Teorie Kultury 19.12.2013r

Kultura to porządek,

W jaki sposób ten porządek jest przez nas wprowadzany w nasz świat

-Za dążeniem do tworzenia porządku stoją reguły klasyfikacyjne

-my tworząc kulturę klasyfikujemy, wprowadzamy pewne kategorie, rozróżnienia, które leżą u podstaw. Wg. L-S robimy to zawsze

-my klasyfikujemy przyrodę wg systemów biologicznych, zwierzęta: ptaki, ssaki, gady płazy itp., w obrębie każdej z tych rodzin wskazujemy gatunki wg cech morfologicznych

-Indianie Nawaho – oni nie klasyfikują zwierząt wg kontekstu ewolucyjnego, nie wg tych cech stricte morfologicznych, ale wg prostych rozróżnień: biegające, pełzające, fruwające, żyją w innym kontekście. Także: wędrujące dniem, nocą – klasyfikacje ze wzgl. Na rytuał, zwierzęta

System Indian Nawaho różny od naszych klasyfikacji (od Linneusza), Wydaje się to inne, ale tak naprawdę zasada klasyfikacji jest ta sama. Klasyfikujemy zwierzęta wg pewnej cechy.

Zasada klasyfikacyjna jest wszędzie taka sama, ale daje nam wszędzie różne efekty. Zasada myślenia jest ta sama, ale w innych kontekstach daje inne efekty.

-To rozróżnienie łączy myślenie uniwersalistyczne a myśleniem logicznym

Podstawowe założenie L-S:

Opozycja Kultura-Natura

-opozycja ontologiczna – L-S zakłada, ze jest gdzieś kultura i gdzieś natura i muszę się spotkać. Nigdy człowiek nie styka się z czystą naturą. Przyroda – wyobrażenie o naturze, które daje nam kultura.

-on nigdy tego nie powiedział, że opozycja ta jest ontologiczna. Opozycja ta to opozycja wygenerowana przez kulturę (bo kultura zawsze wskazuje to co naturalne), która musi tworzyć swój porządek i to opozycja, którą będzie starała się kultura przekroczyć. Wszelkie działanie kultury to działanie dwuznaczne. Z jednej strony natura-kultura, ale z drugiej strony jednoznaczność tej opozycji zatrzeć. Kultura pokazuje to co kulturowe jako naturalne, a to co naturalne jako kulturowe – metaforą.

-Mowa: przekształcenie substancji dźwiękowej w fonem. Głos przynależy do porządku natury, ale ten głos dzięki naszej koncepcji języka jest już słyszany jako zestaw głosek, rozróżniamy głos, przypisujemy fonemy a m przypisujemy znaczenia.

-Każdy system klasyfikacji jest pewnym rodzajem języka, każda klasyfikacja jest znaczące, jest rodzajem języka, ma on nsa prowadzić od porządku natury do kultury

Porządek znakowy : pokrewieństwa

-czy zasada pokrewieństwa i reguły zawierania małżeństw- co jest podstawą określającą system pokrewieństwa, co regułą jest jak system pokrewieństwa

-zakaz kazirodztwa, który jest powszechny – w różnych kulturach przyjmuje różne formy (wg R.Benedict).

-czy to nakaz kulturowy?

-Jaka wartość mają kobiety w kulturze? Wymiana kobiet między grupami mężczyzn to reguła pokrewieństwa, kobieta staje się znakiem. Ta wymiana, czyli unikanie zakazu kazirodztwa. Normuje to stosunki seksualne. Dzięki wymianie kobiet człowiek wznosi się ponad organizację biologiczną i staje się organizacją społeczną. Poziom biologiczny zostaje przekształcony w organizację społeczną. Kultura tworząc system pokrewieństwa doprowadziła do tgo, że struktury społ. Pokrewieństwo uznawane za coś normalnego.

Kultura jest skonwencjonalizowania, ale dąży do tego by ją ukryć i zatrzeć.

Podstawowa zasada: odkrycie podst. elementu tworzącego relacje pokrewieństwa

Trójkąt kulinarny:

Wg. L-S podobne mitemy, dźwięki można wskazać w kuchni.

Ważone-surowe-zepsute

Ważone: 3 rodzaje przetworzenia wg L-S: gotowanie(podwójne zapośredniczenie, między ogniem a mięsem – garnek, woda),pieczenie(na ogniu), wędzenie.

Ważna cecha struktur, które my konstruujemy są ich transformacje. Tłumaczymy się co w innych kategoriach niż zwykliśmy się posługiwać. Transformujemy z jednego poziomu na drugi.

Struktura – sztywna czy dynamiczna?

