Zagadnienia egzaminacyjne Teorie kultury audiowizualnej
Podczas egzaminu zostaną zadane 3 pytania. Pierwsze będzie streszczeniem wybranego artykułu teoretycznego z listy lektur zaproponowanych poniżej. Drugie i trzecie losów z podanej niżej listy tematów.
Definicje audiowizualności: ujęcie technologiczne i ontologiczne.
Audiowizualność - kategoria estetyczna, służąca opisowi kultury drugiej połowy XX w., opierająca się na przeświadczeniu o równoprawności, współzależności i wzajemnym dopełnianiu się warstwy wizualnej (postrzeganej wzrokiem) i audialnej (przeznaczonej do słuchania) przekazu, które dopiero wspólnie nadają mu pełną wartość znaczeniową. (...) Kino i telewizja, przez fakt rejestracji, przetworzyły żywioł przekazu pozasłownego w teksty kultury, tworząc kulturę audiowizualną. Zmusza ona do odmiennego, bardziej złożonego odbioru. (...) Specyficzna kompetencja audiowizualna odbiorcy polega na rozpoznaniu całościowej wizji tekstu kultury, na aktywnym i jednoczesnym zespoleniu różnych elementów przekazu, różnych zachowań człowieka i wymiarów otoczenia (...).
sztuka audiowizualna - sztuka wykorzystująca urządzenia przetwarzające dźwięk lub obraz, takie jak odbiorniki radiowe i telewizyjne, kamery, mikrofony, komputery
Rozwój kultury audiowizualnej (przyczyny, kontekst społeczno-kulturowo-medialny).
W zależności od modelu kultury historia przybiera różne formy i pełni rozmaite funkcje społeczne - poznawczą, rozrywki, legitymizacyjną itp. O modelu kultury decyduje w ogromnej mierze system komunikacyjny, na którym się ona opiera. W kulturze oralnej dominowała komunikacja oparta na przekazie ustnym - słowie mówionym i relacji komunikacyjnej „twarzą w twarz”, a wiedza spo- łeczności była archiwizowana w postaci zapamiętywanych słownych rymowanek. W kulturze werbalnej dominowała komunikacja oparta na piśmie, a następnie - po wielkim przełomie związanym z wynalazkiem Gutenberga - na druku, co pozwoliło uchylić warunek współobecności w akcie komunikacji, archiwizować i upowszechniać na skalę masową wiedzę, przekazywać ją następnym pokoleniom w postaci pisanych i drukowanych relacji . Kulturę współczesną, w której dominuje komunikacja oparta na medialnych technologiach wykorzystujących różnego rodzaju ruchome i statyczne dźwięko-teksto-obrazy, określamy mianem audiowizualnej. O ile w kulturze werbalnej to język pojęciowy współtworzył jej typ, wyznaczał granice poznania i świat poznawany, o tyle w kulturze audiowizualnej system stanowi już nie język, a konglomerat różnej proweniencji ruchomych obrazów, które w alternatywny wobec języka pojęciowego sposób wyznaczają granice poznania i świat poznawany. Kultura audiowizualna rezygnuje z wielości rozłącznych wobec siebie monomedialności na rzecz zintegrowanych multimedialności i intermedialności. Jest nastawiona na łączenie i integrowanie ze sobą aspektów werbalnych i niewerbalnych, audialnych i wizualnych, różnych estetyk, ontologii, technologii, porządków czasowych i przestrzennych, które poddaje permanentnej rekontekstualizacji w procesie usieciowienia.
Modele kultury: statyczny i dynamiczny wobec audiowizualności.(nie mogłam nic o tym znaleźć..)
Kultura jest dynamiczna, jedyne, co w niej stałe, to sam fakt jej rozwoju.
Kultura jest zjawiskiem dynamicznym w sensie obiektywnym, gdyż w pewnych okresach te same elementy kultury oraz ich powiązania mogą być bardzo żywe, bogate w treść, wyrażać się w nowych formach, utrwalać się w nowych wytworach i odgrywać ważna rolę w międzyosobowej komunikacji społeczeństwa, w innych zaś okresach mogą być nawet zapomniane. Kultura jest także dynamiczna w sensie subiektywnym, ponieważ ta sama jednostka raz może aktywniej i bardziej twórczo wykorzystywać określone elementy kultury i ich powiązania.
