Informacje organizacyjne
Kontakt:
[e-mail]
-AWF pawilon III pok. 116; tel. [phone]
Koncepcja
Zajęcia seminaryjne:
- strój sportowy, obuwie zmienne
- opaska na oczy, obuwie sportowe na zewnątrz- zajęcia na
NDT-Bobath Baby / Adult AWF - Bobath dorośli
- realizowanie zajęć w swoich grupach
(NeuroDevelopmental Treatment)
Egzamin:
- zakres
 forma
- minimum zaliczeniowe: 65% poprawnych odpowiedzi
Wykład 1
Twórcy koncepcji Bobath
Koncepcja Bobath dorośli pacjenci (IBITA 1995)
" Postępowanie obejmujące badanie
" Dr Berta Bobath, Dr Karel Bobath
" i leczenie ludzi z zaburzeniami
napięcia, ruchu i funkcji
" Metoda ta ma charakter neurorozwojowy.
spowodowanych uszkodzeniem CSN.
" Postępowanie terapeutyczne jest
" Bazą do pracy i stosowania tej metody jest
dostosowane indywidualnie do
znajomość rozwoju neurofizjologicznego
problemów i potrzeb pacjenta.
człowieka.
" Podstawowym celem terapii (leczenia)
jest optymalne przywrócenie
wszystkich funkcji.
Reedukacja funkcji
"  Ta koncepcja jest otwarta dalej się
Polega na przywróceniu pacjentowi:
rozwija (& ) . B. Bobath 1984
- umiejętności wykonywania aktywności
ukierunkowanej na osiągnięcie
konkretnego celu w sposób ekonomiczny
" Aktualne dziś, jutro,&
- umiejętności zmiany zachowania
" Nowa wiedza, nowe wyniki badań
adekwatnie do zmiany okoliczności
naukowych np. w dziedzinie
i środowiska.
neurofizjologii umożliwiają nam dalszą
naukę i rozwijanie koncepcji z korzyścią
dla pacjentów.
1
Do zasad głównych koncepcji Normalny ruch
NDT Bobath należą
" Normalny ruch (np.: zmiana pozycji, chód)
charakteryzuje się różnorodnością,
" Prawidłowe mechanizmy kontroli
wielowariantowością, zmiennością-tak
postawy
aby w konkretnej sytuacji optymalnie
zrealizować aktywność ruchową.
" Warunki dowolnej i funkcjonalnej
aktywności
" Terapeuta odnosząc się do normalnego
ruchu orientuje się w patologii.
Normalny ruch
Normalny ruch jest:
" Zależny jest od zdrowego systemu
" Celowy
nerwowo-mięśniowego;
" efektywny
" (prawidłowe przyjmowanie bodz
ców
" ekonomiczny
zewnętrznych i wewnętrznych, ich zintegrowanie
oraz adekwatna i skoordynowana odpowiedz
CSN).
" automatyczny /
" Pozwala osiągnąć zamierzony cel zautomatyzowany/
" Rozwija się poprzez interakcję osoby ze
" zamierzony
środowiskiem
(swobodny)
" Obdarzony
różnorodnością
Normalny ruch zależy od:
Czynniki wpływające
" rozumienia
na normalny ruch
" motywacji
" prawidłowego funkcjonowania narządów " Wewnętrzne  mobilność, siła mięśniowa,
zmysłów napięcie mięśniowe, przyzwyczajenia,
budowa anatomiczna, samopoczucie w
" siły
momencie realizowania zadania
" napięcia
ruchowego,&
" percepcji
" Zewnętrzne - otoczenie (znane/nieznane),
" mobilności
(przewidywalne/ zaskakujące), cechy
" koordynacji
zdania (znane/nieznane), (przewidywalne/
" doświadczeń ruchowych
zaskakujące), pora dnia, czas,...
" & &
2
Co składa się na prawidłowy
mechanizm kontroli postawy?
" Reakcje nastawcze
" Reakcje równoważne  umożliwiają utrzymanie środka ciężkości
ponad płaszczyzną podparcia - pozwalają utrzymać/odtworzyć
Podstawą normalnego ruchu jest
równowagę.
prawidłowy centralny mechanizm
" Umiejscowienie (placing)- Jest możliwością reagowania na ruch
wykonywany przez inną osobę bez konieczności wydawania przez nią
kontroli statyki tułowia.
słownych poleceń, tak żeby nowo uzyskaną pozycję wyjściową
dokładnie utrzymać.
