nie produkującą, szlachta, duchowieństwo i prawnicy

2 - klasę industrialisów, chłopi, rzemieślnicy przemysłowcy, uczeni, kupcy i artyści (o ile tworzą dla dobra społecznego)

-system militarny (feudalny), którego WIĘŹ SPOŁECZNA opiera się na przymusie

-system industrialny, dobrowolnym współdziałaniu.

-mamy system wierzeń i system dowodów naukowych.

-industrialiści stopniowo zdobywają przewagę i w XIX wieku ostatecznie zatriumfują, przemieniając całe państwa w coś na kształt wielkiego warsztaty produkcyjnego zarządzanego przez uczonych i organizatorów produkcji (technokracje)

5.NACJONALIZM

-ludzkość dzieli się na narody

-każdy naród ma swoją historię, potrzeby

-naród po rodzinie najbardziej naturalna wspólnota

-do narodu wchodzi się przez urodzenie

-naród jest jedynym źródłem prawdziwej władzy politycznej

VIII POZYTYWIZM

-nauka miała umożliwić przewidywanie

-krytyka tradycyjnej filozofii

-Auguste Comte- główny teoretyk kierunku

-„ pozytywny”przeciwstawione temu, co negatywne, urojone, jałowe, chwiejne, mgliste i destrukcyjne, jako to, co realne, pożyteczne, pewne, ścisłe i konstruktywne.

-sprzeciwiał się nie po prostu religii czy złej filozofii, lecz filozofii mogącej prowadzić do zastoju czy skostnienia, czy też do dezorganizacji społecznej czy też anarchii.

-problematykę kryzysu społecznego, szukając wiedzy, która będzie użyteczna w organizowaniu nowego społeczeństwa.

-Nauka ma się zajmować zjawiskami tym, co da się zbadać, co da się poznać,

-przeciwko religii, pretendującej do roli wiedzy o świecie.

-byli na ogół agnostykami (dojście do całkowitego poznania, osiągnięcia wiedzy absolutnej jest niemożliwe)

- był naturalizmem

-metody stosowane w naukach społecznych nie powinny różnić się od metod nauk przyrodniczych.

-chęć zastosowania w naukach społecznych metod, które wcześniej wykazywały już swą skuteczność i uchodziły za jedyne metody naukowe.

-tylko nauka zgodna z wzorcami przyrodoznawstwa, może być podstawą efektywnej inżynierii społecznej.

-nauka pełni rolę wychowawczą, wytwarzając postawę najbardziej pożądane w nowoczesnym społeczeństwie: rzeczowość, podatność na racjonalne argumenty, odporność na pokusy metafizyki, niechęć do angażowania się w spory nierozstrzygalne itd.

-przedział między podmiotem a przedmiotem poznanie.

-świat społeczny niezależnych od obserwatora i oglądany przez niego od zewnątrz.

-do zadań uczonego nie należy wartościowanie badanych zjawisk.

-nauka miała umożliwiać przewidywanie, przewidywanie zaś kontrolę procesów społecznych

-„ Inżynieria na raty” nie pyta o cel ostateczny swoich wysiłków naprawienia społeczeństwa, starając się

jedynie rozwiązać za pomocą dostępnych w danej chwili środków najpilniejsze w danej chwili problemy.

1.COMTE

-„Rozprawy o całokształcie pozytywizmu”

-poszukiwanie niezmiennych praw rządzących światem przyrody i światem społecznym

-świat realny ,rzeczywisty

-kryzys źródłem niepokoju

-wyjscie z kryzysu to stworzenie nowego systemu wierzeń

-wyższośc nauki nad teologia

-rodzina w centrum uwagi

-podział pracy konieczny

-Wiara potrzebna

-zbadanie i przedstawienie wyników badań

- zdefiniował socjologię jako naukę pozytywną

-„Socjologia to pojęcie,na określenie fizyki społecznej”

-trzy metody badań

1. obserwacja- powinna być ukierunkowana przez teorię, a po jej dokonaniu powiązana z jakimś prawem

2. eksperyment- naturalny polegający na tym, że skutki czegoś, co dzieje się w określonym miejscy byłyby obserwowane i porównywane z sytuacją w miejscu, gdzie takie zdarzenie nie nastąpiło

