Imię i nazwisko
Adaptacja dzieci w wieku przedszkolnym
PROJEKT BADAWCZY
Miejscowość, rok
Problematykę badawczą stanowią kwestie natury pedagogicznej, w tym również nauczanie początkowe. W oparciu o wczesniejsze ustalenia sformułowałam problem badawczy, który brzmi: „Adaptacja dzieci w wieku przedszkolnym”.
Programy przedszkolne (Uchwała o rozwoju systemu oświaty i wychowania z dnia 15.07. 1961r.) stwierdzają, że „przedszkole ma na celu wszechstronny rozwój i przygotowanie dzieci do szkoły oraz pomoc pracującym rodzicom w zapewnieniu ich dzieciom opieki wychowawczej”. Przedszkole, jako pierwsze ogniwo systemu edukacyjnego, obejmując swoim oddziaływaniem coraz większą liczbę dzieci, na stałe zadomowiło się w świadomości społecznej jako etap przygotowujący do podjęcia systematycznej nauki (K. Ferenc)1. Z istoty wychowania przedszkolnego wynikają jego funkcje: opiekuńcza, wychowawcza, wyrównawcza i społeczna. Są ze sobą integralnie związane, a jedna warunkuje drugą, wszystkie zaś razem składają się na efekty działalności przedszkola2. Akceptacja przez dziecko nowej rzeczywistości przedszkolnej zależy od nastawienia (akceptacji) rodziców. Jeśli rodzice akceptują nauczycieli i placówkę przedszkolną , to zwiększa się akceptacja nowej sytuacji przez dzieci.
Celem badań pedagogicznych będzie poznanie naukowe (cel poznawczy) istniejącej realnie i doświadczalnie rzeczywistości społecznej, opis zjawiska adaptacji dzieci w przedszkolu, zachowanie się w tym procesie nauczycieli i rodziców tych dzieci oraz obserwacja ogólna placówki przedszkolnej. Oprócz funkcji poznawczej badania pedagogiczne spełniają także funkcje praktyczno-użyteczne3.
Badania, które przeprowadzę będą miały na celu określenie szybkości procesu adaptacyjnego wśród przedszkolaków oraz wpływu tego procesu na ich rozwój osobowości. Również w tej pracy badawczej będę chciała zmierzyć realne problemy pojawiające się w procesie adaptacji dzieci w wieku przedszkolnym.
Aktualnie w literaturze psychologicznej, poruszającej problem adaptacji w przedszkolu, panuje zgodność, co do tego, że rodzic ma wejść z dzieckiem na teren przedszkola i tam przebywać. Nauczyciele na ogół stosują taką praktykę, ale stawiają sobie pytanie, jak długo ma to trwać. Brak jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Miarą skutecznej adaptacji jest samopoczucie dziecka. Jedno wejdzie do sali zabaw i nawet nie pożegna się z mamą zafascynowane nowymi perspektywami, a inne przez miesiąc będzie kurczowo trzymało się maminej ręki. Czasami problem z rozstaniem leży po stronie dziecka(wcześniejszy pobyt w szpitalu), lub rodzica, który nie dojrzał do odejścia od dziecka. Wtedy korzystna byłaby pomoc psychologa.
Rodzicom a także nauczycielom, którym powierzono wychowawstwo dzieci w wieku przedszkolnym mają za zadanie zapoznanie się z literaturą dotyczącą adaptacji i rozwoju emocjonalno-społecznego dzieci w tym wieku. Nauczyciele dodatkowo moją obowiązek przygotowania scenariuszy zabaw adaptacyjnych na każdy zaplanowany dzień zajęć.Pomocne będę tu na pewno poniżej podane pozycje literatury przedmiotu:
Ciupa Anna: Nigdy nie jest za wcześnie. W: Nigdy nie jest za wcześnie – rozwój i edukacja małych dzieci. Pod red. Teresy Ogrodzińskiej. Warszawa: Fundacja Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego, 2004. ISBN 83-920643-2-1, s. s. 15 – 20.
Klim-Klimaszewska Anna: Witamy w przedszkolu: wspomaganie procesu adaptacji dziecka do środowiska przedszkolnego. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Erica”, 2010. ISBN 978-83-62329-08-3.
Rozwój i wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym. Pod red. Barbary Wilgockiej-Okoń. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1985. ISBN 83-04-01941-8.