Warunki dowolnej
Napięcie mięśniowe
i funkcjonalnej aktywności&
I. Normalne napięcie
mięśniowe 
normotonus
" Prawidłowe napięcie jest jednym
" Prawidłowe napięcie musi " z warunków funkcjonalnej
być na tyle wysokie, abyśmy
aktywności dowolnej.
mogli przeciwdziałać sile
ciężkości, a równocześnie na
tyle niskie, aby umożliwiało
na selektywny ruch.
" Miarą napięcia jest opór przeciwko
" Prawidłowe napięcie musi
ruchowi pasywnemu. (WHO)
umożliwiać wykonanie
dopasowanych,
skoordynowanych i płynnych
ruchów.
Napięcie zależne jest od wielu
Zaburzenia napięcia
czynników:
" stopnia zautomatyzowania danej
czynności ruchowej;
" Hypotonus
" czynniki otoczenia (np.: środowisko
znane/nieznane, oświetlenie, temperatura, etc);
" Hypertonus
" płaszczyzna podparcia;
" pozycje wyjściowych;
" szybkości wykonania (tempa);
" bólu;
" emocji
3
Warunki dowolnej
Spastyczność
i funkcjonalnej aktywności&
II. Unerwienie zwrotne (recyprokalne) 
" Wg. Definicji WHO jest zależnym
odpowiada za prawidłową
od szybkości oporem w czasie
synchronizację pracy agonistów,
ruchu biernego.
antagonistów i synergistów.
III. Automatyczne wzorce ruchowe 
powstają na bazie prawidłowych
doświadczeń sensomotorycznych.
Punkty kluczowe
Koncepcja
NDT-Bobath Adult " Obszary zlokalizowane w obrębie ciała
wykazujące swoistą gęstość
receptorów,
" Poprzez punkty kluczowe terapeuta
wykład II
może kontrolować przebieg ruchu,
przeprowadzać facilitację (torowanie)
lub inhibicję (hamowanie) odpowiedzi
organizmu.
Punkty kluczowe
Punkty kluczowe-
wykorzystanie
PPK " podczas badania
PPK PPK
" do pozycjonowania (układania, zmian pozycji)
DPK " jako czuciowa informacja zwrotna
CPK
DPK
(Feedback)
" do orientacji w linii środkowej ciała
PPK PPK
" do reedukacji równowagi
" do oddziaływania na napięcie mięśniowe
" do torowania fizjologicznych wzorców
DPK
DPK
ruchowych
4
Koncepcja NDT- Bobath - Koncepcja NDT- Bobath -
zasady terapii zasady terapii
" Terapię rozpoczynamy od
normalizacji napięcia,
" Rozpoczynamy terapię tak wcześnie jak to
jest możliwe,
" torowanie prawidłowych wzorców
" Terapeuta pracuje z pacjentem indywidualnie, ruchowych,
" Podczas terapii uwzględniamy porażone części " pacjent aktywnie uczestniczy w
ciała, terapii,
" Osiąganie samodzielności pacjentów w
" motywowanie pacjenta poprzez
zakresie takich czynności dnia codziennego
terapię rozwiązywania problemów.
jak: toaleta, higiena, ubieranie się, spożywanie
posiłków etc.. ,
Koncepcja NDT- Bobath -zasady Koncepcja NDT- Bobath -zasady
terapii terapii
" Facilitację prowadzimy od części
" Koncepcja zespołu interdyscyplinarnego
proksymalnych ku dystalnym poprzez pracę na
terapeutycznego (możliwie najpełniejszy powrót
odpowiednich punktach kluczowych (mostek,
funkcji)  lekarz, pielęgniarki, fizjoterapeuta,
kręgosłup, barki, miednica,& ),
logopeda, neuropsycholog, & (wspólne ustalanie
" prowadzenie pacjenta odbywa się przez 24
celów i strategii terapii, prawidłowy sposób
godziny w ciągu doby (uwzględnić wszystko co wpływa
prowadzenia pacjenta),
na pacjenta- środowisko, opiekunowie),
" pacjent jest usprawniany jako cały człowiek.
" zaproponować pacjentowi tyle pomocy ile
trzeba i tak mało jak to możliwe.
Ochrona stawu barkowego
Liniowość (alignment)
" Staw barkowy powinien być zawsze
" Konieczna dla utrzymania prawidłowej
uwzględniany procesie rehabilitacji,
postawy oraz skoordynowanego,
" Bolesny bark dotyka około 70% wszystkich
ekonomicznego i celowego przebiegu
pacjentów z hemiplegią (WHO),
" Jak wskazują wyniki badań przyczyną ruchu,
bolesnego barku jest często nieprawidłowa
" Wszystkie części narządu ruchu (kości,
obsługa pacjenta,
więzadła, torebki stawowe, ścięgna, mięśnie, etc..)