Logik mitu – jak mit funkcjonuje i jak przekształca się. Każdy mit jest powtarzany, przekładany, pojawia się w nowych kontekstach i ulega przekształceniom.

Mity myślą się w ludziach, są narzędziem logicznym. Mit żyje, jest powtarzany, to struktura, która się będzie reorganizowała.

Metafora lustra – pokazuje nam sposób transformacji. Gdy bierzemy duży tekst – porównuje to do 2 luster, które byśmy zawiesili po obydwu stronach, obraz będzie taki sam powtarzany nieskończoną ilość razy, gdy powiesimy pod minimalnym kontem, każde odbicie będzie inne, pod innym kontem i obraz, który otrzymujemy całościowo - możemy zobaczyć nawet cały pokój bo każde odbicie będzie miało inny. Nie tylko rozłoży dany tekst na czynniki elementarne, ale też wskazać relacje między nimi, ale między jego wariantami.

Musimy te struktury odtwarzać, ale ich punktem wyjścia jest nasz sposób myślenia, w obrębie jednego tekstu porządek diachroniczny i synchroniczny, ale zestawiamy tez inne mity i warianty, i możemy dotrzeć w jaki sposób dokonywane są pewne transformacje.

Działalność strukturalistyczna porównywana do kubizmu: kubizm rozwija formę, pokazuje figurę, bryle z różnych perspektyw, kubizm rozbija bryłę i pokazuje z różnych perspektyw.

Strukturalista pokazuje nam wiązki relacji, regularności synchroniczne, musi rozbić płynną narrację mitu. Strukturalista pokazuje nam też odmienne perspektywy.

L-S będzie dążył do pokazania, że ludzie wszędzie i zawsze myślą dobrze.

Mówi, e ludzie pierwotni myślą tak samo jak my, poprze inne warunki i używając innych narzędzi, ale takie samo myślenie.

Nie ma różnicy w podstawach klasyfikacji europejskich a klasyfikacjami ludów pierwotnych. Ludzie zawsze i wszędzie ludzie myślą dobrze.

SEMIOTYKA I SEMIOLOGIA

-z semiologią głównie na obsarze państw francusko-języcznych a semiotyka to USA, Europa środkowa, wschodnia, Rosja.

Nawiązują do de Saussera.

Międzynarodowe towarzystwo semiotyczne (1969r) przyjęło sobie nazwę semiotyczne i ustaliło to.

Sem. I sem. To nauka o znakach.

Różnice będą wynikały z oscyleń metodologicznych

W kontekście jest rozróżnienie dokonane przez U.Eco, → semiologia i semiotyka: U.E semiologia to ogólna nauka o znakach, semiotyka to są poszczególne kontekstualne systemy znaków, dział tej nauki zajmujący się konkretnymi systemami znaków, jest dziedzina semiologii

Semantyka – jest uznawana za dział semiotyki, dziedzina badająca tworzenie się znaczeń

Semiotyka – nauka o znakach. Ale nauka o sposobie tworzenia znaków w kulturze

*powstają niekoniecznie tylko to w jaki sposób są wykorzystywane, ale również jak one powstają:

Łotman: znaki powstają w procesie przekodowywania, mówimy o tym samym korzystając z innego kodu, prosty sposób przekodowywania. Znaki powstają w procesie przenoszenia z jednego systemu na drugi system.

Problemem jest to, czym są te znaki: podstawowy błąd jaki się robi to jest utożsamienie znaku i jego znaczeń z symbolem, bo symbole to systemy homogeniczne o raz ustalonych znaczeniach, a systemy znaków są to systemy heterogeniczne. To oznacza, że próbujemy za pomocą znaków, dookreślić złożoność otaczającego nas świata i opisywaniu zjawisk posługujemy się z różnych kontekstów znaków, a nie stosujemy tego w przypadku symboli. Chcąc opisać dane zjawisko kulturowe będziemy posługiwać się równolegle kilkoma systemami znaków.

Gdy chcemy coś opisać to mity kulturowe np. nagle się okazuje, że musimy posługiwać się kilkoma kodami. Różne znaki z różnych systemów można zestawiać by tworzyć teksty, znaki leżące u podstaw tych tekstów.

Wg. szkoły semiotycznej: być znakiem znaczy istnieć. To co przekodowane dostępne jest naszej percepcji.

Sposób myślenia o znaku i o tekście, znak i tekst jest współcześnie nadużywane.

Znakiem jest nie tylko słowo, ale też obraz, dźwięk, gest, ale znaczenie tego znaku jest budowane na podstawie czy analogicznie do struktur językowych. Język podstawowym narzędziem, które potrafimy zastosować do innego rodzaju materii czy sfery kultury.