Kategorie filozoficzne wobec audiowizualności (prawda, rzeczywistość, mimesis, iluzja)
Tezy szkoły frankfurckiej i jej znaczenie w refleksji nad kulturą audiowizualną
Theodor Adorno i Max Horkheimer przedstawiciele szkoły frankfurckiej użyli terminu „przemysł kulturalny” ponieważ uznali, że dobra kultury są produkowane w taki sam sposób jak inne produkty konsumpcyjne. Celem ich wytwarzania jest więc nie tworzenie sztuki lecz zysk, a sposoby produkcji są zoptymalizowane w taki sam sposób, jak w innych branżach. Przemysł kulturalny działa na zasadzie linii montażowej (assembly-line character), produkując masowo książki, płyty z nagraniami muzycznymi i filmy. Co więcej, przemysł kulturalny dzieli konsumentów na grupy, oferując im różne produkty w różnych cenach, przy czym podział ten nie jest dokonany na podstawie istniejących różnic pomiędzy produktami kultury, a raczej jest oparty na "cynicznej kalkulacji". Dzięki standaryzacji i masowej produkcji działania takie są zyskowne. To, że autorzy odnoszą się krytycznie do uprzemysłowienia kultury i „cynicznej rynkowej kalkulacji” wynika z ich poglądów na temat społecznej roli sztuki, która z zasady powinna być elitarna. Poglądy Adorno i Horkheimera na temat kultury popularnej są bardzo krytyczne.
Zdaniem Adorno i Horkheimera dochodzi do zjawiska „fetyszyzmu towarowego” polegającego na tym, że dzieło sztuki ma dla nabywcy tylko taką wartość, jaką cenę zapłacił on za jego kupno. Oznacza to, że w wyniku powstania przemysłu kulturalnego sztuka straciła swoją dawną niezależność, polegającą na autonomii wobec rynku. Cechą charakterystyczną postępowania przemysłu kulturalnego jest ukrywanie prawdziwego charakteru oferowanych produktów i stwarzanie pozorów obcowania z niezależną sztuką.
Podstawowe hasła Szkoły Frankfurdzkiej
- marksistowskie założenie, o tym, że człowiek nowoczesny polega reifikacji (urzeczowieniu)
- świat nowoczesny jest zagrożony przez technikę
- człowiek jest uprzedmiotowiony - każdy bez względu na klasę społeczną
- wzrost techniki będzie nieuchronnie prowadził do totalitaryzmu, co coraz łatwiej będzie można nami manipulować
- rozum instrumentalny, myślenie kalkulacyjne sprawi, że zabijemy naszą indywidualność i spontaniczność
Sztuka auratyczna i nieuaratyczna
Auratyczność jest zjawiskiem dotyczącym materialnych dzieł sztuki. Aura to pozamaterialna otoczka dzieła, jego indywidualność, niepowtarzalność, oryginalność. Na aurę dzieła wpływa również tradycja i historia, jaką przeszło dzieło podczas swojego istnienia, która jest z danym dziełem nierozerwalna. Auratyczność to pewna głębia, mistycyzm, który od pokoleń nadajemy przedmiotom. Dawniej były to przedmioty kultu wykorzystywane w rytuałach, których znaczenie i piękno miały wymiar duchowy, emocjonalny. Auratyczność to rozpatrywanie działa w kategoriach poza materialnych. Masowe kopiowanie dobiektów odziera je z aury, odrywa od historii i tradycji. Masowa reprodukcja sprawiła, że dzieła sztuki zostały spłycone zaczęto rozpatrywać je w kategoriach produktu, którego zadaniem jest przyniesienie zysku a nie wrażeń duchowo-estetycznych.
Upadek aury - Sztuka wymyka się technicznej reprodukcji, a moralne reprodukcje także miały aurę niepowtarzalności. Technika reprodukcji - bardziej samodzielna niż oryginał. Kopie (reprodukcja) może się przemieszczać. Fotografia jest sztuką pouretyczną (czyli to co się stało po aurze). W czasach Benjamina następuje upadek aury - „Twórca jako wytwórca” kultura przestała być metafizyczna, a zaczęła być przemysłem. Brak związku sztuki z miejscem.