" Prawidłowo prowadzona terapia (koncepcja
muszą w każdej chwili (postawa/wzorzec
24) terapia może zapobiec bólowi barku.
ruchowy) znajdować się względem siebie
w ściśle określonym położeniu.
5
Percepcja ciała Percepcja ciała
Percepcja obejmuje mechanizmy, które
Percepcja obejmuje wszystkie mechanizmy, które
przetwarzają docierające do nas
biorą udział w przetwarzaniu bodz
ców danej,
aktualnej sytuacji- włączając plastyczność
bodz
ce i pozwalają nam się
zmysłów- wysoki poziom organizacji- odpowiednie
zorientować w aktualnej sytuacji.
systemy pamięci i zdolności odtwarzania pamięci
Percepcja oznacza zrozumienie
Dr F. Affolter
otoczenia (środowiska) i nas samych.
O problemach z percepcją ciała
wnioskujemy na podstawie zachowania
pacjenta
Zaburzenia percepcji ciała
Zaburzenie percepcji ciała
" Pacjenci z zaburzeniami percepcji
" Terapeuci powinni rozpoznać
ciała często są błędnie oceniani
zaburzenia percepcji ciała oraz dać
jako pacjenci bez motywacji czy
pacjentom czas do nauki. Powinni
niechętni do terapii.
zagwarantować systematyczną
terapię.
" Często decyzja (błędna) o zmianie
terapeuty, lub wręcz zaniechanie
terapii w chwili gdy pacjent
niechętnie współpracuje.
Plastyczność
Koncepcja Bobath
Czego powinniśmy unikać
" Podwyższonego zagłówka łóżka w leżeniu na
 Jest to zdolność wszystkich komórek
plecach,
na każdym poziomie ich rozwoju, do
" miękkich poduszek, zbyt miękkich
materacy, łóżek wodnych, zmiany każdego aspektu ich fenotypu,
" uchwytów przy łóżku, jako odpowiedzi na odchylenie od
" twardego podparcia stóp,
normy w ich warunkach wewnętrznych
" przedmiotów w ręce
lub otoczeniu.
niedowładnej/porażonej,
" infuzji w obrębie strony
Brown & Hardmann 1987
niedowładnej/porażonej.
6
Plastyczność
 Neuroplastyczność jest procesem, który odgrywa
dużą rolę w odbudowywaniu uszkodzonego CSN. W
tym wypadku następuje reorganizacja na poziomie
synaps jak i neuronów (...) z uwagi na silne
Problemy pacjentów z hemiplegią w
torowanie tych procesów przez bodz
ce wstępujące
jest ważne, aby torować plastyczność
odniesieniu do normalnego ruchu
odpowiednimi wyzwaniami (zadaniami).
Annunciato N.
Czynniki potrzebne do realizacji Czynniki normalnego ruchu -
normalnego ruchu / patologia
patologia
" Normalny ruch możliwy jest dzięki
prawidłowemu funkcjonowaniu wielu
" Koordynacja
czynników:
" Równowaga
" Napięcie mięśniowe
" Czucie
" Siła mięśniowa
" Ruchomość
" Ruch selektywny
" Percepcja
" Zrozumienie zadania (na poziomie
" Motywacja
zarówno werbalnym jak i
niewerbalnym)
Czym jest ICF?
ICF
" Jedna z międzynarodowych klasyfikacji zdrowotnych WHO.
" Uzupełnia ICD-10 (International Statistical Classification of Disease and
Related Health Problems), najstarszą klasyfikację zdrowotną WHO.
"
Międzynarodowa Klasyfikacja
" Ujednolicona i standartowa struktura opisująca stany zdrowotne /związane ze
zdrowiem. ICF łączy różne aspekty dotyczące osób w danych stanach
Funkcjonowania,
zdrowotnych, np. określa, jakie czynności osoba z daną chorobą może
wykonywać, a jakich nie. Klasyfikacja ICF opisuje te elementy pod względem
Niepełnosprawności i Zdrowia
struktur ciała jak również realizowania ról społecznych.