Przetacznik-Gierowska Maria, Makiełło-Jarża Grażyna: Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego. Wyd. 2 popr. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1992. ISBN 83-02-04404-0, s. 309 -310.
Kwiatowska M., Wychowanie przedszkolne we współczesnym świecie. W: M. Kwiatowska Red. Podstawy pedagogiki przedszkolnej. WSIP, Warszawa 1985;
W badaniach skupię się na następującym problemie ogólnym a mianowicie: Jaki wpływ ma adaptacja dzieci w wieku przedszkolnym na rozwój ich osobowości? Po sformułowaniu tego problemu nasuwają się jako kolejne problemy - szczegółowe pytania na których chciałam się również skupić. Pytania te są następujące:
Jak adaptacja dzieci 3-4 letnich wpływa na rozwój ich osobowości
Czy wychowanie przedszkolne wpływa na rozwój osobowości dzieci w wieku
przedszkolnym.
3. Czy osoba nauczyciela ma wpływ na adaptacje dzieci w wieku przedszkolnym w procesie wychowania przedszkolnego.
4. Czy przedszkole jest w stanie przygotować dzieci do optymalnej adaptacji w środowisku przedszkolnym.
Hipoteza stanowi ideę, koncepcję przewodnią wyznaczającą przedmiot, metody i przebieg badań4. W celu skutecznego przeprowadzenia badania i otrzymania wiarygodnego wyniku, należy oprócz sformułowania głównego problemu badawczego wysunąć również hipotezy robocze.
Hipoteza jest koniecznym i pierwszym elementem naukowego badania jakiegokolwiek wycinka rzeczywistości. Wskazuje ona co ma być przedmiotem badania, jest elementem wyboru czynników spośród całego ich bogactwa.
Postawiona przeze mnie główna hipoteza robocza jest następująca: adaptacja dzieci w przedszkolu pozytywnie wpływa na ich rozwój i kontakty wśród rówieśników. Na podstawie analizy literatury nakreśliłam następujące hipotezy badawcze:
1. Wychowanie przedszkolne ma pozytywny wpływ na rozwój dziecka.
2. Przedszkole uczy jak dziecko może wykorzystywać swój wolny czas.
3. Powstawanie pierwszych więzi koleżeńskich.
4. Przedszkole uczy dziecko integrowania się w grupie.
5. Przedszkole wpływa pozytywnie na rozwój fizyczny i umysłowy dziecka.
Zmienne i wskaźniki są nieodłącznym atrybutem badań. Pomijając je niemożliwe byłoby połączenie wszelkich badanych faktów, zjawisk, założeń.
Zmienne niezależne w badaniach pedagogicznych określają bliżej charakter oddziaływań, w których upatruje się przyczyny określonych zmian w procesie wychowania, uczenia się czy kształcenia. Zmienne zależne natomiast, to te rzeczywiste lub domniemane skutki uwzględnione w badaniach zmiennych niezależnych.
|
Zmienna |
Wpływ adaptacji dzieci w wieku przedszkolnym na rozwój ich osobowości |
|
Wskaźniki |
- Jak adaptacja dzieci w wieku przedszkolnym wpływa na rozwój ich osobowości - Czy wychowanie przedszkolne wpływa na rozwój osobowości dzieci w wieku 3-4 lat. - Czy osoba nauczyciela ma wpływ na adaptacje dzieci 3-4 letnich w procesie wychowania przedszkolnego. - Czy przedszkole jest w stanie przygotować dzieci do optymalnej adaptacji w środowisku przedszkolnym. |
Badania naukowe posiadają bardzo bogatą i różnorodną aparaturę pojęciową. Trudności w posługiwaniu się poszczególnymi pojęciami polegają na tym, że często te same terminy są różnie zdefiniowane.
W literaturze pedagogicznej prezentowany jest szereg metod badawczych5:
monografia pedagogiczna,
sondaż diagnostyczny,
metoda indywidualnych przypadków,
eksperyment pedagogiczny,
obserwacja,
grupa metod terenowych objętych wspólnym terminem metod socjologicznych, w tym głównie wywiad, ankieta oraz grupa metod statystycznych.