Kultura masowa a kultura audiowizualna - wzajemne odniesienia.
kultura masowa obejmuje typ kultury nastawiony na przekazywanie nieskomplikowanych, ujednoliconych i odpowiadających przeciętnemu odbiorcy treści, przy wykorzystaniu środków masowego przekazu, takich jak prasa, radio, telewizja czy Internet. Celem „producentów” tej kultury jest przede wszystkim osiągnięcie jak najwyższych zysków, co z kolei powoduje komercjalizację jej wytworów. Potrzeba zatem tego, co przykuje uwagę widza i najlepiej się sprzeda - tego, co lekkie, zabawne i przyjemne. Można spróbować zdefiniować kulturę masową jako ogół standaryzowanych treści (obejmujących niemal wszystkie dziedziny życia ludzkiego) prezentowanych człowiekowi poprzez środki masowego przekazu. Według badaczki Antoniny Kłoskowskiej termin „kultura popularna”(POPKULTURA) obejmuje tylko te fragmenty przekazu kultury masowej, które są popularne wśród znacznej części odbiorców, z pewnych względów są przez nią aprobowane, podobają się jej bardziej niż reszta komunikatów. Jeśli tak zdefiniowalibyśmy pojęcie popkultury, to jest ona częścią kultury masowej, zawiera się w niej. Łączy je prawie wszystko, dzieli natomiast tylko kryterium popularności danych treści - kultura popularna będzie miała wszystkie cechy kultury masowej, a dodatkowo będzie popularna wśród ludzi. Idąc tym tropem, pozostali naukowcy wskazali, że do wytworów popkultury można zaliczyć te gatunki dzieł kulturowych, które w głównej mierze są nastawione na dostarczenie rozrywki, a więc teleturnieje, muzykę rozrywkową, seriale telewizyjne, opery mydlane, książki o charakterze sensacyjnym. asuwa się jednak pytanie, czy tylko wytwory kultury masowej mogą stać się popularne? Również treści proponowane przez kulturę elitarną (wysoką) czy grupy niszowe mogą być powszechnie znane i lubiane przez odbiorców. W takim przypadku popkultury nie można nazwać wyłącznie podzespołem kultury masowej, ponieważ wykracza ona poza jej granice i jest równorzędna z wszelkimi popularnymi elementami rzeczywistości kulturowej, które mogą mieć cechy kultury masowej, ale nie muszą. Trzeba także powiedzieć, iż kultura popularna powstała znacznie wcześniej niż kultura masowa, nie wiąże się bezpośrednio z narodzinami mass mediów. Pewne elementy kultury (książki, utwory muzyczne, występy, widowiska itd.) zawsze zyskiwały większą popularność niż inne. Każda epoka posiadała swój „kanon” popularnych dzieł kultury.
Audiowizualna historia mediów
Film (a razem z nim kino) narodził się u schyłku XIX w. i niemal od razu stał się medium masowym z prawdziwego zdarzenia. Jako zupełnie nowe medium masowe był reakcją na "odkrycie" czasu wolnego od pracy oraz na potrzebę spędzania tego właśnie czasu z rodziną. Film rozwijał się fenomenalnie, ponieważ tym razem decydujące znaczenie miała nie nowa technologia, lecz potrzeby psychiczne jednostek, jakie film zaspokajał. Szybko zaczął być wykorzystywany przez propagandzistów, którzy cenili jego szeroki zasięg, pozorny realizm, oddziaływanie emocjonalne i popularność. Nawet dziś w niektórych filmach można odnaleźć zamaskowane elementy ideologiczne. Filmowcy niekiedy świadomie stosują zabiegi zmierzające do masowego odzewu, wykorzystują techniki PR w celu infiltracji rozrywki. Ważnym etapem w dziejach filmu było jego rozdzielenie od kina- w momencie, gdy pojawiła się telewizja.Historia radia i telewizji zaczęła się odpowiednio ponad