Prawo finansowe, ćwiczenia 8, 19.04.2017

• Klasyfikacja budżetowa. Mamy tu dużo rozporządzeń, których nie będziemy omawiać i nie będą one wymagane – są one zbyt drobiazgowe. Klasyfikacja budżetowa ma odniesienie do każdego etapu pracy nad budżetem.

  • konstytucja – art. 219 ust. 2

  • przepisy ustawy o finansach publicznych – art. 114

  • rozporządzenia ministra finansów

  • nie ma definicji legalnej klasyfikacji budżetowej,

  • definiuje się ją że jest to intuicja prawna, która służy określenia stopnia szczegółowości budżetu – ta instytucja jest obligatoryjnie stosowana na każdym etapie pracy nad budżetem (na etapie planowania, ewidencji i sprawozdawczości budżetowej)

• Na klasyfikację budżetową składają się cztery rzeczy: części, działy, rozdziały i paragrafy. Ta kolejność jest ważna, bo tworzą te podziałki strukturę hierarchiczną – od najbardziej ogólnej do najbardziej szczegółowej. Ten podziałki tworzą pewne poziomy. Rodzajowe przyporządkowanie dotyczy tylko dwóch podziałów – działów i rozdziałów. Można wprost powiedzieć, że działy dzielą się na rozdziały, ale nie można powiedzieć że części dzielą się na działy lub rozdziały na paragrafy.

• CZĘŚĆ:

  • Budżet dzieli się na części i to jest ta pierwsza podziałka klasyfikacji budżetowej. Te części odpowiadają organom władzy publicznej, organom kontroli, sądom, trybunałom i administracji rządowej (tutaj przyporządkowujemy części działom administracji rządowej – np. rolnictwo, sprawiedliwość, praca, gospodarka, szkolnictwo wyższe, obronność – ustawa o działach administracji; administracja rządowa to działy i urzędy nadzorowane przez Prezesa RM – dla tych urzędów też tworzymy działy, np. urząd zamówień publicznych, gus, ksap, komisja nadzoru finansowego, sko – znajdziemy je w BIP.

  • Te podziałki mogą mieć charakter przedmiotowy, podmiotowy albo mieszany. Część jest podziałką co do zasady podmiotową, bo tworzy się w tym przypadku części, które mają charakter podmiotowy dla pewnych kategorii środków które mają z punktu widzenia budżetu państwa szczególne znaczenie, np. subwencja ogólna, rezerwa ogólna, rezerwy celowe – dla nich tworzy się odrębną część budżetu.

  • Części tworzymy dla jednostki budżetowej, dalej bardziej szczegółowo.

• DZIAŁ:

  • Podziałka wyłącznie przedmiotowa – odpowiadają one podstawowym dziedzinom działalności publicznej, np. transport, łączność, turystyka, handel, obrona narodowa;

  • Dzielą się one na rozdziały.

• ROZDZIAŁY:

  • Mają powiązane rodzajowe z działami, składają się one na działy.

  • Ta podziałka ma charakter mieszany – może być podmiotowa jak i przedmiotowa. Np. tworzymy taki rozdział dla Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Przeważają rozdziały w charakterze przedmiotowym – odpowiadają one zadaniom budżetowym, np. ochrona roślin, projekty badawcze.

• PARAGRAF:

  • Mamy tutaj bardzo szczegółowo sklasyfikowane kategorie wydatków i dochodów. Dochody klasyfikujemy według źródła, pochodzenia, a wydatki według przeznaczenia.

• Dysponent części budżetowej, dysponent głównej to dysponent od części klasyfikacji budżetowej (Rada Ministrów  Minister Finansów  dysponenci).

• Wykonywanie budżetu państw.

• One mają swoje odbicie w budżetach samorządów – mechanizmy są te same, zastosowanie trochę inne. Wszystkie instytucje, które są związane z budżetem państwa:

  • obowiązki informacyjne,

    • chodzi o te obowiązki, które dotyczą dysponentów części budżetowych. Pod dysponentem głównym są dysponenci drugiego i trzeciego stopnia.

    • Po uchwaleniu ustawy budżetowej, dysponenci główni przekazują im podległym dysponentom informacje o wydatkach i dochodach.

