Teorie Kultury 07.11.2013r

dookreślenie czym jest natura ludzka i założenie o wspólnocie tej natury ludzkiej

-w różny sposób różni badacze próbują tą naturę dookreślać

Fromm: próba dookreślenia natury ludzkiej poprzez pryzmat wspólnoty doświadczenia

-natura ludzka wg Fromma: specyficzna sytuacja ludzka (rozdwojenie pomiędzy ciałem, psychiką a dwuznaczność wpisana w egzystencję ludzką, w jej charakter, i potrzeby człowieka wynikające z jego warunków egzystencjalnych i w tym charakterystyczna jest dla Fromma miłość, problem miłości

-kulturowy aspekt psychiki ludzkiej: objawia się to w pojęciu charakteru społecznego, ponieważ ta natura ludzka nie rozstrzyga wszystkiego, nie dookreśla człowieka, tym czym jest, natura ludzka decyduje czym jest człowiek

Charakter społeczny

To echo koncepcji wzoru kulturowego, echo konfiguracjonizmu, dominujący typ osobowościowy w danej kulturze, Fromm zakłada, że psychika jest indywiduum i każda psychika jest osobnym przypadkiem

-co tworzy charakter społeczny: wg Fromma jest on wypadkową 2 elementów : natury ludzkiej a z drugiej strony ta natura ludzka rozwija się w pewnej określonej strukturze społeczno-ekonomicznej.

To jaki charakter społ. Wykształci nasza natura ludzka zależy od warunków ekonomicznych, dążeniem Fromma jest próba połączenia uniwersalnej struktury człowieka, kim on jest, z drugiej strony próbuje dookreślić kontekstualny charakter społeczny człowieka, charakter społeczny wg. Fromma jest intermedia torem między bazą społeczną a mediatorami

Pojęcie chorego społeczeństwa – ten kontekst społeczny jest na tyle toksyczny, że w pewien sposób doprowadza to do pewnych zaburzeń osobowościowych,

-społeczeństwo konsumpcyjne, kapitalistyczne prowadzi do zatracenia się własnej indywidualności

-jednostka sama musi określić swój własny stosunek do społeczeństwa

-potencjał krytyczny – Fromm nie tylko nadał go otaczającą społeczność, ale krytykował ją, to krytyka wynikająca z badań, ale mamy do czynienia tutaj z wartościowaniem

-humanistyczny socjalizm - społeczeństwo oparte na wspólnotach, równość dialogu, funkcja menagera, ochotnika- nakładają się, mamy do czynienia z pewna utopią w sensie precyzyjnym,

Fromm: ewidentnie są widoczne wpływy Marksa w teorii Frommowskiej, chodzi tu w sensie filozofii także politycznej, która leży u podstaw pewnej wizji społeczeństwa, na czym polegają:

1)kształtowanie jednostki przez system społeczny oparty na stosunkach ekonomicznych

2)pewien problem, spięcia na linii jednostka - społeczeństwo, czy jednostka-państwo

-humanistyczny socjalizm, utopijny charakter

Fromm się odróżnia od Freuda i Junga, że konteksty filozoficzne są bardzo rozbudowane

Natura ludzka jest określona przez doświadczenie człowieka, przekłada się to na sposób myślenia o pewnym kontekście kulturowym, widać to najbardziej w koncepcji symbolu, 3 rodzaje symboli, są określane w kategoriach doświadczenia zmysłowego, doświadczamy symbolu zmysłami (konwencjonalne, akcydentalne, uniwersalny – wspólny dla wszystkich ludzi, uniwersalność symbolu wynika z doświadczenia ludzkiego, wspólne doświadczenie gatunkowi ludzkiemu)

PSYCHOKULTURALIZM

z lat 40/50 w USA jest bezpośrednim przedłużeniem konfiguracjonizmu

-kierunek, który określał interakcje kulturowe a osobowością człowieka (R.Benedict)

-założenie o jedności natury ludzkiej od strony fizycznej jak i psychicznej (Tezy Boasa, walka z rasizmem, determinizm)

-determinizm kulturowym-kulturowy relatywizm dominuje w myśleniu

-antropolodzy amerykańscy skupiają się na odnotowywaniu różnorodności kulturowej i podkreślaniu jej,

-teza o dominującym typie osobowości w danym społeczeństwie

-socjalizacja jednostki – kształtowanie jednostki poprzez jej wychowanie, proces formowania jednostki jest bardzo istotny,

-psychokulturalizm jest to mocniejszy zwrot badaczy w kierunku psychoanalizy Freudowskiej,

-mamy do czynienia z łączeniem wpływów inspiracji u badaczy

Edward Sapir

-antropolog kultury, językoznawca, podkreślał, że antrop. Kulturowa nie może się sprowadzać tylko do badania

-podkreślał, że antropologia kulturowa jest skazana na psychologie i musi posługiwać się narzędziami psych.