osiemdziesiąt i ponad pięćdziesiąt lat temu. Ich charakterystyczną cechą pozostał wysoki stopień regulacji, kontrola bądź licencjonowanie przez władze krajowe. Nadzór ten pierwotnie podyktowany był względami konieczności technicznej, następnie zaś mieszaniną wyboru demokratycznego i interesów stanu, względów ekonomicznych i zwykłego nawyku instytucjonalnego. Początkowo innowacyjność telewizji wynikała ze zdolności transmisji obrazów i dźwięków na żywo, zatem dla przeciętnego obywatela stanowiła ona "okno na świat" w czasie rzeczywistym, obecnym. Nie wszystkie programy telewizyjne są jednak przekazami na żywo, to też zazwyczaj mają one na celu stworzenie iluzji rzeczywistości. Kolejną istotną własnością telewizji jest poczucie intymności i osobistego zaangażowania, które wytwarza się między widzem, a prezenterem, aktorem lub widownią w studio. Pomimo, że telewizję uważa się za medium typowo rozrywkowe, odgrywa ona niebagatelną funkcję w nowoczesnej polityce. Stanowi kluczowe źródło informacji dla większości ludzi i jest głównym kanałem komunikacji między politykami, a obywatelami, zwłaszcza w okresie kampanii wyborczej. Telewizji przyznaje się rolę publicznego informatora i w tej nieformalnie nadanej funkcji cieszy się ona wiarygodnością i dużym zaufaniem. Mniej więcej od drugiej połowy XX w. nastąpił kolejny etap gwałtownych zmian technologicznych. Były one na tyle głębokie, że zaczęło się mówić o rewolucji komunikacyjnej. W latach sześćdziesiątych w użycie wszedł termin "nowe media". Badacze po dziś dzień wskazują na trudności z wyjaśnieniem definicji tego pojęcia, nie mniej za główne cechy nowych mediów uważa się: wzajemne powiązanie, dostęp dla indywidualnych użytkowników występujących w charakterze nie tylko odbiorców, ale i nadawców, interaktywność, wielość sposobów użycia, otwartość, a także wszechobecność, niedookreśloność przestrzenną, delokalizację i decentralizację.
Kanadyjska teoria kultury audiowizualnej
Z analiz przeprowadzonych przez badaczy ze „Szkoły Toronto” wynika, że proces przemian mediów należy traktować przede wszystkim jako zjawisko kulturowe, a nie tylko technologiczne czy społeczne. Choć w każdym typie kultury, zrodzonym pod wpływem mediów, dominuje najczęściej jeden środek przekazu, nie można przedstawiać ewolucji mediów jako dziejów tylko tego środka. Widać to na przykładzie druku, pod którego wpływem mogło dojść do powstania kultury medialnej dopiero wówczas, gdy poprzedziła ją kultura oparta na alfabecie fonetycznym. W innym środowisku, nieużywającym alfabetu, zmiany te nie nastąpiły. Ponadto pojawienie się nowego medium nie wypiera tych wcześniejszych, lecz niweluje ich ograniczenia, tworząc jednocześnie nieznane wcześniej możliwości. Cechą charakterystyczną przemian jest przyspieszenie tempa przekazu informacji w poszczególnych typach kultur. Media stanowią z jednej strony przedłużenie ludzkich zmysłów, z drugiej zaś powodują zatracenie równowagi między nimi. Pismo i druk pozwoliły pokonać bariery czasu i przestrzeni w komunikacji wyróżniając zmysł wzroku jako główny sposób odbioru informacji i wiedzy. Zadaniem mediów audiowizualnych miało być natomiast odzwierciedlanie rzeczywistości. Media cyfrowe próbują zaś połączyć elementy - stanowić przedłużenie ludzkich zmysłów a jednocześnie przywrócić ich równowagę i sprawić, by
sposób medialnej komunikacji w coraz większym stopniu przypominał bezpośrednią
interakcję.