3. porównanie:

• społeczeństw ludzkich z niższymi społeczeństwami zwierzęcymi

• społeczeństw w różnych krajach świata

• stadiów rozwoju społeczeństw w różnych okresach (metoda historyczna)

- filozofia pozytywna miała się przeciwstawić negatywnej filozofii i jej przejawom (wynik Rewolucji Francuskiej i anarchii intelektualnej)

-społeczeństwo znalazło się w głębokim kryzysie

-źródłem wszelkiej zmiany jest świadomość,

-gdzie nie ma wspólnych wartości społeczeństwo nie może istnieć

-społeczeństwo jako ognisko życia moralnego

-wyjściem ze stanu kryzysu jest stworzenie nowego systemu wierzeń a ich źródłem może być tylko nauka

- konieczne jest uczynienie nauki jednolitym systemem, w którym znajdą się odpowiedzi na wszystkie zasadnicze pytania

- wyższość nauki nad teologią i metafizyką:

1. poglądy naukowe są intersubiektywnie sprawdzalne

2. prawem rozwoju świadomości jest przechodzenie przez kolejne fazy:

teologiczną,

metafizyczną i

pozytywną

-nauki tworzą określoną hierarchię

matematyka astronomia fizyka chemia biologia socjologia

-są uporządkowane wg stopnia malejącej ogólności i abstrakcyjności, stopnia rosnącej złożoności o coraz większej doniosłości praktycznej (socjologia to nauka najbardziej konkretna, złożona i związana z praktyką, socjolog musi wykorzystywać wyniki wszystkich innych nauk, dlatego pojawia się najpóźniej)

- jej procedury musza się jakoś różnić od procedur tamtych nauk

- społeczeństwo podobnie jak organizm biologiczny jest złożoną, nieredukowalną do swoich części składowych całością, dla socjologa poznanie części jest bezużyteczne, albowiem realnie istnieją one tylko w obrębie całości, a poza nią stają się metafizycznymi abstrakcjami;

-stosując metody znane innym naukom (obserwacja, eksperyment, metoda porównawcza) socjolog musi się liczyć z koniecznością ich modyfikacji

-plus metody historycznej

-porządek i postęp to dwa aspekty każdego społeczeństwa,

-Comte'a interesowały zmiany w systemie a nie zmiany systemu

-części i całość systemu społecznego znajdują się w stanie harmonii;

-społeczeństwo jako typ idealny

-problematyka rodziny, własności, podziału pracy, państwa, języka i religii- rozpatrywane są pod kątem wpływu każdej z tych instytucji na utrzymywanie się wewnętrznego ładu całego systemu

- jednostka jest niedoskonała, znajduje się we władaniu niższych form egoizmu,

-dlatego należy roztoczyć nad nimi kontrolę zewnętrzną

-człowiek jest słaby i bezsilny możliwości twórcze są ograniczone;

-ludzie nie tworzą świata społecznego, to ten świat ich tworzy

-rodzina-najważniejszy składnik społeczeństwa; jest najtrwalszym elementem społeczeństwa i niezawodnym oparciem dla jego rekonstrukcji po okresie rewolucyjnego nieładu; integruje jednostkę i społeczeństwo,

- w rodzinie ludzie uczą się zachowań społecznych;

- rolę w hamowaniu egoistycznych popędów i wyzwalaniu altruistycznych;

- podział pracy

-powoduje rosnącą złożoność systemu społecznego i jego coraz większe zróżnicowanie wewnętrzne na grupy zawodowe i klasy

-warunek konieczny istnienia społecznego organizmu, czynnik rozwoju ludzkich uzdolnień i uczuć moralnych

-rząd (zbiorowość zorganizowana politycznie)

-wprowadza pewien stopień przymusu w celu zagwarantowania zgodnej współpracy różnych odłamów społeczeństwa

-religia-niezbędny czynnik spójności i równowagi społeczeństwa; uniwersalna podstawa całego społeczeństwa

