Definicje polityki kulturalnej
Definicja polityki kulturalnej wg UNESCO – suma świadomych i ukierunkowanych przedsięwzięć i działań (jak i braku odpowiedniego działania), mających na celu zaspokojenie potrzeb kulturalnych społeczeństwa poprzez maksymalne wykorzystanie środków i dóbr, którymi społeczeństwo dysponuje w danym okresie czasu.
Definicja polityki kulturalnej wg Antoniny Kłoskowskiej – ogół zasad i reguł wyrażonych explicite i implicite, którym przyporządkowana jest działalność instytucji publicznych lub prywatnych, wywierających wpływ na zinstytucjonalizowane formy twórczości, rozpowszechniania i udostępniania treści oświatowych, artystycznych, literackich, rozrywkowych.
Definicja polityki kulturalnej wg Edmunda Wnuka-Lipińskiego – utożsamianie polityki kulturalnej ze sterowaniem kulturą, polegającą na wywieraniu pożądanego wpływu na określone zjawiska kulturalne.
Definicja polityki kulturalnej wg Sława Krzemień-Ojaka – świadome, celowe i zorganizowane oddziaływanie na proces kulturowy.
Podmioty polityki kulturalnej
Podmiot polityki kulturalnej - zbiorowy lub indywidualny uczestnik życia politycznego, podejmujący w sposób względnie trwały świadome, suwerenne i zaplanowane działania w sferze kultury.
Podmioty te zmierzają do realizacji określonych potrzeb, wartości i interesów o charakterze kulturowym poprzez bezpośrednie sprawowanie władzy, wpływ na władzę lub uczestnictwo w procesie kulturowym.
Instrumenty polityki kulturalnej
Instrumenty polityki kulturalnej - ogół środków i sposobów działania zmierzających do osiągnięcia celów o charakterze kulturowym.
prawne,
ekonomiczne,
kadrowe,
perswazyjne.
Modele polityki kulturalnej
Wyznaczniki modelu polityki kulturalnej, prowadzonej przez państwo:
działalność państwa w sferze twórców i twórczości artystycznej i kulturalnej,
tworzenie systemu przekazywania, komunikowania i udostępniania kultury,
uczestnictwo w kulturze: kształcenie postaw i nawyków oraz różne formy kontroli tego uczestnictwa.
Modele:
maksymalistyczny – polityka kulturalna państwa spełnia wszystkie lub większość powyższych kryteriów, duża aktywność państwa w dziedzinie polityki kulturalnej, np. Francja, Kanada.
minimalistyczny – polityka kulturalna państwa nie spełnia żadnych lub niewiele powyższych kryteriów, ograniczenie ingerencji państwa w politykę kulturalną, np. Stany Zjednoczone.
mieszany – pośredni między maksymalistycznym a minimalistycznym, np. Polska.
Prawo do kultury
Prawo do kultury stanowi integralną część praw człowieka. Zostało ono skodyfikowane w uchwalonej przez ONZ w 1948 roku, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Prawem do kultury objęty jest każdy człowiek.
Podział zasady prawa do kultury pod względem różnych interpretacji:
hierarchiczna – przyznanie wszystkich ludziom jedynie pewnego minimum praw kulturalnych. Przyznanie pozostałych praw uzależnione jest od przynależności rasowej, religijnej, narodowości oraz pochodzenia społecznego. Skrajnym przypadkiem jest rasizm, uznający inne kultury za ,,niższe’’. Głosi konieczność narzucania typu kultury ukształtowanej przez własny krąg kulturowy.
egalitarystyczna – akceptuje bez zastrzeżeń zasadę uniwersalności prawa do kultury. Podstawą jest zasada równości. Zasada egalitarystyczna dzieli się na dwie wersje:
przeświadczenie o jedności kultury ludzkiej. Jest ona dorobkiem ludzkości, zgromadzonym w toku jej dziejów i stale wzbogacanej przez kolejne pokolenia. Kultura jest jedna, chociaż składają się na nią różne elementy,
świadomość zróżnicowania kultur. Są one dorobkiem określonych grup ludzkich, wyróżniających te grupy spośród innych. Wszystkie modele kulturowe i wzory uważa się za jednakowo wartościowe i równie uprawnione.