Przemiany mediów należy więc traktować przede wszystkim jako zjawisko przyczyniające
się do powstania nowego typu kultury, który przekształca sferę społeczną i psychologiczną
człowieka oraz wpływa na jego zachowanie na poziomie fizycznym, emocjonalnym
i umysłowym
Koncepcja determinizmu technologicznego
Determinizm technologiczny zakłada, iż technika ma zasadniczy wpływ na kształtowanie współczesnego społeczeństwa. Jej założycielem był Harold Innis, twórca teorii o związku między sposobami komunikowania się, a formami Drugim bardzo ważnym przedstawicielem tej szkoły był Marshall McLuhan
badacz był przekonany, że wynalazki techniczne (które zmieniają sposób komunikacji)
nieodmiennie prowadzą do zmiany kulturowej;
Zakładał, że zmiany społeczno-kulturowe są efektem zmian zachodzących w
technologii, w elektronicznym modelu świata
McLuhan jako pierwszy zauważył zatem, że kanały komunikacyjne stanowią
podstawową przyczynę zmian kulturowych, bowiem wszystkie obszary życia
społecznego zostały zrewolucjonizowane przez komunikację;
McLuhan był pewny, że przemiany w kulturze są wydłużonymi cieniami
ludzkich wynalazków - odnosiło się to szczególnie wynalazku: alfabetu,
prasy drukarskiej i mediów elektronicznych; „kształtujemy media, a potem
one kształtują nas”
McLuhan podkreślał decydujące znaczenie wynalazków w dziedzinie
komunikacji, ponieważ uważał, ze każda nowa forma innowacji w
mediach poszerza jakieś zdolności człowieka (np. książka jest
poszerzeniem oka, elektronika może być poszerzeniem naszego
centralnego układu nerwowego)
W skrócie:
- „środek jest przekazem”
- wprowadził pojęcie globalnej wioski
- bez względu na treść przekazu, największy wpływ na odbiorcę wywiera forma przekazu
- działanie mediów jest ważniejsze niż jego zawartość
- ważniejsza jest forma niż treść
- każde medium ma swoją gramatykę, która wpływa na treść myśli. Uznaje tym samym, że gramatyka ma ogromny wpływ
- media są przedłużeniami naszego systemu nerwowego
- to nie tematy programów określają naszą osobowość, ale same medium mediów
- to nie treść książek, ale sama istota druku wpływa na nas
Galaktyka Gutenberga a globalna wioska.
Galaktyka Gunterberga — formy doświadczeń, postaw umysłowych i ekspresji ulegająmodyfikacji w procesie przekazu ze względu na medium, najpierw zostały zmodyfikowane
przez alfabet fonetyczny, a następnie przez druk
- „Interioryzacja techniki alfabetu fonetycznego przenosi człowieka z magicznego
świata ucha do neutralnego świata wizji”
- „Schizofrenia może nieuchronnym skutkiem piśmienności”
- „Nowa elektroniczna współzależność ponownie tworzy świat w postaci globalnej
wioski”
- „Dlaczego członkowie społeczeństw niepiśmiennych nie mogą oglądać filmów lub
zdjęć bez ćwiczenia tej umiejętności?”,
- „Afrykańska widownia nie potrafi wobec filmu przyjąć naszej roli biernego konsumenta
Słowo Galaktyka oznacza u McLuhana wtórne ,,środowisko” człowieka, powstałe w wyniku przemian technologicznych, które wpływa na jego psychikę, kształtuje tożsamość i osobowość. Nadając taki tytuł swojej książce, autor nadał niejako nazwę pewnej epoce . Autor ,,Galaktyki Gutenberga”, tworząc swoją teorię w drugiej połowie XX wieku, nawiązał do rozwoju piśmiennictwa oraz wynalezienia i wyodrębnienia kolejnych odmian technologii słowa: zapoczątkowane wynalazkiem Gutenberga. Galaktyka jest więc cywilizacją w ramach której przepływ informacji podlega dalszemu przyspieszaniu przez co życie społeczne poddane zostaje formalizacji i rozczłonkowaniu. Jednak, w związku z rozwojem narzędzi, nowoczesnych środków masowego przekazu, szybkim przepływem informacji i komunikacji, świat i przestrzeń nabrały innego charakteru. Upodobniły się one z powrotem do wioski, w której ludzie pozostają w bliskich kontaktach i zależnościach . To z kolei wywołuje zmiany w kulturze i prowadzi do rozwoju społeczeństwa informacyjnego, czyli - ,,globalnej wioski”
Teoria miękkiego ostrza Paula Levinsona.
Metafora „miękkiego ostrza” zwraca uwagę na zmianę, jaką środki masowego przekazu (od alfabetu do Internetu) wnoszą w nasze życie.
-ostrze informacji jest miękkie, ponieważ nie da się go dotknąć, a nieświadomym potęgi mediów może przenieść zgubę
-media rzadko kiedy wywierają absolutne skutki społeczne - raczej umożliwiają wydarzenia, których forma i konsekwencje są skutkiem innych czynników niż działająca w tym wypadku technologia informacyjna.
