Teorie Kultury i polityka kulturalna RP

Teorie kultury i polityka kulturalna RP – wykłady

  1. Rozwój pojęcia kultura od czasów starożytnych do nowożytnych.

Arystoteles – człowiek jest istotą społeczną. Życie społeczne człowieka jest cechą gatunkową.

Homo Faber – człowiek jako istota posługująca się narzędziami. Jest to cecha typowo ludzka.

Homo sapiens – człowiek myślący, posiadający zdolności poznawcze, zdolności do przekazywania pojęć oraz zdolność uczenia się.

Karol Marks – człowiek odbiciem całokształtu stosunków społecznych, Przywiązywał wagę do stosunków ekonomicznych.

Ernst Cassirer – homo symbolicus - człowiek jest jedyną istotą zdolną do symbolizowania.

Człowiek posiada zdolność do zadawania transcendentnych pytań. Obszar ludzkich doświadczeń, nie poznawany za pomocą zmysłów, np. pytania o sens życia.

Człowiek jest twórcą i uczestnikiem kultury.

Antropologia kultury – kultura, wytwory człowieka, ewolucja funkcji odnośnie przyrody. Wszystko co wytworzył człowiek jest kulturą.

Kultura od łac. colere - ,,uprawiać’’, czynności świadomie podejmowane przez człowieka w celu wywołania odpowiednich skutków. Działania człowieka względem przyrody i rolnictwa.

Cultus – czynności nakierowane na oddawanie czci bogom i przodkom – kult.

Cultura animi - ,,uprawa ducha’’.

Kultura wg Cycerona – czymże bez ciebie bylibyśmy nie tylko my, ale czym w ogóle byłoby życie ludzkie? Tyś pozakładała miasta, ty rozproszonych ludzi powołałaś do życia społecznego, ty zespoliłaś ich między sobą najpierw przez wspólne osiedla, później przez małżeństwa a wreszcie przez wspólnotę pisma i mowy. Tyś wynalazczynią praw, nauczycielką dobrych obyczajów i ładu.

Cywilizacja, tradycja, dziedzictwo, obyczaj – zastąpiły termin kultury.

Kultura wg Joachima Lelewela – religia, moralność, obyczaje, organizacja społeczna, praca fizyczna i umysłowa, nauki sztuki.

Kultura wg Samuela Puffendorfa – kultura to ogół wynalazków, sztuki i urządzeń wprowadzonych przez człowieka, obejmujący instytucje polityczne i zasady sprawiedliwości regulujące działania ludzkie w myśl wskazań rozumu. Jest to racjonalistyczne pojmowanie kultury.

Johann Gottfried Herder – przełom w badaniach antropologicznych. Każdy lud posiada kulturę.

Bronisław Malinowski – twórca funkcjonalizmu. Podkreślenie funkcji kultury

  1. Typy ujęć kultury wg Alfreda Kroebera i Clyde Kluckhohna.

  1. opisowo-wyliczające - opis kultury poprzez wyliczenie elementów.

Atrybutywne ujęcie kultury – kultura jako atrybut życia ludzkiego, obejmująca ludzi jako grupy lub jednostki.

Dystrybutywne ujęcie kultury – podział kultury na mniejsze całości – każda zbiorowość ma specyficzne cechy.

Dystrybutywne ujęcie kultury według Antoniny Kłoskowskiej – to wyodrębnienie z całego obszaru ogólnoludzkiej i wszechczasowej kultury względnie zintegrowanych i określonych, choć zmiennych w czasie, całości kulturowych przysługującym poszczególnym społeczeństwom lub jednostkom kulturowym (kultura klasy średniej, kultura Polaków). Wyróżnia się dwa ujęcia – konkretne (przypisane konkretnym społeczeństwom tj. Niemcom, Polakom) oraz typologiczne (odnosi się do grup określonego typu tj. arystokracja).

Definicja kultury w ujęcia opisowo-wyliczającym wg Edwarda Tylora – kultura lub cywilizacja to złożona całość obejmująca wiedzę, wierzenia, sztukę, prawo, moralność, obyczaje i wszystkie inne zdolności i nawyki, nabyte przez człowieka jako członka społeczeństwa (jest to także definicja cywilizacji)

  1. historyczne - nacisk na dziedziczenie i tradycje, które określają kulturę jako dorobek zbiorowy; wytworzony dorobek kulturowy dziedziczymy od naszych przodków.

Historyczne ujęcie kultury według Stefana Czarnowskiego – kultura to całokształt zobiektywizowanych elementów dorobku społecznego, wspólnych szeregowi grup i z racji swej obiektywności ustalonych i zdolnych rozszerzać się przestrzennie.