" Standard opisu i oceny zdrowia oraz niepełnosprawności. Stanowi rewizję
poprzedniego systemu ICIDH (International Classification of Impairments,
International Classification of Human
Disabilities and Handicaps) z 1980 r. W ICF GA
ÓWNA UWAGA ZOSTAA
A
Functioning, Disability and Health PRZENIESIONA Z IDEI KONSEKWENCJI CHOROBY NA KOMPONENTY
ZDROWIA.
World Health Organization, 2001 (rezolucja WHA54.21).
"
" ICF stawia na równi wszelkie choroby i stany zdrowotne niezależnie od
przyczyn, a także charakteru fizycznego lub psychicznego (np. depresji).
7
Zastosowania ICF Cele ICF
" ustalenie wspólnego języka opisu zdrowia i
" kliniczne
stanów związanych ze zdrowiem  poprawa
komunikacji między użytkownikami (pracownicy
" badawcze
służby zdrowia, ubezpieczyciele, badacze, społeczeństwo, & )
" statystyczne " umożliwienie porównań danych (kraje, czas,
dyscypliny opieki zdrowotnej& )
" społeczne
" dostarczenie naukowej podstawy do
zrozumienia i analizy zdrowia oraz
" edukacyjne
związanych ze zdrowiem stanów oraz
czynników determinujących
" ustalenie systemowego wzoru kodów dla
zdrowotnych systemów informacyjnych
" Struktury  anatomiczne części ciała
organy, kończyny i ich części.
Właściwości ICF
" Funkcje  fizjologiczne/ psychologiczne
funkcje ciała (układów anatomicznych)
" Jest strukturą, pozwalającą
zorganizować dane i informacje na temat
" Aktywności  wykonanie zadania lub
praktycznego funkcjonowania człowieka
czynności przez daną osobę np.: zmiana
jak również informacje o ewentualnych
pozycji, czynności manualne etc.
ograniczeniach tych funkcji
" Klasyfikacja ta podzielona jest na dwie
" Uczestnictwo (partycypacja)  branie udziału
osoby w danym obszarze życia/ sytuacji
części:
życiowej na podłożu odczuwania cielesnego,
" 1: Funkcjonowanie i Niepełnosprawność
psychicznego i duchowego.
2: Komponenty czynników wynikających z kontekstu
Choroba /
ICF
zaburzenie
ICD - 10
Funkcjonowanie i Komponenty czynników
części
Funkcjonowanie
Niepełnosprawność wynikających z kontekstu
i niepełnosprawność
ICF
Funkcje i struktury  Aktywności Partycypacja
uszkodzenie / zaburzenie - utrudnienia - ograniczenia Funkcje ciała i Aktywności i Czynniki Czynniki
komponenty
struktury uczestnictwo środowiskowe osobiste
Zmiany w
Kw ali fi kacj
Zmiany w Utrudnienia
e/ strukturach zdolnośc wykonanie
funkcjach i bariery
rozdzi ały ciała i
ciała
Czynniki
wynikające z
kontekstu
Czynniki zewnętrzne
Czynniki osobiste
Pozi om Pozi om Pozi om Pozi om Pozi om
Przeszkody / czynniki
Przeszkody / czynniki y y y y y
ułatwiające
ułatwiające Domeny/ 1 1 1 1 1
kategorie 2 2 2 2 2
3 3 3 3 3
4 4 4 4 4
8
Kodowanie ICF Kodowanie ICF
" Kody uzupełniane są kwalifikatore m (zmienną objaśniającą), który oznacza poziom
" ICF służy do kodowania różnych stanów zdrowotnych
zdrowia (tzn. wagę problemu). Kwalifikatory są kodowane jako jedna, dwie lub
oraz powiązanych ze zdrowiem.
więcej cyfr po przecinku.
" Bez kwalifikatorów, kody nie są ważne.
" Komponenty:
" funkcje ciała b
" np.: kwalifikator (zmienna objaśniająca) dla kompone nty FUNKCJA:
Funkcje organizmu są kodowane przy pomocy jednego kwalifikatora, który
" struktury ciała s
wskazuje na zakres problemu (upośledzenia/uszkodzenia). Obecność problemu
(upośledzenia/uszkodzenia) można określić jako ubytek lub brak, zmniejszenie,
" aktywność i partycypacja d
dodatek lub nadmiar, albo odchylenie.
