Wykład 16.III.2005
PDM - miopatia pierwotna
Czynniki warunkujące - zaburzenie poziomu wit.E i Se. Trzecim czynnikiem usposabiającym jest określony poziom NKTł w roślinach.
Choroba występuje u zwierząt szybko rosnących, młodych: jagnięta, cielęta, źrebięta.
Występuje na całym świecie. Są rejony predysponujące do jej wystąpienia; tam gdzie intensywny tucz.
Dużą grupę zwierząt, u których ta jednostka występuje stanowi drób (indyki).
Choroba występuje z dużym nasileniem wtedy, gdy matki w okresie zimowym żywione są źle przygotowaną paszą w lecie - niedoborową w witaminę E i Se. Zbiór zielonek, siana, które zbierane są w upale - bardzo duży ubytek wit.E.
Śmiertelność - największa występuje u koźląt i jagniąt od 1 dnia po urodzeniu do 3 m-ca.
Koźlęta - decydującym czynnikiem jest niski poziom wit.E przy normalnym poziomie Se.
Jagnięta - niski poziom Se, wit.E w normie.
Źrebięta - od 7m-ca do 1 roku - predysponuje niedobór Se we krwi. Drugim czynnikiem stwierdzanym przy zachorowaniu jest wysoki poziom NKT.
U koni dorosłych choroba rzadziej występuje. USA, Australia - 5-10 letnie konie; w Polsce młodsze konie - enzootyczny mięśniochwat - występuje na określonym terenie - Janów Podlaski - gdzie jest niski poziom Se i wit.E.
Bydło - choruje najczęściej bydło opasowe ok. 1 roku - bardzo istotnym elementem odgrywającym rolę w patogenezie są czynniki stresowe - przegrupowania, wypędzanie na tereny o niskiej temperaturze, długie przepędy na pastwiska, odrobaczania, szczepienia.
Istota:
Zwyrodnienie szkliste mięśni szkieletowych, któremu towarzyszą zmiany w pozostałych narządach: przepona, m.sercowy.
Objawy - zaburzenia w układzie ruchu oraz niespecyficzne objawy ze strony układu oddechowego i krążenia.
Podstawą choroby jest niedobór wit.E i Se na terenach, gdzie niski poziom Se w paszy poniżej 0,1mg/kg suchej masy.
Prawidłowo poziom Se w paszy - 0,1-0,15mg/kg suchej masy podawanej paszy.
↓ 0,1- pasze hyposelemiczne - prowadzące do zwyrodnienia.
0,05-0,2 ppm Se w paszy.
Niedobór Se jest wynikiem niskiego poziomu Se w glebie - 0,45-0,5mg.kg badanej gleby.
Czynniki pogłębiające niedobór:
wapnowanie - zabieg agrotechniczny
gatunki i odmiany roślin: predysponują kiszonki z lucerny, siano z traw zawierających dużo turzycy, strączkowe (zawierają mniej Se), groch - białko grochu nie zawiera odpowiedniej ilości makroelementów,
warunki klimatyczne - temperatura, opady, im szybciej roślina rośnie tym mniej zawiera Se, deszczowa pogoda - rośliny zawierają mniej Se; gdy rośliny rosną powoli, w suszy - zawierają więcej Se ale mniej wit.E
mniej Se w paszach pobieranych wiosną
pH gleby - im wyższe pH tym Se mniej przyswajalny - wapnowanie ????????
dobre wiązanie przy zakwaszaniu ??????
obecność antagonistów: Fe, As, S,
zabiegi agrotechniczne - wapnowanie, nawadnianie zmniejsza przyswajanie
Bezwzględny i względny niedobór Se spowodowany jest złymi warunkami mikroklimatycznymi, złej jakości zboża: skarmianie dużą ilością roślin okopowych.
Nadmiar wielonienasyconych kwasów tłuszczowych - skłania do wystąpienia PDM u cieląt, wtedy gdy duża ilość kwasu linolowego.
Czynniki usposabiające:
stres, wysiłki,
czym zwierzę szybciej rośnie tym większe ryzyko PDM
Objawy kliniczne:
postać szkieletowa:
występuje najczęściej wiosną; zachorowalność >70%; najczęściej chorują 3-6 tygodniowe; stan kondycji dobry; niekiedy zaburzenia ogólne: ↑ C i ↑ T.
leczenie po 2-3 dniach daje efekty.
Typowe objawy:
zaburzenia ruchu,
sztywność przy chodzie u jagniąt i źrebiąt
chód na czubkach racic, szczudłowaty,
ogon uniesiony do góry,
szyja wyciągnięta do przodu,
mięśnie obrzęknięte, bolesne - szczególnie mięśnie pośladkowe
trudności w przyjmowaniu pokarmu - odwodnienie,
zwierzę chętnie leży,
przykurcz niektórych mięśni,
śmierć głodowa - nie może przyjąć pozycji do ssania,
zmiany w mięśniach żuchwy - poarażenie,
jagnięta pozostają w pozycji siedzącej jak psy
duże zróżnicowanie stanu kondycjonalnego zwierząt - niedobór Se warunkuje niedorozwój płodu,
zanik mięśni
w końcowym etapie - odleżyny,
śmiertelność 20-70%
u cieląt starszych jednorocznych - brak charakterystycznych objawów:
- ↓ apetytu
- chwiejny chód
- zwierzęta namyślają się czy podnieść się czy nie,
- długo leżą,
Źrebięta:
zaburzenia ruchu,
brak wstawania i pobierania pokarmu,
trudności ze wstawaniem często wiążą się z kulawką - najczęściej leczymy kulawkę a to nie jest przyczyna - kłujemy staw i podajemy antybiotyk pogarszając stan.
postać piersiowa - zwyrodnienie mięśni piersiowych, oddechowych, przepony i mięśni żebrowych:
duszność,
przyspieszenie i spłycenie oddechów,
oddychanie przez otwartą jamę ustną,
sinica błon śluzowych,
postać sercowa:
kardiomiopatia - zwyrodnienie mięśnia sercowego,
objawy ze strony układu krążenia,
ostra niewydolność - ↑ T nitkowate, słabo wyczuwalne, arytmia,
zmiany obrzękowe w płucach,
występuje u młodych cieląt i jagniąt
postać wrodzona:
już przy urodzeniu - duża słabość
spadek żywotności,
niedorozwój mięśni,
postać atypowa = szczękowa:
- zwyrodnienie mięśnia masetera, mięśni głowy
Przebieg:
Postać piersiowa i sercowa przebiegają nadostro - zejście śmiertelne.]
Rozpoznanie:
- masowość zachorowań,
- objawy choroby,
- wskaźniki biochemiczne:
poziom Se
poziom Se we krwi ↓ 0,12 - 0,5 μmol/l - deficyt, wymagana suplementacja,
poziom 0,63-0,76 μmol/l - możliwość wystąpienia zmian, suplementacja może być pominięta,
poziom ↑ 0,87 - 1,27 μmol/l - nie wymagana suplementacja,
poziom peroksydazy glutationu
ASP
Zdrowe - ↓ 350j.m./l
Kliniczne zmiany - ↑ 350(1000)j.m./l
LDH:
Zdrowe - ↓ 1500 j.m./l
Zmiany chorobowe - ↑ 1500j.m./l
CK:
Zdrowe - ↓ 600j.m./l
Zmiany chorobowe - ↑ 1000
Rozpoznanie ostateczne stawiamy na podstawie badania sekcyjnego.
Rozpoznanie różnicowe:
listerioza,
zatrucie Cu
3