-informacja rozprzestrzenia się i przynosi wymierne korzyści, nie możemy się bez niej obejść, a ci którzy dysponują określonymi rodzajami informacji oraz wydajniejszymi środkami jej przetwarzania mają przewagę nad resztą
Media rzadko kiedy wywierają absolutne skutki społeczne- raczej umożliwiają wydarzenia, których forma i konsekwencje są skutkiem innych czynników niż działająca w tym wypadku technologa informacyjna.
Media zimne i gorące Marshalla McLuhana
Marshall McLuhan: przekaźniki zimne i gorące (hot i cool media)
Medium gorące - nie wymaga zaangażowania ze strony użytkownika - przedłuża pojedynczy zmysł z „wysoką rozdzielczością”, z silnym nasyceniem informacjami. - ma charakter mechaniczny, jednolity, powtarzający się
Medium zimne - zmusza odbiorcę do zaangażowania i kooperacji
McLuhan w Zrozumieć media pisze o:
• gorącym uchu i zimnym oku „Ucho jest nadwrażliwe. Oko jest zimne i obojętne”
• zimnej telewizji „Widz musi uzupełnić to, o czym jedynie napomknięto w mozaikowym kobiercu punkcików”
MEDIA,
GORĄCE (HOT) -ZIMNE (COOL)
radio -telefon
film (kino)- telewizja
fotografia -film rysunkowy (komiks)
alfabet fonetyczny- hieroglify, ideogramy
druk (gazeta)- pismo
Powłoka kultury Derrika Kerckhove'a
Powłoka kultury (the skin of culture) (Techno-psychologia, psychotechnologie)
Telewizja przemawia do ciała a nie do umysłu
„Ekran przyciąga nasz wzrok jak magnes żelazo”
„brakujące pół sekundy” (Hertha Sturm) — umysł potrzebuje pół sekundy na
reakcję na bodziec, ilość bodźców w telewizji nie daje tyle czasu
„wstrząsy na minutę” (jolts-per-minute) — istnieje próg ilości wstrząsów, który
nie pozwala zmienić kanału
„podświadome naśladownictwo mięśniowe” (sub-muscularization effect)
Najlepszą obroną przed psychotechnologiami, które chciałyby zmienić nas we własne przedłużenia jest włączenie ich samych w naszę osobistą psychikę. Tworzy się nowy rodzaj ludzki.
Baudrillard i teoria simulacrum
Symulakry - to znaki odwoływujące się do innych znaków. Odwołują się do siebie nawzajem, ale nie do rzeczywistości.
Zaczynamy myśleć posługując się obrazami, których oryginały w rzeczywistości nigdy nie istniały (Np. Kaczor Donald). Posługujemy się opisami rzeczy na podstawie oryginałów, które nigdy nie istniały. Nibyrealność. (Miasteczko z westernu, które nigdy nie istniało)
Kolejne fazy przekształcania się obrazu w symulakrum
- jest odbiciem głębszej rzeczywistości,
- przesłania i wynaturza głębszą rzeczywistość,
- przesłania brak głębszej rzeczywistości,
- nie ma związku z jakąkolwiek rzeczywistością: jest swoim własnym symulakrum
Teoria „bomby informacyjnej”
Paul Virillio i dromologia
Dromologiczna teoria prędkości -teorią strukturalna społeczeństwa
Co to są maszyny widzenia i ich rola w kulturze audiowizualnej
Dyspozytywny audiowizualności i ich wpływ na tekst kultury.
Przemoc ikoniczna.
Patrzenie i rola płci - dyskurs feministyczny.
Patrzenie jako nadzór - sytuacja voyera.
Parzenie rozproszone - turystyka i postmodernizm.
Teoria fotograficznej reprodukcji - ontologia fotografii
Zmiany „paleotelewizji” i „neotelewizji”.
Edutainment („edurozrywka”) - pojęcie, cechy definicyjne, przykłady.
Telewizja: krytyka Neila Postmana
Chociaż może trzeba byłoby powiedzieć jego słowami: Postmana interesują bowiem szczególnie okoliczności wyczerpania się klasycznych paradygmatów rządzących komunikacją społeczną, co prowadzi do implozji wszelkiego komunikowania, jako przekazywania informacji. Implozja przekazywania znaczeń w obiegu społecznym ustanawia modus antykomunikacji, co szczególnie widoczne jest w symulowaniu „pracy informacyjnej”, która odbywa się w wiadomościach telewizyjnych.