-psychologia musi być uwrażliwiona

-chodzi o to, by wypracowywać odpowiednie metody do badania tego typu osobowości,

Indywidualistyczne stanowisko i mentalistyczne, czyli badacze skupiają się na jednostkach w kulturze, dookreślają poszczególne kultury poprzez osobowość jednostki i psychikę, oznacza to odejście od problemów z uwarunkowaniami biologicznymi, badacze zaczynają się zastanawiać jak człowiek jest skonstruowany psychicznie, ale nie biorą pod uwagę np. uwarunkowania biologicznego

-główną inspiracją jest Freud,

-z jednej strony Freud proponuje nowatorskie nawiązania, ale z drugiej Freud w swoim myśleniu o kulturze posługuj się aparatem ewolucjonistycznym, dla Freuda wszyscy dzicy są jak dzieci

Odbiologizowanie Freuda – kwestia popędowa zostaje na gruncie amerykańskim ograniczona, bo dla Freud punktem wspólnym decydującym o tym, że osobowość człowieka zawsze i wszędzie funkcjonuje podobnie decydują popędy, dlatego antropolodzy amerykańscy będą dążyć by wysublimować analizę Freuda

Badacze z tego kręgu: Harry Stock Sullivan, Abram Kardiner i Karen Horney

H.S. Sullivan

-jego zdaniem nasza osobowość rodzi się na styku z innymi, relacje interpersonalne naszych rozważaniach nad aparatem psychicznym człowieka, on kształtuje się w różny sposób,

Abram Kardiner

-odrzuca kompleks Edypa jako pojęcie centralne dla refleksji nad kulturą

-rezygnuje z popędu płciowego,

-odchodzi od ewolucjonistycznej genezy kultury,

-nowatorstwo antropologii kulturowej,

-kładzie nacisk na metody wychowawcze, na badanie tych metod i w ten sposób badając je poszukuje źródeł poszczególnych cech w danej kulturze

(Margaret Mead – u niej już widzimy tego rodzaju refleksje, ale nie jest badana na aparacie psychicznym. Prowadziła ona swoje badania m.in. na Nowej Gwinei, spotkała się ze społecznościami, które żyły obok siebie, w podobnym środowisku, ale wykształciły inne metody kultury, typy osobowości ((Studium o trzech społecznościach: Arapeszach, Mundulugorowie (??), Chambuli(???)) Te plemiona są własnymi negatywami, Arapeszowie i Mund. Arapeszowie – grzeczni, łagodni, prospołeczni, M-wojowniczy, współzawodniczący ze sobą. Mead dookreśliła różnice w charakterze społecznym na małym A i małym M. Zarówno u A i M pomimo tego, że między mężczyzn. A kobietami nie ma charakter męski i kobiecy, charakter społeczny wspólny dla obu płci wśród A dominuje charakter kobiecy, a u M charakter męski. Nie ma tu podziału na męski i kobiecy w tych plemionach. Mead prześledziła rozwój charakteru, proces socjalizacji, pokazuje jak jednostka jest wychowywana do tego, by stać się takim A czy M. u A dziecko do całej wioski mówi „ciociu” lub „wujku”, nie ma tu obcych. Ta socjalizacja wynika ze struktury społecznej i z jej percypowania. U m. dziecko uczone jest tak, do tych ludzi mówimy tak, z tymi możemy żartować itp. Hierarchia jest przekazywana od samego początku. O tym charakterze decyduje moment poczęcia. Osobowość tu i tu kształtowana jest przez takie aspekty jak odstawianie od piersi. A-dziecko od piersi odstawia się bardzo późno, nawet w wieku 3 lat. M-od piersi odstawia się kiedy tylko to możliwe. M- musi walczyć od najmłodszych lat. A-całe otoczenie jest mu przyjazne, może liczyć na opiekę itp.)

Odmienne struktury wychowawcze stwarzają odmienne wg Kardinera – pewne określone instytucje kulturowe stają się odstawą powstania i funkcjonowania podstawowej osobowości człowieka, dokonuje on rozróżnienia na instytucje pierwotne i wtórne w kulturze, podstawową i wtórną strukturę osobowości

-instytucje – pewne sposoby rozwiązywania problemów w kulturze

-działania ludzkie są charakteryzowane przez charakter jednostki,

-podstawowa struktura osobowości jest rezultatem systemów wychowawczych,

-K. stara się uniknąć problemu, dąży do tego by nie określać osobowości w danej kulturze przez jednostkowe cechy charakteru

-podstawowa struktura osobowości

-sposoby jako podstawy – organizacja rodziny, sposób żywienia, wzorce żywieniowe (dieta, sposób przygotowywania posiłków itd.) to podstawowy charakter instytucji pierwotnych

-instytucje wtórne – systemy projekcji, rezultat działań ludzkich ukształtowanym , wszystkie instytucje, które powstają po zaspokojeniu podstawowych potrzeb, systemy tabu, systemy religijne, sposób myślenia

-cała kultura symboliczna to instytucje wtórne

-analogia jego badan do Malinowskiego

-instytucje pierwotne – kształtują osobowość, która tworzy kulturę symboliczną czy instytucje wtórne

Cechuje psychocoś tam:

(do niego czy gdzie????)-rola biografii w badaniach nad kulturą

indywidualizm i redukcjonizm

-próba skontekstualizowania psychiki ludzkiej i osobowości,