Instytut Fizjoterapii

Państwowa Medyczna

Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu

Tytuł pracy

Praca samokształceniowa z przedmiotu

Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu – neurologii i neurologii dziecięcej

Ocena spastyczności

Fizjoterapia, studia I stopnia, studia niestacjonarne, III rok, semestr VI 2014/2015

Ocena spastyczności polega na sprawdzeniu, które mięśnie albo grupy mięśni są nadaktywne oraz określają spastyczności we wszystkich aspektach funkcjonowania pacjenta (np. możliwość pracy, zdolność poruszania się, codzienna aktywność życiowa). Identyfikacja spastyczności jest zadaniem złożonym z tego względu, iż wiele mięśni może zaburzać ruchomość stawu, a nie wszystkie mięśnie powodujące deformację są spastyczne. Do oceny stosowane są metody kliniczne, neurofizjologiczne i biomechaniczne [1].

Skale kliniczne:

1. Zmodyfikowana skala Ashwortha przez Bohannona i Smitha – zawiera ona 6 stopni oceny spastyczności[1].

0	Prawidłowe napięcie mięśniowe lub obniżone
1	Wzrost napięcia mięśni nieznaczny objawiający się oporem i uwolnieniem lub przy wykonywaniu ruchów biernych w końcowym zakresie
1+	Wzrost napięcia mięśni jest średni i objawia się oporem i uwolnieniem, a także przy wykonywaniu ruchów biernych w drugiej połowie zakresu ruchu
2	Wyczuwalny większy wzrost napięcia przy wykonywaniu ruchów biernych w trakcie całego ruchu biernego
3	Wzrost napięcia mięśni jest znaczny, trudności w wykonaniu ruchu biernego
4	Ustawienie w zgięciu lub wyproście, sztywność w stawie

W celu uwiarygodnienia wyniku oceny dokonuje się w dniu kiedy pacjent nie był rehabilitowany. Powinno się jej dokonywać o tej samej porze dnia. Pozycja badanego musi być wygodna, a temperatura panująca w pomieszczeniu odpowiednia do uzyskania maksymalnego rozluźnienia mięśni. Za każdym razem powinna wykonywać go ta sama osoba[1, 3].

2. Skala oceny napięcia przywodzicieli ( Adductor Tone Rating) – określa się za jej pomocą napięcie przywodzicieli stawu biodrowego w zależności od stopnia trudności w wykonaniu biernego odwiedzenia KG do kąta 45º [1].

3. Skala częstości skurczów wg Penna – oparta jest na relacji pacjenta na temat ilości skurczów mięśniowych w przeciągu godziny. Zmodyfikowana mówi o ilości skurczów w ciągu doby [1].

0	Brak skurczów
1	Nieznaczny skurcz stymulowany
2	Spontaniczne skurcze <1/ godz.
3	Spontaniczne skurcze 1-10/ godz.
4	Spontaniczne skurcze >10/ godz.

Badania elektrofizjologiczne:

Badania neurofizjologiczne pozwalają na szczegółową obserwację i obiektywną oceną spastyczności. Są to metody zarówno diagnostyczne jak i oceniające na bieżąco skuteczność leczenia. Badanie polega na sprawdzaniu neurofizjologicznej odpowiedzi na bodźce elektryczne (odruch H (Hoffmana) i ocenie fali F), na bodźce mechaniczne (np. odruch ścięgnisty), ale także na wykonywanie ruchów biernych i czynnych (test wahadła lub EMG w trakcie ruchu czynnego) [1, 2].

Ocena biomechaniczna:

Koncentruje się na pomiarze oporu podczas wykonywania ruchu w stawie. Obejmuje diagnostykę bezpośrednią zwaną też manualną. Składają się na nią ocena siły mięśniowej oraz pomiary goniometryczne. Do analizy ilościowej ruchu stosuje się dynamometry. Wykorzystuje się też wahadła Wartenberga, który ocenia ruch wahadłowy układu jednoprzegubowego (stawu) w wybranej płaszczyźnie. Bardzo przydatny w przypadku paraplegii i przy ocenie ilościowej i jakościowej ruchu w stawie kolanowym. Często łączy się ją z zapisem EMG. Najnowsza metoda wykorzystuje kamerę wideo z optoelektrycznymi przetwornikami i analizie cyfrowej, która jest zależna od czasu funkcji zmiany kąta mierzonego między udem a osią podudzia pacjenta [1].

Bibliografia:

1. http://www.ptnd.pl/nd/neurologia_36-47-57.pdf

2. http://www.ipin.edu.pl/ppn/archiwum/pliki/2004/s02/PPiN_S2-2004-02.pdf

3. http://www.pmurz.rzeszow.pl/PDF/2009/2/04_z2__2009.pdf