    • Jest tu termin na realizację tego obowiązku – do tej pory było to 21 dni od uchwalenia ustawy budżetowej, teraz jest to 10 dni roboczych – liczony od ogłoszenia ustawy budżetowej.

  • harmonogram realizacji budżetu,

    • ten harmonogram jest czym obowiązkowym, ma charakter obligatoryjny, a w przypadku budżetów samorządowych ma charakter fakultatywny,

    • ten harmonogram przygotowuje minister finansów po porozumieniu z dysponentami części budżetowej (dysponenci główni),

    • rolą tego harmonogramy jest ułatwienie procesu wykonywania budżetu – dzielimy wykonywanie budżetu na miesiące,

    • to nie jest tak, że 1 stycznia mamy wszystko, najpierw musimy zgromadzić – dzielimy to na miesiące żeby zgrać dwa procesy – gromadzenia i wydatkowania,

    • termin w jakim minister finansów ma przygotować harmonogram – nie ma terminu, ma to zrobić niezwłocznie po uchwaleniu ustawy budżetowej,

  • rezerwa ogólna

    • rezerwa ogólna jest na wydatki nieprzewidziane – nie mamy tu spełnionego wymogu szczegółowości,

    • rezerwa ogólna ma charakter obligatoryjny – obecnie zarówno w przypadku budżetów samorządowych od 2010 roku,

    • mają one limit górny – nie może ona przekroczyć 0,2% wydatków budżetu,

    • z rezerwy ogólnej można było przyznawać środki w kwocie 1 milion albo 5 milionów, teraz to jest 2 miliony i 10 milionów,

    • nie można powierzyć dysponowania tymi środkami dysponentom; dysponuje nimi Rada Ministrów – dysponent się zgłasza że ma nieprzewidziany wydatek i wtedy te środki są mu przyznawane, Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może upoważnić Premiera i Ministra Finansów do dysponowania tymi środkami – dla Ministra to jest 2 miliony, a dla Premiera – 10 milionów.

  • rezerwy celowe,

    • jest ich dużo w budżecie, tworzy się je na wydatki które są przewidziane, ale nie jesteśmy w stanie dokładnie ich sklasyfikować na etapie klasyfikowania budżetu,

    • wymóg szczegółowości prowadzi do powstania tych rezerw – np. czekamy na środki unijne i nie wiemy ile dostaniemy i ile będziemy chcieli otrzymać – gdybyśmy tego nie uwzględnili w tej rezerwie, to moglibyśmy korzystać dopiero w kolejnym roku z budżetu,

    • dzieli to Minister Finansów w porozumieniu z innymi dysponentami części budżetowej,

  • przenoszenie wydatków,

    • jest to furtka, uelastycznienie,

    • musi być zachowany profil, np. ministrowi zostało z jednej rzeczy, to przeznacza na to, co mu zabrakło, ale trzeba to robić na ściśle określonych zasadach,

    • przenoszenia wydatków dokonują dysponenci części budżetowych, ale mogą przenosić pomiędzy rozdziałami i paragrafami klasyfikacji budżetowej i w ramach danej części i danego działu budżetu,

    • od powyższej zasady są wyjątki, ale ich nie musimy znać,

  • blokowanie wydatków,

    • żeby podjąć decyzję o blokowaniu musi zaistnieć jedna przesłanka: stwierdzenie niegospodarności, opóźnienia w realizacji zadań, nadmiar posiadanych środków, naruszenie zasad gospodarki finansowej – wystarczy jedna z tych przesłanek,

    • może blokować minister finansów albo dysponenci – dysponent blokuje tylko w zakresie swojej części, a minister w zakresie całego budżetu,

  • wydatki bezwzględnie wymagalne,

    • jest to wyjątek od zasady dyrektywnego charakteru wydatków

    • realizujemy je niezależnie od tego ile środków na ten cel zaplanowaliśmy – np. jak zaplanowaliśmy na 100 mln, a wyszło nam 300 to realizujemy na 300.

    • Płatności tu wynikają z tytułów wykonawczych, wyroków sądowych, ugód

    • skąd bierzemy te środki? albo przenosimy wydatki, albo bierzemy je z rezerw celowych

  • wydatki niewygasające.