-ważna jest sama wiara, a nie jej przedmiot

-reguluje życie jednostek tłumiąc egoizm i wywyższając altruizm

-podtrzymywaniu stosunków społecznych między ludźmi,

-język- umożliwia ludziom wchodzenie w interakcje;

-łączy ich ze współczesnymi i z przodkami;

-umożliwia formułowanie, przekazywanie i wcielanie w życie idei religii

-postuluje połączenie teorii z praktyką

- trzy grupy powinny wesprzeć wprowadzanie zmian w życie społeczne:

filozofowie- wkład intelektualny

proletariat- wniesie działanie;

kobiety- wniosą uczucie;

-jako pierwszy używa terminu „socjologia”, sprecyzował czym powinna się socjologia zajmować

-rozróżnienie między statyką (dziś - struktura społeczna), a dynamiką społeczną (dziś- zmiana społeczna)

-zdefiniował socjologię w kategoriach makro

2.SPENCER

-Społeczeństwo częścią przy­rody.

-Współżycie społeczne jako wynik rozwoju uczuć i czynności umysłowych,

- zjawiska społeczne jako przejawy ,,rozwoju nadorganicznego

-W społeczeń­stwie działają te same prawa, co w przy­rodzie.

-socjologii, która powinna umożliwić ,,obli­czanie tego, co ludzie zrobią, a po dokonanym fak­cie wyjaśnienie tego, co zrobili".

-W rozwoju człowieka i społeczeństwa przeja­wiają się ogólne prawa ewolucji biologicznej

- postępuje on w kierunku coraz pełniejszego przy­stosowania się do otoczenia.

-dziedziczenie cech przydatnych do życia oraz wy­mieranie osobników słabych i niezdolnych do adaptacji.

- złożoność życia społecznego i ko­nieczność wiązania ze sobą różnych odległych nie­raz zjawisk społecznych rodzi potrzebę socjologii, jako nauki o przebiegu zjawisk i procesów rozwo­jowych społeczeństwa.

-społeczeństwo jako część przyrody i interpretował jego rozwój z punktu widzenia działania w nim praw i zależności typu przyrodniczego.

-Aby mógł pojawić się wielki człowiek, od­powiedni poziom cywilizacyjny danego społeczeń­stwa. W pewnych wypad­kach niezbędny jest odpowiedni poziom ekonomiczno-techniczny, aby nadzwyczajne zdolności owego człowieka mogły znaleźć zastosowanie w praktyce.

-wielkich ludzi jako produkt działania sił spo­łecznych .

-Zanim ów wielki mąż przekształci społeczeństwo, społe­czeństwo musi wykształcić jego samego.

-źródło wszystkich zmian, które wprowadza, tkwi w pokoleniu, z którego się wywodzi.

-W takim stopniu, w jakim uogólnienie jest możliwe, możliwa jest i nauka o społeczeństwie.

-Zjawiska społeczne należy rozpatrywać w sposób przyczynowo-skutkowy. Spencer staje więc na gruncie determinizmu społecznego.

-CELE I ZADANIA NAUKI

-określenie stosunku między jednostką a społeczeństwem,

-jak małe zmiany w naturze jednostek, powstałe wsku­tek zmiany warunków życia, umożliwiają proces coraz to większego skupiania się indywiduów.

-badanie początków i powstawania stosunków społecznych

-porównywanie społeczeństw od najbardziej barbarzyńskiego aż do najbardziej cywilizowa­nego.

-cechy są wspólne wszystkim społeczeństwom, jakie zaś ty­powe dla pewnych tylko grup społeczeństw.

- zadania socjologii :

badanie struktury społeczeń­stwa i procesu jego rozwoju oraz

badanie insty­tucji, poprzez które społeczeństwo żyje i rozwija się.

-związek istnieje między historią (opisuje czyny i koleje naro­du) a socjologią (wyjaśnia instytucje tegoż na­rodu i wykazuje, jak stopniowo dochodził do osta­tecznego ustroju i ruchu społecznego).

-roz­różniać trzy rodzaje prawd:

a). Prawdy powszechne, odnoszące się do wszelkich społeczeństw,

b). Prawdy ogólne, dotyczące tylko pewnych grup, oraz

c). Prawdy szczegółowe, stosujące się tylko do poszczególnych społeczeństw.