W pracy badawczej posłużę się sondażem diagnostycznym i aby zrealizować cele postawione w niniejszej pracy w badaniach wykorzystam następujące metody badawcze:
-metodę obserwacji - W badaniach naukowych wyróżniamy obserwację systematyczną bezpośrednią lub pośrednią. Według Tadeusza Pilcha, „narzędzia, którymi posługujemy się przy obserwacji pełnią dwojaką funkcję: po pierwsze służą do gromadzenia spostrzeżeń, a po wtóre są czynnikiem kontrolującym prawidłowość prowadzonej obserwacji”6. W tej metodzie wykorzystam prace plastyczne dzieci, zabawy w grupie, zajęcia integracyjne oraz własne notatki.
-metoda ankietowa - podstawowym narzędziem badawczym jest kwestionariusz. Pytania ankiety są zawsze konkretne, ścisłe i jednoproblemowe. Najczęściej też pytania są zamknięte i zaopatrzone w tak zwana kafeterię, czyli zestaw wszelkich możliwych odpowiedzi. Ankieta najczęściej dotyczy wąskiego zagadnienia bądź problemu szerszego, rozbitego na kilka zagadnień szczegółowych. Ankieta będzie przeprowadzona wśród rodziców i nauczycieli.
-metoda wywiadu – w pracy badawczej posłużę się również rozmową indywidualną z dziećmi, aby móc bezpośrednio w czasie rzeczywistym odbierać spostrzeżenia dzieci.
Na podstawie powyższych metod będę zbierać informacje od dzieci oraz rodziców i nauczycieli na temat adaptacji dzieci w przedszkolu jak i na temat wpływu przedszkola na rozwój psychofizyczny dzieci.
Osobami poddanymi badaniu w tej pracy badawczej będą nauczyciele wybranych Przedszkoli na terenie województwa wielkopolskiego oraz rodzice dzieci uczęszczających do tych przedszkoli. Badanie będzie przeprowadzone na 20-stu nauczycielach i 20-stu rodzicach.
Badania będą realizowane w placówkach wychowania przedszkolnego znajdujących się na terenie województwa wielkopolskiego.
Badania zostaną przeprowadzone na gruncie zbierania informacji badawczych w terminie od 3-14 lutego 2014 roku.
BIBLIOGRAFIA:
Ciupa Anna: Nigdy nie jest za wcześnie. W: Nigdy nie jest za wcześnie – rozwój i edukacja małych dzieci. Pod red. Teresy Ogrodzińskiej. Warszawa: Fundacja Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego, 2004. ISBN 83-920643-2-1, s. s. 15 – 20.
Dutkiewicz W., Podstawy metodologii badań do pracy magisterskiej i licencjackiej z pedagogiki, Wydawnictwo Stachurski, Kielce 2001, s. 50.
Godlewski M., Pedagogika podręcznik akademicki, PWN, Warszawa 1975, s.64.
Klim-Klimaszewska Anna: Witamy w przedszkolu: wspomaganie procesu adaptacji dziecka do środowiska przedszkolnego. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Erica”, 2010. ISBN 978-83-62329-08-3.
Kwiatowska M., Wychowanie przedszkolne we współczesnym świecie. W: M. Kwiatowska Red. Podstawy pedagogiki przedszkolnej. WSIP, Warszawa 1985.
Przetacznik-Gierowska Maria, Makiełło-Jarża Grażyna: Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego. Wyd. 2 popr. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1992. ISBN 83-02-04404-0, s. 309 -310.
Rozwój i wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym. Pod red. Barbary Wilgockiej-Okoń. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1985. ISBN 83-04-01941-8.
Z. Skorny, Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki, Wyd. WsziP, Warszawa 1976, s.73.
Zaborowski Z., Wstęp do metodologii badań pedagogicznych, Wyd. Żak, Wrocław 1973, s.138.
Zaczyński W.: Praca badawcza nauczyciela, Wyd.WSiP, Poznań 1976 s.48.
1 K. Ferenc, Współczesne funkcje przedszkola. Wychowanie w Przedszkolu. Nr4 1999
2 M.Kwiatowska, Wychowanie...op. cit., s.23;
3W. Dutkiewicz, Podstawy metodologii badań do pracy magisterskiej i licencjackiej z pedagogiki, Wydawnictwo Stachurski, Kielce 2001, s. 50.
4 Por. Z. Skorny (1976 ): Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki, Wyd. WsziP, Warszawa, s.73.
5 Por. M. Godlewski ( 1975 ): Pedagogika podręcznik akademicki, PWN, Warszawa, s.64.