Zagadnienia wpływu telewizji na postrzeganie świata w Ameryce były tematem rozważań Postmana, w których dowodził, iż telewizja przyczynia się do przekształcenia wszelkich informacji w rozrywkę banalizującą wszelkie treści. W swych stwierdzeniach bliski był zatem Baudrillardowi, dla którego „ekstaza komunikacyjna” polega na zastąpieniu komunikowania, aktami
Media kreują spektakl, któremu podporządkowane jest absolutnie wszystko. Wojna, głód, śmierć, katastrofa - są tylko składnikami wielkiej machiny telewizyjnego show biznesu. Zamiast informacji i rozrywki telewizja produkuje infotainment (czyli informacja plus rozrywka) będący w istocie nieustającym widowiskiem posługującym się szokiem, jako podstawowym sposobem „adresowania”. Szok, to właściwie jedyny sposób docierania do „rozproszonej uwagi” telewidza. Widz jest totalnie kontrolowany, manipulowany, staje się bezwolną marionetką w rękach monstrualnego, bezimiennego systemu „nadawczego”. inscenizowania komunikowania.
Telewizja według Postmana sieje spustoszenie w naszej kulturze, jest przyczyną wszelkich nieszczęść. To medium służące ogłupianiu ludzi, wciskaniu bezkrytycznym masom „odmóżdzającej papki”. W wyniku wszechwładzy telewizji wszelkie problemy nękające społeczeństwo sprowadza się do roli rozrywki. Przyczynia się do upadku opartej na deliberacji i racjonalnych podstawach demokracji, która ustępuje miejsca telewizyjnym obrazom i mało wybrednej rozrywce. Żyjemy dziś w „epoce show-biznesu”, w której liczy się jedynie interes ekonomiczny nadawców telewizyjnych.
Znalezione obrazy dla zapytania postman zabawić się na śmierć
Telewizja jest dziś co prawda skomercjalizowana, ale nie wynika to z jej istoty (jak twierdzi Postman). Telewizja to tylko narzędzie, które wykorzystywane może być w różny sposób. Dziś znaleźć można wiele przypadków także i niekomercyjnego jej użycia, nie przestaje być ona nośnikiem racjonalnych wniosków. W różnych typach telewizji obecny jest on mniej lub bardziej, ale obecny jest. Telewizja publiczna (ale nie tylko) w różnych krajach realizuje (lepiej lub gorzej) misję społeczną w zakresie informacji, edukacji czy kultury. Postman zdaje się również nie dostrzegać aktywności widzów, tego że nie są oni jedynie bezkrytycznymi odbiorcami i ubezwłasnowolnioną masą.
Aktualnie dorastają kolejne pokolenia telewizyjnych dzieci, które już prawie nie umieją samodzielnie poszukiwać wiedzy, ich świat często zamknięty jest w ramach telewizji - komputera. Bezgranicznie wierzą one we wszystko, co środki masowego przekazu im przekazują; z nich czerpią wzory zachowań. Często to one są ich „rodziną”, nikt nie uczy ich selektywnego doboru programów i treści upowszechnianych za pośrednictwem wszechobecnych źródeł informacji. Chłoną wszystko, co sączy się z telewizora, do ostatniej ,,kropli”.
Istotne jest, aby zauważyć i zrozumieć, jak subtelna i delikatna granica dzieli wykorzystanie mediów w celu manipulowania świadomością społeczeństw i jednostek od celów informacyjnych, które to funkcje kultura masowa i środki masowego przekazu także spełniają. Dzisiaj pojawia się problem dotyczący umiejętności rozróżnienia tego co jest czystą informacją od tego co jest wiadomością zmanipulowaną. Granica jest bardzo cienka. Postman dostrzegł ten problem wiele lat temu, uświadamiając , jaki wpływ na człowieka i jego stosunki z innymi mają nowe sposoby przekazu informacji oraz cała kultura ulegająca transformacji pod ich wpływem.