-Podobieństwa jednostek, należących do pew­nych narodów, wywołują podobieństwa całych na­rodów, które z nich się składają.

-przedmiotem badań socjolo­gii są nie poszczególne jednostki, lecz zjawiska masowe i typowe,

-rozwojowy przebiega na mocy zależności przyczynowych zgo­dnie z powszechnymi prawami przyrodzonymi i jest tym samym niezależny od indywidualnych cech jednostek.

-Socjologia jest nauką o rozwoju społeczeństwa, przebiegającym wskutek działania praw przyrodniczych.

-Zjawiska społeczne trudno obserwować

-Wpływ badacza na obserwacje, sądy, interpretacje itp.

-trudności przedmiotowe, polegają głównie na niecałkowitej wiarygodności informacji i materiałów socjologicznych;

-trudności podmio­towe, subiektywnych nastawień, których nie jest pozbawiony żaden człowiek, a więc również uczony.

-Prowadzą one równie często do wypacza­nia obrazu badanego problemu. Są to:

a) skłonność do tzw. automorfizmu, tj. tłuma­czenia postępków innych ludzi własną miarą,

b) trudności powstające z afektów, takich jak obawa, miłość, nienawiść. Wypaczają one w po­ważnej mierze obraz rzeczywistości,

c) uprzedzenia wychowania, patriotyzmu, sta­nowe, polityczne oraz religijne.

-Naturalistyczne rozumienie społeczeństwa - traktowanie zjawisk społecznych jako części przy­rody i wyjaśnianie ich przez analogię z procesami i zjawiskami przyrodniczymi.

-Organicyzm Spencerowski, czyli organiczna teoria społeczeństwa, określany często jako „darwinizm społeczny", można by nazwać raczej biologizmem,

- podobieństwa między społeczeństwem a organizmem,

a) w miarę rozwoju rośnie ich masa,

b) z prostej początkowo struktury bardziej skomplikowane struktu­ralnie,

c) w stadium początkowym ich części są na­wzajem niepowiązane i niezależne od siebie, potem następuje coraz to ściślejsze wzajemne powiązanie i oddziaływanie,

d) życie społeczeństwa jest niezależne i dłuż­sze od życia poszczególnych jednostek,

-harmonia społeczna i wzajemna użyteczność zróżnicowanych „organów" i grup społecznych.

-Zarówno instytucje społeczne, jak i cywiliza­cja są skutkiem procesu ewolucji,

-ewo­lucję składają się według Spencera dwa przeciwne sobie procesy,

.integracja wyróżnia integrację astronomiczną, geologiczną, biologiczną i społeczną;

dezintegracja materii.

-społeczeństwa proste (takie, które tworzy pojedynczą całość pracującą, niepodlegającą żadnej innej całości, i którego części, przy lub też bez pomocy ośrodka kierowniczego, współ­działają ze sobą dla osiągnięcia jakichś celów pu­blicznych),

-złożone (wodzowie grup prostych podlegają wodzowi najwyższemu),

-podwójnie złożone (społeczeństwa o struk­turze niejako trójstopniowej, w których grupy proste podporządkowane są władzy wyższej, ta zaś podlega jeszcze wyższej; społeczeństwa całkowicie osiadłe) i

-potrójnie złożone (wszystkie współczesne ludy cywilizo­wane).

-dwa typy społeczeństw:

-militar­ny (skoncentrowanie całej władzy w ręku przywódcy - wojennego; jednostki w rozmaitych swoich czynnościach podlegają przymusowi władzy państwowej; centralizacja władzy w ręku wodza, który decyduje o losach swych poddanych; wzrost stratyfi­kacji społecznej i zasadnicze ograniczenie wolności jednostki) i

-industrialny (cele wybitnie pokojowe; najważniejsza jest wola obywateli, rząd zaś istnieje tylko po to, by ją wykonywać; wolność osobista jed­nostki; współdziałanie jest dobro­wolne;

-Społeczeństwa cywilizowane powstają przez ustano­wienie klas regulatywnych: rządu, administracji, woj­ska, duchownych, prawa itp.