  1. normatywne – nacisk na wartości i normy modelujące życie zbiorowe.

Ujęcie normatywne według Talkota Parsonsa i Alfreda Kroebera – kultura to przekazane i wytworzone treści i wzory wartości idei i innych symbolicznie znaczących systemów, będące czynnikami kształtującymi ludzkie zachowania oraz wytwory stanowiące produkty zachowania

  1. psychologiczne nauka jest procesem świadomym, świadomie uczymy się kultury.

Uczenie się – proces świadomy, może obejmować szersze zakresy; edukacja kulturalna.

Naśladownictwo – przybiera różne formy; polega na obserwacji najbliższego otoczenia; może być nieświadome.

Funkcje kultury:

- przystosowawcze,

- realizacyjne – kultura pozwala nam realizować szereg potrzeb.

Psychologiczne ujęcie według Sigmunda Freuda – kultura źle wpływa na naturalne popędy człowieka.

Psychologiczne ujęcie według Karla Gustawa Junga – kultura ma duże znaczenia dla modyfikowania zachowań i popędów człowieka – hamuje je.

  1. strukturalne

Matrylinearyzm – system pokrewieństwa, w którym dzieci po urodzeniu są włączane do grupy matki i pozostają jej członkami przez całe życie; przekłada się to na dziedziczenie nazwisk rodowych, przywilejów po matce oraz majątku po krewnym ze strony matki (Irokezi).

Patrylinearyzm – system pokrewieństwa, w którym dzieci po urodzeniu są włączane do grupy ojca i pozostają jej członkami przez całe życie; przekłada się to na dziedziczenie nazwisk rodowych, przywilejów po ojcu oraz majątku po krewnym ze strony ojca

  1. genetyczne – poszukiwanie społecznych źródeł kultury.

  1. Definicje kultury

Kultura (Antonina Kłoskowska) – to względnie zintegrowana całość obejmująca zachowania ludzi przebiegające według wspólnych dla świadomości społecznej wzorów wykształconych i przyswajanych w toku interakcji oraz zawierająca wytwory takich zachowań.

Kultura (Alfred Kroeber, Clyde Kluckhohn) – kultura polega na uschematyzowanych i ustalonych sposobach odczuwania, myślenia i reagowania nabytych i przekazywanych, głównie przy pomocy symboli, stanowiących znamienne osiągnięcia grup ludzkich włączając ich ucieleśnienie w wytworach materialnych; istotny trzon kultury stanowią tradycyjne (tzn. historycznie przekazywane i wyselekcjonowane) idee, a przede wszystkim do tych idei przywiązane wartości).

  1. Kategorie kultury

Antonina Kłoskowska wyróżnia trzy kategorie kultury:

  1. kultura bytu

Nazywana jest kulturą materialną lub cywilizacyjną

Rozciąga się na formy wszystkich ludzki czynności podtrzymujących byt:

- reprodukcja gatunku,

- czynności techniczno – ekonomiczne (produkcja, dystrybucja, usługi, konsumpcja),

- czynności ochronne i obronne w stosunku do sił przyrody, zwierząt i ludzi (szukanie schronienia, higiena osobista, wytwarzanie broni)

Funkcje kultury bytu:

- adaptacyjna – przystosowywanie się do warunków przyrody.

  1. kultura symboliczna przekazują znaczenia lub wyróżniają wartości, zastępują i przedstawiają coś, zgodnie z systemem porozumiewania, ustalonym pomiędzy tymi, którzy ich używają.

Jest procesem semiozy (tworzenia, przekazywania i odbioru znaków).

Funkcje kultury symbolicznej:

- opisowo-wyjaśniające – kultura symboliczna pomaga tworzyć formy opisu rzeczywistości, jej elementy i ich wzajemne oddziaływanie (nauka, religia),

- normująco-oceniające – kultura symboliczna dostarcza wzory i normy, według których powinniśmy postępować. Tworzenie kryteriów oceny rzeczywistości, określenie norm w ramach rzeczywistości.

Znak:

Wartość:

Symbol jest rezultatem poddania znaku interpretacji semantycznej drugiego stopnia.

Rodzaje wartości:

  1. kultura socjetalna

Funkcje kultury socjetalnej:

- adaptacyjna – przygotowanie do życia w grupie, czyli socjalizacja (przejęcie obowiązujących norm i zasad społeczeństwa, w którym żyjemy

- komunikacyjna – porozumiewanie się w celu ustalenia zasad życia społecznego, zbiorowego

  1. Funkcje sztuki

  1. Funkcje języka wg Romana Jakobsona

  1. Układy kultury wg Antoniny Kłoskowskiej

  1. pierwotny:

  1. instytucjonalny:

  1. środków masowego przekazu:

  1. Internet

  1. Wzór kulturowy

Wymiary wzorów kulturowych:

  1. normatywny na każdy wzór kulturowy składa się jakaś norma, czyny pożądane społecznie, sposoby zachowania w określonej sytuacji wobec określonych przedmiotów tych zachowań oraz jej praktyczna realizacja w postaci konkretnego zachowania (troska matki wobec dziecka),

  2. behawioralny zachowania ludzkie.