" czynniki środowiskowe e " Komponenty są klasyfikowane według skali:
"
" xxx.0 BEZ problemu (nie ma, brak, nieistotne,& ) 0-4%
" xxx.1 A
AGODNY problem (drobne, niewielkie,& ) 5-24%
" xxx.2 UMIARKOWANY problem (średnie, spore,...) 25-49%
" Do litery b, s, d, e dodane są kody numeryczne: numer
" xxx.3 POWAŻNY problem (duże, ekstremalne, & ) 50-59%
rozdziału (jedna cyfra), drugi poziom (dwie cyfry) i
" xxx.4 CAA
KOWITY problem (pełne, & ) 96-100%
trzeci oraz czwarty poziom (po jednej cyfrze każdy).
" xxx.8 nie wymienione
" xxx.9 nie stosowane
FUNKCJE
1. Funkcje mentalne /
Kodowanie ICF
Struktury systemu nerwowego
http://www.who.int/classifications/icfbrowser/
2. Funkcje czuciowe i ból /
Oko, ucho i związane z nimi struktury
3. Funkcje głosu i mowy /
Struktury zaangażowane w głos i mowę
4. Funkcje systemów sercowo-naczyniowego, hematologicznego,
immunologicznego i oddechowego /
Struktury systemów sercowo-naczyniowego, immunologicznego i
oddechowego
5. Funkcje systemów trawienia, metabolicznego i endokrynnego /
Struktury związane z systemami trawienia, metabolicznego i
endokrynnego
6. Funkcje moczowo-płciowe i reprodukcyjne /
Struktury związane z systemami moczowo-płciowym i reprodukcyjnymi
7. Funkcje nerwowo- mięśniowe i związane z ruchem /
Struktury odpowiedzialne za ruch
8. Funkcje skóry i innych związanych z nią struktur /
Skóra i związane z nią struktury
9
International Bobath
Instructors Training Association
IBITA
" IBITA rok powstania: 1984
" Obecnie IBITA zrzesza ponad 240
Struktura szkoleń członków z 26 krajów
koncepcji NDT-Bobath
www.ibita.org Kontakt IBITA
IBITA Sekretariat: Paul Kroonenburg
Address: Keizer Karelweg 82, 1185
HW Amstelveen,
The Netherlands
Telephone: [phone]
Fax: [phone]
E-mail: [e-mail]
10
" ciągła interakcja i dalsze szkolenie
obecnych instruktorów,
CELE i MISJA IBITA
" szkolenie i uznawanie przyszłych
" Planowanie, organizowanie i
instruktorów,
przeprowadzanie na całym świecie kursów
dla specjalistów (np.: fizjoterapeutów, terapeutów
mowy, lekarzy, pielęgniarek& ) w zakresie badania i " nauczanie i praktyka kliniczna bazuje na
terapii pacjentów z uszkodzeniem CSN, aktualnym stanie wiedzy w zakresie m.in.
biomechaniki, neurofizjologii, nauczania
motorycznego, która jest integrowana
" ustalanie statutów i wytycznych
ramach koncepcji Bobath,
dotyczących nauczania koncepcji Bobath na
całym świecie,
Instruktorzy IBITA IBITA - struktura szkoleń
" Basic Course Instructor, uprawniony do
" Kursy podstawowe  3 tygodnie (2 części)
prowadzenia kursów podstawowych koncepcji
110 godzin (1h=60min)
Bobath;
Proporcja instruktor/ student: 1/10 max 1/12
" Advanced Course Instructor,
uprawniony do prowadzenia kursów podstawowych
i rozwijających koncepcji Bobath;
" Kursy rozwijające  1 tydzień
" Senior Instructor, uprawniony do
prowadzenia kursów podstawowych i
" Kursy specjalistyczne (np. urazy czaszkowo-
rozwijających koncepcji Bobath oraz do
mózgowe)
certyfikowania instruktorów wszystkich trzech
poziomów.
IBITA w Polsce Piśmiennictwo
�� Bobath B. Adult hemiplegia: evaluation and treatment. Heinemann, London,
" 2002  pierwszy kurs podstawowy
1990.
�� Bobath B. The treatment of meuromuscular disorders by improwing
uznany przez IBITA
patterns of coordination. Physiotherapy, 1969, 55(1); 18-22.
�� Boemer B. Materiały szkoleniowe Bobath 2003.
" 2005 Pierwszy kurs rozwijający
�� Davies M.P. "Step to follow" Springer, 1993.
�� Davies M.P. "Right in the middle" Springer, 1993.
uznany przez IBITA
�� Johansson Barbro B,  Brain plasticity and Stroke Rehabilitation, The Willis
Lecture Stroke, 2000.
�� Kossut M. Mechanizmy plastyczności mózgu, PWN, W-wa, 1994.
�� www.who.org, 2009.
�� www.ibita.org, 2009.
11