-Każde społeczeństwo dąży stale do utrzy­mania równowagi,

-natura części skła­dowych określa pewne cechy ich agregatu

-ewolucjonistyczna teoria SPENCERA - system filozoficzny mający wyjaśnić na podstawie dwóch głównych praw (ruchu i rozproszenia/zagęszczenia materii) kierunek i charakter zmian w świecie fizycznym, przyrodniczym, społecznym;

-Świat Spencera-dwa poziomy:

-ewolucja organiczna

-ewolucja nadorganiczna-dotycząca społeczeństwa

-Reguły zasady powszechnej ewolucji:

1.Zmiana jest jednokierunkowa.

2. Zmiana ma kumulacyjny charakter.

3.Zmiana postępuje od dezorganizacji do organizacji; od jednorodności do różnorodności.

-Ewolucja:

-Nie ma wyraźnego początku.

-Rozwój jest stadialny i kumulacyjny.

-Badać można rozwój metodą porównawczą i tzw. teorią przeżytku.

-Założenia dotyczące świata:

-Jest prawidłowy (prawa obiektywne, niezależne od woli podmiotu; Człowiek może je poznawać , próbować zrozumieć w poznaniu naukowym )

-Prawa świata maja charakter powszechny, uniwersalny-

naturalizm - człowiek ma stała naturę (tzn. stała strukturę psychiczną, zdolności wynalazcze, wytwórcze, które w rozwoju potęguje, wzmacnia, ale generalnie człowiek cywilizowany i dziki jest taki sam)

Czynniki warunkujące obszar badań socjologa:

-paradygmat stałości natury ludzkiej

-jednokierunkowość rozwoju

-ciągłość kultury, założona genetycznie

-metoda porównawcza

-teoria przeżytku

3.MILL
4.DARWIN

5.TAINE
6.BUCKLE

PLUS:tu jest tak wiecej napisane o tych prawach, bo on wymagal tylko tych praw a nie wszystkiego, bytal tylko o prawa rzeczywistosci

IBN CHALDUN PRAWA RZECZYWISTOŚCI SPOLECZNEJ\

Teoria określonych przez Ibn Chalduna praw, które mają stać się przedmiotem

badania historii, stanowi podstawę jego metodologii historii. Pierwszym z nich jest prawo

przyczynowości, poniewaŜ cały świat zachowuje porządek i poddaje się regułom związku

między przyczynami a skutkami. Obowiązkiem badacza jest pokazanie relacji między

studiowanymi wydarzeniami a ich przyczynami. KaŜdy historyk powinien znać to prawo, a

przy ustalaniu faktów umieć określić, czy są one z nim zgodne. Drugim jest prawo symetrii.

Ibn Chaldun uwaŜał, Ŝe wszystkie społeczeństwa są pod pewnymi względami do siebie

podobne. Podstawową przyczyną tego jest jedność umysłowa gatunku ludzkiego i brak

róŜnicy między duszą poszczególnych osób, poniewaŜ jej istnienie jest skutkiem działania

Boga. Ta jedność wynika z jedności pochodzenia rodzaju ludzkiego. Przyczyną symetrii

społecznej jest teŜ występowanie w świecie zjawiska naśladownictwa - władcy przez

poddanych czy zwycięzców przez pokonanych. Ibn Chaldun zauwaŜał róŜnice między rasami

ludzkimi, ale postrzegał je jako wynik działania symetrii i asymetrii, która jest trzecim

określonym przez niego prawem. Społeczeństwa nie są podobne do siebie w sensie

absolutnym, poniewaŜ działa na nie czynnik czasu i zachodzących zmian w narodach i

pokoleniach. Prawo symetrii oparte jest na racjonalnych zasadach ludzkiego działania, a

prawo asymetrii podporządkowane jest obiektywnym warunkom rzeczywistości społecznej,

czyli oddziaływania na społeczeństwo czynników: geograficznego, naturalnego,

ekonomicznego i politycznego. Dlatego rozpatrując to prawo nie trzeba odwoływać się do

religii czy metafizyki.

Filozofowie

Wojownicy

Rzemieślnicy

---