

Społeczeństwo jako całość uznaje pewien system

wartości i przekonań (kulturę), poszczególne grupy

społeczne wyznają własne odrębne a nawet

sprzeczne subkultury – każdy członek społeczeństwa

uczestniczy i w kulturze, i w jakiejś subkulturze



Zróżnicowania kulturowe mogą być także wynikiem

procesów społecznych prowadzących do

wymieszania się ludności i kultur (migracje,

urbanizacja, podboje)



Postępowanie zgodne z wartościami jednej kultury

(np. subkultury, kultury imigrantów) może naruszać

wartości innej, np. kultury grupy większościowej



Kulturą większościową dominującą jest kultura

grupy dominującej w społeczeństwie. Na straży jej

wartości stoi prawo.



Przestępstwo jest postępowaniem zgodnym z

normami subkultury a sprzeczne z chronionymi

prawem normami kultury.



Treść prawa karnego jest wyrazem zasad kultury,

którą kieruje się klasa rządząca w danym

społeczeństwie. Oznacza to, że może dojść czasem

do konfliktu między normami kultury dominującej,

chronionymi przez prawo, a normami kulturowymi

tych społeczności, które mają swoją własną kulturę.



Konflikt kultur pojawia się:

-

imigracja,

-

narzucenie kultury przez zdobywcę

-

„styk kultur”



Dzieci imigrantów wybierają z obu kultur to, co im

jest na rękę; efekt – uzależnienia, przestępczość

agresywna



Kulturą dominującą w społeczeństwie USA jest

kultura klasy średniej, klasa ta egzekwuje

postępowanie zgodne z wartościami kultury

przez „sierżantów” – nauczycieli, księży,

sędziów



Wartości klasy średniej: ambicja, osobista

odpowiedzialność, sukcesy w szkole, odroczona

gratyfikacja, planowanie długoterminowe,

dbałość o dobre maniery, postępowanie bez

użycia przemocy, “całościowy” wypoczynek,

szacunek dla własności



Nieprzystosowanie społeczne – odrzucenie

wartości klasy średniej, negatywizm, „kwaśne

winogrona”



Klasa niższa ma własny system (sub)kulturowy



Imitacja etosu mężczyzny w środowisku

pozbawionym męskich wzorców osobowych



Zachowanie dewiacyjne jest zachowaniem

zgodnym z zasadami subkultury klasy niższej



Punkty skupienia (focal concerns) – sposób

oceny wartości człowieka:

-

kłopoty,

-

twardość,

-

spryt,

-

pójście na całość,

-

fart,

-

autonomia grupy.



R. Merton – zachowania dewiacyjne pojawiają się,

gdy nie jednostka nie ma dostępu do społecznie

akceptowanych środków osiągnięcia sukcesu



R. Cloward, L. Ohlin – zachowania dewiacyjne

pojawiają się, gdy jednostka ma dostęp do wzorców

zachowań społecznie nieakceptowanych



Przestępstwa popełniają osoby, które pozostając w

konflikcie z wartościami klasy średniej (Cohen) i

jednocześnie zdając sobie sprawę z niemożności

realizacji swych dążeń na drodze legalnej (Merton),

dążą do zdobycia pieniędzy jako zewnętrznego

objawu awansu społecznego,



Konkretna forma nieprzystosowania społecznego

zależna jest od tego, jakie wzorce zachowania

dewiacyjnego są dostępne.

Typ subkultury

Przyczyny pojawienia

się

Forma aktywności

Dalsze losy uczestników

subkultury

Przestępcza

Wysoki poziom integracji
społeczności

lokalnej,

obecność

wzorców

zachowań
kryminalnych

w

kulturze tej społeczności

Popełnianie

przestępstw

głównie przeciwko mieniu
jako forma wdrażania się do
“dorosłej”

aktywności

kryminalnej

1. Włączenie się w struk tury
przestępczości

dorosłych,

nierzadko

–

przestępczości

zorganizowanej.

2. Osoby, które nie po do łają
swoistym wy ma ga niom mo ralnym
świata prze stęp czego (podwójnie
przegra ne) mogą przejść do sub
kultury wycofania.

Konfliktu

Niski poziom integracji
społeczności

lokalnej,

brak

jakichkolwiek

wzorców zachowań.

Przejawianie przemocy jako
metody walki o status społeczny
(o ustanowienie hierarchii)

Dorośli

traktują

przemoc

instrumentalnie. Z tego względu
członkowie takiej subkultury gdy
dorosną

1. albo przejawiają zachowania
konformistyczne,

2. albo angażują się w pozostałe
subkultury.

Wycofania

“Podwójna przegrana”
–

niemożność

zmiany

statusu

społecznego

zarówno na drodze
legalnej,

jak

i

na

drodze

nielegalnej

(subkultura przestępcza,
subkultura przemocy)

“Wyciszenie się” przyjmujące
postać:

1. organizacji życia grupowego
wokół jakiegoś fetysza – używki,
kultu, mu zyki.

2. według uczniów Clowarda i
Ohlina może przyjąć także formę

postępowania

konformistycznego

lub

rytualistycznego (corner boys
A. Cohena)