Podział według Clyde Kluckhohna:

  1. jawne to wzory kulturowe uświadomione przez realizujących je ludzi (przepuszczanie kobiet w drzwiach),

  2. ukryte nie są uświadomione, mimo ich obecności i realizowania (rozsadzanie gości przy stole).

  1. Wartości wg Floriana Znanieckiego

Wartości – wydarzenia bądź zjawiska budzące zainteresowanie ludzi i poddawane przez nich ocenie jako przedmioty będące aktualnie lub potencjalnie przedmiotem czynności, a także jako znaczenia (w sensie aksjologicznym rozumiane jako doniosłość, ważność) jakie zyskują przedmioty będące w stosunkach z innymi przedmiotami, postrzegane w indywidualnym lub społecznym doświadczeniu i działalności.

  1. Postawa

Wymiary postaw:

  1. deklaratywny – deklaracja danej postawy,

  2. behawioralny – zachowywanie się w sposób właściwy lub niewłaściwy do deklarowanej postawy.

  1. Potrzeby ludzkie wg Bronisława Malinowskiego

  1. Dziedziny kultury symbolicznej

  1. Sztuka

Pojmowanie pojęcia sztuki:

- Arystoteles – sztuka wyróżnia się spośród innych umiejętności, nie jest czysto pragmatyczna

- Immanuel Kant – sąd estetyczny, sztuka jest wolna od pożądania

- Stanisław Ossowski – teoria estetyczna – przeżycie estetyczne umożliwia pełne zaspokojenie potrzeb związanych ze sztuką; warunkiem przeżycia estetycznego jest życie chwilą, głębokie zanurzenie się w sztuce, oderwanie od codzienności

- Alfred Weber – człowiek jest wolny od popędów

XIX wiek – sztuka dla sztuki – forma ponad treścią. Wolność sztuki od nakazów i ograniczeń. Sztuka ma pełnić jedynie funkcje estetyczne.

Funkcje sztuki:

  1. autoteliczne

- estetyczna – najważniejsze są wrażenia estetyczne; dostarcza przeżyć intelektualnych i emocjonalnych; poszerza pojęcie zła i brzydoty,

- kompensacyjna – dostarcza zastępczych, brakujących przeżyć.

  1. heteroteliczne:

- poznawcza – sztuka jest źródłem informacji o wartościach i normach obowiązujących w danym czasie; wiedza jest dostarczana bezpośrednio,

- moralna – dostarczanie wiedzy o istniejących i funkcjonujących zasadach moralnych (mity, biblia),

- edukacyjna – poprzez sztukę uczymy się,

- komercyjna – inwestowanie w dzieła sztuki,

- integracyjna – rytuały zbiorowe,

- polityczna – sztuka narzędziem indoktrynacji.

Koncepcja dzieł sztuki – poziomy interpretacji:

  1. Religia

Klasyfikacja religii

Instrumentalizm religijny


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Współczesne teorie kultury, polityka kulturalna
Kultura polityczna III RP
Teorie Kultury - pytania egzamin, Politologia i Dziennikarstwo
Lacanowski podmiot, Filologia, Współczesne teorie kulturoznawcze, kolokwium
Teorie Kultury 12
O gatunkach zmąconych - streszczenie, Filologia, Współczesne teorie kulturoznawcze, kolokwium
kultura, Filologia, Współczesne teorie kulturoznawcze, kolokwium
Teorie Kultury Wspolczesnej, Politologia i Dziennikarstwo
Teorie Kultury 11
Bezpieczeństwo kulturowe RP
spółdzielnia spożywców - opracowanie, Filologia, Współczesne teorie kulturoznawcze, kolokwium
Bezpieczeństwo kulturowe RP, Teoria Bezpieczenstwa
syllabus teorie kultury, Kulturoznawstwo Rok 1, Teoria Kultury
Relacje semantyczne między członkami rodziny, Teorie kultury, Semantyka językoznawcza
Teorie kultury
Teorie Kultury ?finicje
Teorie kultury program zajec(1)
system?zpieczeństwa kulturowego RP
Teorie kultury praca zaliczeniowa Mity wsółczesnego świata

więcej podobnych podstron