Aby przeciwstawić się złemu wpływowi mediów należy poważnie rozważyć dokonanie zmian na poziomie edukacji społeczeństw, o jakich pisze Neil Postman (chodzi o edukację, która kładzie nacisk na historię, naukowy sposób myślenia, świadome i zdyscyplinowane używanie języka, szeroko pojętą wiedzę o sztuce i religii oraz na „ciągłość ludzkiego przedsięwzięcia). Tak przygotowani ludzie będą mogli przejść do następnego etapu nie poddawania się technopolowi, czyli do wykorzystania zdobytej wiedzy do wyrobienia w sobie krytycznej i świadomej postawy wobec zagrożeń. Dzięki temu będzie możliwe korzystanie z „dobrodziejstw” postępu technicznego przy jednoczesnym kontrolowaniu i ewentualnym uniemożliwianiu wpływu technopolu na naszego ducha.
„Społeczeństwo ekranu”.
Voyeuryzm telewizyjny a ekshibicjonizm telewizyjny.
Na czym polega zjawisko „telewizji żywej” / „prawdziwej”?
Współczesna kultura jako kultura voyeurystyczna.
Telewizja jako flow. Zapping jako praktyka kulturowa.
Gatunek medialny. Mechanizmy powstawania nowych gatunków medialnych.
Programy informacyjne - definicja, analiza zjawiska, przykłady. Infotainment.
„Nowa telewizja” i „telewizja kontaktu” a telewidzowie. Przemiany w praktykach odbiorczych.
Media „rodzajowe” i „rodzajowe” gatunki medialne - kobiecość/męskość w mediach.
Sztuka wideo i podmiot fraktalny
Co to jest antropologia mediów?
Film - wypowiedź artystyczna czy dziedzina rzemiosła?
Na czym polega „popularność” kina popularnego? Dlaczego lubimy chodzić do kina?
Kino popularne a widz współczesny. Modele interpretacji.
Zmiana pozycji filmu we współczesnym pejzażu kulturowym.
Audiowizualność nowych mediów
Gry komputerowe jako fenomen społeczno-kulturowy.
Teksty do opracowania:
M. Hopfinger, Doświadczenia audiowizualne: o mediach w kulturze współczesnej, Warszawa 2003, s. 17-69.
M. Hopfinger: Audiowizualność kultury i kultura audiowizualności, w: Kultura audiowizualna u progu XXI wieku, Warszawa 1997.
R. Wittkower: Interpretacja symboli wizualnych w: Symbole i symbolika, red. M.Głowiński, Warszawa 1990.
M. McLuhan, Zrozumieć media, w: tegoż, Wybór tekstów, tłum. Różalska E., Stokłosa J.M., Poznań 2001.
D. de Kerckhove, Powłoka kultury. Odkrywanie nowej elektronicznej rzeczywistości, tłum. W.Sikorski, P.Nowakowski, Warszawa 1996.
J. Baudrillard, Ameryka, tłum. M. Lis, Warszawa 1998.
J. Baudrillard, Symulakry i symulacja, tłum. Królak S., Warszawa 2005.
P. Virilio, Maszyna widzenia, tłum. A. Gwóźdź, [w:] Widzieć, myśleć, być. Technologie medialne, red. A. Gwóźdź, Kraków 2001, s. 39-63
M. Foucault, Nadzorować i karać, tłum. T. Komendant, Warszawa 1993.
N. Postman, Technopol: triumf techniki nad kulturą, tłum. A. Tanalska-Dulęba, Warszawa 2004.
A. Ogonowska, Przemoc ikoniczna. Zarys wykładu, Kraków 2004.
V. Flusser, Ku uniwersum obrazów technicznych, tłum. A. Gwóźdź, w: Po kinie?... Audiowizualność w epoce przekaźników elektronicznych, red. Gwóźdź A., Kraków 1994, s.53-67.
J. Baudrillard, Świat wideo i podmiot fraktalny, tłum. Gwóźdź A., [w:] Po kinie?… Audiowizualność w epoce przekaźników elektronicznych, red. Gwóźdź A., Kraków 1994, s. 247-258.
W. Godzic, Telewizja - najważniejsze medium XX wieku, w: Media audiowizualne. Podręcznik akademicki, red. W. Godzic, Warszawa 2010, s. 63-103.
S. Sontag, O fotografii, tłum. S. Magala, Warszawa 1985.
E. Morin, Kino i wyobraźnia, tłum. K. Eberhardt, Warszawa 1975.
2